Του Δρ. Ι . Τσιπουρίδη, Αντιπρόεδρου Ελληνικής Εταιρείας Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) (Γράφτηκε το Νοέμβρη του 2001, όμως δυστυχώς παραμένει επίκαιρο μέχρι σήμερα)
Όλοι πλέον γνωρίζουν την μόλυνση που υφίσταται το περιβάλλον από όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Η ατμόσφαιρα, οι θάλασσες, οι λίμνες, τα ποτάμια ακόμη και ο υδροφόρος ορίζοντας έχουν δεχτεί εκατομμύρια τόνους αερίων, υγρών και στερεών αποβλήτων. Αν και η καταστροφή του περιβάλλοντος πραγματοποιείται εδώ και δεκαετίες, με συνεχώς αυξανόμενη ένταση, τα αποτελέσματα του βιασμού του οικοσυστήματος έγιναν φανερά στον απλό πολίτη τα τελευταίες χρόνια, ενώ η συνειδητοποίηση του μεγέθους του κινδύνου που διατρέχει η ανθρωπότητα είναι ακόμη πιο πρόσφατη.
Όλοι πλέον νοιώθουμε τις κλιματικές αλλαγές και διαβάζουμε τις επισημάνσεις για αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη που θα σημάνει επέκταση της ερήμου στην εύκρατη ζώνη, τήξη των πάγων και άνοδο της θάλασσας, λειψυδρία κ.τ.λ. Γι αυτό, άλλωστε και η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα έχει ενεργοποιηθεί σε μια προσπάθεια να πείσει γι αυτά που θα έπρεπε να ήταν αυτονόητα: Ότι οι κλιματικές αλλαγές από το φαινόμενο του θερμοκηπίου και την γενικότερη μόλυνση του πλανήτη αποτελούν ήδη μια πραγματικότητα.
Δυστυχώς η αντιστροφή της κατάστασης δεν είναι εύκολη υπόθεση και σίγουρα δεν θα πραγματοποιηθεί από την μια μέρα στην άλλη. Αυτό και μόνο υπογραμμίζει πόσο επιτακτική είναι η ανάγκη να δραστηριοποιηθούμε ΟΛΟΙ ΑΜΕΣΑ. Δεν μπορούμε να κλείνουμε άλλο τα μάτια μας στην πραγματικότητα. Δεν είναι δυνατόν να φτιάξουμε μια όαση για μας, όταν καταρρέει το οικοσύστημα γύρω μας.
Από την άλλη δεν είναι δυνατόν να έχουμε ανάπτυξη χωρίς κάποιο κόστος. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε ενέργεια χωρίς δίκτυα, αυτοκίνητα χωρίς αυτοκινητόδρομους, προϊόντα χωρίς εργοστάσια. Αρκεί το κόστος αυτό να είναι αποδεκτό και να μην ανατρέπει τα θεμελιώδη δεδομένα της ίδιας της ζωής πάνω στον πλανήτη.
Αυτό που μπορούμε να έχουμε, τώρα που γνωρίσαμε τις συνέπειες της αλόγιστης κατασπατάλησης των πόρων του πλανήτη, είναι ανάπτυξη με το μικρότερο δυνατό περιβαλλοντικό κόστος.
Και αυτό όσον αφορά την ενέργεια σημαίνει ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Τα όπλα που έχουμε στη φαρέτρα μας είναι μετρημένα. Ένα από τα πλέον αποδοτικά, τα πλέον αξιόπιστα και τα πλέον φιλικά προς το περιβάλλον είναι η Αιολική Ενέργεια.
Η χρήση της αιολικής ενέργειας για μια περιβαλλοντικά ορθολογική ανάπτυξη είναι μονόδρομος.
Στο Κιότο τέθηκαν στόχοι μείωσης των εκπεμπόμενων ρύπων και στην Βόννη στις 23/7/2001 επικυρώθηκαν από όλους, πλην των ΗΠΑ. Το ελληνικό κοινοβούλιο έχει ήδη επικυρώσει την συνθήκη του Κιότο.
Για να καταφέρει η Ελλάδα να ικανοποιήσει τους στόχους μείωσης των αερίων ρύπων του φαινομένου του θερμοκηπίου επιβάλλεται η μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας.
Στην προσπάθεια αυτή πρέπει να είμαστε όλοι μαζί.
Πρέπει να στηριχθεί κάθε προσπάθεια είτε προέρχεται από δημόσιους φορείς, ιδιώτες επενδυτές ή την Τοπική Αυτοδιοίκηση, σε όλες τις περιοχές της πατρίδας μας όπου υπάρχει ικανοποιητικό αιολικό δυναμικό και ευτυχώς υπάρχει σε πολλές περιοχές.
ΑΝΑΧΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Κι όμως αυτή η προσπάθεια που ξεκίνησε στην χώρα μας με τόση καθυστέρηση και δυστυχώς με τόσα γραφειοκρατικά και τεχνικής φύσεως προβλήματα, κινδυνεύει να μείνει στάσιμη γιατί δείχνει να χάνει τον κυριότερο σύμμαχο της: τους πολίτες.
Η ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο έχει την ένθερμη υποστήριξη των κατοίκων των περιοχών όπου αναπτύσσεται. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι έρευνες που διεξήγαγε η Κοινότητα καταδεικνύουν ότι σε περιοχές όπου εγκαθίστανται αιολικά πάρκα το ποσοστό των κατοίκων που τα αποδέχεται ευχαρίστως ανέρχεται στο 80%. Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι το ποσοστό των θετικά προσκείμενων κατοίκων είναι μεγαλύτερο μετά την εγκατάσταση και λειτουργία των αιολικών πάρκων, από ότι πριν την εγκατάσταση.
Η μέχρι πριν από ένα περίπου χρόνο εμπειρία στην Ελλάδα επιβεβαίωνε αυτά τα αποτελέσματα.
Στην Σητεία Κρήτης, όπου έγινε η πρώτη μεγάλη ανάπτυξη αιολικών πάρκων οι κάτοικοι ήταν και είναι ευχαριστημένοι. Το ίδιο έδειχνε να ισχύει και για την Εύβοια, μέχρι που ξέσπασε η αντίδραση.
Τι κάνει λοιπόν, κάποιους κατοίκους της Ν. Εύβοιας και της Λακωνίας να αντιτίθενται στην εγκατάσταση αιολικών πάρκων στην περιοχή τους;
Μήπως η εκπομπή ρύπων από τις ανεμογεννήτριες;
Από την εκμετάλλευση της Αιολικής Ενέργειας παράγεται ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να προκαλείται ρύπανση και χωρίς να εκπέμπονται ρυπογόνα αέρια που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Μήπως η κατασπατάληση ενός φυσικού πόρου;
Σε αντίθεση με τα συμβατικά καύσιμα, η Αιολική Ενέργεια δεν θα τελειώσει ποτέ!
Μήπως ότι δαπανάται πολύ ενέργεια για την κατασκευή μιας ανεμογεννήτριας;
Μια Ανεμογεννήτρια είναι καθαρός παραγωγός ενέργειας, αφού σε λιγότερο από ένα χρόνο λειτουργίας, παράγει περισσότερη ενέργεια από όση χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή της.
Μήπως επειδή πληρώνουμε σε σκληρό συνάλλαγμα την εισαγωγή του φυσικού πόρου;
· Η Αιολική Ενέργεια αποτελεί έναν σημαντικό εθνικό πόρο, η εκμετάλλευση του οποίου θα αποφέρει οφέλη στην εθνική οικονομία, αφού μειώνει την εξάρτηση της χώρας από ακριβά εισαγόμενα καύσιμα.
Μήπως επειδή δεν συμβάλλει στη μείωση των ρύπων;
· Επειδή η χρήση ανεμογεννητριών υποκαθιστά συμβατικές ρυπογόνες πηγές ενέργειας (άνθρακα, λιγνίτη, πετρέλαιο), για κάθε μονάδα ηλεκτρισμού (κιλοβατώρα) που παράγεται από μια ανεμογεννήτρια αποφεύγεται η εκπομπή περίπου : 1000 γραμμαρίων Διοξειδίου του άνθρακα
Αυτό σημαίνει, ότι σήμερα με εγκατεστημένα παγκοσμίως 18.000 MW Αιολικών έργων, αποφεύγεται η εκπομπή περίπου 40 εκατομμυρίων τόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως!!
Μήπως επειδή οι εγκαταστάσεις καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση;
Οι σημερινές ανεμογεννήτριες χρησιμοποιούν λιγότερο από το 5% της έκτασης ενός αιολικού πάρκου, συμπεριλαμβανόμενων των δρόμων πρόσβασης. Η υπόλοιπη έκταση μέχρι και τη βάση μιας ανεμογεννήτριας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καλλιέργειες ή για βοσκή κοπαδιών.
Μήπως καταστρέφεται γενικά το περιβάλλον ;
· Οι εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών δεν συνεπάγονται καταστροφή ορεινών ή άλλων όγκων ή δασικών εκτάσεων, αφού τα αιολικά πάρκα εγκαθίστανται σε άγονες περιοχές, όπου δεν υπάρχουν φυσικά ή τεχνητά εμπόδια στην ροή του ανέμου, ώστε να μην μειώνεται η απόδοση τους και όπου υπάρχουν ιδιαίτερα υψηλές ταχύτητες ανέμου, γεγονός που συνεπάγεται συνήθως την απουσία βλάστησης.
Μήπως επειδή καταστρέφει τις καλλιέργειες;
Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, που στερούνται λόφων, η εγκατάσταση ανεμογεννητριών γίνεται μέσα ή δίπλα σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, χωρίς το ένα να επηρεάζει το άλλο. Το σύνθημα μάλιστα είναι το γνωστό από τις διαφημίσεις «δύο σε ένα».
Μήπως επειδή δημιουργεί πρόβληματα στα ζώα;
Στις περισσότερες χώρες του κόσμου τα κοπάδια αγελάδων και προβάτων συνεχίζουν να βόσκουν ανέμελα στα λιβάδια δίπλα ή μέσα στα αιολικά πάρκα.
Μήπως δημιουργεί προβλήματα στα πτηνά;
Ναι, λοιπόν κάποια πτηνά έχουν σκοτωθεί από τα περιστρεφόμενα πτερύγια. Πόσα; Σε ετήσια βάση, 100 φορές λιγότερα από όσα σκοτώνονται σε έναν μέσης κυκλοφορίας αυτοκινητόδρομο.
Μήπως είναι πολύ θορυβώδεις;
Ο θόρυβος που εκπέμπεται από ένα αιολικό πάρκο σε λειτουργία, σε απόσταση 300 μέτρων είναι της τάξεως των 40 db και κατατάσσεται πιο κάτω από τον θόρυβο εντός ενός γραφείου ή ενός σπιτιού!! Επίσης πρέπει να τονισθεί ότι επειδή οι ανεμογεννήτριες εγκαθίστανται εκεί όπου υπάρχει δυνατός άνεμος, συνήθως ο θόρυβος του ανέμου καλύπτει πλήρως τον όποιο θόρυβο παράγει μια ανεμογεννήτρια.
Μήπως έχει γενικά παρενέργειες;
Η Αιολική Ενέργεια δεν έχει απολύτως καμία παρενέργεια ή επίδραση σε ανθρώπους, ζώα ή καλλιέργειες.
Κι όμως, έχουν «απαγγελθεί» διάφορες απίθανες κατηγορίες κατά των ανεμογεννητριών, όπως:
Ø Διώχνουν τα σύννεφα και την βροχή
Ø Δεν πετάει πουλί για χιλιόμετρα
Ø Δεν φυτρώνει τίποτε για χιλιόμετρα
Ø Τα ζώα δεν βόσκουν, δεν γεννούν (ίσως να αλλάζουν και σεξουαλική συμπεριφορά)
Ø Εκπέμπουν ραδιενέργεια
Ø Οι άνθρωποι αρρωσταίνουν
Ø Ο θόρυβος που κάνουν είναι εκκωφαντικός
Ø Μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα
Κι άλλες παρόμοιες κατηγορίες, της ιδίας ….. ευρηματικότητας και επιστημονικής τεκμηρίωσης.
Πως είναι δυνατόν να υπάρχουν τόσο διαμετρικά αντίθετες απόψεις;
Πως γίνεται μια κατ’ εξοχήν περιβαλλοντική μορφή ενέργειας να βάλλεται για τις αρνητικές επιδράσεις που έχει στο περιβάλλον;
Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ
Το μοναδικό περιβαλλοντικό πρόβλημα που μπορεί να συνδεθεί με τις εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών είναι η αισθητική ή οπτική όχληση, καθώς και η πιθανολογούμενη αρνητική επέμβαση στην μορφολογία του χώρου εγκατάστασης.
Εξ ορισμού, όμως η αισθητική υπόκειται σε άκρως υποκειμενικά κριτήρια. Όπως και να έχει πάντως, σίγουρα μια σειρά από ανεμογεννήτριες σ’ έναν λόφο δεν είναι το πιο αντιαισθητικό θέαμα στον κόσμο.
Επίσης, είναι τόσα πολλά τα περιβαλλοντικά οφέλη από την εκμετάλλευση της Αιολικής Ενέργειας και τόσο οξυμένα τα προβλήματα της καταστροφής του οικοσυστήματος, που αναρωτιέται κανείς αν η ανθρωπότητα έχει την πολυτέλεια, εκεί που έχουν οδηγηθεί τα πράγματα, να ασκεί αισθητική περιβαλλοντική πολιτική, όσον αφορά την Αιολική Ενέργεια.
Επιπρόσθετα, πρέπει να αναλογισθεί κανείς τι θα συνέβαινε αν στη θέση του αιολικού πάρκου λειτουργούσε ένας θερμοηλεκτρικός σταθμός με χρήση λιγνίτη ή μαζούτ ή ένας πυρηνικός σταθμός.
ΦΩΣ ΣΤΟ ΤΟΥΝΕΛ
Η αιτία του προβλήματος, αλλά και η λύση του, βρίσκεται στο τρίπτυχο : Πολιτεία – Επενδυτές - Τοπικές Κοινωνίες.
Η Πολιτεία, η οποία για μια ακόμη φορά φάνηκε κατώτερη των περιστάσεων, σε ένα σημαντικό θέμα που οι προδιαγραφές του στο ξεκίνημα, ήταν μια μοναδική συνταγή επιτυχίας. Αντί να προηγηθεί, να αποφασίσει, να σχεδιάσει, να νομοθετήσει, να οργανώσει, να ενημερώσει και να συντονίσει, εμφανίστηκε με καθυστέρηση, ασθμαίνουσα, πάντα πίσω από τα γεγονότα και με αποσπασματικές κινήσεις προσπάθησε να καλύψει τα κενά.
Οι Επενδυτές και η Τοπικές κοινωνίες, χωρίς πείρα, ουσιαστική γνώση, ενημέρωση και καθοδήγηση, αντί να συνεργαστούν αρμονικά, όπως έγινε αλλού, προχώρησαν χωριστά, αντιμετωπίζοντας το θέμα κατά περίπτωση.
Αποτέλεσμα ήταν οι παρεξηγήσεις και οι παρερμηνείες, ιδεώδες πεδίο για καλλιέργεια και ανάπτυξη παραπληροφόρησης, με φυσική κατάληξη τις αντιπαραθέσεις και τα χαρακώματα.
Κι όμως η λύση είναι απλή και έχει εφαρμοστεί με επιτυχία παντού: «Συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στην επιχειρηματική δραστηριότητα». Δηλαδή, συμμετοχή στο ρίσκο, αλλά και στα κέρδη.
Κάτι ακόμη καλύτερο; Αυτόνομη επιχειρηματική δραστηριοποίηση των κατοίκων στην αιολική ενέργεια.
Η ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας στην Δανία, έγινε με πολλές μικρές μονάδες. Η ένωση ιδιοκτητών ανεμογεννητριών αριθμεί πάνω από 7.000 μέλη.!
Και ακόμη ένα βήμα πιο πέρα; Γιατί όχι και βιομηχανική μονάδα κατασκευής ανεμογεννητριών σε μια από τις περιοχές που έχει πλούσιο αιολικό δυναμικό και άρα προσφέρεται για εκτεταμένη ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας, όπως η Εύβοια, για παράδειγμα.
Με εθνικό στόχο την εγκατάσταση 3.500 MW μέχρι το 2010 και τώρα εγκατεστημένα μόλις 250 MW αιολικών εγκαταστάσεων, σίγουρα θα είναι μια ιδιαίτερα θετική και εθνικά συμφέρουσα κίνηση.
Και να μη μιλήσουμε για εξαγωγές.
Η αιολική ενέργεια έχει θέσεις για όλους.
Η συνεισφορά της Αιολικής Ενέργειας στην προστασία και στην σταδιακή αποκατάσταση του περιβάλλοντος είναι ανεκτίμητη και πρέπει να απαιτήσουμε ΟΛΟΙ από την Πολιτεία να πράξει ότι είναι δυνατόν, ώστε μέσα σε θεσμικά πλαίσια και κανόνες αποδεκτούς από την κοινωνία, να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη για το περιβάλλον, τους πολίτες και την εθνική οικονομία.
Ας μην αχρηστεύσουμε αυτό το δώρο της φύσης !
