Ο Αχιλλέας Πληθαράς, υπεύθυνος εκστρατειών WWF Ελλάς, έστειλε την επιστολή που ακολουθεί στο νομάρχη Ευβοίας, Α. Μπουραντά, για τη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στο Αλιβέρι με καύσιμη ύλη εισαγόμενο λιθάνθρακα.
"Στην Ελλάδα υπάρχουν ακόμα πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Πολίτες που καλούνται να επωμιστούν το βάρος μιας κακώς εννοούμενης ανάπτυξης που αδιαφορεί για το φυσικό περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και την τήρηση των νόμων. Σε αυτή την κατηγορία φαίνεται ότι ανήκουν, δυστυχώς ακόμα, οι κάτοικοι του Αλιβερίου, που καλούνται να μεγαλώσουν τα παιδιά τους σε μια εξαιρετικά βεβαρημένη περιοχή. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που βλέπουν να απομακρύνονται τα όνειρά τους για καθαρότερο μέλλον και καλύτερη υγεία, παρακολουθώντας τις προσπάθειες κατασκευής μονάδας λιθάνθρακα από τη ΔΕΗ, σε ένα χώρο που η ΚΕΔ έχει παραχωρήσει στο Δήμο Ταμυναίων με αποκλειστικό σκοπό την δημιουργία σχολείου και έργων πρασίνου.
Το Αλιβέρι έχει ήδη υποστεί σημαντική περιβαλλοντική υποβάθμιση από τις συνεχιζόμενες βιομηχανικές δραστηριότητες. Πρόσφατη μελέτη του ΑΠΘ, ανίχνευσε σημαντικές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων στην θαλάσσια περιοχή, και υπερβάσεις των ορίων σε νικέλιο. Επίσης, πρόσφατα αποτελέσματα σταθμού μέτρησης σωματιδίων PM-2,5 στο τετράμηνο Αύγουστος - Νοέμβριος 2008, υπό τον καθηγητή του ΕΜΠ, κ. Παπαγιάννη, έδειξε ιδιαίτερα αυξημένες τιμές, πάνω από τα όρια, στο 1/3 των ημερών της περιόδου αυτής. Επιπλέον, στον κλειστό κόλπο του Αλιβερίου λειτουργούν ήδη τέσσερις ιχθυοτροφικές μονάδες και ετοιμάζεται μια ακόμη, συντελώντας στην περαιτέρω περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής. Παρά το γεγονός ότι η πετρελαϊκή μονάδα της ΔΕΗ ΑΕ προβλέπεται να σταματήσει τη λειτουργία της, η συνεχής βιομηχανική δραστηριοποίηση, κυρίως της ΑΓΕΤ, δεν αφήνει ελπίδες παρά μόνο για ελάχιστη καλυτέρευση των συνθηκών στην περιοχή. Η τυχόν εγκατάσταση και λειτουργία μονάδας λιθάνθρακα θα επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την περιοχή μιας και από την συγκεκριμένη επένδυση, ακόμα και αν χρησιμοποιηθούν οι καλύτερες δυνατές τεχνολογίες, προβλέπεται η έκλυση τουλάχιστον 3.400 τόνων οξειδίων του αζώτου (NOx), 2.300 τόνων διοξειδίου του θείου (SO2) και 336.000 κιλών αιωρούμενων σωματιδίων. Στα ανωτέρω δεν περιλαμβάνεται η επιβάρυνση από τις διαδικασίες φορτοεκφόρτωσης και αποθήκευσης του λιθάνθρακα, ή από την διαδικασία αποθήκευσης της «τοξικής» τέφρας, ούτε η περίπτωση ατυχήματος. Επιπλέον, η λειτουργία της μονάδας των 800 MW, που η ΔΕΗ ΑΕ επιθυμεί να εγκαταστήσει στο Αλιβέρι, θα έχει ως αποτέλεσμα την έκλυση τουλάχιστον 4.6 εκ. τόνων διοξειδίου του άνθρακα, αν και εφόσον χρησιμοποιηθούν οι βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές, πράγμα για το οποίο ειλικρινά αμφιβάλλουμε γνωρίζοντας τις σημερινές επιδόσεις της εταιρίας.
Το σύνολο της επιστημονικής και πολιτικής κοινότητας έχει αποδεχθεί ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι η αλλαγή του κλίματος, η οποία αποδίδεται πλήρως στην έκλυση αερίων θερμοκηπίου από ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Η Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή επισημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή δεν θα αντιστραφεί σε περίπτωση που δεν ληφθούν άμεσα και φιλόδοξα μέτρα. Γίνεται μάλιστα ακόμα πιο κατηγορηματική όταν τονίζει ότι η μείωση των εκπομπών στις ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να είναι 25-40% έως το 2020, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Η Ελλάδα σίγουρα δεν ευθύνεται τόσο για την αλλαγή του κλίματος, όσο η Γερμανία, η Κίνα ή οι ΗΠΑ. Όντας, όμως, ανεπτυγμένη χώρα οφείλει και αυτή να συμμετέχει στις προσπάθειες περιορισμού των εκπομπών και ειδικά στην τήρηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από «ενεργειακό και κλιματικό πακέτο μέτρων» που πρόσφατα υπερψηφίστηκε (αν και αποδυναμωμένο) από το Ευρωκοινοβούλιο και το Συμβούλιο Κορυφής της ΕΕ. Σύμφωνα λοιπόν, με τις νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ που αφορούν την περίοδο 2013-2020, η Ελλάδα πρέπει να μειώσει τις εκπομπές της κατά 21% στους τομείς που εμπίπτουν στο σύστημα εμπορίας ρύπων και κατά 4% στους τομείς εκτός του συστήματος. Επιπλέον, έως το 2020 η Ελλάδα έχει δεσμευθεί για συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά 18% στην τελική κατανάλωση (ή αλλιώς συμμετοχή των ΑΠΕ κατά περίπου 35% στην ηλεκτροπαραγωγή). Η Ελλάδα είναι πολύ πίσω σε όλους τους τομείς, επομένως οφείλει να υιοθετήσει άμεσα τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης.
Αναφορικά με τη συμβολή των διαφόρων συμβατικών ενεργειακών πόρων στην υπερθέρμανση του πλανήτη, ο λιθάνθρακας αποτελεί, μαζί με τον λιγνίτη, το πλέον ρυπογόνο καύσιμο για παραγωγή ηλεκτρισμού. Αυτή η διαπίστωση έχει οδηγήσει την ΕΕ σε μια προσπάθεια περιορισμού της χρήσης του, μέσα από την πρόταση για πλήρη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από το 2013 και έπειτα, και στην ανάδειξη ενδεχόμενων νέων τεχνολογιών αξιοποίησής του.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα, για λόγους στρατηγικής και πολιτικής σημασίας, θα συνεχίσει την χρήση λιγνίτη (βαίνοντας μειούμενη), και ότι οι τεχνικές δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα δεν είναι ακόμα διαθέσιμες, η εισαγωγή του λιθάνθρακα θα επιφέρει συντριπτικό πλήγμα στις προσπάθειες μείωσης των εκπομπών. Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της ΔΕΗ ΑΕ προβλέπεται μεν η μείωση των εκπομπών έως το 2020 κατά 25% ανά παραγόμενη KWh, όμως οι συνολικές εκπομπές αναμένεται να παραμείνουν σταθερές σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία κάλυψης των δεσμεύσεων της Ελλάδας για περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, αλλά και την καταβολή σημαντικού τιμήματος μέσα από το σύστημα εμπορίας ρύπων. Υπολογίζεται ότι αν η ΔΕΗ δεν εκσυγχρονίσει ριζικά το μίγμα της ηλεκτροπαραγωγής, από το 2013 και έπειτα θα είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλει περίπου 2 δις € ετησίως, χωρίς κανένα όφελος για το περιβάλλον και τους Έλληνες πολίτες.
Ευτυχώς, παρά την αδράνεια της επίσημης πολιτείας, ο λιθάνθρακας δεν είναι αποδεκτός από την ελληνική κοινωνία. Η αντίδραση των πολιτών ήταν άμεση σε όλα τα μέρη όπου πρόκειται να κατασκευαστούν μονάδες. Ως φυσικό επακόλουθο, δημιουργήθηκε η «Συμμαχία ενάντια στο λιθάνθρακα» από το WWF Ελλάς και τους οκτώ δήμους στα όρια των οποίων προβλέπεται να κατασκευαστούν οι μονάδες, ενώ οι πολίτες των περιοχών κινητοποιήθηκαν με εξαιρετικό τρόπο δημιουργώντας την πρωτοβουλία «Πολίτες κατά του λιθάνθρακα».
Τα δυναμικά συλλαλητήρια που ακολούθησαν και η καθολική άρνηση των κατοίκων των περιοχών να δεχθούν την κατασκευή λιθανθρακικών μονάδων, δείχνουν μια ελληνική κοινωνία που ξυπνά από το λήθαργο της περιβαλλοντικής αδράνειας. Παρότι, οι κάτοικοι όλων των περιοχών αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ανεργίας, αποφάσισαν να αντιταχθούν στο λιθάνθρακα γιατί πιστεύουν ότι δεν κρύβεται εκεί το μέλλον τους. Αποφάσισαν, μάλιστα, να πούνε όχι στον λιθάνθρακα, παρότι σε κάποιες από τις περιοχές το περιβαλλοντικό πρόβλημα δεν είναι τόσο έντονο (όσο στην περίπτωση του Αλιβερίου). Η διάσταση που έχει πάρει το θέμα οδήγησε την συντριπτική πλειονότητα των τοπικών βουλευτών και νομαρχών να ταχθεί ενάντια στο ενδεχόμενο εισαγωγής του λιθάνθρακα.
Πλέον τα βλέμματα έχουν στραφεί στην περιοχή του Αλιβερίου, γιατί φαίνεται πως είναι ο τόπος που έχει προκριθεί ως το 'τελευταίο καταφύγιο' δημιουργίας μονάδας λιθάνθρακα. Ευτυχώς, μετά τις αποφάσεις οκτώ Δημοτικών και Κοινοτικών Συμβουλίων από αντίστοιχες περιοχές της Ελλάδας, ήρθε η σειρά του Δημοτικού Συμβουλίου Ταμυνέων να ταχθεί ενάντια στον λιθάνθρακα. Χάρη σε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, που οφείλει να γίνει σεβαστή από όλους, το Αλιβέρι έγινε η ένατη περιοχή της Ελλάδας που αρνείται να δεχθεί τον λιθάνθρακα. Έτσι, πλέον, όλοι οι Δήμοι και οι Κοινότητες στα όρια των οποίων προβλέπονταν η δημιουργία μονάδας λιθάνθρακα λένε όχι σε αυτό το ρυπογόνο καύσιμο.
Η άρνηση των πολιτών να συναινέσουν στη χρήση λιθάνθρακα δεν πρέπει να συνδέεται με τα προβλήματα της ΔΕΗ. Γιατί κανείς εκ των πολιτών δεν επιθυμεί τη συρρίκνωση της μεγαλύτερης κοινωφελούς εταιρίας της Ελλάδας. Αντιθέτως, όλοι θέλουν μια ΔΕΗ σύγχρονη που θα νοιάζεται για τον πολίτη και θα επενδύει σε εξοικονόμηση και καθαρές μορφές ενέργειας. Θα μπορούσε η ΔΕΗ να κατευθύνει τις προσπάθειες της στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πολλαπλασιάζοντας τις θέσεις εργασίας στο εσωτερικό της. Θα μπορούσε ενδεχομένως να αναλάβει π.χ. ρόλο παροχής ενεργειακών υπηρεσιών, δηλαδή να φροντίζει για την εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς κερδίζοντας σημαντικά κέρδη και αυξάνοντας την απασχόληση. Το WWF Ελλάς αποδέχεται πλήρως τη θέση της ΔΕΗ, που αναφέρει ότι περιβάλλον και ανάπτυξη μπορούν να συνυπάρξουν. Για το WWF Ελλάς, όμως, ο λιθάνθρακας δεν έχει θέση στη 'βιώσιμη ανάπτυξη' της Ελλάδας.
Αξιότιμε κ. Μπουραντά, θέλουμε να πιστεύουμε ότι και εσείς ενστερνίζεστε τις ανησυχίες των πολιτών και των επιστημόνων για την μεγάλη συνεισφορά του λιθάνθρακα τόσο στην κλιματική αλλαγή, όσο και στην περιβαλλοντική υποβάθμιση των τοπικών κοινωνιών. Όπως σχεδόν σύσσωμη η πολιτική κοινότητα της Εύβοιας είπε όχι στον λιθάνθρακα για την περίπτωση του Μαντουδίου, έτσι ελπίζουμε ότι θα πράξει και για το Αλιβέρι. Εξάλλου, δεν θα πρέπει να αμελείτε ότι η προγραμματιζόμενη μονάδα στο Αλιβέρι έχει διπλάσια ηλεκτρική και «ρυπαντική» ισχύ σε σχέση με την μονάδα που «απορρίφθηκε» στο Μαντούδι.
Βάσει των παραπάνω θα θέλαμε να μάθουμε από εσάς τη θέση σας για το ενδεχόμενο κατασκευής λιθανθρακικής μονάδας στο Αλιβέρι, καθώς και τους λόγους για τους οποίους εξετάζετε θετικά ή αρνητικά αυτή την εξέλιξη. Θα θέλαμε, επίσης, να μάθουμε από εσάς αν σκοπεύετε να αναλάβετε πρωτοβουλία για την εκπόνηση μιας στρατηγικής περιβαλλοντικής εκτίμησης συνολικά για την περιοχή του Αλιβερίου, καθώς και για τη διεξαγωγή επιδημιολογικής μελέτης για τους εκεί κατοίκους. Είμαστε στη διάθεσή σας και αναμένουμε την απάντησή σας".
O Βαγγέλης Αποστόλου, μέλος της Π.Γ. του ΣΥΝ και πρώην βουλευτής Ευβοίας, σε συνέντευξη τύπου τη Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου μεταξύ άλλων τόνισε τα εξής: Αναφερόμενος σε παλιότερες δηλώσεις του, όπως στις 5 Νοεμβρίου 2004 που είχε επισημάνει ότι "...οι ευθύνες της Δημοτικής Αρχής της Χαλκίδας και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Εύβοιας για τα πολεοδομικά ζητήματα που σημαδεύουν την πόλη, των ακινήτων Γεωργιάδη - Κιαπέκου, είναι τεράστιες", καθώς και στις 10 Ιουλίου 2006 που είχε ρωτήσει τους τότε δήμαρχο Χαλκίδας και το νομάρχη Ευβοίας"...μήπως μπορούν να πληροφορήσουν τους Χαλκιδέους, τι γίνεται με τα ακίνητα πρώην Γεωργιάδη (σήμερα ΚΤΕΛ και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση); Καταβλήθηκαν οι απαραίτητες εισφορές; Υπάρχει καμία μελέτη αξιοποίησης των κτισμάτων της βιομηχανικής ιστορίας της πόλης; Μήπως επιδιώξουν και σ' αυτό το σημείο και άλλη αλλαγή χρήσης; Τι προβλέπει η τροποποίηση που προωθούν;" επεσήμανε ότι ποτέ δεν δόθηκαν απαντήσεις. Στην ενημέρωσή του, σχολίασε και την υπόθεση του Διοικητηρίου της Νομαρχίας, σημειώνοντας ότι ο φάκελός του θα υποβληθεί στον Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης: "...Δεν θα επανέλθω στις διαδικασίες που οδήγησαν στην τροποποίησηη του Γ.Π.Σ. της πόλης για να καλυφθεί η παράνομη ανάγερση του Διοικητηρίου αφήνοντας απ' έξω λαϊκές περιοχές της Χαλκίδας με μεγάλα προβλήματα, όπως είναι η Χαραυγή και η Ξυρόβρυση. Σήμερα χτίζουν καθ' υπέρβαση της οικοδομικής αδείας. Αλήθεια τι κάνει η Πολεοδομία του δήμου που γνωρίζει την παρανομία; Εγινε αυτοψία από δικούς της υπαλλήλους ή αφήνεται στους φακέλους της Ν.Α. που πάνε και έρχονται; Βέβαια ο φάκελος Διοικητήριο - Κτίσμα Γαβριήλ στο σύνολό του θα υποβληθεί στον Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης". Για το ακίνητο του πρώην Γεωργιάδη, αναφέρε ότι "...αυτή την ώρα η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση προωθεί τροποποίηση της πολεοδομικής μελέτης, που υποτίθεται ότι αγόρασε για να προστατεύσει τα διατηρητέα βιομηχανικά κτίσματα ώστε να το μετατρέψει σε οικοδομικό τετράγωνο. Θα αφήσει η Δημοτική Αρχή να περάσει αυτό το περιβαλλοντικό έγκλημα ή θα οχυρωθεί πίσω από μία αρνητική "γνωμοδοτησούλα" και θα παριστάνει ότι εξόφλησε με αυτό το χρέος της;". Όσον αφορά το θέμα που έχει προκύψει για το σταθμό του ΚΤΕΛ Ευβοίας, υποστήριξε ότι "...το κτίσμα αυτό έχει ανοικοδομηθεί με σειρά κραυγαλέων παρανομιών, όπως την πολεοδομική μελέτη, τις πράξεις εφαρμογής, την οικοδομική άδεια. Δυστυχώς λειτουργεί επιπλέον χωρίς την απαιτούμενη άδεια. Είναι παρήγορο για τη Χαλκίδα ότι έστω εκ των υστέρων το περιφερειακό τμήμα του ΤΕΕ ασχολήθηκε με το θέμα συγκροτώντας σχετική επιτροπή, το πόρισμα της οποίας επιβεβαιώνει τις παραπάνω καταγγελίες. Οφείλω να αναγνωρίσω ότι με την παραπάνω στάση του τίμησε το ρόλο του". Σχολιάζοντας τη σύσκεψη που έγινε από τη διοίκηση του ΚΤΕΛ στην αίθουσα του Νομαρχιακού Συμβουλίου, τόνισε ότι "...είναι πρωτοφανές να οργανώνονται συσκέψεις με θέμα τη συγκάλυψη των παρανομιών και τη στοχοποίηση του πολίτη που έκανε το αυτονόητο...". Συμπλήρωσε ακόμα ότι "...ο Πρόεδρος του ΚΤΕΛ παραδέχτηκε τις παρανομίες λέγοντας ότι 'τα ποινικά αδικήματα είναι παραγραμμένα λόγω πενταετίας'. Πώς είναι ο πρόεδρος σίγουρος ότι έχει περάσει η πενταετία για όλες τις πλημμεληματικές πράξεις και ότι υπάρχουν μόνο τέτοιες; Αυτό όμως που προξενεί μεγάλη εντύπωση είναι γιατί προχώρησαν από μόνοι τους στη διάλυση των λυόμενων αφήνοντας στο δρόμο τους πολίτες. Μήπως πίστευαν ότι μ' αυτό θα θολώσουν τα νερά; Σχολιάζοντας δήλωση του πρώην δήμαρχου Χαλκίδας Δ.Αναγνωστάκη που είχε πεί ότι 'αν δεν υπάρξει πολιτική παρέμβαση, η πολεοδομία θα πρέπει να προχωρήσει σε διακοπή των εργασιών' ρώτησε "τι εννοεί με τον όρο 'πολιτική παρέμβαση'; Ότι θα συγκαλυφθούν οι παρανομίες; και ποιες παρανομίες γνωρίζει και δεν τις καταγγέλει ως έχει υποχρέωση;" Επεσήμανε ότι στην αναφερόμενη συγκέντρωση δηλώθηκε ότι υπάρχει προσωρινή άδεια λειτουργίας του σταθμού ΚΤΕΛ. Ρώτησε κάθε αρμόδιο αν είναι αυτό αλήθεια και από ποια αρχή έχει εκδοθεί μια τέτοια άδεια; Τόνισε ότι ο Δήμαρχος μπροστά σ'αυτόν τον πρωτοφανή χορό σκανδάλων που κακοποιούν την πολή, έχει ένα μόνο χρέος: να την υπερασπίζεται. Ήδη η διακοπή εργασιών είναι ένα μικρό πρώτο βήμα. Επιβάλλεται και η άμεση ανάκληση της άδειας και η αποκατάσταση της νομιμότητας. Αξίζει να αναφερθεί ότι για αυτό το παράνομο τερατούργημα έγινε στη Βουλή τον περασμένο Νοέμβριο προσπάθεια από τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ Ευβοίας να υπαχθεί στον αναπτυξιακό νόμο 3299/2004 με σκοπό την ολοκλήρωση των εργασιών". Ο Β.Αποστόλου κατέληξε ότι "...παρά το γεγονός ότι έχω στοχοποιηθεί και πάνω σ' αυτό δε θέλω να πω τίποτε περισσότερο προς το παρόν, θα συνεχίσω το δρόμο που επέλεξα: να υπερασπίζομαι την πόλη μου με όπλο τη νομιμότητα".
