42 χρόνια από το αμερικανοκίνητο φασιστικό πραξικόπημα - Ο αγώνας συνεχίζεται

Με αφορμή τη συμπλήρωση των 42 χρόνων από το χουντικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, θεωρούμε υποχρέωσή μας να σημειώσουμε ορισμένα θέματα:
Ο αγώνας για τη δημοκρατία χρειάζεται να είναι διαρκής. Η θεσμική θωράκιση της απέναντι σε φαινόμενα εκφυλισμού, η απόκρουση κάθε προσπάθειας περιορισμού των δημοκρατικών δικαιωμάτων και η συνεχής διεύρυνσή της με θεσμούς άμεσης συμμετοχής των πολιτών είναι απαραίτητο ζητούμενο.
Οι πρόσφατοι αγώνες των νέων αλλά και όλων όσων δεν "βολεύονται" με τα συντηρητικά στερεότυπα, τη μιντιοκρατία, τους πολέμους, τους εκβιασμούς του νεοφιλελευθερισμού και τη σαπίλα του δικομματισμού και της οικογενειοκρατίας στη πολιτική ζωή του τόπου μας δείχνουν το δρόμο.
Η φετινή επέτειος μας βρίσκει αντιμέτωπους με μια βαθιά οικονομική κρίση αποτέλεσμα του νεοφιλελεύθερου μοντέλου ανάπτυξης. Ο αγώνας του τότε μας εμπνέει σήμερα να αγωνιστούμε για να μην πληρώσουν τις επιπτώσεις της κρίσης οι οικονομικά αδύνατοι.
Τιμούμε, τους δημοκράτες πολίτες που πρωταγωνίστησαν στον επτάχρονο αντιδικτατορικό αγώνα καθώς και όλους εκείνους που θυσιάστηκαν και μάτωσαν υπερασπιζόμενοι την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τη δημοκρατία και την ελευθερία απέναντι στην αμερικανοκίνητη χούντα, τις συνέπειες της οποίας πληρώνει ακόμη η Κύπρος.

Το Εικοσιένα είναι η πιο οικουμενική στιγμή της σύγχρονης ιστορίας μας

Του Ν.Θεοτοκά (καθηγητή στο Πάντειο Πανεπιστήμιο) από την Αυγή 25/3/09
....Πέρα από την «Ελληνική υπόθεση», το 1821 είναι το έτος της εξέγερσης στο Μεξικό μετά τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του, της ενοποίησης της Αϊτής από τον Ζαν Πιέρ Μπουαγιέ, της διακήρυξης της ανεξαρτησίας του Περού, της Κόστα Ρίκα, του Ελ Σαλβαντόρ, της Γουατεμάλα, της Νικαράγουα, του Σάντο Ντομίνκο, του Παναμά. Η φυσιογνωμία του Σιμόν Μπολιβάρ δεν είναι δυνατόν να απαλειφθεί από τις βασικές πολιτισμικές και πολιτικές παραμέτρους που συγκροτούν το «δυτικό κλίμα» δεξίωσης της Ελληνικής Επανάστασης και το «Φιλελληνικό κίνημα».
Το Εικοσιένα είναι η πιο ευρωπαϊκή στιγμή της ιστορίας του νεότερου ελληνισμού, έγραψε κάποτε ο Σπύρος Ασδραχάς. Η πιο οικουμενική, θα μπορούσα να μεταφράσω. Διότι, όπως το έδειξε τεκμηριωμένα η διδακτορική έρευνα της Γιάννας Τζουρμανά, η επανάσταση και ο πόλεμος της ελληνικής Ανεξαρτησίας δεν μπορούν να «διαβαστούν» έξω και πέρα από την οικουμενική δυναμική των μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών ρευμάτων της νεωτερικότητας, των συγκρούσεων και των επαναστάσεων που, μέσα σε λίγες δεκαετίες, οδήγησαν σε ριζικές ρηγματώσεις του Παλαιού Καθεστώτος.Ασφαλώς, η διάθλαση των επαναστατικών και ριζοσπαστικά φιλελεύθερων ιδεών στη Βαλκανική και στην Ελλάδα υπήρξε εξόχως σύνθετη διαδικασία, οι χρονικότητες της οποίας υπερβαίνουν τις επιταχύνσεις αλλά και τις αδράνειες που έφερε η δεκαετία του 1820. Οι καταναγκασμοί τους οποίους επέβαλε ο μακρόχρονος πόλεμος, οι κοινωνικές ανακατατάξεις, οι παραδοσιακές αντιδράσεις αλλά τα διακυβεύματα της ηγεμονίας συγκρότησαν, με τη βία εν τέλει, το σύστημα της εθνικής εξουσίας που ανέλαβε, μέσα στις αντιφάσεις του, την πολιτική διαχείριση του πολέμου και του προτάγματος της Ανεξαρτησίας.

ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΑΥΛΙΔΑΣ (*)

(*) Από την σχετική ανακοίνωση του κ.Βασίλειου Βισβίνη, Γυμνασιάρχη στο Συνέδριο της Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών "Η Εύβοια στην 3η χιλιετία" 16-18 Νοεμβρίου 2001
"Οι υπαρκτοί και δεδομένοι αρχαιολογικοί χώροι της Αυλίδας είναι:
1. Το Μεγάλο Βουνό ..... Την κορυφή του επιστέφουν πλείστες όσες αρχαιότητες (ερείπια αρχαίων κτισμάτων, ερειπωμένα τείχη της ακροπόλεως της αρχαίας Αυλίδας, το Διατείχισμα του Σαλγανέως κ.α)
2. Ο Βεσαλάς ή Νησί, χαμηλός ασβεστολιθικός όγκος, στη ράχη του οποίου υπάρχει το πανάρχαιο φρούριο της Αυλίδας, κτισμένο από απελέκητους λίθους. Ο Βεσαλάς βρίσκεται απέναντι από τη ΝΑ πλαγιά του Μεγάλου Βουνού.
3. Η μικρή κοιλάδα της αρχαίας Αυλίδας......Εκεί βρίσκονται τα θεμέλια του ερειπωμένου ναού της Αυλιδείας Αρτεμίδος, η Ιερή Κρήνη, τα μεγάλα και οργανωμένα αγγειοπλαστεία και κηροπλαστεία, το Καταγώγιον (κατάλυμα ξένων)
4. Η Σχινέζα, μικρή κοιλάδα ΝΔ του Μεγάλου Βουνού........κέντρο κεραμευτικών και εργαστηρίων επεξεργασίας του αργίλου.
5. Πλατύ πηγάδι στις παρυφές του Βαθέως Αυλίδος......"Αγαμεμνόνειον φρέαρ"
6. Η Ριτσώνα, που συμπίπτει και ταυτίζεται απόλυτα με την αρχαία Μυκαλησσό. Εκεί υπήρχε τοι μεγαλύτερο νεκροταφείο της αρχαίας Βοιωτίας, που λειτούργησε από τον 8ο έως τον 3ο αιώνα π.Χ."

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΡΜΕΝΑ

Του ΚΩΣΤΑ ΔΑΜΙΑΝΙΔΗ, Αρχιτέκτονα, Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Τα ΠΑΝΙΑ αποτελούσαν τον σημαντικότερο εξοπλισμό των καραβιών την εποχή των ιστιοφόρων. Τα σχήματα και οι συνδυασμοί των πανιών που μπορούσε να φέρει ένα σκάφος παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Ο συνδυασμός αυτός ήταν η ιστιοφορία ενός καραβιού ή η εξάρτησή του, όπως ονομαζόταν παλαιότερα, τότε που τα πανιά λέγονταν και άρμενα. Στο Αιγαίο, λόγω των φυσικών συνθηκών και της διαμόρφωσης του νησιώτικου χώρου, τα πανιά αναπτύχθηκαν με ιδιαίτερη ευρηματικότητα από τους αρχαίους χρόνους οδηγώντας σε αρκετές τεχνικές εξελίξεις ως προς την εκμετάλλευση του αέρα στη ναυσιπλοΐα. Δημιουργήθηκε, λοιπόν, μια μοναδική παράδοση που διασώθηκε για αιώνες από τους Έλληνες, αλλά και τους άλλους λαούς της Ανατολικής Μεσογείου. Η παράδοση αυτή λησμονήθηκε τα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια κάτω από την πίεση των σύγχρονων τεχνολογιών. Έτσι, σημαντικά είδη ελληνικών πανιών, όπως το λατίνι και η σακολέβα, που αφθονούσαν στα λιμάνια και τα νησιά της χώρας, σήμερα δεν σώζονται ούτε για δείγμα.
Περισσότερα: http://www.hellasres.gr/Greek/aiolos/armena.htm

ΑΝΕΜΟΚΙΝΗΣΗ ΣΤΗ ΠΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Του ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ, Αρχιτέκτονα, Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ο άνθρωπος αρχικά χρησιμοποίησε τη μυϊκή του ενέργεια για την εξεύρεση τροφής και ακολούθως, την ενέργεια της φωτιάς για θέρμανση και φωτισμό. Για χιλιετίες, αυτές οι δύο ενέργειες ήταν οι μόνες που χρησιμοποιούσε. Αργότερα, η δέσμευση και εκμετάλλευση άλλων μορφών ενέργειας, όπως της ζωικής για τις καλλιέργειες και τις μεταφορές, της αιολικής για τα ιστιοφόρα και πολύ μετέπειτα της υδραυλικής για τις μεταφορές, την άρδευση και την άντληση, συνέβαλαν καθοριστικά στην ανάπτυξη του πολιτισμού.Η πρώτη σημαντική αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας θεωρείται ότι ήταν η χρήση της για την πρόωση ιστιοφόρων, η σημασία της όμως, διαχρονικά στη τεχνολογία, υπήρξε πολύ μικρή συγκριτικά με την υδραυλική ενέργεια. Με την πάροδο του χρόνου και την ανάπτυξη νέων μέσων μετατροπής και πολλαπλασιασμού δυνάμεων (κυρίως του οδοντωτού τροχού και της τροχαλίας) η χρήση της για την πρόωση ιστιοφόρων, η σημασία της όμως, διαχρονικά στη τεχνολογία, υπήρξε πολύ μικρή συγκριτικά με την υδραυλική ενέργεια. Με την πάροδο του χρόνου και την ανάπτυξη νέων μέσων μετατροπής και πολλαπλασιασμού δυνάμεων (κυρίως του οδοντωτού τροχού και της τροχαλίας) η χρήση των γνωστών πηγών επεκτάθηκε, διαφοροποιήθηκε και έφθασε να κινεί πολύπλοκες μηχανές αλέσματος, κοπής, σύνθλιψης, κοπανίσματος, τριβής, πριονίσματος, εξαερισμού, αποφλοίωσης, πολτοποίησης κ.α, έως και τον 19ο αι.
Περισσότερα: http://www.hellasres.gr/Greek/aiolos/anemokinisi.htm

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΕΡΑ ΣΤΑ ΑΕΡΟΦΩΝΑ

Του ΛΑΜΠΡΟΥ ΛΙΑΒΑ, Ενομουσικολόγου, αναπλ. Καθηγητή Παν/μίου Αθηνών, δ/ντή Μουσείου Λαϊκών Οργάνων, Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ο ήχος μπορεί να γεννιέται από την παλμική κίνηση, τη δόνηση κάποιας ηχογόνου πηγής, για τη διάδοση του, όμως, χρειάζεται απαραιτήτως τον αέρα. Ο ήχος δεν διαδίδεται στο κενό! Μόνο με τη διέγερση των μορίων του αέρα φτάνει από την ηχογόνο πηγή στο ακουστικό αισθητήριο και έτσι γίνεται αντιληπτός. Γι' αυτό και συχνά στις μυθολογίες και στις ιερές διηγήσεις περί Γενέσεως, σε διαφόρους λαούς και θρησκείες, δίπλα στη ζωοποιό δύναμη της θεϊκής "πνοής" που "εμφυσά" το Άγιο "Πνεύμα" παρατάσσεται, εξίσου σημαντική, η γενεσιουργός δύναμη του ήχου: "Εν αρχή ήν ο Λόγος και ο Λόγος ήν προς τον Θεόν και Θεός ήν ο Λόγος.... Και είπεν ο Θεός: Γεννηθήτω φώς!... Και εγένετο!"Το Πνεύμα, λοιπόν, ως θεϊκή πνοή και ο ήχος προϋπάρχουν συμβολικά όλων των άλλων στοιχείων της Δημιουργίας, συνδεδεμένα με την πρωταρχική ουσία και δομή του Σύμπαντος, με την "Ουράνια Αρμονία", η οποία από την απώτατη αρχαιότητα έως σήμερα αποτέλεσε το αντικείμενο μύθων φιλοσοφικών δοκιμίων και επιστημονικών θεωριών. Ας θυμηθούμε ότι όχι μόνο συμβολικά αλλά και νομικά η έναρξη της ζωής στο νεογέννητο ταυτίζεται με την πρώτη ανάσα που πιστοποιείται με το πρώτο κλάμα, δηλαδή με τον ήχο! Αν δεν κλάψει το μωρό θεωρείται ότι γεννήθηκε μεν, αλλά νεκρό.Με αυτή την έννοια η φυσιολογία της ανθρώπινης αναπνοής συνδέεται με την κοσμική "πνοή" ως πηγή ενέργειας-ζωής, απ' όπου όλα προέρχονται και όπου όλα καταλήγουν όταν ο άνθρωπος "πνέει τα λοίσθια" και εκπνέει. Γι' αυτό και το ανθρώπινο γένος, σ' όλα τα μήκη και πλάτη και σ' όλες τις ιστορικές περιόδους, προσπάθησε συνειδητά να ελέγξει την αναπνοή του, και να οργανώσει το φύσημά του, καθώς και τις ακουστικές-ηχητικές ιδιότητές τους.Στην αρχαία ελληνική μυθολογία ο Αμφίων έχτισε τα Κυκλώπεια Τείχη της Θήβας με τους ήχους της λύρας του κι έτσι οι επτά πύλες της πόλης αντιστοιχούν στις επτά χορδές του οργάνου, ενώ παράλληλα είναι γνωστή η κατεδάφιση των Τειχών της Ιεριχούς με το φύσημα από τις σάλπιγγες, που υπενθυμίζει ότι, εκτός της γενεσιουργού, έχουμε και την καταστροφική δύναμη του ήχου. Κατ' αναλογίαν, στην περσική μυθολογία ο Θεός του Καλού και ο Θεός του Κακού έχουν ο καθένας τον "προσωπικό του ήχο" και με αυτόν χτίζουν ή καταστρέφουν αντίστοιχα.Το στοιχείο αυτό διαπιστώνουμε στις μαγικο-θρησκευτικές τελετουργίες όλων των λαών, όπου θεωρείται ότι ο δαίμονας, το "πνεύμα", που καθοδηγεί ή καταλαμβάνει (θετικά ή αρνητικά) τον άνθρωπο έχει τον δικό του ήχο τον οποίο καλούμαστε να εντοπίσουμε και να αναπαράγουμε στις περιπτώσεις που θέλουμε να το επικαλεστούμε ή να το εξορκίσουμε.Και ο ήχος αυτός μπορεί να είναι είτε λόγος (ένα συγκεκριμένο κείμενο-ξόρκι, προσευχή κλπ.) είτε μουσική (με τον ήχο κάποιου μουσικού οργάνου, συχνά αερόφωνου, όπως ο φρυγικός αυλός στην αρχαία διονυσιακή λατρεία) ή, ακόμη αποτελεσματικότερα, ο συνδυασμός των δύο (λόγου και μουσικής) μέσα από μια θεσμοθετημένη τελετουργία.
Περισσότερα: http://www.hellasres.gr/Greek/aiolos/aerofona.htm

Ο ΜΑΓΟΣ ΑΝΕΜΟΣ

Του ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ν. ΑΙΚΑΤΕΡΙΔΗ, Δρος Φιλολογίας, διευθυντή Ερευνών Κέντρου Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών, Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ο άνεμος ως στοιχείο της φύσης παίζει καθοριστικό ρόλο σε πολλές δραστηριότητες του ανθρώπου, με ευρύτερη επίδραση στη ζωή του. Για τον λόγο αυτό, ο λαός, σύμφωνα και με τη έντονη τάση του να δίνει στη φύση ψυχή και κίνηση, προσωποποίησε από πολύ νωρίς τους ανέμους, δημιουργώντας και σχετικές δοξασίες, παραδόσεις και παραμυθιακές διηγήσεις, όπου συχνά κυριαρχεί όχι το φυσικό αλλά το μεταφυσικό στοιχείο. Στις προσωποποιήσεις αυτές ο άνεμος παίρνει ποικίλες μορφές. Αρκετά γνωστοί είναι οι "Αέρηδες" στην περιοχή της Ακρόπολης, το ρολόι δηλαδή του Ανδρονίκου Κυρρήστου που φέρει ανάγλυφες προσωποποιημένες παραστάσεις των ανέμων, με ιδιαίτερα σύμβολα για τον καθένα.
Περισσότερα: http://www.hellasres.gr/Greek/aiolos/O%20magos%20anemos.htm

ΜΙΑ ΣΤΙΓΜΗ, ΜΙΑ ΖΩΗ - ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΟΔΗΓΟΥ ΤΟΥ ΤΑΝΚ (Από το Βήμα της 9/11/03)

«ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΓΙ' AYTO ΠΟΥ HMOYN, ΓΙ' AYTO ΠΟΥ EKANA. Τότε αισθανόμουν ότι έκανα κάτι καλό, κάτι μεγάλο. Στους "μαυροσκούφηδες", στο Γουδί, είχα γίνει ο ήρωας που διέλυσε τους εχθρούς της πατρίδας, τα "παλιοκουμμούνια", όπως λέγαμε τότε τους φοιτητές. Αυτά μου έλεγαν, αυτά πίστευα. Τι περιμένεις!.. Ούτε μια εφημερίδα δεν είχα διαβάσει μέχρι τότε. Είχα γίνει και εγώ φασίστας. Μέχρι που μπήκα μέσα, πίστευα αυτό που έκανα. Στη συνέχεια έγινε ο εφιάλτης της ζωής μου. »1973-2003. Ο A. Σκευοφύλαξ, ο έφεδρος στρατιώτης του τεθωρακισμένου άρματος που εισέβαλε στο Πολυτεχνείο, σπάει την τριαντάχρονη σιωπή του και αποκαλύπτει όσα συνέβησαν τη μαύρη νύχτα που σημάδεψε τη σύγχρονη ελληνική ιστορία και στιγμάτισε για πάντα τη ζωή του. «Ντρέπομαι γι' αυτό που ήμουν, γι' αυτό που...έκανα» λέει στην εκ βαθέων εξομολόγησή του. Μια στιγμή, μια ζωή. Στη «μία και μοναδική φορά» που δέχθηκε να ξύσει «τις πληγές του παρελθόντος», όπως λέει σε μια αποστροφή του λόγου του ο κ. Σκευοφύλαξ, περιγράφει λεπτό προς λεπτό τη στρατιωτική επιχείρηση της χούντας, η οποία ξεκίνησε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 16ης Νοεμβρίου με την έξοδο των τανκς στους δρόμους της Αθήνας και ολοκληρώθηκε στις 3.30 το πρωί της 17ης Νοεμβρίου, με την αιματοβαμμένη εισβολή στο Πολυτεχνείο. Στη σπάνια μαρτυρία του ο κ. Σκευοφύλαξ μνημονεύει τις δραματικές στιγμές που εκτυλίχθηκαν στους δρόμους της Αθήνας, τις ειρηνικές εκκλήσεις των φοιτητών που ηχούσαν στα αφτιά του σαν «κραυγές εχθρών της πατρίδας». Τις διαταγές των αδίστακτων στρατιωτικών που πίστεψε ότι ήταν «πατριώτες». Θυμάται - τότε με χαρά, τώρα με θλίψη - τον πόνο των φοιτητών που είδαν το όνειρό τους να τσαλακώνεται κάτω από τις ερπύστριες που ο ίδιος έθεσε σε κίνηση, τον τρόμο που ακολούθησε από τις λυσσαλέες επιθέσεις των αστυνομικών. Το απαράμιλλο θάρρος του φοιτητή που γύρισε και του είπε: «Τι κατάλαβες τώρα που μπήκες μέσα;». Την οργή που του προκάλεσε και λίγο έλειψε να τον οδηγήσει σε εν ψυχρώ δολοφονία. «Αυτός ο φοιτητής δεν ξέρει πόσο τυχερός στάθηκε εκείνη τη στιγμή... Αν έλεγε μια κουβέντα ακόμη, θα τον σκότωνα»! Οι λέξεις βγαίνουν με δυσκολία. Σε αυτή τη συνέντευξη του κ. A. Σκευοφύλακος μιλούν δύο πρόσωπα: ο 20χρονος έφεδρος στρατιώτης και ο 50χρονος βιοπαλαιστής. Αυτό είναι το τίμημα που πληρώνει, ακόμη και σήμερα, για μια ενέργεια που τον κατέστησε αρνητικό πρωταγωνιστή στην κρισιμότερη στιγμή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Μια στιγμή, μια αιωνιότητα. Μετά την απόλυσή του από τον στρατό, ο A. Σκευοφύλαξ θα μοχθήσει για να ζήσει. «Στο μεροκάματο η ζωή μου άλλαξε 180 μοίρες. Εμένα που μου έμαθαν να μισώ τους κομμουνιστές, ψήφισα δύο φορές το KKE». Στα 30 του θα παντρευτεί, θα αποκτήσει παιδιά. Ζώντας σε μια γειτονιά των νοτίων προαστίων, όλα αυτά τα χρόνια αποφεύγει να μιλάει για τα γεγονότα εκείνης της νύχτας. Οσες φορές θα τον ρωτήσουν «τι σχέση έχεις με τον "πορτάκια" του Πολυτεχνείου;», θα μιλήσει για «μακρινό ξάδελφο που σκοτώθηκε σε τροχαίο»! Στη γυναίκα του θα ανοίξει την καρδιά του ύστερα από χρόνια. Στα τρία παιδιά του δεν το έχει αποφασίσει ακόμη. «Είμαι ένας άνθρωπος που δεν υπήρξε ποτέ 20 χρόνων. Ο έφεδρος στρατιώτης A. Σκευοφύλαξ σκοτώθηκε σε τροχαίο»!1973-2003. Τριάντα χρόνια μετά, ο άνθρωπος που γκρέμισε την πύλη του Πολυτεχνείου θα πει για τους φοιτητές, τους νέους και τους εργαζομένους που αγωνίστηκαν για την πτώση της χούντας: «Είχαν μεγάλη ψυχή. Ηταν παλικάρια». Ο κ. Σκευοφύλαξ δεν θα ξεχάσει τη φοιτήτρια που τραυματίστηκε κατά την εισβολή του τανκ, την καθηγήτρια σήμερα του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Πέπη Ρηγοπούλου. «Θα ήθελα να τη δω, να της πω... Δεν τολμάω όμως. Τα λόγια δεν σβήνουν τις πράξεις».«O στρατιώτης A. Σκευοφύλαξ σκοτώθηκε σε τροχαίο»«Στο μεροκάματο η ζωή μου άλλαξε 180 μοίρες. Εργάτης κατάλαβα ότι δεν μπορώ να έχω τα ίδια αιτήματα με τους εργοδότες. Εμένα που μου έμαθαν να μισώ τους κομμουνιστές, ψήφισα δύο φορές KKE»!«Την ημέρα εκείνη ήμουν υπηρεσία. Στον στρατό είχα δέκα μήνες. Ημουν εκπαιδευτής στο Κέντρο Τεθωρακισμένων, στο Γουδί. Τότε οι "μαυροσκούφηδες" ήταν σώμα επιλέκτων. Πήγα εθελοντικά. Μόλις άρχισαν τα επεισόδια, μπήκαμε επιφυλακή. "Οι κομμουνιστές καίνε την Αθήνα" μας έλεγαν και εμείς τους πιστεύαμε. Θυμάμαι στο στρατόπεδο κάποιοι είχαν ραδιοφωνάκια και ακούγαμε στα κρυφά τον σταθμό του Πολυτεχνείου. "Παλιοκουμμούνια" θα καλοπεράσετε!" λέγαμε».Στα 20 χρόνια του ο A. Σκευοφύλαξ βρέθηκε στη δίνη του κυκλώνα, στην επίλεκτη ομάδα του Σώματος των Τεθωρακισμένων κατέπνιξε την εξέγερση των φοιτητών. «Μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα της 16ης Νοεμβρίου, η ίλη μου πήρε εντολή να ετοιμαστεί για έξοδο. Αποφασίστηκε να βγουν πέντε δικά μας άρματα, κάτι γαλλικά AMX30. Εγώ ήμουν οδηγός στο πρώτο άρμα που βγήκε στον δρόμο». Στο ίδιο άρμα βρίσκονταν ο αξιωματικός Μιχάλης Γουνελάς, ως επικεφαλής, ο ανθυπασπιστής Λάμπρος Κωνσταντέλλος, ως οδηγός εδάφους, ο λοχίας Στέλιος Εμβαλωμένος και ο Γιάννης Τίρπας.«Στη 1.15 το πρωί της 17ης Νοεμβρίου φτάσαμε στη διασταύρωση των λεωφόρων Αλεξάνδρας και Κηφισίας. Λίγο αργότερα διασχίζαμε την Αλεξάνδρας, όταν στο ύψος του IKA, στη στάση Σόνια, σταματήσαμε γιατί ο δρόμος ήταν κλειστός. Υπήρχαν οδοφράγματα, φωτιές και ακινητοποιημένα λεωφορεία. Με διάφορες μανούβρες αριστερά - δεξιά, μπρος πίσω, άνοιξα τον δρόμο και προχωρήσαμε» θυμάται ο κ. Σκευοφύλαξ. Ο δρόμος για τα τανκς ήταν ανοιχτός πλέον προς το Πολυτεχνείο. «Οταν φτάσαμε στη διασταύρωση της λεωφ. Αλεξάνδρας και της οδού Πατησίων, μας έδωσαν εντολή να σταματήσουμε. Εκεί, στην πλατεία Αιγύπτου, μείναμε περίπου μία ώρα. Ο κόσμος θυμάμαι ότι μας φώναζε "είμαστε αδέλφια, είμαστε αδέλφια". Εγώ ήθελα να τους φάω. Τους έβλεπα σαν παράσιτα»!Την έξοδο των τανκς από το Γουδί θα πληροφορηθούν οι Αθηναίοι από τον εκφωνητή του Πολυτεχνείου, τον Δημήτρη Παπαχρήστο. Παρά τις παρεμβολές της ΚΥΠ, το ραδιόφωνο των εξεγερμένων φοιτητών θα μεταφέρει στους Αθηναίους τον ανατριχιαστικό συριγμό από τις ερπύστριες των τανκς. Ο εκφωνητής απευθύνει έκκληση στα «στρατευμένα νιάτα» να μη χτυπήσουν. «Δεν θα χτυπήσουν τα παιδιά, τα αδέλφια μας οι φαντάροι, το φρούριο της ελευθερίας, το μόνο μέρος της Ελλάδας που είναι ελεύθερο. Δεν έχουμε όπλα. Προτάσσουμε μόνο ανοιχτά τα στήθη μας. Λαέ της Αθήνας, όλοι μαζί το σύνθημα: λαός και στρατός μαζί. Δεν θα χτυπήσει ο στρατός!».Με νεότερη εντολή των στρατιωτικών που κατευθύνουν την επιχείρηση «Εκκένωσις του Πολυτεχνείου» τα πέντε τανκς προωθούνται προς το Μουσείο. H ώρα της αιματοβαμμένης επέμβασης πλησιάζει. «Μας είπαν να πάμε κοντά στο Πολυτεχνείο, αλλά όχι μπροστά στην πόρτα. Αυτό κάναμε. Σταματήσαμε λίγα μέτρα πιο πέρα». Στη θέα των τανκς εκατοντάδες φοιτητές πλησιάζουν στην πύλη, ανεβαίνουν στα κάγκελα, φωνάζουν συνθήματα συναδέλφωσης.Με διάφορους απειλητικούς ελιγμούς και μαρσαρίσματα που ακούγονται σαν κανονιές, οι οδηγοί των τανκς προσπαθούν να κάμψουν το ηθικό των φοιτητών. Ο εκφωνητής του Πολυτεχνείου απευθύνει νέα έκκληση να αποφευχθεί η αιματοχυσία. «Οι φαντάροι δεν ανήκουν στη χούντα. H χούντα στηρίζεται στο μέταλλο, στηρίζεται στα τανκς, στο σίδερο. H καρδιά των φαντάρων έχει τον ίδιο παλμό με τη δικιά μας. Αγαπάτε τους φαντάρους. Ελληνικά στρατευμένα νιάτα, ο λαός δεν σας κρατάει κακία. Ξέρει ότι είστε μαζί μας».H ώρα έχει πάει 2 το πρωί. «Φτάνοντας μπροστά στην πόρτα, έστριψα το άρμα προς το Πολυτεχνείο, με γυρισμένο το πυροβόλο προς τα πίσω. Θυμάμαι ότι σηκώθηκα από τη θέση μου και εγώ και το άλλο πλήρωμα. Δεκάδες φοιτητές κρέμονταν από τα κάγκελα, ενώ εκατοντάδες βρίσκονταν στον προαύλιο χώρο. Εδειχναν πανικόβλητοι». Ο κ. Σκευοφύλαξ φέρνει στη μνήμη του τα φοβισμένα πρόσωπα των συνομηλίκων του που ήταν μέσα στο Πολυτεχνείο. Χαμηλώνει το βλέμμα του. «Και εγώ, να σκεφτείς ότι τους έβλεπα σαν μαμούνια που ήθελα να τα φάω»!Με ολοένα μεγαλύτερη ένταση και αγωνία οι φοιτητές φωνάζουν προς τους στρατιώτες «είμαστε αδέλφια, αφήστε τα άρματα», ενώ ο εκφωνητής του Πολυτεχνείου καλεί το πλήθος να δείξει αυτοσυγκράτηση. «Απομονώστε τους προβοκάτορες. Δεν έχουμε να μοιράσουμε τίποτα με το στρατό. Δεν θέλουμε να χυθεί ελληνικό αίμα». Ο Δημήτρης Παπαχρήστος ψάλλει τον εθνικό ύμνο. Το ίδιο κάνουν και οι χιλιάδες νέοι που βρίσκονται στο Πολυτεχνείο.Ενα τέταρτο πριν από τις 3 το πρωί οι στρατιωτικοί δίνουν προθεσμία λίγων λεπτών στους φοιτητές για να αποχωρήσουν από το Πολυτεχνείο, να παραδοθούν. Κάποιοι από τους φοιτητές που θέλουν να αποχωρήσουν δοκιμάζουν να απασφαλίσουν την κεντρική πύλη. Δεν τα καταφέρνουν. Πίσω από την πύλη είναι σταθμευμένο ένα αυτοκίνητο Μερτσέντες που μπλοκάρει το άνοιγμά της. Ο επικεφαλής των τεθωρακισμένων αρμάτων εκνευρίζεται. Οργισμένος φωνάζει: «Τσογλάνια, ρεζιλεύετε το στράτευμα!» και δίνει σήμα για την επέλαση του άρματος.«Τότε ήρθε ο οδηγός εδάφους του άρματος και μου λέει: "Θα μπούμε μέσα, θα ρίξουμε την πύλη. Ετοιμάσου!"» λέει ο κ. Σκευοφύλαξ. «Πήρα θέση και ξεκίνησα. Δεν έβλεπα πολλά πράγματα, δεν είχα καλό οπτικό πεδίο, γιατί κοιτούσα πλέον από τη θυρίδα του άρματος. Δέκα εκατοστά πριν από την πόρτα, σταμάτησα. Σταμάτησα σκόπιμα. Αυτό φαίνεται στο βίντεο της εποχής. Στο φρενάρισμα, οι φοιτητές τρομαγμένοι έφυγαν προς τα πίσω. Αν έμπαινα με ταχύτητα, θα σκότωνα δεκάδες άτομα που εκείνη τη στιγμή ήταν κρεμασμένα στα κάγκελα».Λίγα λεπτά αργότερα ο A. Σκευοφύλαξ θα μαρσάρει δυνατά. Ο δυνατός προβολέας του τανκ σκοπεύει την πύλη. «H καγκελόπορτα έπεσε αμέσως. Πίσω από τη σιδερένια πύλη ήταν σταθμευμένο το Μερσεντές το οποίο είχαν βάλει εκεί οι φοιτητές για να φράξουν την είσοδο. Το έκανα αλοιφή. H αριστερή ερπύστρια το έλιωσε. Με το που έπεσε η πύλη του Πολυτεχνείου εισέβαλαν οι αστυνομικοί για να συλλάβουν τους φοιτητές. Λίγο αργότερα κατέβηκα και εγώ από το άρμα και μπήκα στον χώρο του Πολυτεχνείου. Δεν υπήρχε νεκρός. Θα μπορούσε όμως και να υπάρχουν νεκροί» λέει με μοναδική ειλικρίνεια.Στο εσωτερικό του Πολυτεχνείου επικρατεί πανδαιμόνιο. Διαφωτιστική είναι η περιγραφή που δίνει ο εισαγγελέας Δημήτρης Τσεβάς στην έκθεση που συνέταξε το 1974 για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου: «Εντρομοι και εμβρόντητοι οι σπουδασταί κυριεύονται από την ενώπιον του εσχάτου κινδύνου φοβεράν αγωνίαν. Υπό την πίεσιν πλήθους ανθρώπων καταρρίπτεται τμήμα των προς την οδόν Στουρνάρη κιγκλιδωμάτων. Και διά του δημιουργηθέντος ανοίγματος εξέρχονται οι σπουδασταί κατά μάζας. Νέον, όμως, δι' αυτούς αρχίζει μαρτύριον. Υβρεις κατ' αυτών εκτοξεύονται και καταδιωκόμενοι βαναύσως κακοποιούνται».Οπως αναφέρει ο κ. Σκευοφύλαξ, «αστυνομικοί κυνηγούσαν και χτυπούσαν τους φοιτητές όπου τους έβρισκαν. Αν δεν ήταν οι ΛΟΚατζήδες να τους σταματήσουν - θυμάμαι ότι πολλές φορές πιάστηκαν στα χέρια μαζί τους - δεν ξέρω και γω τι θα γινόταν». Λίγο αργότερα οι στρατιώτες σχηματίζουν έναν διάδρομο για να περάσουν ασφαλείς οι φοιτητές. Για το θέμα αυτό, στο πόρισμα Τσεβά υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά: «Εμπροσθεν μεν της πύλης του Πολυτεχνείου δημιουργείται διάδρομος υπό των στρατιωτών μέσω του οποίου διέρχονται οι εξερχόμενοι, κατευθυνόμενοι προς την οδόν Τοσίτσα, εντός δε του Πολυτεχνείου βοηθούν, προστατεύουν και εις τους ώμους των πολλούς αδυνάτους κρατούν διά να δυνηθούν να υπερπηδήσουν το υψηλόν κιγκλίδωμα. Και επεισόδια μεταξύ στρατιωτικών και αστυνομικών λαμβάνουν χώραν εν τη προσπαθεία των πρώτων να προστατεύσουν τους φοιτητάς από το διωκτικόν μένος των άλλων».Μέσα στο Πολυτεχνείο ο A. Σκευοφύλαξ είδε πολλούς τραυματίες και ίσως, όπως λέει, και νεκρούς. «Στο προαύλιο του Πολυτεχνείου ήταν πολύ χτυπημένοι, θυμάμαι ότι είδα πολλούς τραυματίες, ενώ τρεις-τέσσερις ήταν σωριασμένοι κάτω, ακίνητοι. Δεν ξέρω αν ήταν νεκροί. Δεν κοίταξα να δω. Κάποια στιγμή ένας φοιτητής όρμησε κατά πάνω μου και μου είπε: "Τι κατάλαβες τώρα που μπήκες;". Αφήνιασα. Εβγαλα το πιστόλι και προτάσσοντάς το γύρισα και του είπα ουρλιάζοντας: "Σκάσε, ρε κωλόπαιδο, μη σε καθαρίσω". Αυτός ο φοιτητής δεν ξέρει πόσο τυχερός στάθηκε εκείνη τη στιγμή... Αν έλεγε μια κουβέντα παραπάνω, θα τον σκότωνα! Τέτοιος ήμουν. Ενας φασίστας».Παρά τον πόνο τους, οι φοιτητές θα δείξουν μεγαλείο ψυχής απέναντι στον στρατιώτη που ισοπέδωσε το όνειρό τους. Αδιάψευστη απόδειξη, η μαρτυρία του κ. Σκευοφύλακα: «Οπως περνούσαν οι φοιτητές θυμάμαι ότι έριχναν μέσα στο τανκ πακέτα τσιγάρα και ό,τι προμήθειες είχαν μαζί τους. Οταν γυρίσαμε στο Γουδί, το άρμα έμοιαζε με περίπτερο. Οσο σκέφτομαι ότι οι φοιτητές μας έδιναν σάντουιτς και τσιγάρα, μετά απ' όσα τους κάναμε... Δεν μπορώ να το συχωρέσω αυτό το πράγμα στον εαυτό μου. Σκέφτομαι τι πήγα και έκανα!..».Την αναγνώριση των φοιτητών για ορισμένους από τους αξιωματικούς του στρατού και τους έφεδρους στρατιώτες θα διαπιστώσει αργότερα και ο εισαγγελέας: «Πολλοί αξιωματικοί και στρατιώται παρεμβαίνουν προς προστασίαν των φοιτητών. Και υπήρξε πηγαία και βαθειά η ευγνωμοσύνη πολλών εξ αυτών προς τους αγνώστους σωτήρας των, ως εις τας καταθέσεις των τούς αποκαλούν με συγκίνησιν»!Εκατοντάδες φοιτητές καταφέρνουν να βγουν έξω από το Πολυτεχνείο, ξεχύνονται στους γύρω δρόμους, τρέχουν να φύγουν, να γλιτώσουν τη ζωή τους, καθώς γίνονται στόχος ελεύθερων σκοπευτών. «Απομακρυνόμενοι όμως του Πολυτεχνείου αγωνιώδεις τούς αναμένουν εκπλήξεις. Από παντού τους καταδιώκουν και τους χτυπούν. Εις την γωνίαν των οδών Τοσίτσα και Μπουμπουλίνας άνδρες της ΚΥΠ εν πολιτική περιβολή τους χτυπούν ανηλεώς και πυροβολούν κατ' αυτών, ενώ εις την ταράτσαν ενός των αυτόθι κτιρίων έχουν εγκαταστήσει πολυβόλον. Εις τας ταράτσας των γύρω κτιρίων επισημαίνονται ελεύθεροι σκοπευταί υπό του ιδίου Διευθυντού της Αστυνομίας να επιτελούν το φονικόν έργον των»!Την ίδια στιγμή, όπως επισημαίνεται στην ίδια έκθεση, «ομάδες τραμπούκων και επικινδύνων τρωκτικών της γαλήνης του τόπου εκδηλώνουν το εγκληματικόν μένος των κατά των ατυχών σπουδαστών που κατά μάζας εξέρχονται του Πολυτεχνείου». Οι τραμπούκοι είναι άνδρες της ΕΣΑ, οι οποίοι δεν διστάζουν, μάλιστα, να κακοποιήσουν ακόμη και πανεπιστημιακό γιατρό, ο οποίος, μαζί με τη σύζυγό του, είχε σπεύσει να βοηθήσει τους ανυπεράσπιστους φοιτητές.Στη συμβολή των οδών Πατησίων και Στουρνάρη «άνδρες εν πολιτική περιβολή, κραδαίνοντες ρόπαλα, εξήλθον από ομάδα αυτόθι ευρισκομένων αστυνομικών και εκακοποίησαν σεβάσμιον καθηγητή Πανεπιστημίου, την σύζυγόν του και νεαρόν σπουδαστήν, διότι εξήρχοντο του Πολυτεχνείου, ένθα ο καθηγητής-ιατρός και η σύζυγός του είχον μεταβή προς εκπλήρωσιν του ανθρωπιστικού και ιατρικού των καθήκοντος. Και οι ροπαλοφόροι ούτοι ήσαν άνδρες της ΕΣΑ εν πολιτική περιβολή. Εις το πανδαιμόνιον τούτο της εξόδου των φωνών, των κραυγών, των οιμωγών, των καταδιώξεων και των πυροβολισμών έπεσαν οι περισσότεροι εκ του πλήθους των τραυματιών».Οταν επέστρεψε στο Γουδί, στη βάση των Τεθωρακισμένων, ο κ. Σκευοφύλαξ έγινε δεκτός με ζητωκραυγές. Ηταν το τιμώμενο πρόσωπο. «Οταν γυρίσαμε στο στρατόπεδο, έγινα ήρωας. Οι στρατιωτικοί μου έδιναν συγχαρητήρια. Τότε αισθανόμουν ότι ήμουν κάποιος, ότι έκανα κάτι καλό, κάτι μεγάλο. Είχα γίνει ο ήρωας που διέλυσε τους εχθρούς της πατρίδας, τα "παλιοκουμμούνια", όπως λέγαμε τότε τους φοιτητές. Αυτά μου έλεγαν, αυτά πίστευα. Ενιωθα περήφανος. Ημουν και εγώ φασίστας».Οκτώ ημέρες αργότερα, κάτι θα σπάσει μέσα του. Το φρόνημά του θα κλονισθεί, όταν θα δει τον «εθνοσωτήρα» να καθαιρείται και να περιφρονείται από τους συνοδοιπόρους του, αυτούς που πιο πριν ορκίζονταν στο όνομά του. «Την επόμενη εβδομάδα έγινε η στάση του Ιωαννίδη. Ημουν πάλι σε επιφυλακή. Μας πάνε στο ΓΕΣ. Στο προαύλιο λάβαμε θέσεις. Δεν ξέραμε γιατί πήγαμε εκεί. Δεν μας είπαν. Γυρνώντας στο Γουδί μάθαμε ότι "έριξαν" τον Παπαδόπουλο» αναφέρει ο κ. Σκευοφύλαξ. «Τότε μέσα μου κάτι άλλαξε. Αυτοί που τον παρουσίαζαν σαν θεό, τώρα τον έβριζαν. Δεν μπορούσα να το καταλάβω αυτό. "Μα είναι τόσο πουλημένοι όλοι τους;" αναρωτήθηκα. Αυτοί πάνε όπου φυσάει ο βοριάς. "Πουλημένα τομάρια" είπα μέσα μου. Θυμάμαι ότι ο Μιχάλης Γουνελάς παρέδωσε τα γαλόνια του στους άνδρες της ΕΣΑ, που ήρθαν στο Κέντρο και τον συνέλαβαν».Με τη Μεταπολίτευση ο στρατιώτης A. Σκευοφύλαξ θα βρεθεί στα σύνορα. «Ο Καραμανλής είχε πει "τα άρματα στα σύνορα". Ηταν τα γεγονότα της Κύπρου. Πήγαμε Αλεξανδρούπολη. Μετά από έξι μήνες πήρα άδεια. Αντί να απολυθώ στους 22 μήνες, έφτασα στους 30. Εφεδρεία στην εφεδρεία. Οταν απολύθηκα, όλα είχαν αλλάξει μέσα μου».Στη Δυτική Αθήνα, όπου κατοικούσε με τους γονείς και τα δύο αδέλφια του, θα αναζητήσει δουλειά. «Στο μεροκάματο η ζωή μου άλλαξε 180 μοίρες. Εκανα όποια δουλειά μπορείς να φανταστείς. Εργάτης κατάλαβα ότι δεν μπορώ να έχω τα ίδια αιτήματα με τους εργοδότες. Εμένα που μου έμαθαν να μισώ τους κομμουνιστές, ψήφισα δύο φορές KKE»!Ολα αυτά τα χρόνια ο κ. Σκευοφύλαξ θα κάνει μια ήρεμη ζωή. Σπίτι - δουλειά, δουλειά - σπίτι. Ποτέ δεν θα μιλήσει για το Πολυτεχνείο. Δεν θα αισθανθεί να τον ενοχλούν. Μόνο μία φορά το επώνυμό του τον έφερε σε δύσκολη θέση. «Στη δουλειά πριν από χρόνια κάποιος άκουσε πώς με λένε και ρώτησε αν έχω κάποια σχέση με τον "πορτάκια", όπως είπε, του Πολυτεχνείου. "Ξάδελφός μου είναι, μακρινός. Σκοτώθηκε σε τροχαίο" απάντησα. Είμαι ένα άνθρωπος που δεν υπήρξε ποτέ 20 χρονών. Ο έφεδρος στρατιώτης A. Σκευοφύλαξ σκοτώθηκε σε τροχαίο! Οι φίλοι μου δεν ξέρουν ποιος είμαι ούτε κανείς στη γειτονιά. Μόνο η γυναίκα μου το ξέρει. Της το είπα ύστερα από χρόνια. Στα παιδιά μου δεν το είπα ακόμη».1973-2003. Με μια αυτοκριτική διάθεση που σπανίζει, ο κ. Σκευοφύλαξ δεν θα διστάσει να πει: «Ντρέπομαι γι' αυτό που ήμουν, γι' αυτό που έκανα. Στη θέση μου θα μπορούσε να βρεθεί ο καθένας, έφεδρος στρατιώτης ήμουν άλλωστε. Δεν με απαλλάσσει όμως αυτό. Μέχρι που μπήκα μέσα, πίστευα αυτό που έκανα. Στη συνέχεια έγινε ο εφιάλτης της ζωής μου».Για τους ανθρώπους που αντιστάθηκαν στη χούντα, ο κ. Σκευοφύλαξ θα μιλήσει με κολακευτικά λόγια. «Είχαν μεγάλη ψυχή. Ηταν παλικάρια. Δεν ξέρω αν έχει νόημα, αλλά θα ήθελα να τους πω μια μεγάλη συγγνώμη». Ο οδηγός του τανκ που μπήκε στο Πολυτεχνείο δεν θα ξεχάσει τη νεαρή φοιτήτρια που τραυματίστηκε σοβαρά κατά την εισβολή του τανκ, την καθηγήτρια - σήμερα - του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Πέπη Ρηγοπούλου. «Πιστεύω ότι αν τη δω σήμερα, δεν θα ξέρω τι να της πω. Πολλές φορές όλα αυτά τα χρόνια πέρασε από το μυαλό μου να τη συναντήσω, αλλά σταματούσα. Θα ήθελα να τη δω, να της πω... Δεν τολμάω όμως. Τα λόγια δεν σβήνουν τις πράξεις».
http://citypress-gr.blogspot.com/2008/11/o-toy-tank.htmlΠΗΓΗ...Το ΒΗΜΑ, 09/11/2003