" Μαύρη ταρταρούγα " - το νέο βιβλίο της Κατερίνας Γιαμά

Κατερίνα Γιαμά - Ανήσυχη πένα : Ψάχνοντας την αλήθεια μου..:

" Οι μεταξύ μας σχέσεις ήταν και θα είναι το πιο μάχιμο κομμάτι της ζωής μας.
Οι σχέσεις όμως μεταξύ θηλυκού - αρσενικού εξακολουθούν να είναι αινιγματικές, παραπαίουν ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, ανάμεσα στο πρόβλημα και τη λύση του.
Το πρόβλημα παραμένει όταν τα μυαλά είναι κλειστά, όταν η κοινωνία που ζούμε γυρίζει συνειδητά ή ασυνείδητα το βλέμμα πίσω.
Η λύση του ακόμη αναζητείται.

Η βασίλισσα της σκακιέρας στέκει συνεχώς παραπονεμένη και αδικαίωτη.
Οι εξουσιαστικές σχέσεις σπινιάρουν συνεχώς.

Δεν πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας αλλά για μια πραγματικότητα που κρύβεται έντεχνα μέσα στα σπλάχνα της καθημερινότητας.
Τα στόματα κλείνουν από συνήθεια πια.
Τα βλέμματα αποφεύγουν να κοιτάζουν τον ορίζοντα.
Οι καρδιές χάνουν το ερωτικό τους σχήμα.
Η αίσθηση της κυριαρχίας επεκτείνεται σε όλο το φυσικό βασίλειο με ανάλογες συνέπειες.

Το δάσος με τις πεταλούδες γίνεται ένας τόπος έρευνας αλλά και σκοτεινών μυστικών όπως σκοτεινός είναι και ο έρωτας..."

Ηλεκτρονικές παραγγελίες εδώ

Yacouba Sawadogo - Ενας ήρωας της εποχής μας από τη Μπουρκίνα Φάσο

Στις 24 Σεπτέμβρη ανακοινώθηκαν στη Στοκχόλμη τα εναλλακτικά βραβεία Νόμπελ ή αλλιώς Right Livelihood Award. Με τα βραβεία αυτά τιμώνται από το 1980 αγωνιστές και αγωνίστριες από όλο τον κόσμο για τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία του περιβάλλοντος και την ειρήνη.

Ένας από τους φετινούς τιμώμενους είναι “ο άνθρωπος που σταμάτησε την έρημο”, ο 76χρονος Γιακούμπα Σαβαντόγκο, αγρότης από την Μπουρκίνα Φάσο.

Γράφει η Κάκη Μπαλή στην Αυγή της 25/9/18: 

"Ο Σαβαντόγκο ξεκίνησε πριν από 40 χρόνια να πειραματίζεται για να κάνει και πάλι εύφορη την ερημοποιημένη γη, χρησιμοποιώντας το -σπάνιο- νερό της βροχής και τη γνώση των προγόνων του. Και κατάφερε μέχρι σήμερα να δημιουργήσει μέσα στην ξεραΐλα ένα “δάσος” 400 στρεμμάτων με εξήντα διαφορετικά δένδρα και θάμνους, ένα μνημείο βιοποικιλότητας εκεί που δεν φύτρωνε τίποτε.

Οι παλιοί στην κακοτράχαλη χώρα προσπαθούσαν να σταματήσουν την έρημο με το “ζάι”. Μια επίπονη διαδικασία, που στηριζόταν μόνο στα υφιστάμενα καχεκτικά δένδρα, γύρω από τα οποία έσκαβαν λάκκους, τους παραγέμιζαν με σπασμένα κλαδιά, απομεινάρια της σοδειάς και κοπριά από τα ζώα, ώστε να απορροφηθεί στο μάξιμουμ το νερό της βροχής και τα δένδρα να αντέξουν και να ξανακαρπίσουν.

Ο Σαβαντόγκο μεγάλωσε τους λάκκους, βελτίωσε το “ζάι” και τόλμησε να φυτέψει και καινούργια δένδρα. “Όταν ξεκίνησα να φυτεύω, οι γείτονές μου σκέφτηκαν ότι τρελάθηκα”, είχε πει ο Σαβαντόγκο, επτά χρόνια πριν, στη διάσκεψη του ΟΗΕ για να υπογραφεί η συνθήκη ενάντια στην ερημοποίηση (UNCCD). Αλλά, παρά το δούλεμα και τις αντιδράσεις, συνέχισε με πείσμα. Το “δάσος” του ξεκίνησε από 10 στρέμματα για να φτάσει τα 400, ενώ κι άλλοι, νεότεροι αγρότες αποφάσισαν να μιμηθούν το παράδειγμά του. Αυτά τα “δάση” σταματούν την ερημοποίηση, προσφέρουν μια στοιχειώδη προστασία στους ανθρώπους από το λιοπύρι και κυρίως κάνουν σταδιακά πιο εύφορο το γύρω έδαφος, ώστε να μπορεί κανείς να το φυτέψει με κάτι που τρώγεται.

Να θυμίσουμε ότι η Αφρική, που την έχουμε συνδέσει στο μυαλό μας με ξηρασία και πείνα, ήταν μέχρι και τις αρχές του προηγούμενου αιώνα η μοναδική ήπειρος που δεν ήξερε τι θα πει λιμός. Μέχρι να την καταστρέψουν τα τεχνητά σύνορα που σχεδίασαν στον χάρτη οι αποικιοκρατικές δυνάμεις. Έτσι σταμάτησε η εξισορροπητική δράση της νομαδικής κτηνοτροφίας και ενισχύθηκε ο επεκτατισμός της ερήμου. Ο αγρότης από την Μπουρκίνα Φάσο και οι μιμητές του προσπαθούν να κερδίσουν λίγο από το πάρα πολύ χαμένο έδαφος"

Δείτε ενα μικρό βίντεο

Οι (πικρές) αλήθειες για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι Αττικής

Το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος και του ΠΜΣ «Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών και Κρίσεων» του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με επικεφαλής τον καθηγητή Ευθύμιο Λέκκα , έδωσε στην δημοσιότητα το σύνολο της επιστημονικής μελέτης που σχετίζεται με τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι.

Τα συμπεράσματα

1. Το φαινόμενο είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σε ζώνη μίξης δασών οικισμών (wildland urban interface – WUI), η οποία έδρασε ως ενεργή πυρκαγιά κόμης. Οι ζώνες αυτές είναι από τις περιοχές με την υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών παγκοσμίως, καθώς και στον Ελληνικό χώρο. Υπάρχουν δε πολυάριθμες περιπτώσεις τέτοιων ζωνών στην Ελλάδα.

2. Κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς οι ισχυροί δυτικοί άνεμοι, ταχύτητας κατά θέσεις και κατά διαστήματα ακόμα και άνω των 90 km/h (μεταξύ 17.00 – 21.00 στις 23/7/18), καθώς και η αλληλεπίδρασή τους με την τοπογραφία της περιοχής διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο στη γρήγορη μετάδοση της πυρκαγιάς και την εξάπλωσή της προς τα χαμηλότερα υψόμετρα (downslope spread).

3. Η ταχύτατη εξάπλωση της φωτιάς, συντέλεσε σημαντικά στην ελαχιστοποίηση του διαθέσιμου χρόνου αντίδρασης, γεγονός που συντέλεσε στον μεγάλο αριθμό των θυμάτων.

4. Με βάση μαρτυρίες που αναλύονται συστηματικά, προκύπτει ότι ο πληθυσμός που βρισκόταν κοντά στην παραλία τουλάχιστον σε ορισμένες θέσεις, έλαβε πληροφόρηση για το γεγονός οτι η πυρκαγιά προσεγγίζει την ακτή, όχι με τη μορφή έγκαιρης προειδοποίησης από κάποιο φορέα, αλλά από άτομα που εκκένωναν το δυτικότερο κομμάτι του οικισμού Μάτι. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι ο πληθυσμός είχε στη διάθεσή του σχεδόν μηδενικό χρόνο μεταξύ συνειδητοποίησης του κινδύνου και απόφασης αντίδρασης.

5. Σημαντική εκτιμάται ότι είναι η ιδιαίτερη πολεοδομική διάταξη του οικισμού, η οποία ενήργησε ως «παγίδα» για τον πληθυσμό που προσπάθησε να διαφύγει. Κάποια από τα σημαντικά χαρακτηριστικά του ήταν: οδοί μικρού πλάτους, πολυάριθμα αδιέξοδα, ιδιαίτερα επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα, χωρίς δυνατότητα πλευρικής διαφυγής, απουσία χώρων συγκέντρωσης (π.χ. πλατεία, γήπεδο). Το ρόλο οδού διαφυγής θα μπορούσε να παίξει μια οδός παράλληλη προς την ακτογραμμή αλλά μεγάλου πλάτους που να μεταβαίνει σε διπλανούς οικισμούς.

6. Από την έρευνα πεδίου διαπιστώθηκαν ορισμένες αδυναμίες στις κατασκευές με ευαίσθητα σημεία στη στέγη, τα κουφώματα, τους περιβάλλοντες χώρους και άλλα μέρη. Παράλληλα, καταγράφηκε ένας μεγάλος αριθμός κτηρίων που καταστράφηκαν ολοσχερώς.

7. Ως πρώτη εκτίμηση, παρατηρήθηκε ότι επηρεάστηκαν κυρίως κατοικίες και κτήρια που ήταν υπερυψωμένα ή με ορόφους, με μικρότερες ζημιές στα ισόγεια και στα υπόγεια, δείγμα τυπικό μιας πυρκαγιάς κόμης. Παράλληλα, παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κτιρίων σε ότι αφορά τις επιπτώσεις, που πιθανότητα σχετίζονται με τα υλικά κατασκευής και την παρακείμενη βλάστηση.

8. Τα πρώτα συμπεράσματα που προκύπτουν με βάση μαρτυρίες που αναλύονται ακόμα συστηματικά, δείχνουν ότι η προσπάθεια διαφυγής από τον οικισμό ήταν άτακτη, δεν συνιστούσε οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών, προκάλεσε κυκλοφοριακή συμφόρηση, λόγω και της μεγάλης συγκέντρωσης πληθυσμού και του πανικού που επικράτησε. Εκτός από τους κατοίκους υπήρχαν και επισκέπτες/τουρίστες σημαντικό ποσοστό των οποίων δε γνώριζαν καλά την γεωγραφία της περιοχής.

9. Η μορφολογία της ακτογραμμής έκανε δυσχερή την πρόβαση στην παραλία στα περισσότερα σημεία (κρημνώδεις ακτές), οι προσβάσιμες παραλίες ήταν περιορισμένες, γεγονός που σε συνδυασμό με την ελάχιστη ορατότητα και αποπνιχτική ατμόσφαιρα συντέλεσε σε σημαντικό βαθμό στον εγκλωβισμό μεγάλου αριθμού πολιτών.

10. Θεωρείται πιθανή η αλλαγή στη συμπεριφορά της πυρκαγιάς λόγω αλλαγής στον τύπο της βλάστησης. Η πυρκαγιά ξεκίνησε από περιοχές που είχαν καεί στο παρελθόν με χαμηλή βλάστηση και μεγάλη ταχύτητα και μετέβει σε ένα χώρο που δεν είχε καει σε πρόσφατη πυρκαγιά με ιδιαίτερα μεγάλη συγκέντρωση καύσιμης ύλης. Αυτό οδήγησε στην τροφοδότηση της πυρκαγιάς και την έκλυση υψηλότερης ενέργειας από το Νέο Βουτζά και μέχρι την ακτή. Η πυρκαγιά ανατολικά της Λεωφ. Μαραθώνος μετατράπηκε σε πυρκαγιά που σάρωνε το σύνολο της επιφανειακής βλάστησης και των υψηλών δέντρων (ενεργή πυρκαγιά κόμης), ως ένας «τοίχος φωτιάς», ο οποίος καθοδηγούνταν από τον άνεμο (wind‐ driven) και επιπλεόν μετέδιδε αρκετές δεκάδες καύτρες προς την ακτή.

11. Σε κτίρια με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα και τοιχοποιίες πλήρωσης που είχαν κλειστά παράθυρα, η φωτιά δεν πέρασε στο εσωτερικό των κτιρίων με μοναδικό αποτέλεσμα μια εξωτερική επιδερμική παραμόρφωση των επιχρισμάτων, χωρίς να επηρεάσει τη στατικότητα των κτιρίων λόγω της μικρής διάρκειας επίδρασης της φωτιάς.

12. Αντιθέτως, σε όμοια κτίρια που διέθεταν ξύλινα ή πλαστικά και ανοιχτά παράθυρα, η φωτιά πέρασε στο εσωτερικό τους και η επίδρασή της ήταν μεγαλύτερη, αναπτύχθηκαν υψηλές θερμοκρασίες ιδιαίτερα από την καύση του εξοπλισμού στο εσωτερικό των κτιρίων και δημιουργήθηκαν ρωγμές που μπορούν να επηρεάσουν όχι μόνο τα μη δομικά στοιχεία των κατασκευών αλλά και τον φέροντα οργανισμό τους.

13. Οι ρωγμές αυτές επιδεινώνονται δυστυχώς κατά τη διάρκεια κατάσβεσης της πυρκαγιάς που έχει εκδηλωθεί σε μια κατασκευή ως εξής: το τσιμέντο λόγω της πυρκαγιάς έχει αναπτύξει θερμότητα. Κατά την ρίψη νερού, πραγματοποιείται ταχεία ψύξη και η θερμοκρασία του φέροντος οργανισμού πέφτει απότομα κατά περίπου 50‐55 βαθμούς. Η θερμοκρασιακή πτώση δημιουργεί νέες ρωγμές ή διευρύνει τις ήδη υπάρχουσες

14. Τα καλά δομημένα κτίρια οπλισμένου σκυροδέματος που ήρθαν σε επαφή με τη φωτιά είτε με καύτρες είτε με έκθεση μέσω θερμικής ακτινοβολίας είτε με απευθείας επαφή με τις φλόγες, αλλά αυτή δεν εισήλθε στα κτίρια συμπεριφέρθηκαν πολύ καλά με μικροβλάβες στα εξωτερικά μη δομικά στοιχεία τους, κυρίως μικρορωγμές στις τοιχοποιίες πλήρωσης και αποκόλληση των επιχρισμάτων λόγω των υψηλών θερμοκρασιών που αναπτύχθηκαν εξωτερικά του κτιρίου.

15. Η στατικότητα των κτιρίων που επηρεάστηκαν από την πυρκαγιά εξαρτάται από τη διάρκεια καύσης στο εξωτερικό του κτιρίου, από το αν το σκυρόδεμα έχει ασβεστοποιηθεί και σε ποιο βάθος ή αν ο χάλυβας βρίσκεται σε καλή κατάσταση λόγω της μεγάλης διάρκειας καύσης εντός του σπιτιού.

Διαβάστε και αυτό: Μάτι 1952 Μάτι 2018 (απο το eretikos.gr)

και αυτό απο συνέντευξη της Μ.Καραβασίλη στο CNN

και αυτό (από τον pitsirikos.net)

Ψευδοεπιστημονικές απόψεις: αστρολογία, δημιουργισμός, κίνημα ενάντια στα εμβόλια, άρνηση της κλιματικής αλλαγής, θεωρίες της κοίλης ή επίπεδης Γης (*)

(*) Πηγή: http://www.avgi.gr/article/10965/9038077/pseudoepisteme

Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από πληροφορίες για τον κόσμο γύρω μας, νέες έρευνες, νέα αποτελέσματα, νέες ανακαλύψεις. Όλα αυτά δεν αφορούν μόνο τα μακρινά αστέρια, τα μυστηριώδη σωματίδια του μικρόκοσμου, γεγονότα σε περασμένες εποχές. Αφορούν την καθημερινότητά μας, τι τρώμε, τι φοράμε, πώς συμπεριφερόμαστε, τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Μάλιστα, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε αυτά που αφορούν την καθημερινότητά μας και σε αυτά που δεν την αγγίζουν καθόλου γίνεται συνεχώς και πιο δυσδιάκριτη και θα μπορούσε να πει κανείς, χωρίς υπερβολή, ότι, στον σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο της διάχυτης πληροφορίας, οτιδήποτε συμβαίνει οπουδήποτε επιδρά με κάποιον τρόπο στη ζωή μας. Μέσα σε αυτό όμως το πλαίσιο, ένα μεγάλο μέρος της επικαιρότητας καταλαμβάνεται από ψευδείς ειδήσεις, θεωρίες συνωμοσίας και ψευδοεπιστημονικές τοποθετήσεις.

Χωρίς αμφιβολία, οι τρεις αυτές κατηγορίες, που θα μπορούσε κανείς να κατατάξει στον τομέα της παραπληροφόρησης, έχουν διαφορές, ως προς την αφετηρία, το κοινό στο οποίο απευθύνονται και τις επιπτώσεις τους. Έχουν όμως και πολλά κοινά σημεία. Ο ίδιος ο χαρακτηρισμός τους παραπέμπει σε -ή είναι συνδεδεμένος με- κάτι που απέχει από την αλήθεια, οριζόμενη ως αυτό στο οποίο η πλειονότητα (ή τουλάχιστον μια μεγάλη ομάδα ειδικών) πιστεύει. Γιατί όμως κανείς να πιστεύει σε κάτι που είναι ψευδές; Ίσως δεν γνωρίζει ότι ισχύει κάτι τέτοιο, ίσως πρόκειται για μια «αλήθεια» που βρίσκεται πιο κοντά στις ανάγκες του και τις πρότερα διαμορφωμένες πεποιθήσεις του. Εδώ θα ασχοληθούμε κυρίως με το θέμα της ψευδοεπιστήμης, όμως το μεγαλύτερο μέρος της περιγραφής αφορά ομοίως τις θεωρίες συνωμοσίας και τις ψευδείς ειδήσεις.

Τι είναι ψευδοεπιστήμη;

Αν και μοιάζει διαισθητικά ξεκάθαρο σε τι αναφερόμαστε με τον όρο ψευδοεπιστήμη, ωστόσο ένας απολύτως σαφής ορισμός δεν είναι εύκολο να δοθεί. Σύμφωνα με τη Wikipedia, οι ψευδοεπιστήμες περιλαμβάνουν μια σειρά από (επιστημονικοφανείς) ισχυρισμούς, πεποιθήσεις και πρακτικές, οι οποίες θεωρούνται (από κάποιους) πως είναι επιστημονικές και πραγματικές, ωστόσο έρχονται σε αντίθεση με την επιστημονική μέθοδο. Οι ισχυρισμοί αυτοί είναι συχνά αντιφατικοί, υπερβολικοί, μη διαψεύσιμοι και στηρίζονται εν πολλοίς στην προδιάθεση επιβεβαίωσης (confirmation bias), δηλαδή την τάση του ανθρώπου να επιβεβαιώνει τις πρότερες αντιλήψεις του. Από την περιγραφή αυτή προκύπτουν μια σειρά από ερωτήματα, όπως ποια είναι η επιστημονική μέθοδος, τι σημαίνει «μη διαψεύσιμος», ποιοι διακατέχονται από την προδιάθεση της επιβεβαίωσης κ.λπ.

Συνεχίζοντας κανείς την αναζήτηση, μπορεί να βρει μια λίστα από καταγεγραμμένες ψευδοεπιστημονικές απόψεις όπως η αστρολογία, ο δημιουργισμός, το κίνημα ενάντια στα εμβόλια, η άρνηση της κλιματικής αλλαγής, η θεωρία της επίπεδης Γης κ.ά. Φυσικά, οι φορείς αυτών των απόψεων δεν αποδέχονται τον χαρακτηρισμό που τους αποδίδεται. Επιπλέον, εκτός από κινήματα ή πρακτικές, τα οποία μπορούν να οριστούν λιγότερο ή περισσότερο ξεκάθαρα, ως ψευδοεπιστημονικές μπορούν να οριστούν έρευνες που παρουσιάζονται καθημερινά στην επικαιρότητα σχετικά με την υγεία, τη διατροφή, την Ψυχολογία και μπορεί να σχετίζονται με συναφή προϊόντα. Επομένως, γίνεται αντιληπτό ότι η ψευδοεπιστήμη δεν σχετίζεται απλώς με μια εναλλακτική θεώρηση του κόσμου ή μια ποικιλία διαφορετικών απόψεων, αλλά πολύ συχνά έχει οικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις. Για παράδειγμα, συμπληρώματα διατροφής και σκευάσματα που αντιμετωπίζουν διαφόρων ειδών καταστάσεις έχουν εκατομμύρια πωλήσεις παγκοσμίως, ενώ φορείς ψευδοεπιστημονικών πεποιθήσεων έχουν τεράστια προβολή στον Τύπο και επιρροή στην κοινή γνώμη. Πολλές φορές μάλιστα, αυτές οι πεποιθήσεις εκφράζονται και από επιστήμονες. Επομένως, το θέμα της διάκρισης μεταξύ επιστήμης/ψευδοεπιστήμης δεν αποτελεί απλώς ακαδημαϊκό, αλλά ευρύτερο κοινωνικό θέμα.

Πώς διαχωρίζεται η επιστήμη από την ψευδοεπιστήμη;

Η συζήτηση στη δημόσια σφαίρα σχετικά με την ψευδοεπιστήμη φαίνεται να μονοπωλείται από τους φορείς αυτών των απόψεων και τους επιστήμονες. Οι τελευταίοι συνήθως επικαλούνται είτε την αυθεντία της επιστήμης τους ή πραγματικά εξετάζουν με τη βοήθεια της επιστημονικής μεθόδου τους ψευδοεπιστημονικούς ισχυρισμούς και τους απορρίπτουν. Αν όμως θέλουμε να είμαστε ακριβείς, τα όρια μεταξύ επιστήμης και ψευδοεπιστήμης δεν αποτελούν αντικείμενο μελέτης της επιστήμης, αλλά της Φιλοσοφίας της Επιστήμης.

Σε αυτό το πλαίσιο πολλοί φιλόσοφοι της επιστήμης έχουν προσπαθήσει να δώσουν απαντήσεις. Μάλιστα, ο ορισμός που παρατέθηκε παραπάνω βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα συμπεράσματα του φιλοσόφου της Επιστήμης Karl Popper. Ο Popper, μελετώντας τις μεθόδους που χρησιμοποιούν επιστήμονες σε διάφορα πεδία διατύπωσε την άποψη ότι μια πρόταση, για να είναι επιστημονική, θα πρέπει να είναι διαψεύσιμη, θα πρέπει δηλαδή να υπάρχει κάποιο πείραμα ή παρατήρηση τα οποία μπορούν να τη διαψεύσουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτέλεσε (και αποτελεί) η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Η Γενική Σχετικότητα κάνει προβλέψεις για φαινόμενα του Σύμπαντος και η εγκυρότητά της επιβεβαιώνεται μέχρι στιγμής, αλλά μπορεί να υπάρξει κάποια παρατήρηση στο μέλλον η οποία να τη διαψεύσει. Είναι λοιπόν μια διαψεύσιμη θεωρία και επομένως έγκυρη επιστημονικά. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει ωστόσο με τις θεωρίες συνωμοσίας και την ψευδοεπιστήμη, καθώς οι φορείς αυτών των απόψεων προσαρμόζουν τα γεγονότα ώστε να επιβεβαιώνονται εκ των υστέρων, ενώ δεν υπάρχει (ή δεν προτείνεται) τρόπος να ελεγχθούν με νέες παρατηρήσεις. Σημαντική διάκριση για τον Popper μεταξύ επιστήμης και ψευδοεπιστήμης είναι ότι η πρώτη προσπαθεί να απορρίψει θεωρίες, ενώ η δεύτερη να επιβεβαιώσει. Αν μια θεωρία δεν μπορεί να ελεγχθεί ως προς την εγκυρότητά της, τότε δεν είναι επιστημονική. Θα έλεγε κανείς ότι οι απόψεις του Popper έχουν κυριαρχήσει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των επιστημόνων ως προς το τι συνιστά ψευδοεπιστήμη.

Αξίζει βέβαια να αναφέρουμε ότι σε αυτό το θέμα έχουν υπάρξει και άλλες απόψεις. Για παράδειγμα, για τον Feyerabend δεν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος να θεωρεί κανείς την επιστήμη πιο έγκυρη από την αστρολογία ή τη χειρομαντεία, καθώς η καθεμιά έχει τα δικά της εργαλεία και μεθόδους. Μια ενδιαφέρουσα όμως τοποθέτηση που αντιτίθεται των απόψεων του Feyerabend έχει κάνει ο John Wilkins, ιστορικός και φιλόσοφος της Επιστήμης του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης. Διάφορα επιστημονικά πεδία και θεωρίες έχουν «χτίσει» γύρω τους έναν όγκο γνώσης και έχουν αναπτύξει μεθοδολογίες τόσο στις Φυσικές όσο και στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Μάλιστα, όλα αυτά τα πεδία έχουν δείξει τη δυναμική παραγωγής νέας γνώσης από πολύ νωρίς στην ιστορία τους. Αντιθέτως, η αστρολογία υπάρχει εδώ και χιλιάδες χρόνια χωρίς να έχει συμβεί κάτι τέτοιο κι αν αποδεχτούμε την εγκυρότητά της, χρειάζεται να απορρίψουμε τις γνώσεις που έχουμε συσσωρεύσει εδώ και αιώνες στη Φυσική. Ένα τέτοιο επιχείρημα μπορεί φυσικά να επικαλεστεί κανείς και για τη θεωρία της επίπεδης Γης και τον δημιουργισμό.

Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν «ακόμη» σε ψευδοεπιστήμες;

Το ερώτημα αυτό είναι από τα πιο ενδιαφέροντα, καθώς μας δίνει τη δυνατότητα να αναδείξουμε πτυχές τόσο της ανθρώπινης φύσης όσο και της ίδιας της επιστήμης. Σε ό,τι αφορά την τελευταία, η έκπληξη που συχνά συνοδεύει αυτό το ερώτημα («ακόμη») υποδηλώνει τις πεποιθήσεις μας για την έννοια της προόδου στην επιστήμη. Υπονοείται δηλαδή ότι με την επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο που έχουμε επιτύχει τα τελευταία χρόνια θα έπρεπε να έχουν ήδη εξαλειφθεί όχι μόνο οι ψευδοεπιστήμες αλλά και κάθε άλλου είδους πεποίθηση εκτός επιστήμης. Φυσικά, μια τέτοια πεποίθηση είναι όχι μόνο αναληθής αλλά και επικίνδυνη. Είναι ίσως εκτός των σκοπών του παρόντος κειμένου να αναλυθούν οι λόγοι για τους οποίους ισχύει κάτι τέτοιο, ωστόσο το κατά πόσο η επιστήμη προοδεύει και κατά πόσο είναι από μόνη της αρκετή για να καλύψει τις ανθρώπινες ανάγκες είναι άλλο ένα θέμα υπό μελέτη.

Τόσο οι ψευδοεπιστήμες όσο και τα σενάρια συνωμοσίας μας προσφέρουν μια εύκολη απάντηση σε ερωτήματα που μας απασχολούν. Μας απαλλάσσουν από την ευθύνη να αναζητήσουμε απαντήσεις σε ερωτήματα που απαιτούν πολλή μελέτη και μόχθο. Πολλοί από εμάς μπορεί να μην έχουμε τη δυνατότητα είτε να αναζητήσουμε τις πληροφορίες που χρειαζόμαστε είτε να σκεφτούμε εντατικά και δομημένα ώστε να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα. Ταυτόχρονα όμως, μας φαίνεται προτιμότερο να υιοθετούμε κάποιες απόψεις για τον κόσμο από το να μην έχουμε καμία.

 Από την άλλη, μια σειρά από έρευνες δείχνουν ότι το μορφωτικό επίπεδο και η πρόσβαση σε απεριόριστο όγκο πληροφορίας (μέσω του Διαδικτύου) δεν είναι ικανά να εξαλείψουν το φαινόμενο των ψευδοεπιστημών. Η προδιάθεση επιβεβαίωσης υποδηλώνει την τάση που έχουμε να αξιολογούμε ως σημαντικότερα τα γεγονότα που επιβεβαιώνουν τις απόψεις που έχουμε ήδη διαμορφώσει. Αυτή η τάση δεν είναι χαρακτηριστικό μόνο των ανθρώπων με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Μάλιστα, ένας άνθρωπος με υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο είναι περισσότερο ικανός να στηρίξει τις ήδη διαμορφωμένες, αλλά πιθανόν λάθος, απόψεις του ακριβώς λόγω της καλύτερης μόρφωσής του. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται μάλιστα πολλοί επιστήμονες που προβάλλουν συστηματικά ψευδοεπιστημονικές απόψεις, είτε επικαλούμενοι το κύρος τους ή/και χρησιμοποιώντας επιστημονικοφανή επιχειρήματα και αναφορές σε αμφίβολες πηγές.

Αν όλοι οι άνθρωποι είμαστε δέσμιοι των περιορισμών που αναφέρθηκαν, πώς είναι δυνατόν ένας επιστήμονας να είναι αντικειμενικός, χωρίς προκαταλήψεις; Είναι σαφές ότι δεν γεννιούνται άνθρωποι με ανοσία στις ψευδοεπιστημονικές απόψεις. Ο μόνος τρόπος, σύμφωνα με τον Popper, είναι να θέτουμε τις αντιλήψεις μας υπό το πρίσμα της διαψευσιοκρατίας. Δεδομένου ότι δεν είναι εφικτό να παρατηρούμε τον κόσμο χωρίς πρότερες αντιλήψεις, οφείλουμε να αναζητούμε τα στοιχεία που μπορούν να διαψεύσουν τις απόψεις μας και όχι να αρκούμαστε σε αυτά που απλώς τις επιβεβαιώνουν.

Την ίδια δουλειά κάνει και ένας επιστήμονας. Όπως πολύ εύστοχα το θέτει η φιλόσοφος Mary Midgley, ο επιστήμονας δεν είναι ένας άνθρωπος ουδέτερος, χωρίς πεποιθήσεις. Αντιθέτως, εκφράζει και αποδέχεται ανοιχτά τις προκαταλήψεις και πεποιθήσεις του και τις υποβάλλει και αυτές στη βάσανο της επιστημονικής μεθόδου. Αυτό που έχει σημασία, όπως πίστευε και ο Popper, είναι, ακολουθώντας την επιστημονική μέθοδο, να είμαστε πρόθυμοι να απορρίψουμε τις θεωρίες (απόψεις) μας

ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΙ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ; (*)

(*) Α.Αντωνίου, Ερευνητή Τομέα Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Επιστημονικού Υπεύθυνου Εστίας Γνώσης Χαλκίδας

Ίσως το ερώτημα να ηχεί παράξενα. Θα μπορούσε να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Είναι δυνατόν οι μέλισσες να γνωρίζουν μαθηματικά;
Εκείνοι που ασχολούνται ερασιτεχνικά ή επαγγελματικά με το θαυμάσιο αυτό χόμπι της μελισσοκομίας έχουν να παρατηρήσουν θαυμαστά πράγματα και καταστάσεις που συμβαίνουν στην σχεδόν άριστα οργανωμένη κοινωνία των μελισσών. Στα επόμενα θα δούμε ότι οι κοινωνικές δομές με τις οποίες είναι συγκροτημένη μια κυψέλη συνοδεύονται και από ένα μαθηματικό κατόρθωμα.

Τα ερωτήματα
Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουν ότι τα κελιά των κυψελών είναι κανονικά εξάγωνα. Τρία είναι τα βασικά ερωτήματα που θα μπορούσαν να μας απασχολήσουν από μαθηματική άποψη.

α) Γιατί η μέλισσα κατασκευάζει τι κελί της σε σχήμα κανονικού εξαγώνου (για την ακρίβεια κανονικού εξαγωνικού πρίσματος); Θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιήσει και άλλα σχήματα; (Υπενθυμίζεται ότι ένα πολύγωνο λέγεται κανονικό όταν έχει όλες τις πλευρές μεταξύ τους ίσε και όλες τις γωνίες επίσης μεταξύ τους ίσες,όπως για παράδειγμα το τετράγωνο)

β) Εξυπηρετεί το κανονικό εξαγωνικό πρίσμα την οικονομία του χώρου;

γ) Είναι η κατασκευή αυτή και η πιο οικονομική σε πρώτη ύλη (κερί);

Να πούμε κατ’ αρχάς ότι η σταθερότητα της κατασκευής επιβάλλει τη χρήση συμμετρικού σχήματος. Από την εμπειρία μας γνωρίζουμε ότι τα σχήματα που έχουν συμμετρία ως προς κέντρο μπορούν να σχηματίσουν πολύ πιο σταθερές κατασκευές από ένα αντίστοιχο μη συμμετρικό. Έτσι, η χρήση πρισμάτων με βάσεις κανονικά πολύγωνα ή έστω κυλίνδρου φαίνεται να αποτελεί τη μόνη λύση. Γιατί όμως κανονικό εξάγωνο και όχι τετράγωνο ή κανονικό οκτάγωνο ή έστω κύκλος; Στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι υπάρχει ένα είδος μελισσών στη Νότια Αμερική που κατασκευάζει κυκλικά κελιά. Είναι άραγε οι νοτιαμερικανές μέλισσες πιο «έξυπνες» από τις δικές μας; Η άμεση απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι η εξής: Αν το πρόβλημα ήταν δύο διαστάσεων, δηλαδή αν το κελί δεν είχε βάθος τότε πράγματι οι νοτιαμερικανές μέλισσες θα ήταν εξυπνότερες από τις ελληνίδες ή έστω τις ευρωπαίες. Διότι, όπως είναι γνωστό, από όλα τα συμμετρικά σχήματα με σταθερή περίμετρο το μεγαλύτερο εμβαδόν κατέχει ο κύκλος. Τα παραπάνω ερωτήματα όμως δείχνουν ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο θέμα εμβαδού αλλά και χώρου και μάζας (ύλης).

Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα
Ερώτημα (α): Γιατί κανονικό εξάγωνο; Η οικονομία του χώρου απαιτεί την κάλυψη του επιπέδου χωρίς κενά ανάμεσα στα σχήματα. Τα κανονικά πολύγωνα δηλαδή που φιλοδοξούν να καλύψουν το επίπεδο (τελάρο), γύρω από κάθε κορυφή τους πρέπει να μην αφήνουν κενά. Με άλλα λόγια το άθροισμα των γωνιών γύρω από μια κορυφή πρέπει να είναι 360ο. Με απλούς υπολογισμούς μπορεί να δει κανείς ότι τα μόνα κανονικά πολύγωνα που ικανοποιούν αυτή τη συνθήκη είναι το ισόπλευρο τρίγωνο, το τετράγωνο και το κανονικό εξάγωνο. Γιατί επέλεξαν όμως το κανονικό εξάγωνο και όχι για παράδειγμα το τετράγωνο; Διότι μεταξύ ενός τετραγώνου και ενός κανονικού εξαγώνου με την ίδια περίμετρο το εξάγωνο καταλαμβάνει μεγαλύτερο εμβαδόν, με άλλα λόγια αποθήκευση περισσότερου μελιού. Θα αναρωτηθεί κανείς και γιατί να μη διαλέξουν τον κύκλο. Είπαμε όμως παραπάνω ότι το πρόβλημα δεν είναι δύο διαστάσεων.

Ερώτημα (β): Οικονομία του χώρου. Οι μικρές μέλισσες όσο και οι μεγάλες, οι οποίες πρέπει να βρουν χώρο στη φωλιά τους, μοιάζουν κατά προσέγγιση με ένα μικρό κύλινδρο. Το γεγονός αυτό αλλά και η σταθερότητα της κατασκευής παραπέμπουν πιθανόν σε μια κυλινδρική κατασκευή των κελιών, οπότε και οι νοτιαμερικανές μέλισσες θα ήταν και εξυπνότερες. Αποδεικνύεται όμως ότι κυλινδρική κατασκευή των κελιών θα ήταν υπέρβαρη με αποτέλεσμα το κεντρικό κελί από το βάρος των υπερκείμενων να τείνει να «παραμορφωθεί» σε εξάγωνο. Εκτός αυτού αποδεικνύεται ότι η κάλυψη ενός συγκεκριμένου τελάρου με κανονικά εξαγωνικά πρίσματα έχει πολύ καλύτερη οικονομία χώρου από την κάλυψη του ίδιο τελάρου με κυλίνδρους.

Ερώτημα (γ): Οικονομία σε πρώτη ύλη. Θεωρούμε την εγκάρσια διατομή ενός κελιού που μπορεί να είναι, όπως είπαμε αρχικά, κύκλος ή κανονικό εξάγωνο ή τετράγωνο ή ισόπλευρο τρίγωνο. Επειδή υπάρχει αναλογία μεταξύ των περιμέτρων των σχημάτων αυτών και της αντίστοιχης κυλινδρικής ή πρισματικής επιφάνειας αρκεί να μπορούμε να συγκρίνουμε το υλικό που θα χρειαστεί για την κατασκευή των κελιών αυτών σαν να μην είχαν βάθος, δηλαδή το υλικό που απαιτείται για την κατασκευή της περιμέτρου των παραπάνω κανονικών πολυγώνων και του κύκλου. Με υπολογισμούς μπορεί να δει κανείς ότι για δεδομένο αριθμό κελιών οι κυψέλες εξαγωνικού πρίσματος μας προσφέρουν μεγαλύτερη οικονομία σε πρώτη ύλη (κερί) αλλά και σε εργασία.

Συμπεράσμα
Να λοιπόν που το εξαγωνικό πρίσμα των κελιών των μελισσών μεγιστοποιεί τον περικλειόμενο χώρο, προσφέρει δηλαδή περισσότερο μέλι, κα ταυτόχρονα ελαχιστοποιεί την ποσότητα πρώτης ύλης (κεριού) που απαιτείται για την κατασκευή.
Στην ουσία οι μέλισσες έλυσαν με αξιοθαύμαστο τρόπο ένα δύσκολο μαθηματικό πρόβλημα. Τι σχήμα πρέπει να πάρει δηλαδή μια δεδομένη ποσότητα ύλης ώστε:
1) Να έχει τη μεγαλύτερη χωρητικότητα
2) Να διαθέτει τη μεγαλύτερη δυνατή σταθερότητα
3) Να καταλαμβάνει το μικρότερο δυνατό χώρο
4) Να προϋποθέτει τη λιγότερη εργασία (κόπο) για την κατασκευή του.
Μετά από όλα αυτά τι λέτε. «Γνωρίζουν» οι μέλισσες μαθηματικά ή όλα τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα «τύχης».

Και ένα άλλο αξιοθαύμαστο γεγονός
Όπως είναι γνωστό, οι μέλισσες εάν ανακαλύψουν μια πλούσια πηγή από νέκταρ μακριά από τη φωλιά τους, τότε στήνουν ένα ρυθμικό χορό σε σχήμα του μαθηματικού απείρου (∞) για να ειδοποιήσουν και τις υπόλοιπες. Στο παραπάνω σχήμα δίνουν τέτοια κλίση ώστε η γωνία του μεγάλου άξονα του σχήματος αυτού με την κατακόρυφο να είναι ίση με τη γωνία που σχηματίζουν οι ακτίνες πρόσπτωσης του Ήλιου με την ευθεία που αντιστοιχεί στην ελάχιστη απόσταση από την κυψέλη μέχρι την τροφή που ανακάλυψαν. Μη μου πείτε ότι ο αξιοθαύμαστος αυτός τρόπος επικοινωνίας των μελισσών δε θα μπορούσε να είναι αντικείμενο διδακτορικής διατριβής από μαθηματική άποψη και όχι μόνο;

Εκθεση της Κομισιόν για το ασφαλιστικό και τις συντάξεις στην Ελλάδα (*)

• (*) https://www.naftemporiki.gr/finance/story/1354741/biosimo-meta-tis-perikopes-kai-ta-nea-oria-ilikias
• Η γήρανση του πληθυσμού, η υπογεννητικότητα στη χώρα μας, μαζί με τα υψηλά επίπεδα ανεργίας, τη χαμηλή παραγωγικότητα της εργασίας και την καθήλωση των μισθών, είναι τα βασικά προβλήματα που επισημαίνει στην ετήσια έκθεσή της για το ασφαλιστικό και τις συντάξεις η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία ενσωματώνει όλα τα βασικά στοιχεία της αναλογιστικής μελέτης για το συνταξιοδοτικό στην Ελλάδα. 
• 
  
• Τα πραγματικά έτη παραμονής στην ασφάλιση προβλέπεται να αυξηθούν σε 35,1 έτη το 2050 και σε 37,4 έτη το 2070 (από 30,6 έτη το 2016). Οι αντίστοιχοι μέσοι όροι της Ε.Ε. είναι 37,5 έτη το 2050 και 38,1 έτη το 2070.

•  Η μέση ηλικία συνταξιοδότησης θα αυξηθεί, από 61,9 έτη το 2016, σε 67 έτη το 2050 και σε 68,1 έτη το 2070 σε συνάρτηση με την αντίστοιχη αύξηση του προσδόκιμου ζωής που προβλέπει η Eurostat, από 78,8 έτη για τους άντρες και 83,9 έτη για τις γυναίκες το 2016, σε 86,5 έτη για τους άντρες και 90,3 έτη για τις γυναίκες το 2070.
• 
  
• Σύμφωνα με τις προβολές, ανησυχία προκαλεί η μείωση του πληθυσμού κατά 3,09 εκατ. άτομα έως το 2070 (από 10,75 εκατ. άτομα το 2016 σε μόλις 7,66 εκατ. άτομα το 2070) και αποτελεί έτσι τον βασικότερο επιβαρυντικό παράγοντα που πρέπει να αντιμετωπιστεί, αφού ο δείκτης δημογραφικής εξάρτησης από 33,4 το 2016 διπλασιάζεται στις 71 μονάδες το 2050 και μειώνεται σε 63,1 το 2070.  

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης (*)

(*) https://www.huffingtonpost.gr/entry/olivier-delorme-yia-polloes-detikoes-klerikoes-oi-ellenes-schismatikoi-einai-cheiroteroi-apo-toes-toerkoes-echthroes_gr_5b0cf179e4b0568a880df934?utm_hp_ref=gr-homepage

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης δεν ήταν παρά μόνο η κορύφωση μιας διπλής διαδικασίας που άρχισε στα τέλη του ενδέκατου αιώνα. Αρχικά, ο Βασιλεύς σταματάει σταδιακά να είναι ο υπερασπιστής των ταπεινών - πράγμα που αποδυναμώνει τον πατριωτισμό των υπήκοών του - προς όφελος των ισχυρών στους οποίους παραχωρεί εδάφη και φορολογικά προνόμια. Αυτή η εξέλιξη οδηγεί τόσο στην αποδυνάμωση της αυτοκρατορικής εξουσίας έναντι αυτών των ισχυρών όσο και στην οικονομική εξασθένιση του, λόγω των πολλαπλών δωρεών στα μοναστήρια που εξαιρούνται επίσης από τους φόρους, και στην υποκατάσταση της «συναισθηματικής» σχέσης μεταξύ των ταπεινών και του Βασιλεύς, με μια σχέση εξάρτησης μεταξύ των ταπεινών και των ισχυρών.

Η δεύτερη εξέλιξη είναι εξωτερική και οδηγεί τον Βασιλέα να στηρίζεται ολοένα και περισσότερο στις ιταλικές εμπορικές πόλεις - οι οποίες αποκτούν σε αντάλλαγμα τελωνειακά και εμπορικά προνόμια- για να αποκτήσει τα οικονομικά μέσα και να εξισορροπήσει τις φορολογικές απαλλαγές που έχει ο ίδιος εγκρίνει. Τα προνόμια όμως αυτά μειώνουν όλα τα έσοδα της αυτοκρατορίας, ενώ καταστρέφουν τους βυζαντινούς εμπόρους. Επομένως, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πότε και πώς θα μπορούσαν να είχαν διακοπεί αυτές οι διαδικασίες και τι θα είχε προκύψει.....

Ενώ η βυζαντινή ιστορία μπορεί από μόνη της να αποτελέσει εξαιρετική βάση μυθοπλασίας, καθώς μερικοί χαρακτήρες μπορεί να κάνουν ονειρεμένους ήρωες ιστορικών τηλεοπτικών σειρών, πολύ λίγα μυθιστορήματα εμπνέονται από αυτή την ιστορία στον δυτικό κόσμο και απουσιάζουν εντελώς από τις οθόνες μας. Όπως και τα εγχειρίδια μας στις δυτικές χώρες: τα χίλια χρόνια της βυζαντινής ιστορίας και του πολιτισμού, η αποφασιστική τους επιρροή στη Δυτική Αναγέννηση, σχεδόν αγνοούνται, ενώ η αραβομουσουλμανική κληρονομιά τιμάται και μάλιστα υπερβαθμίζεται. Για μένα, πρόκειται εδώ για μια κληρονομιά του μακροχρόνιου αρνητικού οράματος που γεννήθηκε από το σχίσμα μεταξύ Ανατολικών και Δυτικών Εκκλησιών. Για τον Πετράρχη και πολλούς δυτικούς κληρικούς ή διανοούμενους που διαμόρφωσαν την αντίληψη του Βυζαντίου στη Δυτική Ευρώπη, οι Έλληνες σχισματικοί είναι χειρότεροι από τους Τούρκους εχθρούς....

Βασικά, στις δυτικές κοινωνίες υπερισχύει η εικόνα ότι, η μήτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει η Αυτοκρατορία του Καρλομάγνου και μια Καθολική-Προτεσταντική λέσχη που αντιμετωπίζει, ως επί το πλείστον με περιφρόνηση, τους Νοτιοανατολικούς Ευρωπαίους της ορθόδοξης παράδοσης, που καλούνται να γίνουν Δυτικοί (για να μην πούμε Γερμανοί!) αν και εφόσον θέλουν να θεωρηθούν «πραγματικοί» Ευρωπαίοι - εδώ πρόκειται για έναν πολιτιστικό ιμπεριαλισμό που τροφοδοτείται επίσης από την επιθυμία των νοτιοανατολικών Ευρωπαίων να αναγνωριστούν επιτέλους ως τέτοιοι.

Oλόκληρο το άρθρο εδώ

"..πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες..." - Από την απολογία του Σάκη Καράγιωργα στο Έκτακτο Στρατοδικείο της χούντας

Η "Αυγή", στη θέση του κύριου άρθρου, δημοσιεύει σήμερα ένα απόσπασμα από την απολογία του Σάκη Καράγιωργα στο Έκτακτο Στρατοδικείο της Αθήνας, στη δίκη της Δημοκρατικής Άμυνας στις 7 Απριλίου 1970. Ο Σάκης Καράγιωργας συνελήφθη τον Ιούλιο του 1969 καθώς εξερράγη στα χέρια του εκρηκτικός μηχανισμός που προοριζόταν για αντιστασιακή δράση κατά του δικτατορικού καθεστώτος. Βασανίστηκε απάνθρωπα όντας βαριά τραυματισμένος. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι το τελευταίο μέρος της απολογίας του στο Στρατοδικείο.

(...) Κύριοι στρατοδίκαι, εὑρίσκομαι σήμερον ἐνώπιόν σας ὡς κατηγορούμενος διότι διώκομαι ἀπὸ τὴν δικτατορικὴν κυβέρνησιν. Ὁ λόγος τῆς διώξεώς μου εἶναι ἁπλὸς ἀλλὰ οὐσιαστικός. Διώκομαι διότι ὡς πνευματικὸς ἄνθρωπος ἐθεώρησα ἔθνικον καθῆκον μου ν’ ἀγωνισθῶ διὰ ν’ ἀποκτήση ἐκ νέου ὁ ἑλληνικὸς λαὸς τὸ δικαίωμα ν’ ἀποφασίζη μόνος του καὶ ἐλευθέρως διὰ τὴν μοῖραν του καὶ τὰ πεπρωμένα του. (...)

(...) Ἔρχομαι, τέλος, εἰς τὰς ἀποφάσεις τῆς κυβερνήσεως ἐπὶ τοῦ προβλήματος τῆς οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως τῆς χώρας. Εἰς χώρας εἰς τὰς ὁποίας λειτουργεῖ ὁ μηχανισμὸς τῆς ἀγορᾶς, ταχεῖα οἰκονομικὴ ἀνάπτυξις εἶναι ἂν ὄχι ἀνέφικτος πάντως ἐξαιρετικῶς δύσκολος, ὅταν εἰς τὴν χώραν ἔχει ἐπιβληθῆ δικτατορία. Ὁ λόγος εἶναι ἁπλοῦς. Ἡ οἰκονομικὴ ἀνάπτυξις ἀπαιτεῖ θυσίας τοῦ λαοῦ κατὰ τὸ παρὸν πρὸς ἐξασφάλισιν ἀνωτέρου ἐπιπέδου εὐημερίας εἰς τὸ μέλλον.

Ἀλλὰ ἐὰν δὲν λειτουργῆ ἡ δημοκρατικὴ διαδικασία λήψεως τῶν ἀποφάσεων καὶ ὁ λαὸς δὲν συμμετέχη εἰς τὴν ἀπόφασιν περὶ τοῦ πόσην θυσίαν θὰ φέρη διὰ τὴν ἀνάπτυξιν καὶ περὶ τοῦ πῶς θὰ διανεμηθοῦν οἱ καρποὶ τῆς ἀναπτύξεως, δὲν εἶναι διατεθειμένος νὰ συμμετάσχη ἐνεργῶς εἰς τὴν ἀναπτυξιακὴν προσπάθειαν. Εἰς τὴν περίπτωσιν αὐτὴν ἡ χώρα θὰ παραμένη οἰκονομικῶς στάσιμος. Τοῦτο ἀκριβῶς συμβαίνει εἰς τὴν Πορτογαλίαν, ἡ ὁποία ἐπὶ τεσσαράκοντα ἔτη παραμένει εἰς κατάστασιν οἰκονομικῆς στασιμότητος.

Τοῦτο συνέβη ἐπίσης εἰς τὴν χώραν μας ἀμέσως μετὰ τὸ κίνημα τῆς 21ης Ἀπριλίου. Ὁ μέσος ἐτήσιος ρυθμὸς ἀναπτύξεως κατὰ τὴν πρὸ τοῦ 1967 δεκαετίαν ἦτο μεταξὺ τῶν μεγαλυτέρων τοῦ κόσμου καὶ προσήγγιζεν τὸ 7%. Τὸ 1967 καὶ 1968 ὁ ἐτήσιος ρυθμὸς ἀναπτύξεως ἐμειώθη εἰς 4% περίπου.

Ἡ κυβέρνησις διαπιστώσασα ὅτι δὲν ἠδύνατο νὰ ἐπιτύχη ταχεῖαν ἀνάπτυξιν μὲ τὰ παραδεδεγμένα ἐπιστημονικῶς μέσα οἰκονομικῆς πολιτικῆς κατέφυγεν εἰς τὴν ἐφαρμογὴν τῆς ἀνορθόδοξου μεθόδου τοῦ ἀλογίστου πληθωρισμοῦ, ὁ ὁποῖος ὁδηγεῖ ταχέως τὴν χώραν εἰς οἰκονομικὸν ἀδιέξοδον.

Ὁ πληθωρισμὸς οὗτος ἐξεδηλώθη κατ’ ἐξοχὴν εἰς σοβαρὰ ἀνοίγματα τοῦ ἰσοζυγίου πληρωμῶν. Διὰ νὰ καλύψη δὲ ἡ κυβέρνησις τὰ ἀνοίγματα αὐτὰ ἐφήρμοσεν καὶ πάλιν δυὸ ἀνορθόδοξα μέσα οἰκονομικῆς πολιτικῆς. Πρῶτον, ἐχρησιμοποίησεν τὸ ἀνεπίσημον συναλλαγματικὸν ἀπόθεμα τῆς χώρας καὶ ὡς οἰκονομολόγος, κύριοι στρατοδίκαι, γνωρίζω ὅτι κατὰ τὴν τριετίαν 1967-1969 ἡ κυβέρνησις διέθεσεν ὁλόκληρον σχεδὸν τὸ ἀνεπίσημον συναλλαγματικὸν ἀπόθεμα ἐξ 120 ἑκατομμυρίων δολαρίων περίπου πρὸς κάλυψιν τῶν σοβαρῶν ἐλλειμμάτων τοῦ ἰσοζυγίου πληρωμῶν, καὶ δεύτερον, προσέφυγε εἰς τὴν σύναψιν βραχυπροθέσμων δανείων μὲ λίαν ἐπαχθεῖς ὅρους, ὡς πληροφορούμεθα ἀπὸ ξένας ἐφημερίδας, δεδομένου ὅτι ἡ κυβέρνησις δὲν ἀνακοινώνει τοὺς ὅρους δανεισμοῦ.

Οὕτω, ἐντὸς τῶν πρώτων δύο ἐτῶν ἀπὸ τοῦ κινήματος τὸ ἐξωτερικὸν δημόσιον χρέος ηὐξήθη κατὰ 65% περίπου. Ἡ κυβέρνησις διὰ νὰ ἐπιτύχη οἰκονομικὴ ἀνάπτυξιν ὑπερχρεώνει τὸν ἑλληνικὸν λαὸν εἰς τοὺς ξένους. Εἰς τὴν οὐσίαν οἱ Ἕλληνες τῆς σήμερον τρώγουν τὸ ψωμὶ τῆς αὔριον.

ΤΡΙΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ὁ ὁποῖος ὡδήγησεν εἰς τὴν σύστασιν τῆς Δημοκρατικῆς Ἀμύνης καὶ ἐπέβαλεν τὴν ἐνεργὸν συμμετοχήν μου εἰς αὐτὴν εἶναι τὸ δικαίωμα ἀντιστάσεως κατὰ τῶν μεθόδων τὰς ὁποίας χρησιμοποιεῖ ἡ κυβέρνησις πρὸς διατήρησιν αὐτῆς εἰς τὴν ἐξουσίαν. Αἱ μέθοδοι αὗται, κύριοι στρατοδίκαι, εἶναι γνωσταὶ εἰς τὸν ἑλληνικὸν λαόν, διότι τὰς ὑφίσταται καθημερινῶς.

Ἔχουν ἐξ ἄλλου διαπιστωθῆ αἱ μέθοδοι αὗται καὶ ἀπὸ ἀμερολήπτους διεθνεῖς ὀργανισμοὺς ὡς εἶναι ἡ Ἐπιτροπὴ τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων καὶ τὸ Συμβούλιον τῆς Εὐρώπης. Κύριοι στρατοδίκαι, πρὸ ἡμερῶν ἔτυχε νὰ διαβάσω τὸ βιβλίον τοῦ περίφημου Ἄγγλου συγγραφέως Ὄργουελ ὑπὸ τὸν τίτλον "1984".

Τὸ βιβλίον τοῦτο περιγράφει μίαν χώραν εἰς τὴν ὁποίαν ἔχει ἐπιβληθῆ δικτατορία. Ἀναλύει δὲ τὰς «ἐπιστημονικὰς» μεθόδους αἱ ὁποῖαι χρησιμοποιοῦνται εἰς τὴν φανταστικὴν αὐτὴν χώραν διὰ νὰ κρατεῖται ἡ δικτατορικὴ κυβέρνησις εἰς τὴν ἐξουσίαν. Ὡς πλέον χαρακτηριστικὰς μεθόδους ἀναφέρει τὴν λογοκρισίαν, τὸν ἐλέγχον τῆς διανοήσεως, τὴν ἀστυνόμευσιν τῶν πολιτῶν, τὰ βασανιστήρια ὡς ἀνακριτικὴν μέθοδον κ.λπ. Ἐὰν ἐδιάβαζα τὸ βιβλίον τοῦτο πρὸ τοῦ 1967 θὰ ἐτρόμαζα. Διαβάζοντάς το σήμερα δὲν μοῦ προκάλεσε μεγάλην ἐντύπωσιν.

Κύριοι στρατοδίκαι, κατὰ τὴν διαδικασίαν αὐτῆς τῆς δίκης παρέστητε μάρτυρες μιᾶς μεθόδου τὴν ὁποίαν χρησιμοποιοῦν τὰ σώματα Ἀσφαλείας πρὸς ἐξουδετέρωσιν τῶν ἀντιπάλων τῆς κυβερνήσεως. Εἶναι ἡ χάλκευσις ἀνηθίκων πράξεων πρὸς σπίλωσιν τῶν διωκομένων ἀπὸ τὴν κυβέρνησιν. Τὴν μέθοδον ταύτην ὑπέστην προσωπικῶς. Ἀλλά, ἀπὸ ὅ,τι πληροφοροῦμαι, οὐδεὶς Ἕλλην οὔτε ξένος ἐπίστευσεν εἰς τὸ μυθιστόρημα τὸ ὁποῖον κατεσκεύασεν ὁ ἀνακριτής μου καὶ βασανιστής μου μοίραρχος Μορογιάννης. Εὐτυχῶς διὰ τὴν σημερινὴν ἀνθρωπότητα, τοιαῦται μέθοδοι ἔχουν πλέον ξεπεραστῆ. Μόνον ἐπὶ τῆς δικτατορίας τοῦ Χίτλερ εἶχαν κάποια ἀποτελεσματικότητα.

Κύριοι στρατοδίκαι, μέχρι τώρα σᾶς ἐξέθεσα τοὺς λόγους διὰ τοὺς ὁποίους συμμετέχω εἰς τὴν Δημοκρατικὴν Ἄμυναν. Εἶχα χρέος μου νὰ ἀγωνισθῶ εἰς τὰ πλαίσια τῆς ὀργανώσεως αὐτῆς πρὸς ἀποκατάστασιν τῶν δημοκρατικῶν ἐλευθεριῶν εἰς τὴν χώραν. Εἶχα χρέος, πρῶτον, ὡς ἄνθρωπος ἀπέναντι τῆς ἱστορίας. Ἀπέναντι δηλαδὴ ὅλων ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἠγωνίσθησαν μὲ τὸν λόγον ἢ μὲ τὰ ὅπλα, ἐκείνων ποὺ ἔχυσαν ποταμοὺς αἵματος διὰ νὰ κληροδοτήσουν εἰς ἡμᾶς τὴν ἐλευθερίαν καὶ τὴν δημοκρατίαν.

Δεύτερον, εἶχα χρέος ὡς καθηγητὴς ἀπέναντι εἰς τοὺς φοιτητάς μου. Εἰς τοὺς νέους αὐτοὺς δὲν μετέδιδα μόνον ξηρὰς ἐπιστημονικὰς γνώσεις. Τοὺς εἶχα γαλουχήσει μὲ τὴν ἰδέαν ὅτι ὀρθαὶ ἀποφάσεις ἐπὶ τῶν μεγάλων προβλημάτων τῆς χώρας λαμβάνονται μόνον μὲ τὴν δημοκρατικὴν διαδικασίαν ἐπιλογῆς, θὰ ἤμουν ἀσυνεπὴς καὶ θὰ ἐθεωρεῖτο δι’ ἐμὲ φυγομαχία ἐὰν διὰ τοῦ ἀγῶνος μου δὲν ἐδικαίωνα τὰς ἰδέας μου περὶ ἐλευθερίας καὶ δημοκρατίας ἀπέναντι τῶν φοιτητῶν μου.

Τέλος, κύριοι στρατοδίκαι, εἶχα ἕνα προσωπικὸν χρέος ἀπέναντι τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καὶ τῆς πατρίδος. Αὐτὸς ὁ λαὸς ἔκανεν πολλὰς θυσίας καὶ δαπανὰς χάριν ἐμοῦ. Μὲ ἔσπουδασεν εἰς τὰ ἑλληνικὰ πανεπιστήμια, μὲ ἔστειλεν μὲ ὑποτροφίαν δι’ ἀνωτέρας σπουδὰς εἰς τὸ ἐξωτερικόν, μὲ ἔκανεν καθηγητὴν ἀνωτάτης σχολῆς καὶ ἀνώτατον κρατικὸν λειτουργόν.

Δι’ ὅλας αὐτὰς τὰς θυσίας τί ζητεῖ ὡς ἀντάλλαγμα ἀπὸ ἐμὲ ὁ ἑλληνικὸς λαὸς καὶ ἡ πατρίς; Τί ζητεῖ ἀπὸ ὅλους τοὺς πνευματικοὺς ἀνθρώπους; Δύο μόνον πράγματα. Νὰ προσφέρουν τὰς ἐπιστημονικάς των ὑπηρεσίας καὶ νὰ εἶναι οἱ θεματοφύλακες τῶν ἠθικῶν καὶ πνευματικῶν ἀξιῶν τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Εἶχα ὑποχρέωσιν, ἑπομένως, κύριοι στρατοδίκαι, νὰ ἐξοφλήσω αὐτὸ τὸ μεγάλο χρέος μου, ἀκόμη καὶ ἐὰν παρίστατο ἀνάγκη νὰ δώσω καὶ τὴν ζωήν μου.

Ολόκληρη η απολογία εδώ

Για τα σκάνδαλα της χούντας διαβάστε εδώ

Στην άκρη της θάλασσας (του Τάκη Δημητρακόπουλου)

Στην άκρη της θάλασσας κοντά στο σπιτάκι του φίλου μου , που είναι θεόκλειστο και σκοτεινό πράγμα όχι συνηθισμένο. Από την αυλή έλειπε και ο σκύλος του εκείνο το τεράστιο ποιμενικό , απροσδιόριστης ηλικίας αλλά σύντροφος φίλος και φύλακας. προσπαθώντας να μαντέψω που μπορεί να "κρύφτηκε" ο παιχνιδιάρης φίλος μου που δεν εννοεί να εξοικειωθεί με την ηλικία του. 
Στο τέλος του ορμίσκου εκεί που σμίγουν τα πεύκα με την θάλασσα . Βρήκα ίχνη παλιάς φωτιάς και κάποια αποτσίγαρα από την εποχή των... αμαρτωλών ημερών μας. Κάθισα στον βράχο-κάθισμα του να απολαύσω την φύση και την γαλήνη γύρω. 

Ξαφνικά ένοιωσα το άγγιγμα και την ανάσα του "φίλου" , με κοίταξε κουνώντας αργά την ουρά του και άρχισε να βαδίζει ρίχνοντας ματιές πίσω του για να βεβαιωθεί πως τον ακολουθώ.Φτάσαμε στην μικρή αυλόπορτα κι εκείνος γαύγισε δυνατά. 
Ω του θαύματος άναψε το φωτάκι της αυλής και στο άνοιγμα της πόρτας διεγράφη η εικόνα του φίλου μου. Καλώς τους είπε , που ήσουν ρώτησα εγώ , εδώ , εδώ απάντησε είχα δουλειές για εμένα αλλά και για εσένα. Μπήκαμε περάσαμε το μικρό χώλ και φτάσαμε στο μεγαλύτερο δωμάτιο . Εδώ ήταν και με περίμενε η έκπληξη ... 

Επάνω στο μεγάλο τραπέζι αρμαθιές με όλων των ειδών τα κλειδιά και στους τοίχους γύρω μικρές και μεγαλύτερες κλειστές όμως πόρτες. Πάρε τα κλειδιά και άνοιξε όσες πόρτες μπορείς και θέλεις είπε και κάθισε στην μοναδική καρέκλα . Πλησίασα μια από τις μεγαλύτερες πόρτες διάλεξα ένα κλειδί προσπάθησα να την ανοίξω αλλά δεν... Πήγα να αλλάξω κλειδί και τότε πετάχτηκε με σταμάτησε και είπε όχι φίλε , όχι μια φορά ένα κλειδί μια προσπάθεια αυτό είναι το "παιχνίδι" .
Συνέχισα τις προσπάθειες χωρίς αποτέλεσμα , ενώ ο σκύλος με παρακολουθούσε κουνώντας την ουρά του παιχνιδιάρικα πια. Τα κλειδιά λιγόστευαν το ίδιο και οι πόρτες μέχρι που έμεινα με ένα κλειδί στο χέρι και μια πόρτα . Η μικρότερη πόρτα και απέναντι της εγώ με το μεγαλύτερο κλειδί .Ω του θαύματος το κλειδί "ταίριασε" στην κλειδαριά και η μικρή πόρτα άνοιξε . 
Πριν όμως προλάβω να δω τι κρύβεται πίσω της μπήκε στην μέση ο σκύλος και με εμπόδισε κοιτάζοντας με άγρια και γρυλίζοντας για πρώτη φορά . Τότε σηκώθηκε ο φίλος μου πλησίασε ηρέμησε τον φίλο του εκείνος σώπασε αλλά εξακολουθούσε να καλύπτει την είσοδο με το σώμα του . 
Τι παιχνίδι είναι πάλι αυτό ρώτησα , κι εκείνος είπε , ένα τεστ που έπρεπε να περάσεις για να δω αν τελικά κατάφερα κάτι να σε μάθω όλα αυτά τα χρόνια...
Και, ρώτησα , τίποτα πλήρης σχεδόν αποτυχία , είπε και έμεινε ακίνητος σκεπτικός , γιατί... 

Ρώτησα . Μα γιατί άρχισες τις προσπάθειες από την μεγαλύτερη πόρτα . Δεν έμαθες τόσα χρόνια πως πάμε βήμα-βήμα σκαλί-σκαλί για να (αν) φτάσουμε κάποτε ψηλά. Εχεις δρόμο ακόμη πολύ συνέχισε εγώ όμως δεν έχω απεριόριστο χρόνο φρόντισε να μαθαίνεις ταχύτερα. 
Φώναξε τον σκύλο εκείνος βγήκε και ο φίλος μου έκλεισε την πόρτα και μου έδειξε την έξοδο. Καλό βράδυ είπε και μην ξεχνάς βήμα-βήμα..

Eπιχειρηματικότητα - Η Ιστορία διαβάζεται αλλιώς (*)

(*) Του Στρατή Ζαφείρη, ΓΓ Βιομηχανίας (απο το http://www.kathimerini.gr)

Μ​​ε απόφαση της κυβέρνησης, τον Αύγουστο του 2015 ξεκίνησε μια ομάδα αποτελούμενη από 13 γενικούς γραμματείς και πολλά στελέχη από υπουργεία, υπό τον συντονισμό της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, να εργάζεται προκειμένου να απλοποιήσει την αδειοδότηση σε διάφορους επιχειρηματικούς τομείς. Πολύ σύντομα διαπιστώσαμε ότι το κράτος ήταν συνολικά εχθρικό απέναντι στην επιχειρηματικότητα:

• Η ισχύουσα νομοθεσία εχθρική και γραφειοκρατική.

• Η δημόσια διοίκηση και οι υπάλληλοι εχθρικοί και καχύποπτοι.

• Ο γενικός κανόνας σε εφαρμογή ήταν ότι όλοι είναι ύποπτοι παραβατικότητας, καμία διαφοροποίηση ανάμεσα σε έντιμους επιχειρηματίες (που είναι ο κύριος όγκος) και σε μικρό ποσοστό παραβατικών.

Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν μεγάλες καθυστερήσεις στην αδειοδότηση, φαινόμενα διαφθοράς και απίστευτη γκρίνια. Το ερώτημα που εύλογα μπήκε ήταν: Γιατί είναι έτσι η κατάσταση; Αφού μέχρι σήμερα κυβέρνησαν κόμματα που ήταν υπέρ του ιδιωτικού τομέα και της επιχειρηματικότητας. Ψάξαμε να βρούμε απάντηση για να καταλάβουμε καλύτερα αυτό που κάναμε. Απορρίπτοντας εύκολες ιδεολογικές και συνθηματολογικές προσεγγίσεις, ακολουθήσαμε το νήμα της Ιστορίας. Συνήθως η κατεύθυνση στην πολιτική δίνεται σε ιδιαίτερες χρονικές στιγμές καμπής, όταν υπάρχουν γεγονότα μεγάλης σημασίας. Πηγαίνοντας λοιπόν πίσω, φτάνουμε στο σημείο μηδέν που είναι το τέλος του εμφυλίου πολέμου, αρχές του 1950. Στην Ευρώπη οι σύγχρονες αστικές δημοκρατίες θεμελιώθηκαν μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε ένα περιβάλλον αντίθεσης και επιρροής από την Ανατολική Ευρώπη, αλλά διάθεσης συμβιβασμού στο εσωτερικό του κράτους.

Στην Ελλάδα αυτό έγινε με 4 χρόνια καθυστέρηση γιατί μεσολάβησε ο εμφύλιος πόλεμος, ο οποίος ανέδειξε νικητή, όχι όμως καθαρό νικητή. Οι δύο παρατάξεις που συγκροτήθηκαν, μετά τον πόλεμο ήταν περίπου ισοδύναμες.

Στη διανομή της Ελλάδας που έγινε, οι νικητές δεξιοί πήραν το κράτος, τα σώματα ασφαλείας και τον στρατό. Οι άλλοι εργάστηκαν στον ιδιωτικό τομέα ως επιχειρηματίες και εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις. Δηλαδή οι επιχειρήσεις της εποχής είτε ανήκαν σε αριστερούς είτε είχαν εργαζόμενους αριστερούς.

Το κράτος που έγινε καθαρά δεξιό, με την ανασφάλεια της μετεμφυλιακής κατάστασης, έβλεπε τους εχθρούς του, της πιθανής ανατροπής του καθεστώτος, μέσα στις επιχειρήσεις. Εν δυνάμει εχθρός ήταν η επιχείρηση και οι περισσότεροι επιχειρηματίες ήταν εν δυνάμει ύποπτοι. Αυτή η κατάσταση επηρέασε πολύ τη συμπεριφορά του ελληνικού κράτους απέναντι στην επιχειρηματικότητα. Πώς εξελίχθηκε από τότε η κατάσταση:

• 1950-1967: Ευαίσθητη πολιτικά περίοδος δεν επέτρεψε αλλαγές.

• 1967-1974: Χούντα – καμία αλλαγή.

• 1974-1981: Το βάρος έπεσε στον εκδημοκρατισμό, στα ατομικά πολιτικά δικαιώματα. Στην οικονομία έγιναν μεγάλες κρατικοποιήσεις και σχεδιάστηκε η ανάπτυξη της χώρας με βάση μεγάλες κρατικές επενδύσεις στον ορυκτό πλούτο και στη χημική βιομηχανία.

• 1981-1990: Εγινε προσπάθεια αλλαγής του κράτους. Ηδη όμως είχαν αναπτυχθεί νοοτροπίες και νομοθετήματα 30 χρόνων που δυσκόλευαν την όποια αλλαγή και προτιμήθηκε τελικά μόνο η αλλαγή προσώπων, στη λογική «βάζω τους δικούς μου και αυτό φτάνει».

• 1990-2000: Η συζήτηση περιστράφηκε στη μείωση του κράτους, προκειμένου δραστηριότητές του να περάσουν στην ιδιωτική οικονομία.

• 2000-ΟΝΕ: «Τι κράτος έχουμε και τι ρόλο θέλουμε να έχει» ήταν εκτός συζήτησης στην πορεία προς την ΟΝΕ.

Ετσι φτάσαμε να έχουμε ένα κράτος εχθρικό, γραφειοκρατικό, υπερ-ρυθμιστικό απέναντι στην επιχειρηματικότητα και στον πολίτη. Ενα κράτος που δημιουργεί εμπόδια στην ανάπτυξη.

Η κρίση έφερε στην επιφάνεια νέες ιδέες και νέες προσεγγίσεις. Ο ρόλος του κράτους μπήκε στο επίκεντρο των συζητήσεων και των προσπαθειών μεταρρύθμισής του.

Η ιστορική ανασκόπηση και αναζήτηση μας ανέδειξε το βάθος του προβλήματος. Η παρούσα κατάσταση διαμορφώθηκε σε διάρκεια 60-70 χρόνων. Εχουν εκπαιδευθεί σε τέτοιες νοοτροπίες 2,5 γενιές δημοσίων υπαλλήλων. Αυτό πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν γιατί κάθε αλλαγή χρειάζεται χρόνο, συνέπεια και διάρκεια. Για ό,τι μας αφορά: Εχουν ξεκινήσει και υλοποιούνται μεταρρυθμίσεις από το 2015 έως σήμερα, και θα συνεχίσουν παραπέρα χρονικά, με δύο καίρια νομοθετήματα, τον Ν. 4442/2016 που απλοποιεί την αδειοδότηση επιχειρήσεων (μέχρι σήμερα έχει απλοποιηθεί η αδειοδότηση στις επιχειρήσεις που καλύπτουν το 66% της οικονομικής δραστηριότητας) και το Ν/Σ για την αναδιοργάνωση των ελεγκτικών μηχανισμών που είναι στη λογική του υπεύθυνου επιχειρηματία.