Η σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας θεμέλιος λίθος για τη διευθέτηση διακρατικών διαφορών

Πώς μπορεί άραγε να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο για την επίλυση διενέξεων σχετικών με τα θαλάσσια σύνορα και την εθνική κυριαρχία; Η σύμβαση του ΟΗΕ για το δίκαιο της θάλασσας έδωσε μια πρωτότυπη απάντηση, που ακόμη αποτελεί θεμέλιο λίθο για τη διευθέτηση διακρατικών διαφορών σχετικά με τα χωρικά ύδατα και την υφαλοκρηπίδα –και βεβαίως αφορά άμεσα την Ελλάδα.

www.monde-diplomatique.gr/cartes

Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) είναι διεθνής συμφωνία που θεσπίζει νομικό πλαίσιο για όλες τις θαλάσσιες δραστηριότητες. Από τον Ιούνιο του 2016, 168 χώρες είναι συμβαλλόμενα μέρη.

Η Σύμβαση προέκυψε από την τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS III), η οποία πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1973 και 1982. Αντικατέστησε τέσσερις συνθήκες της Σύμβασης του 1958 για την Ανοικτή Θάλασσα. Ετέθη σε ισχύ το 1994.

Ενώ ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών λαμβάνει έγγραφα επικύρωσης και προσχώρησης και τα Ηνωμένα Έθνη παρέχουν υποστήριξη στις συνεδριάσεις των κρατών μελών της Σύμβασης, η Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ δεν έχει άμεσο επιχειρησιακό ρόλο στην εφαρμογή της Σύμβασης. Ένας εξειδικευμένος οργανισμός του ΟΗΕ, ο Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας, διαδραματίζει, ωστόσο, κάποιο ρόλο, καθώς και άλλοι φορείς, όπως η Διεθνής Επιτροπή Φαλαινοθηρίας και η Διεθνής Αρχή των Θαλάσσιων Βυθών, η οποία ιδρύθηκε από την ίδια τη Σύμβαση.

Η Συνθήκη συστηματοποιεί και κωδικοποιεί τα πρότυπα και τις αρχές του διεθνούς ναυτικού δικαίου, τα οποία βασίζονται σε αιώνες ναυτιλιακής εμπειρίας και εκφράζονται σε μεγάλο βαθμό στον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τους τρέχοντες κανόνες διεθνούς ναυτικού δικαίου, όπως οι Συμβάσεις της Γενεύης του 1958. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των απαιτήσεων ενισχύθηκαν περαιτέρω και επεκτάθηκαν.

Η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας αποτελείται από προοίμιο, 17 μέρη και 9 παραρτήματα.

Μεταξύ άλλων, καλύπτει τα ακόλουθα θέματα

Χωρικά ύδατα

Η Σύμβαση ορίζει ότι κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να καθορίσει τα χωρικά του ύδατα μέχρι ενός ορίου που δεν υπερβαίνει τα 12 ναυτικά μίλια, μετρούμενου από τη γραμμή βάσης που καθορίζεται στη Σύμβαση.

Στα πλοία δόθηκε το δικαίωμα αβλαβούς διέλευσης μέσω οποιωνδήποτε χωρικών υδάτων. Ως «αβλαβής διέλευση» ορίζεται από τη σύμβαση η διέλευση μέσα από ύδατα με ταχύ και συνεχή τρόπο, που δεν είναι «επιβλαβής για την ειρήνη, την καλή τάξη ή την ασφάλεια» του παράκτιου κράτους. Το ψάρεμα, η ρύπανση, η πρακτική των όπλων και η κατασκοπεία δεν είναι «αβλαβή», και τα υποβρύχια και άλλα υποθαλάσσια οχήματα πρέπει να πλοηγούνται στην επιφάνεια και να δείχνουν τη σημαία τους. Τα έθνη μπορούν επίσης να αναστείλουν προσωρινά την αβλαβή διέλευση σε συγκεκριμένες περιοχές των χωρικών τους υδάτων, εάν κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο για την προστασία της ασφάλειάς τους.

Όταν οι ακτές δύο κρατών είναι γειτονικές ή αντικριστά, κανένα από αυτά τα κράτη δεν έχει το δικαίωμα, εκτός εάν συμφωνηθεί διαφορετικά, να επεκτείνει τα χωρικά του ύδατα πέρα ​​από μια μέση γραμμή της οποίας τα σημεία απέχουν ίση απόσταση από τα πλησιέστερα σημεία των γραμμών βάσης από τα οποία μετρώνται τα χωρικά ύδατα καθενός από τα εν λόγω κράτη, εκτός εάν λόγω της ύπαρξης ιστορικών δικαιωμάτων ή άλλων ειδικών περιστάσεων, είναι απαραίτητο να οριοθετηθούν τα χωρικά ύδατα και των δύο κρατών με άλλο τρόπο.

Συνορεύουσα ζώνη

Πέρα από το όριο των 12 ναυτικών μιλίων, υπάρχουν άλλα 12 ναυτικά μίλια από τη γραμμή βάσης, η συνορεύουσα ζώνη. Εδώ ένα κράτος μπορεί να συνεχίσει να επιβάλλει νόμους, για την: Αποτροπή παραβιάσεων των τελωνειακών, φορολογικών, μεταναστευτικών ή υγειονομικών νόμων και κανονισμών που διαπράττονται στο έδαφός του ή στα χωρικά του ύδατα; Τιμωρία των παραβιάσεων εκείνων των νόμων και κανονισμών που διαπράττονται στο έδαφός του ή στα χωρικά του ύδατα.

Αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ)

Η αποκλειστική οικονομική ζώνη δεν μπορεί να εκτείνεται πέραν των 200 ν.μ. (370 χμ.) από τη γραμμή βάσης. Σε αυτήν την περιοχή, το παράκτιο έθνος έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα εκμετάλλευσης όλων των φυσικών πόρων. Σε ειδικές περιστάσεις, ο όρος μπορεί να περιλαμβάνει τα χωρικά ύδατα και ακόμη και την υφαλοκρηπίδα. Πιο συγκεκριμένα, στην ΑΟΖ, το παράκτιο κράτος διαθέτει: Κυριαρχικά δικαιώματα για σκοπούς εξερεύνησης και εκμετάλλευσης, διατήρησης και διαχείρισης των φυσικών πόρων, έμβιων και μη, των υδάτων που γειτνιάζουν με τον βυθό και του βυθού και του υπεδάφους, καθώς και σε σχέση με άλλες δραστηριότητες με σκοπό την εξερεύνηση και οικονομική εκμετάλλευση της περιοχής, όπως παραγωγή ενέργειας που προέρχεται από τα υδάτινα ρεύματα και τους ανέμους;    Δικαιοδοσία, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης, όσον αφορά:

o    ίδρυση και χρήση τεχνητών νησιών, εγκαταστάσεων και κατασκευών

o    θαλάσσια επιστημονική έρευνα

o    προστασία και διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Άλλα δικαιώματα και υποχρεώσεις που προβλέπονται στην ίδια Σύμβαση.

Η ΑΟΖ εισήχθη για να σταματήσουν οι ολοένα και πιο έντονες συγκρούσεις για τα αλιευτικά δικαιώματα, αλλά και για τη δυνατότητα εξόρυξης του πετρελαίου. Από το 1947 που πέτυχε η υπεράκτια τοποθέτηση πλατφόρμας πετρελαίου στον Κόλπο του Μεξικού, η οποία επαναλήφθηκε σύντομα σε άλλα μέρη του κόσμου, μέχρι το 1970 ήταν τεχνικά εφικτό να λειτουργήσει σε ύδατα βάθους 4.000 μέτρων. Τα ξένα κράτη έχουν την ελευθερία ναυσιπλοΐας και υπερπτήσεων πάνω από την ΑΟΖ, με την επιφύλαξη των κανονισμών των παράκτιων κρατών. Τα ξένα κράτη μπορούν επίσης να τοποθετήσουν υποθαλάσσιους σωλήνες και καλώδια.

Υφαλοκρηπίδα

Είναι η φυσική προέκταση μιας ηπείρου, η οποία καλύπτεται κατά τη διάρκεια μεσοπαγετώνων περιόδων όπως η σημερινή εποχή από σχετικά ρηχές θάλασσες και κόλπους. Ξεκινάει από την ακτή και συνήθως καταλήγει σε ένα σημείο στην περιοχή της αυξανόμενης κλίσης. Ο βυθός πίσω από αυτή την κλίση είναι το υφαλοπρανές. Πίσω από το υφαλοπρανές βρίσκεται το ηπειρωτικό ανύψωμα, που καταλήγει να ενώνεται με τον βαθύ βυθό, την αβυσσαλέα πεδιάδα.

Σε χωρικά ύδατα 12 μιλίων

Σύμφωνα με τη Σύμβαση, η υφαλοκρηπίδα ενός παράκτιου κράτους περιλαμβάνει την κοίτη και το υπέδαφος των υποθαλάσσιων περιοχών που εκτείνονται πέρα ​​από τα χωρικά ύδατά του και σε όλη τη φυσική επέκταση της επικράτειάς του μέχρι το εξωτερικό άκρο του ηπειρωτικού περιθωρίου ή μέχρι μια απόσταση των 200 ν.μ. από τη γραμμή βάσης, στην περίπτωση όπου το εξωτερικό άκρο της ηπείρου δεν φτάνει σε αυτή την απόσταση. Με τη σειρά του, το ηπειρωτικό περιθώριο περιλαμβάνει τη βυθισμένη επιμήκυνση της ηπειρωτικής μάζας του παράκτιου κράτους και αποτελείται από την κοίτη και το υπέδαφος της υφαλοκρηπίδας, το υφαλοπρανές και το ηπειρωτικό ανύψωμα. Δεν περιλαμβάνει τον βαθύ ωκεάνιο πυθμένα με τις ωκεάνιες κορυφογραμμές του ή το υπέδαφός του.

Η υφαλοκρηπίδα ενός κράτους μπορεί να υπερβαίνει τα 200 ν.μ. μέχρι να τελειώσει η φυσική παράταση. Ωστόσο, δεν μπορεί ποτέ να υπερβαίνει τα 350 ν.μ. (650 χλμ.) από τη γραμμή βάσης, ούτε μπορεί να υπερβαίνει τα 100 ν.μ. (190 χλμ) πέρα από το ισοβαθές των 2.500 μέτρων (η γραμμή που συνδέει το βάθος των 2 500 μ). Τα παράκτια κράτη έχουν το δικαίωμα να συλλέγουν ορυκτά και μη έμβια υλικά στο υπέδαφος της υφαλοκρηπίδας τους, με τον αποκλεισμό άλλων κρατών. Τα παράκτια κράτη έχουν επίσης αποκλειστικό έλεγχο στους έμβιους πόρους που είναι «συνδεδεμένοι» στην υφαλοκρηπίδα, αλλά όχι σε πλάσματα που ζουν στη στήλη του νερού πέρα από την αποκλειστική οικονομική ζώνη.

Η Σύμβαση, μεταξύ άλλων θεμάτων, καθιερώνει έναν ορισμό για το αρχιπελαγικό κράτος και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να καθορίσει τα όριά του.

Θεσπίζει γενικές υποχρεώσεις για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας στην ανοιχτή θάλασσα. Δημιουργεί επίσης ένα καινοτόμο νομικό καθεστώς για την οργάνωση και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων στον βυθό της θάλασσας και στον πυθμένα του ωκεανού και στο υπέδαφός του εκτός των ορίων της εθνικής δικαιοδοσίας (τομέας που ονομάζεται Ζώνη), που ανακηρύχθηκε κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας (η Ζώνη και οι πόροι της) και για την οποία είναι αρμόδια η Διεθνής Αρχή των Θαλάσσιων Βυθών, ιδίως με σκοπό τη διαχείριση των πόρων της.

Αναγνωρίζει τα περίκλειστα κράτη, δηλαδή τα κράτη που δεν έχουν θαλάσσια ακτή, το δικαίωμα πρόσβασης από και προς τη θάλασσα, χωρίς να υπόκεινται σε δασμούς, φόρους ή άλλες επιβαρύνσεις από τα κράτη διέλευσης, με εξαίρεση τα τέλη που επιβάλλονται για συγκεκριμένες υπηρεσίες που παρέχονται σε σχέση με αυτές τις μετακινήσεις.

Οι ασαφείς και οι διαφωνούντες

Η θέση των ΗΠΑ απέναντι στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) είναι παράδοξη: αν και ποτέ δεν την κύρωσαν, αυτοανακηρύχθηκαν σε προστάτη του δικαίου της θάλασσας και πραγματοποιούν ναυτικές επιχειρήσεις για να υπενθυμίσουν την αρχή της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας εντός των χωρικών υδάτων άλλων κρατών, ιδιαίτερα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, στα ανοιχτά των νήσων Πάρασελ και Σπάρτλεϋ, των οποίων την κυριότητα διεκδικεί η Κίνα. Το Τμήμα ΧΙ της UNCLOS αναδιατυπώθηκε για να ικανοποιήσει την Ουάσιγκτον και, από την εποχή του Ρόναλντ Ρήγκαν, όλοι οι πρόεδροι των ΗΠΑ έχουν ταχθεί υπέρ της Σύμβασης, με εξαίρεση τον Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δεν είχε λάβει θέση για το ζήτημα. Η κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα είχε περιλάβει την υιοθέτηση του κειμένου στις προτεραιότητές της, όμως οι διαδικασίες κύρωσης των διεθνών συμβάσεων από τη Γερουσία αποτελούν εμπόδιο, καθώς απαιτούν πλειοψηφία δύο τρίτων.

Αντίθετα, η Κίνα, η οποία έχει υπογράψει τη Σύμβαση από το 1982, δίνει την εντύπωση ότι αποστασιοποιείται από αυτό το μνημείο του διεθνούς δικαίου. Εξαρχής, το Πεκίνο είχε αρνηθεί στα πολεμικά πλοία την αρχή της αβλαβούς διέλευσης από τα χωρικά του ύδατα. Μετά την απόφαση της 12ης Ιουλίου 2016 σχετικά με τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, η Λαϊκή Δημοκρατία αρνείται τον χαρακτήρα της Σύμβασης ως «Συντάγματος των Ωκεανών» και αναπτύσσει νέες νομικές έννοιες προκειμένου να υποστηρίξει όλα όσα θεωρεί ως ιστορικά της δικαιώματα σε αυτή τη ζώνη. Για τον σκοπό αυτό, μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη μερικών «διαφωνούντων» με το δίκαιο της θάλασσας: ορισμένων κρατών της Λατινικής Αμερικής που θεωρούν ότι διαθέτουν πλήρη εθνική κυριαρχία και όχι απλή δικαιοδοσία στα 200 ναυτικά μίλια των ΑΟΖ τους, αλλά και χωρών όπως η Τουρκία, που διατυπώνουν τις δικές τους θέσεις πάνω στο δίκαιο των νήσων. Αυτές οι αμφισβητήσεις από μια δύναμη πρώτου μεγέθους παραμένουν περιθωριακές και δεν έχουν επίπτωση στο σύνολο της αρχιτεκτονικής του δικαίου της θάλασσας. Ωστόσο, η στάση του Πεκίνου θα μπορούσε να παρακινήσει και άλλες χώρες να πάρουν αποστάσεις από το δίκαιο της θάλασσας.

Πηγές: Κύρωση της Σύμβασης του ΟΗΕ από την Ελλάδα

Το δίκαιο της θάλασσας, ένα διπλωματικό κατόρθωμα

Βικιπαιδεια

Έκθεση EuroMemorandum 2025 «Η Ευρώπη και ο κόσμος πέρα από την πολυκρίση: Πιθανά μέλλοντα»

By Banyai Istvan 1974

Τριάντα χρόνια ζωής συμπληρώνει φέτος το δίκτυο Ευρωπαίων Οικονομολόγων για μια Εναλλακτική Οικονομική Πολιτική στην Ευρώπη, που απαρτίζεται από ετερόδοξους οικονομολόγους και κοινωνικούς και πολιτικούς επιστήμονες.

Το δίκτυο, που είναι γνωστό ως EuroMemo Group (https://euromemo.eu), συντάσσει κάθε χρόνο μια έκθεση/υπόμνημα (Euromemorandum) κριτικής αποτίμησης των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων στην ΕΕ από τη σκοπιά του κόσμου της εργασίας, των ασθενέστερων στρωμάτων, και της αποτροπής της κλιματικής καταστροφής με όρους παγκόσμιας περιβαλλοντικής δικαιοσύνης και διατυπώνει εναλλακτικές προτάσεις στα πεδία της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της ΕΕ με στόχο τον ριζικό οικολογικό και κοινωνικό μετασχηματισμό των ευρωπαϊκών οικονομιών.

Η φετινή έκθεση, η οποία τιτλοφορείται «Η Ευρώπη και ο κόσμος πέρα από την πολυκρίση: Πιθανά μέλλοντα», αναλύει κριτικά τόσο τις πρόσφατες εξελίξεις στην οικονομική, κοινωνική και βιομηχανική πολιτική της ΕΕ όσο και τις στρατηγικές κατευθύνσεις και εναλλακτικές προοπτικές της Ένωσης με βάση την εμπειρία των 25 ετών από την ίδρυση της ΟΝΕ και τις πρόσφατες στρατηγικές αποφάσεις της EΕ για μια ενεργή βιομηχανική πολιτική, που θα στηρίζεται στον προσανατολισμό μεγάλου όγκου των δημόσιων επενδύσεων των κρατών μελών και ευρωπαϊκών πόρων στους εξοπλισμούς και τις πολεμικές δαπάνες.

Εξάλλου, το φετινό συνέδριο του EuroMemo Group, που θα πραγματοποιηθεί στις 22-23 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα (Πάντειο Πανεπιστήμιο), πραγματεύεται το κρίσιμο ζήτημα του προσανατολισμού της Ευρώπης: «Πού βαδίζει η Ευρώπη: Στρατιωτικοποίηση ή Κοινωνικός και Οικολογικός Μετασχηματισμός;» (Europe Quo Vadis: Militarisation or Socio-Ecological Transformation?).

Η έκθεση EuroMemorandum 2025 θα παρουσιαστεί σε εκδήλωση-συζήτηση που θα διοργανώσει το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ, τη Δευτέρα 30 Ιουνίου, στις 18:30, στον χώρο εκδηλώσεών του (Ζαλοκώστα 8, Αθήνα – 2ος όροφος).

Εισηγούνται:

Μαρία Καραμεσίνη, καθηγήτρια Οικονομικών της Εργασίας & της Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο, πρ. διοικήτρια ΟΑΕΔ, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής του EuroMemo Group, μέλος Γνωμοδοτικού Συμβουλίου ΕΝΑ

Μαρίκα Φραγκάκη, οικονομολόγος, συμπρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής του EuroMemo Group, μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς

Σχολιάζει ο Λόης Λαμπριανίδης, εκτελεστικός διευθυντής, Πάντειο Πανεπιστήμιο, αφ. καθηγητής ΠΑΜΑΚ, πρ. ΓΓ Ιδιωτικών Επενδύσεων υπ. Οικονομίας & Ανάπτυξης, μέλος Γνωμοδοτικού Συμβουλίου ΕΝΑ

Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Γιάννης Κιμπουρόπουλος, δημοσιογράφος, Εφημερίδα των Συντακτών

Διαβάστε εδώ την Έκθεση

 

9 Μάη: Κανείς και τίποτα δεν θα ξεχαστεί (του Δημήτρη Βασιλείου)

                            Ψυχή μου λευκή, στην αγορά της λύπης μη με ξοδέψεις.

Συμπληρώνονται στις 9 Μάη 2025, ογδόντα χρόνια από την ημέρα, 9 Μάη 1945, που ο Κόκκινος Στρατός της Σοβιετικής Ένωσης έμπηξε την Κόκκινη Σημαία της Νίκης στην καρδιά του φασιστικού τέρατος, μέσα στην ίδια του τη φωλιά, αναγκάζοντας την φασιστική Γερμανία σε πλήρη και απόλυτη συνθηκολόγηση.

Περισσότερα εδώ

Η Ευρώπη και η Ασία περιοχές με τους περισσότερους οικονομικούς μετανάστες

Από το 2000, ο ΔΟΜ συντάσσει εκθέσεις παγκόσμιας μετανάστευσης. Η Έκθεση Παγκόσμιας Μετανάστευσης 2024, η δωδέκατη στη σειρά εκθέσεων παγκόσμιας μετανάστευσης, έχει εκπονηθεί για να συμβάλει στην αυξημένη κατανόηση της μετανάστευσης σε όλο τον κόσμο. Αυτή η νέα έκδοση παρουσιάζει βασικά δεδομένα και πληροφορίες σχετικά με τη μετανάστευση καθώς και θεματικά κεφάλαια για εξαιρετικά επίκαιρα ζητήματα μετανάστευσης.

Ο πληθυσμός των διεθνών μεταναστών

Η Ευρώπη και η Ασία φιλοξένησαν η καθεμία περίπου 87 και 86 εκατομμύρια διεθνείς μετανάστες, αντίστοιχα – που αποτελούν το 61% του παγκόσμιου αποθέματος διεθνών μεταναστών.

Αυτές τις περιοχές ακολούθησε η Βόρεια Αμερική, με σχεδόν 59 εκατομμύρια διεθνείς μετανάστες το 2020, ή το 21% του παγκόσμιου αποθέματος μεταναστών, η Αφρική με 9%, η Λατινική Αμερική και η Καραϊβική με 5% και η Ωκεανία με 3%.

Σε σύγκριση με το μέγεθος του πληθυσμού σε κάθε περιοχή, τα μερίδια των διεθνών μεταναστών το 2020 ήταν υψηλότερα στην Ωκεανία, τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, όπου οι διεθνείς μετανάστες αντιπροσώπευαν, αντίστοιχα, το 22 τοις εκατό, το 16 τοις εκατό και το 12 τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού. Συγκριτικά, το μερίδιο των διεθνών μεταναστών είναι σχετικά μικρό στην Ασία και την Αφρική (1,8% και 1,9%, αντίστοιχα) και τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (2,3%).

Ωστόσο, η Ασία γνώρισε την πιο αξιοσημείωτη ανάπτυξη από το 2000 έως το 2020, στο 74 τοις εκατό (περίπου 37 εκατομμύρια άνθρωποι σε απόλυτες τιμές). Η Ευρώπη γνώρισε τη δεύτερη μεγαλύτερη ανάπτυξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, με αύξηση 30 εκατομμυρίων διεθνών μεταναστών, ακολουθούμενη από αύξηση κατά 18 εκατομμύρια στη Βόρεια Αμερική και 10 εκατομμύρια στην Αφρική.

Στην Ελλάδα ήταν 1.340.500 ή το 12,9% του πληθυσμού, από τους οποίους Αλβανοί 446.000 και Βούλγαροι 74.000. Μεταξύ των πρώτων χωρών στο κόσμο σε ποσοστό διεθνών μεταναστατών στο πληθυσμό τους είναι: ΗΑΕ 88%, Κατάρ 77%, Κουβέϊτ 73%, Σιγκαπούρη 43%, Σαουδική Αραβία 39%. Μεταξύ των παραδοσιακά ανεπτυγμένων χωρών ξεχωρίζουν: Καναδάς 21%, Σουηδία 20% και Γερμανία 19%

Τα οικονομικά εμβάσματα

Τα διεθνή εμβάσματα είναι χρηματικές μεταφορές ή μεταφορές σε είδος που πραγματοποιούνται από μετανάστες απευθείας σε οικογένειες ή κοινότητες στις χώρες καταγωγής τους.

Η Παγκόσμια Τράπεζα συγκεντρώνει παγκόσμια δεδομένα για τα διεθνή εμβάσματα, παρά τα μυριάδες κενά δεδομένων, τις διαφορές ορισμού και τις μεθοδολογικές προκλήσεις κατά την κατάρτιση ακριβών στατιστικών. Τα δεδομένα της, ωστόσο, δεν καταγράφουν μη καταγεγραμμένες ροές μέσω επίσημων ή ανεπίσημων καναλιών και, επομένως, το πραγματικό μέγεθος των παγκόσμιων εμβασμάτων είναι πιθανό να είναι μεγαλύτερο από τις διαθέσιμες εκτιμήσεις.

Τα διαθέσιμα στοιχεία αντικατοπτρίζουν μια συνολική αύξηση των εμβασμάτων τις τελευταίες δεκαετίες, από 128 δισεκατομμύρια δολάρια το 2000 σε 831 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022.

Το 2022, η Ινδία, το Μεξικό, η Κίνα, οι Φιλιππίνες και η Αίγυπτος ήταν (με φθίνουσα σειρά) οι πέντε κορυφαίες χώρες αποδέκτες εμβασμάτων, αν και η Ινδία ήταν πολύ πάνω από τις υπόλοιπες, με συνολικά εισερχόμενα εμβάσματα που ξεπερνούσαν τα 111 δισεκατομμύρια δολάρια, η πρώτη χώρα που έφτασε και μάλιστα ξεπέρασε τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι χώρες υψηλού εισοδήματος είναι σχεδόν πάντα η κύρια πηγή εμβασμάτων. Για δεκαετίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σταθερά η κορυφαία χώρα αποστολής εμβασμάτων, με συνολική εκροή 79 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022, ακολουθούμενες από τη Σαουδική Αραβία (39 δισεκατομμύρια δολάρια), την Ελβετία (31,9 δισεκατομμύρια δολάρια) και τη Γερμανία (25,6 δισεκατομμύρια δολάρια).

Ολόκληρη η έκθεση εδώ (αγγλ.)

Για τις επιπτώσεις στη χώρα μας των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή.

Μεσόγειος Credit Sabine Rethore

Στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας τα κόμματα δεν μας έχουν συνηθίσει δεκάδες χρόνια τώρα να αφήνουν πίσω τους μικροκομματικούς υπολογισμούς και να συνεννοούνται για τα μεγάλα θέματα του σήμερα και του αύριο της χώρας (ασφάλεια, ενέργεια, δημογραφικό, υγεία, παιδεία κ.α). Οι εχθροπραξίες στη Λωρίδα της Γάζας και στον Λίβανο που φαίνεται οτι θα συνεχιστούν για σημαντικό χρονικό διάστημα έχουν πολλές επιπτώσεις για την Ελλάδα:

Θέματα ασφάλειας

• Μεταναστευτική πίεση: Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ήδη αυξημένες μεταναστευτικές ροές και η σύγκρουση θα μπορούσε να επιδεινώσει αυτό το ζήτημα. Η ελληνική κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει ότι η κλιμάκωση της βίας στη Μέση Ανατολή μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των μεταναστών χωρίς έγγραφα - βλ. https://www.voanews.com/a/greece-warns-israel-hamas-war-will-add-migration-pressure/7305212 .html.

• Περιφερειακή σταθερότητα: Η σύγκρουση ενισχύει την περιφερειακή αστάθεια, η οποία θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην ασφάλεια για την Ελλάδα, ειδικά εάν οι εντάσεις επεκταθούν σε γειτονικές χώρες - βλ. https://english.elpais.com/international/2024-01-07/danger-of-gaza-war -spillover-peaks-in-middle-east-after-three-months-of-fighting.html.

Οικονομικός αντίκτυπος

• Τουρισμός: Ο τουριστικός τομέας της Ελλάδας θα μπορούσε να επηρεαστεί από την περιφερειακή αστάθεια. Οι πιθανοί ταξιδιώτες ενδέχεται να αποφύγουν την περιοχή λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, επηρεάζοντας την οικονομία της - βλ. https://greekreporter.com/2024/10/02/relations-greece-israel-palestine/.

• Τομέας ενέργειας: Η Ελλάδα έχει ενεργειακούς δεσμούς με το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων συνεργασιών σε έργα φυσικού αερίου. Η σύγκρουση θα μπορούσε να διαταράξει αυτά τα έργα και να επηρεάσει τον ενεργειακό εφοδιασμό - βλ. https://greekreporter.com/2024/10/02/relations-greece-israel-palestine/.

Διπλωματικές Σχέσεις

• Πράξη εξισορρόπησης: Η Ελλάδα διατηρεί μια λεπτή ισορροπία στις σχέσεις της με το Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Η σύγκρουση θέτει την Ελλάδα σε μια προκλητική διπλωματική θέση, να κρατήσει καλές σχέσεις και με τους δυο εμπλεκόμενους - δεν είναι ακατόρθωτο, το έχει πετύχει η Τουρκία στις σχέσεις της με Ρωσία και Ουκρανία -  τόσο στο διπλωματικό τομέα όσο και στο δημόσιο αίσθημα -  βλ. https://greekreporter.com/2024/10/02/relations-greece-israel-palestine/.

• Ανθρωπιστικός Ρόλος: Η Ελλάδα έχει συμμετάσχει σε ανθρωπιστικές προσπάθειες, παρέχοντας βοήθεια και υποστήριξη στις πληγείσες περιοχές. Αυτός ο ρόλος είναι πιθανό να επεκταθεί καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται - βλ. https://greekreporter.com/2024/10/02/relations-greece-israel-palestine/.

Οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας θα έπρεπε να αφήσουν τις μικροκομματικές σκοπιμότητες στη πάντα, να συνεννοηθούν, να παρακολουθουν στενά την κατάσταση και να προετοιμάστούν για να αντιμετωπίσουν ενιαία τυχόν πιθανές επιπτώσεις και ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους.

Οι συνεχιζόμενες σύγχρονες διεθνείς και μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις στο πλανήτη

Δυστυχώς οι ένοπλες συγκρούσεις στο πλανήτη μας, αντι να μειωθούν αυξάνονται χρόνο με το χρόνο. Κάποιες συνεχίζονται με διαστήματα ειρήνης για χρόνια. Κάποιες άλλες προκύπτουν σε περιοχές και κράτη. Διακρίνονται σε μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις (εντός του ίδιου κράτους), σε διακρατικές και σε διεθνείς.

Η διαδικτυακή πύλη Rule of Law in Armed Conflicts (RULAC) που ξεκίνησε το 2007, χαρακτηρίζει και αξιολογεί συστηματικά καταστάσεις ένοπλης βίας, χρησιμοποιώντας τον ορισμό της ένοπλης σύγκρουσης σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Η RULAC προσδιορίζει επίσης τα μέρη σε αυτές τις συγκρούσεις και το εφαρμοστέο διεθνές δίκαιο. Αυτή τη στιγμή παρακολουθεί περισσότερες από 110 ένοπλες συγκρούσεις στις οποίες εμπλέκονται τουλάχιστον 55 κράτη και περισσότεροι από 70 ένοπλοι μη κρατικοί φορείς. Είναι μια πρωτοβουλία της Ακαδημίας Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Γενεύης. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ

45 μέτωπα ένοπλης σύγκρουσης συναντά κανείς στη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική. Αίγυπτος, Ιράκ, Ισραήλ, Παλαιστίνη, Λιβύη, Μαρόκο, Συρία, Τουρκία, Υεμένη και Δυτική Σαχάρα έχουν εμπόλεμες ζώνες. Η Ακαδημία συμπεριλαμβάνει σε αυτές και την παράνομη τουρκική κατοχή στο βόρειο τμήμα της Κύπρου...

35 μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις υπάρχουν στην Αφρική και ειδικότερα σε Μπουρκίνα Φάσο, Καμερούν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Αιθιοπία, Μάλι, Μοζαμβίκη, Νιγηρία, Σενεγάλη, Σομαλία, Νότιο Σουδάν και Σουδάν.

Αντίστοιχα άλλες 19 στην Ασία όπου συμμετέχουν πολλές ένοπλες ομάδες στις χώρες Αφγανιστάν, Ινδία, Μιανμάρ, Πακιστάν και Φιλιππίνες έχουν στο εσωτερικό τους εμπόλεμες ζώνες. Υπάρχουν επίσης άλλες δύο συνεχιζόμενες διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις, μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν και μεταξύ Ινδίας και Κίνας.

Ακόμη και στην Ευρώπη υπάρχουν εστίες. Η Ρωσία πρωταγωνιστεί στη σύγκρουση με την Ουκρανία, αλλά και στην Υπερδνειστερία (σύγκρουση με Μολδαβία), καθώς και τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία (σύρραξη με Γεωργία), ενώ Αρμενία και Αρζεμπαϊτζάν εξακολουθούν να συγκρούονται στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.

Έξι μη διεθνείς ένοπλες συγκρούσεις λαμβάνουν χώρα στην Λατινική Αμερική.

Αξιοσημείωτη είναι η ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ωκεανίας (Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Παπούα- Νέα Γουϊνέα, Ινδονησία, Μαλαισία)

Διαδραστικός χάρτης εδώ

Διαβάστε σχετικό άρθρο της "Ναυτεμπορικής" εδώ

Ποιός νοιάζεται για το αποτέλεσμα των εκλογών στο πολυπηθέστερο κράτος του κόσμου;

Adnan Abidi, Reuters

 Η Ινδία, είναι η μεγαλύτερη χώρα παγκοσμίως   σε πληθυσμό ξεπερνώντας την Κίνα, με   1.387.284.855 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη   εκτίμηση για το 2023, και η έβδομη μεγαλύτερη   σε έκταση με 3.287.263 τ.χλμ. (Βικιπαίδεια)

  Οι γενικές εκλογές στην Ινδία, που ξεκίνησαν   στις 19 Απριλίου, διεξήχθησαν σε επτά στάδια   σε 28 πολιτείες και 8 αυτόνομες περιοχές.   Παρά  τη ζέστη η συμμετοχή ήταν   ικανοποιητική. Ψήφισαν πάνω απο 642 εκατ.   ψηφοφόροι (συμμετοχή 66,3%). Ο Ινδός   πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι αναμένεται να εξασφαλίσει τρίτη συνεχόμενη θητεία με την κυβερνώσα Εθνική Δημοκρατική Συμμαχία, έναν συνασπισμό με επικεφαλής το Κόμμα Bharatiya Janata (BJP), που οδεύει προς τη νίκη στις γενικές εκλογές της χώρας, αλλά με μειωμένη πλειοψηφία. Το κύριο κόμμα της αντιπολίτευσης, το Ινδικό Εθνικό Κογκρέσο, ξεπέρασε τις προσδοκίες, υπερδιπλασιάζοντας τις έδρες του σε σύγκριση με τις τελευταίες γενικές εκλογές του 2019, αλλά χωρίς να είναι σε θέση να απειλίσει σοβαρά την κυριαρχία του Μόντι.

Η Κάτω Βουλή του Ινδικού Κοινοβουλίου, έχει 543 έδρες. Ένα κόμμα ή ένας συνασπισμός χρειάζεται 272 έδρες για να σχηματίσει την κυβέρνηση και ο αρχηγός του κόμματος ή του συνασπισμού που κερδίζει έχει καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του επόμενου αρχηγού του κράτους. Οι τάσεις μέχρι αργά το βράδυ έδειχναν ξεκάθαρα ότι το BJP θα υπολείπεται της μονοκομματικής πλειοψηφίας και θα πρέπει να καλύψει τον μαγικό αριθμό των 272 με τη βοήθεια των συμμάχων του. Προβλέπεται να κερδίσει περίπου 240 έδρες (έναντι 303 το 2019). 

Το κόμμα του Μόντι είχε χαμηλότερες επιδόσεις στις εκλογές για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, παρά την οικονομική ανάπτυξη της Ινδίας, τα υποσχόμενα οφέλη δεν έφτασαν στις μάζες, με το ποσοστό ανεργίας να παραμένει υψηλό. Δεύτερον, η υποστήριξη στον ινδουιστικό εθνικισμό έχει αποξενώσει αρκετούς ψηφοφόρους που ανησυχούν για τη πορεία του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος της χώρας. 

Στα 10 χρόνια στην εξουσία του, ο Μόντι έχει μεταμορφώσει το πολιτικό τοπίο της Ινδίας, φέρνοντας τον ινδουιστικό εθνικισμό, κάποτε περιθωριακή ιδεολογία στη χώρα, στο κυρίαρχο ρεύμα, αφήνοντας το έθνος βαθιά διχασμένο. Οι επικριτές του τον κατηγορούν ότι η πολιτική του για την πρώτη ινδουιστική αρχή έχει γεννήσει μισαλλοδοξία, ενώ η ινδική οικονομία —η πέμπτη μεγαλύτερη στον κόσμο και μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες— έχει γίνει πιο άνιση, ανέφερε το Associated Press.

Στην τρίτη του θητεία, η κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Μόντι ενδέχεται να στρέψει το επίκεντρό της σε εσωτερικά ζητήματα, δίνοντας προτεραιότητα στην πιο δίκαιη κατανομή των αναπτυξιακών οφελών και σε μια πιο ήπια στάση απέναντι στον ινδουιστικό εθνικισμό. Επίσης είναι πιθανό να παραμείνει συνεπής με την εξωτερική του πολιτική με τη σημείωση ότι θα μπορούσε να αξιοποιήσει παγκόσμιες και περιφερειακές αλλαγές για να ενισχύσει την πολιτική, οικονομική και διπλωματική δύναμη της Ινδίας, ενισχύοντας τη διεθνή της παρουσία

Η τελευταία διαπίστωση αφορά τις σχέσεις της χώρας με τη Ρωσία και τη Κίνα που παρά τα εμπόδια των κρατών της δύσης βρίσκονται σε άνοδο. 

Το πετρέλαιο και μερικά απο τα μυστικά του

Οι ενεργειακές ανάγκες της ανθρωπότητας τα τελευταία 40 χρόνια έχουν διπλασιαστεί. Το πετρέλαιο εξακολουθεί να καλύπτει σχεδόν το 30%, ενώ οι ΑΠΕ - παρά τα μεγάλα λόγια - κάτω απο 30% (2023), ο άνθρακας και το αέριο σχεδόν το 50%

Οι τρεις πρώτοι παραγωγοί για το 2022 ήταν οι ΗΠΑ, Σαουδική Αραβία και Ρωσία

Τα μέλη του ΟΠΕΚ εφοδίασαν την παγκόσμια κοινότητα με το 36,2% της ζήτησης πετρελαίου και ο διευρυμένος ΟΠΕΚ κάλυψε κάτι παραπάνω απο το 58%

Διακυμάνσεις της μέσης ετήσιας τιμής 1985-2023 (σε δολ.ΗΠΑ)

Το κόστος παραγωγής ενός βαρελιού ανά χώρα (2015 - δολ.ΗΠΑ)

Και η θέση της Ελλάδας μεταξύ των χωρών της ΕΕ στην ηλιακή ενέργεια (η πρώτη στήλη στη παραγωγή, η 2η στο μερίδιο στη χώρα και η 3η Ανά κάτοικο)

Σουδάν: ακόμη μια εστία ανθρωπιστικής κρίσης

Παρά τη φρίκη της Γάζας και της Ουκρανίας, αυτό που απειλεί να γίνει η μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο βρίσκεται αλλού. Η δεινή κατάσταση του Σουδάν απουσιάζει σχεδόν εντελώς από τις ειδήσεις που σερβίρουν τα  κυρίαρχα παγκόσμια μέσα μαζικής ενημέρωσης – γεγονός που δεν αφορά μόνο το Σουδάν. Η χώρα αυτή βρίσκεται σε μια πολύ ασταθή περιοχή της Αφρικής με σημαντικό πληθυσμό και συνορεύει επίσης με κάθε άλλο παρά σταθερές πολιτικά, κοινωνικά και στρατιωτικά χώρες.

Περίπου 15.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από τότε που ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος στο κράτος αυτό της Βόρειας Αφρικής πριν από ένα χρόνο, και άλλα 18 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν «οξεία πείνα», σύμφωνα με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών. 

Σχεδόν 11 εκατομμύρια έχουν εκδιωχθεί από τα σπίτια τους και μεγάλα τμήματα της πρωτεύουσας, Χαρτούμ, είναι ερειπωμένα. 

Σχεδόν 2 εκατομμύρια πρόσφυγες έχουν περάσει σε γειτονικές χώρες σύμφωνα με την αρμόδια υπηρεσία του ΟΗΕ.  Η χώρα και οι γείτονές της βιώνουν μια από τις μεγαλύτερες και πιο απαιτητικές ανθρωπιστικές κρίσεις και κρίσεις εκτοπισμού στον κόσμο. Οι έντονες ελλείψεις βασικών πόρων όπως τρόφιμα, νερό και καύσιμα, μαζί με ένα σοβαρά υποβαθμισμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, είναι μερικές μόνο από τις τρομερές συνέπειες της σύγκρουσης, επιβεβαιώνει η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού.

Διάφορα κράτη της Μέσης Ανατολής εμπλέκονται βαθιά στην εμφύλια διαμάχη με πρωτεργάτες – παρά τις εκατέρωθεν διαψεύσεις - τα  Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ιράν.

Το περίπλοκο συνονθύλευμα συμφερόντων και θρησκευτικής πίστης στη χώρα και έξω από αυτή, κάνει τα πράγματα ακόμη πιο περίπλοκα με καλά εξοπλισμένες ομάδες πολιτοφυλάκων διαφόρων αποχρώσεων  να πολεμούν η μια την άλλη και όλοι μαζί όλους. 

Αυτή η κατάσταση έχει εγείρει φόβους ότι, ακόμη και αν επιτευχθεί μια κατάπαυση του πυρός – για την οποία έχουν γίνει επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες - ο εφιάλτης για τους Σουδανούς πολίτες θα συνεχιστεί.

Η παγκόσμια έκθεση "ευτυχίας" για το 2023

Η κλίμακα Ladder χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της γενικής ευεξίας και της ικανοποίησης από τη ζωή.   Οι απαντήσεις των ερωτηθέντων παρουσιάζονται με μια εικόνα μιας κλίμακας αριθμημένης από το μηδέν έως το δέκα, όπου το μηδέν αντικατοπτρίζει τη χειρότερη και το δέκα την καλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή. Ζητείται να σκεφτούν τη ζωή τους αυτή τη στιγμή και να τοποθετηθούν στη κλίμακα. Μια βαθμολογία ίση ή κάτω από τέσσερα εκφράζει «βάσανα» και επτά ή πάνω «ακμή».

Η κλίμακα θεωρείται έγκυρη και αξιόπιστη μέτρηση της ικανοποίησης από τη ζωή και της ψυχοκοινωνικής υγείας. Ωστόσο, έχουν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με την εγκυρότητα των μέτρων ικανοποίησης από τη ζωή μεμονωμένων στοιχείων. Αν και υπάρχουν ενδείξεις ότι τα μέτρα ενός στοιχείου έχουν σχετικά υψηλή αξιοπιστία, η εγκυρότητά τους μπορεί να είναι χαμηλή ή ασθενέστερη σε σύγκριση με το συνδυασμό πολλαπλών στοιχείων. Το κύριο επιχείρημα είναι ότι τα μέτρα ενός στοιχείου είναι απαραιτήτως περιορισμένα και ενδέχεται να μην είναι σε θέση να συλλάβουν το εύρος που μπορεί να αξιολογηθεί με πολλαπλά στοιχεία. Έτσι, τα μεμονωμένα στοιχεία λειτουργούν τόσο καλά όσο και οι κλίμακες πολλών στοιχείων μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Για το λόγο αυτό, η χρήση μέτρων ενός μόνο στοιχείου  πρέπει να περιορίζεται σε ειδικές περιστάσεις . Ως εκ τούτου, υπάρχει ένα γενικό επιχείρημα ότι η εγκυρότητα τέτοιων μέτρων πρέπει να ελέγχεται όταν χρησιμοποιούνται σε συγκεκριμένους πληθυσμούς. Αυτό σχετίζεται με πληθυσμούς που βιώνουν συνεχές άγχος λόγω ανησυχίας για την οικονομία, την ειρήνη, την οικογένεια, τους φίλους, τη στέγαση, την δημόσια υγεία και την εκπαίδευση. Οι πληθυσμοί αυτοί ως ομάδα, μπορεί να έχουν διαφορετικές αντιλήψεις για την ικανοποίηση από τη ζωή.

Η ικανοποίηση από τη ζωή συσχετίζεται ισχυρά με ψυχολογικά προβλήματα όπως η κατάθλιψη, το κοινωνικό στρες και η αυτοκτονία. Ορισμένοι ερευνητές έχουν προτείνει ότι η κλινική κατάθλιψη είναι η απώλεια της υποκειμενικής ευεξίας, η οποία μπορεί να μετρηθεί με εκφράσεις ικανοποίησης από τη ζωή.  Άλλες μελέτες δείχνουν ότι η κατάθλιψη σχετίζεται με την ταυτότητα και την ικανοποίηση από τη ζωή, όπου τα χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης συνδέονται με υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή.

Τα εκμεταλλεύσιμα παγκόσμια αποθέματα ουρανίου

 

" Στην Ελλάδα το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης ουρανιούχων κοιτασμάτων ανήκει στο Κράτος, το ενδιαφέρον του οποίου σήμερα εντοπίζεται στη Βάθη Κιλκίς, Βροντού Σερρών, Λουτρά Ελευθερών Καβάλας, Παρανέστι Δράμας, Κοτύλη Ξάνθης και Κίρκη Έβρου. 

Εμφανίσεις ραδιενεργών ορυκτών υπάρχουν στις κοίτες παραποτάμων του Κρουσοβίτη (κοντά στο Σιδηρόκαστρο) και στο γρανίτη του Φανού Κιλκίς. Συγκεντρώσεις ουρανίου έχουν εντοπιστεί τόσο στους Τριτογενείς ανθρακομιγείς σχηματισμούς του καλύμματος της Ροδόπης όσο και στους φωσφορούχους ορίζοντες του Κατώτερου Ιουρασικού της Ιονίου Ζώνης. Επίσης, στην παράκτια περιοχή Νέας Περάμου-Λουτρών Ελευθερών Καβάλας καταγράφηκαν πολύ υψηλές  επιφανειακές περιεκτικότητες ουρανίου με μέση τιμή 22 ppm και μέγιστη 92 ppm, μέσα στον αλανίτη που είναι εμπλουτισμένος σε UO2 Η μεταλλοφορία του ουρανίου στο Παρανέστι βρίσκεται στο κέντρο της κρυσταλλοσχιστώδους μάζας της Ροδόπης. 

Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί 22 θέσεις ουρανιούχου μεταλλεύματος στους γρανίτες της Σκαλωτής και του Παρανεστίου. Στη Σπηλιά Παρανεστίου βρίσκεται το πλουσιότερο μετάλλευμα (1,5% σε μεταλλικό ουράνιο). Τα ουρανιούχα ορυκτά που εντοπίστηκαν είναι: πισσουρανίτης, ρεναρδίτης, οτουνίτης, μετα-οτουνίτης (φωσφορικά άλατα εξασθενούς ουρανίου) και κοφινίτης (πυριτικό άλας τετρασθενούς ουρανίου). Επίσης, εντοπίστηκαν 7 από τις 14 σπάνιες γαίες και το ύτριο. και σπάνιες γαίες. 

Τα ενδεικτικά αποθέματα ουρανίου (U3O8) είναι 1.800 τόνοι [345] και η ακαθάριστη αξία τους 150 εκατ. € ". (Πηγή: Τσιραμπίδης Α. & Φιλιππίδης Α. (2013). Ορυκτοί Πόροι Ελλάδος: Αποθέματα και Αξία. Τομέας ΟρυκτολογίαςΠετρολογίας-Κοιτασματολογίας, Τμήμα Γεωλογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) 

Έχουν χαρακτηριστεί σχεδόν αδιάφορα απο επενδυτικής πλευράς απο τους αρμόδιους φορείς της πολιτείας. (βλ. https://tvxs.gr/news/ellada/ypeka-adiafora-apo-ependytikis-pleyras-ta-koitasmata-oyranioy/ )

Η ακροδεξιά απειλή για τις κοινωνικές κατακτήσεις και ελευθερίες στην Ευρώπαϊκή Ένωση

Στις αρχές Οκτώβρη του 2023 στις χώρες της ΕΕ με βαθύ μπλέ τα ακροδεξιά κόμματα ήταν μεταξύ των 3 πρώτων κομμάτων σε δημοτικότητα σε κάθε μια από αυτές. (Το αχνό μπλε για τς υπόλοιπες χώρες της ΕΕ όπου δεν ήταν στα 3 πρώτα).  Με ανοιχτό κίτρινο είναι οι χώρες στις οποίες θα γίνονταν εκλογές.

Στις 15 Οκτωβρίου 2023, οι ψηφοφόροι στη Πολωνία εξέλεξαν νέα Βουλή και Γερουσία. Μετά από οκτώ χρόνια διακυβέρνησης από το κατά τίτλο κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), (που κέρδισε 194 έδρες — πολύ λίγες για πλειοψηφία) σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση απο συνασπισμό κομμάτων με τη συμμετοχή και της αριστεράς (248 έδρες).

Στις 22 Νοεμβρίου 2023 η Ολλανδία εξέλεξε τα 150 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων της . Το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία, ήρθε πρώτο με 37 έδρες, αλλά χωρίς να μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση συνεργασίας. Η συμμαχία Εργατικών-Πράσινων του Φρανς Τίμερμανς καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση με 25 έδρες. Το ολοκαίνουργιο Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο του Peter Omtzigt μπήκε στο κοινοβούλιο με 20 έδρες.

Επόμενες εκλογές: 

Φιλανδία: 11 Φεβρουαρίου

Λευκορωσία: 25 Φεβρουαρίου

Πορτογαλία: 10 Μαρτίου

Ρωσία: 17 Μαρτίου

Ευρωεκλογές: 6-9 Ιουνίου

Το 30% του παγκόσμιου δημόσιου χρέους αντιστοιχεί στις αναπτυσσόμενες χώρες

Σύμφωνα με στοιχεία του 2022 (σύντομα θα δημοσιεύσουμε και για το 2023). Οι αριθμοί στο πίνακα είναι σε δισ. δολάρια και αφορούν το δημόσιο χρέος μόνο.

Το ύψος του χρέους της κεντρικής διοίκησης στη χώρα μας το τελευταίο τρίμηνο του 2022 ανήλθε στα 400 δισ., δηλαδή 44 δισ. επιπλέον του δημόσιου χρέους, που είναι 356 δις.. Όπως στις αρχές της δεκαετίας του 2000 το Δημόσιο με swaps (με τράπεζα του εξωτερικού) διαμόρφωσε άλλη εικόνα για τα οικονομικά, με όμοιο τρόπο σήμερα μέσω repos και δανεισμού του από φορείς, όπως ασφαλιστικά ταμεία, κρύβει μέρος του χρέους.

2024: Ημερολόγιο σημαντικών ημερομηνιών και γεγονότων

Minotaur With Dead Horse In Front Of A Cave Facing A Girl In Veil (1936) by Pablo Picasso

Ιανουάριος

1 Ιανουαρίου - Η Αίγυπτος, το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία και η Αιθιοπία προσχωρούν στο BRICS. Η προεδρία περνά στη Ρωσία για ένα χρόνο - Οριστική ενσωμάτωση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν.

4 Ιανουαρίου - Δυστυχώς σε Παλαιστίνη, Ισραήλ, Ουκρανία, Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, Μαλί, Ιράκ, Σουδάν, Σομαλία, Λ.Δ.Κονγκό, Νότιο Σουδάν, Λιβύη, Συρία, Υεμένη, Αφγανιστάν συνεχίζονται οι πολεμικές συγκρούσεις.

7 Ιανουαρίου - Απονομές 81ης Χρυσής Σφαίρας

13 Ιανουαρίου - Εκλογή του επικεφαλής της διοίκησης της Ταϊβάν

14–28 Ιανουαρίου - Αυστραλιανό Όπεν

15–19 Ιανουαρίου — Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός

Φεβρουάριος

4 Φεβρουαρίου - Απονομή 66ων βραβείων Grammy

11 Φεβρουαρίου - Τελικός αγώνας της αμερικανικής εθνικής ένωσης ποδοσφαίρου (Super Bowl)

15–25 Φεβρουαρίου - Φεστιβάλ Βερολίνου

16–24 Φεβρουαρίου - 60η συνάντηση της Διάσκεψης για την Ασφάλεια του Μονάχου

18 Φεβρουαρίου - Τελετή βραβείων BAFTA

Μάρτιος

10 Μαρτίου - 96α Βραβεία Όσκαρ

15-17 Μαρτίου - Προεδρικές εκλογές στη Ρωσική Ομοσπονδία

Απρίλιος

10 Απριλίου - Βουλευτικές εκλογές στη Νότια Κορέα

19–21 Απριλίου - Συνάντηση των διοικητικών οργάνων του Ομίλου της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ

Μάϊος

11 Μαΐου - Τελικός του μουσικού διαγωνισμού της Eurovision

14–25 Μαΐου - Φεστιβάλ Καννών

20 Μαΐου - 9 Ιουνίου - Γαλλικό ανοιχτό πρωτάθλημα τένις "Roland Garros"

Ιούνιος

1 Ιουνίου - Τελικός UEFA Champions League στο Λονδίνο

5–8 Ιουνίου - 7ο Διεθνές Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης (SPIEF)

6–9 Ιουνίου - Εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

13–15 Ιουνίου - 50η σύνοδος κορυφής της G7 στην Ιταλία

14 Ιουνίου – 14 Ιουλίου - Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στη Γερμανία

Ιούλιος

1–14 Ιουλίου - Τουρνουά τένις Wimbledon

9–11 Ιουλίου - Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον

26 Ιουλίου - 11 Αυγούστου - XXXIII Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες στη Γαλλία

Αύγουστος

28 Αυγούστου - 8 Σεπτεμβρίου - Θερινοί Παραολυμπιακοί Αγώνες στη Γαλλία

Σεπτέμβριος

8 Σεπτεμβρίου - Εκλογές στη Ρωσία

Οκτώβριος

8 Οκτωβρίου - Σύνοδος Κορυφής της ΚΑΚ στη Μόσχα

Νοέμβριος

5 Νοεμβρίου - Προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ

Δεκέμβριος

10 Δεκεμβρίου - Απονομή βραβείων Νόμπελ

O ελληνοτουρκικός διάλογος και η κυβέρνηση Μητσοτάκη - Του Νίκου Κοτζιά

..Είμαι σταθερά οπαδός του διαλόγου με τις χώρες που έχουμε διαφορές και εντάσεις. Ο διάλογος με τους αυθεντικούς φίλους είναι αυτονόητος, με χώρες όπως η Τουρκία πρέπει να τις επιδιώκουμε προσεκτικά. 

Η επίσκεψη αυτή ασφαλώς θα αξιολογηθεί από τα αποτελέσματά της. Αλλά οφείλω να κάνω ορισμένες διευκρινίσεις και αποσαφηνίσεις εκ των προτέρων και να απαντήσω στα εξής ερωτήματα: Πρώτον έρχεται ο Ερντογάν την σωστή στιγμή ή όχι ως επεσήμαναν οι παλιοί πρόεδροι της ΝΔ και πρώην πρωθυπουργοί της χώρας, Α. Σαμαράς και Κ. Καραμανλής; Δεύτερο, η ατζέντα της συζήτησης είναι αυτή που οφείλει να είναι; Ή υπάρχουν σε αυτήν σκιές, και τρίτον, η προετοιμασία είναι αυτή που έπρεπε να είναι;

Η στιγμή της επίσκεψης

Καταρχάς, α) η ΝΔ οφείλει να κάνει αυτοκριτική για τις αθλιότητες που έπραξε και λάλησε κατά την επίσκεψη του Ερντογάν στην Αθήνα επί κυβέρνησης Τσίπρα. Μια δύσκολη επίσκεψη που αντιμετωπίστηκε ορθολογικά και με μια εξαιρετική ομιλία, του τότε πρωθυπουργού με την οποία απαντήθηκαν όλες οι αιτιάσεις της τουρκικής πλευράς.

Β) Η ζωή απέδειξε ότι για την χώρα δεν είναι αποτελεσματική η επιλογή του να μην μιλά η Αθήνα με την Άγκυρα και ακόμα λιγότερο να δίνει η κυβέρνηση του Μητσοτάκη υποσχέσεις στην Τουρκία άνευ αντικρίσματος. Η αντιμετώπιση της Τουρκίας δεν μπορεί να είναι πεδίο επικοινωνιακής πολιτικής και αποπροσανατολιστικής προπαγάνδας στα εθνικά θέματα. Να θυμίσω πόσες φορές μου επιτέθηκε ο Μητσοτάκης προσωπικά λέγοντας υποκριτικά ότι εκείνος θα έβαζε το ένα ή το άλλο βέτο που ποτέ δεν έκανε; Εμείς δεν αφήσαμε ποτέ τον διάλογο, ενώ ήμασταν σαφείς και κατηγορηματικοί στην υπεράσπιση των δικαίων της πατρίδας και για αυτό δεν είχαμε τα επεισόδια που είχε συνεχώς ολόκληρη την πρώτη τετραετία η κυβέρνηση της ΝΔ.

Γ) Η κυβέρνηση με την πρόσκληση στον Ερντογάν αυτή τη στιγμή έχει δημιουργήσει ένα διττό πρόβλημα. Το πρώτο αφορά την προπαγάνδα της σύμφωνα με την οποία «Η Τουρκία ήταν από το 2019 μέχρι και τα μέσα του 2023» διεθνώς απομονωμένη, ιδιαίτερα ως προς την Δύση. Η αλήθεια ήταν ότι κάθε άλλο παρά συνέβαινε κάτι τέτοιο. Σημάδια απομόνωσης στην Δύση άρχισε να δείχνει η Τουρκία με τις επιθέσεις που κάνει ενάντια στο Ισραήλ, με την στήριξη που δίνει στην Χαμάς και σε τρομοκρατικές οργανώσεις στην Συρία και στο Ιράκ, με τις φυλακίσεις χιλιάδων Κούρδων, ακόμα και νομίμως εκλεγμένων, καθώς και τους βομβαρδισμούς κουρδικών πληθυσμών σε αναντιστοιχία με όσα λέει για την Μέση Ανατολή. Δηλαδή, η κυβέρνηση καμάρωνε για την απομονωμένη Τουρκία όταν δεν ήταν, και όταν πράγματι άρχισε να γίνεται, την προσκάλεσε στην Αθήνα. Αυτό από μόνο του δεν είναι αρνητικό, αλλά σίγουρο προβληματικό.   

Ο Ερντογάν έρχεται στην Ελλάδα όταν έχει ανοίξει πολλαπλά μέτωπα με χώρες που θέλουμε να έχουμε σχέσεις. Σημειώνω δε, ότι η ελληνική κυβέρνηση εγκατέλειψε τις τριμερείς που είχαμε η Κύπρος και η Ελλάδα με αραβικές χώρες, ιδιαίτερα με την Παλαιστίνη και την Λιβύη. Με αυτό τον τρόπο κατάφερε αντί να είναι μια δύναμη διαμεσολάβησης και διαπραγμάτευσης στην περιοχή, όπως κάναμε εμείς, να γίνει τμήμα του προβλήματος στα μάτια του αραβικού κόσμου και, ταυτόχρονα να δίνει διέξοδο στον υβριστή της άλλης πλευράς. Όπως στα Βαλκάνια, έτσι και στην Ανατολική Μεσόγειο υπονομεύει, έστω και άθελά της, εξαιτίας των επιλογών της, τις κατακτήσεις της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής.

Δεύτερον: Η ατζέντα  

Η κυβέρνηση της ΝΔ με τον τρόπο και τη μέθοδο που ανέλαβε να συνομιλεί και να διαπραγματεύεται, δηλαδή, φοβικά, προβληματικά και με αδιαφάνεια καθώς και με δηλώσεις εκ των προτέρων υποχώρησης, συνέβαλε καθοριστικά  στο να αυξηθεί η ατζέντα των διεκδικήσεων της Τουρκίας τα τελευταία έτη. Σήμερα οι διεκδικήσεις της Τουρκίας αφορούν έναν πολύ ευρύτερο θεματολόγιο από εκείνο που υπήρχε προηγούμενα, ενώ οι παλιές αποσπασματικές κορώνες της Άγκυρας έχουν μετατραπεί σε σταθερά σχέδια σε βάρος της χώρας με σαφή προγραμματική αποκρυστάλλωση που έχει πάρει την μορφή αφηγήματος και προωθείται σταθερά (από το “turkaegean” μέχρι την Ζουράφα).   

 Η κυβέρνηση είχε κάνει μια μεγάλη καμπάνια αυτοεπιβράβευσης για τις διερευνητικές με την Τουρκία. Κάτι που γινόταν για τρεις δεκαετίες. Η προπαγανδιστική μηχανή της ΝΔ τις παρουσίασε ως την μέγιστη επιτυχία της, λες και ήταν δική της ανακάλυψη. Το πρόβλημά της στην πραγματικότητα ήταν ότι οι διερευνητικές έχουν ότι την ενοχλούσε το γεγονός ότι οι διερευνητικές έχουν μια δεσμευτική ατζέντα την οποία επίμονα η Τουρκία προσπάθησε να παρακάμψει, αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση από καμιά ελληνική κυβέρνηση, πλην της ΝΔ. Η ΝΔ ανακάλυψε μια νέα πατέντα: τις εγκατέλειψε σιωπηρά και συμφώνησε σε ένα άλλο «ευρύτερο πλαίσιο» έτσι όπως το επιθυμούσε η Άγκυρα.

Η κυβέρνηση ανήγγειλε ότι διαπραγματεύεται Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) και την προώθηση μιας θετικής ατζέντας σε ζητήματα σχετικά χαμηλής στρατηγικής σημασίας. Και τα δύο είναι καλό να γίνονται. Αλλά δεν πρόκειται για κάτι καινούργιο ή πρωτότυπο. Τα ΜΟΕ, στρατιωτικά και πολιτικά, έχουν προωθηθεί εδώ και δεκαετίες, από την εποχή της συμφωνίας Παπούλια – Γιλμάζ. Όσο για την θετική ατζέντα, αυτή ως όρος και πολιτική συγκροτήθηκε και προωθήθηκε επί κυβέρνησης Τσίπρα. Την οποία εξύβρισαν οι της ΝΔ. Αλλά και μερικά «αριστερά» στηρίγματά της τα οποία προκειμένου να βοηθήσουν την ΝΔ να υλοποιήσει αυτό που θα ονοματίσω αμέσως μετά, υβρίζουν την πολιτική που ακολουθήσαμε για τα ελληνοτουρκικά στο διάστημα 2015-2018 και στο Κυπριακό. Αυτή η αρρώστια στην Ελλάδα είναι γνωστή: καταδίκη του ελληνικού πατριωτισμού και δικαιολόγηση του τουρκικού υπερεθνικισμού-σοβινισμού.

Το καινούργιο που φέρνει στις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν είναι ούτε τα ΜΟΕ, ούτε η θετική ατζέντα. Είναι η εγκατάλειψη των διερευνητικών με την δεσμευτικά περιορισμένη θεματολογία της και η διαμόρφωση ενός «ευρέως» πλαισίου συζητήσεων με την Τουρκία που να αφορά το σύνολο των κατά την Τουρκία ελληνοτουρκικών διαφορών. Η ίδια, βέβαια, μαζί με τους συμμάχους της ονοματίζει κάθε απόρριψη και αντίσταση στις υποχωρήσεις της ως εθνικισμό.

Τρίτο, η προετοιμασία

Η κυβέρνηση δεν κάνει επαρκή προετοιμασία στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Το ίδιο το υπουργείο των Εξωτερικών δυσλειτουργεί. Δεν υπάρχουν οδηγίες προς τις πρεσβείες. Οι διευθύνσεις δεν έχουν κατευθύνσεις. Προσωπικές εμμονές και επιλογές προτάσσονται των αναγκών της χώρας. Σπουδαίοι διπλωμάτες τίθενται στο περιθώριο ενώ πρυτανεύει το κριτήριο «της κουμπαριάς», και σε αυτό, δυστυχώς, κυριολεκτώ. Η ηγεσία του δεν λειτουργεί συλλογικά. Το αποτέλεσμα είναι η όποια προετοιμασία να περιορίζεται στις διαπροσωπικές σχέσεις με τους τρίτους και ο υπουργός να είναι μόνο κατά το όνομα υπουργός. Ένα δε από τα χειρότερα ζητήματα είναι ότι αυτή η ηγεσία θεωρεί το Κυπριακό βάρος και όχι θεμελιακό εθνικό ζήτημα συνδεδεμένο άμεσα και με τις εξελίξεις και τις προοπτικές στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Τέλος, είναι άμεσα αναγκαίο να συνεργαστούν οι δημοκρατικές-προοδευτικές δυνάμεις για ένα πατριωτικό σχέδιο αντιμετώπισης και θετικής προώθησης χωρίς υποχωρήσεις και επιπολαιότητες των ελληνοτουρκικών σχεδίων.

Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για το σκάνδαλο λογισμικού κατασκοπείας

«Με 425 ψήφους υπέρ, 108 κατά και 23 αποχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα σχετικά με την έλλειψη νομοθετικής συνέχειας στις προτάσεις του, τις οποίες συνέταξαν οι ευρωβουλευτές μετά την ολοκλήρωση του έργου της εξεταστικής επιτροπής σχετικά με τη χρήση του Pegasus και άλλων λογισμικών κατασκοπείας.

Παρά το γεγονός ότι το ΕΚ έχει ζητήσει ορισμένες νομοθετικές αλλαγές για την αντιμετώπιση της κατάχρησης λογισμικών κατασκοπείας στην Ευρώπη από τον Ιούνιο του 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει ακόμη παρουσιάσει σχέδιο για το πώς προτίθεται να αντιδράσει στις απειλές αυτές για τους ανθρώπους και τη δημοκρατία. Καλώντας την Επιτροπή να σεβαστεί τη σχετική διοργανική συμφωνία, το Κοινοβούλιο ζητά να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα επιβολής της νομοθεσίας.

Όπως αναφέρεται στη σύσταση που εγκρίθηκε από τους ευρωβουλευτές, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να αξιολογήσει έως το τέλος Νοεμβρίου κατά πόσον η Κύπρος, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ισπανία πληρούν τις προϋποθέσεις για τη συνέχιση της χρήσης λογισμικού κατασκοπείας.

Οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν τις νέες περιπτώσεις κατάχρησης λογισμικού κατασκοπείας στην Ευρώπη μετά την έγκριση των τελικών τους συστάσεων, γεγονός που υποδηλώνει ότι το ισχύον νομικό πλαίσιο δεν επαρκεί για την πρόληψη της κατάχρησης λογισμικού κατασκοπείας. Σημειώνουν ότι το λογισμικό Pegasus έχει χρησιμοποιηθεί κατά της εξόριστης στη Γερμανία δημοσιογράφου Galina Timchenko και ότι οι ίδιοι οι ευρωβουλευτές έχουν στοχοποιηθεί.

Αναφερόμενοι στις πρόσφατες εξελίξεις στις έρευνες στα κράτη μέλη, οι ευρωβουλευτές σημειώνουν ότι στην Ελλάδα δύο αξιωματούχοι της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών αντιμετωπίζουν ποινικές διώξεις και ότι η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών αντιμετώπισε αιφνίδιες αλλαγές στο πλαίσιο της σχετικής έρευνάς της, αλλά και ότι οι φάκελοι διαβιβάστηκαν σε άλλον εισαγγελέα. Στην Πολωνία, η εθνική εξεταστική επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι άνθρωποι στοχοποιήθηκαν με κατασκοπευτικό λογισμικό για πολιτικούς λόγους, ενώ στην Ισπανία η έρευνα ανεστάλη προσωρινά λόγω έλλειψης συνεργασίας από τις ισραηλινές αρχές.

Επιπλέον, η γαλλική εταιρεία Nexa Technologies πούλησε το λογισμικό κατασκοπείας Predator σε καταπιεστικά καθεστώτα (συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, του Βιετνάμ και της Μαδαγασκάρης), ενώ και στην Ιρλανδία ζητήθηκε από την Επιτροπή Δικαιοσύνης του Ιρλανδικού Κοινοβουλίου να διερευνήσει τον ρόλο του ομίλου Intellexa στην πώληση λογισμικού κατασκοπείας.

Αν και οι εκθέσεις υποδηλώνουν παραβιάσεις των ελέγχων των εξαγωγών ειδών διπλής χρήσης στην ΕΕ, δεν υπήρξε αξιόπιστη παρακολούθηση από τις εθνικές αρχές ή την Επιτροπή. Αυτό δημιουργεί ευνοϊκό περιβάλλον για κακόβουλους δρώντες στην Ευρώπη, σημειώνουν οι ευρωβουλευτές, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες οι αρχές έχουν συμπεριλάβει στη σχετική «μαύρη λίστα» τις εταιρείες κατασκοπευτικού λογισμικού Intellexa και Cytrox με έδρα την ΕΕ».

Έξι συστάσεις της έκθεσης για τη παγκόσμια φοροδιαφυγή

Οι συστάσεις επικεντρώνονται στη μείωση του φορολογικού ελλείμματος των πολυεθνικών εταιρειών και εκατομμυριούχων παγκοσμίως.

Τα φορολογικά ελλείμματα είναι η διαφορά μεταξύ αυτών των φόρων που πληρώνονται σήμερα και των φόρων που θα εισπράτονταν εάν επιβάλλονταν σωστά οι ελάχιστοι φόροι. 

Υπενθυμίζουμε ότι ο Γκαμπριέλ Ζούκμαν, επικεφαλής του Φορολογικού Παρατηρητήριου της ΕΕ αποκάλυψε πρόσφατα ότι οι Έλληνες πλούσιοι έχουν τοποθετήσει (ή αποκρύψει) σε εξωχώριες εταιρίες γύρω στα 140 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η μείωση του φορολογικού ελλείμματος δεν θα επιφέρει μόνο τεράστια αύξηση των κρατικών εσόδων αλλά και θα συμβάλει στην ενίσχυση της κοινωνικής βιωσιμότητας. Ο ίδιος αναφέρει ότι «η Ελλάδα χάνει 8% των εσόδων από εταιρικούς φόρους εξαιτίας μετατόπισης κερδών σε φορολογικούς παραδείσους». Αποτέλεσμα αυτού είναι να φορολογεί το κράτος την εργασία και την κατανάλωση, εξ ου και ο υψηλός ΦΠΑ ή οι επώδυνοι φόροι εισοδήματος σε μισθωτούς και επαγγελματίες.

Οι συστάσεις έχουν ως εξής:

1. Μεταρρύθμιση της διεθνούς συμφωνίας για την ελάχιστη εταιρική φορολογία με την εφαρμογή συντελεστή 25% και αφαίρεση του κενού που υπάρχει σήμερα και  ενισχύει τον φορολογικό ανταγωνισμό μεταξύ κρατών και φορολογικώ παράδεισων.

2. Εισαγωγή νέου παγκόσμιου ελάχιστου φόρου για τους δισεκατομμυριούχους  ίσου με το 2% του πλούτου τους.

3. Να δημιουργηθούν μηχανισμοί για τη φορολόγηση των πλούσιων ατόμων που αντί της χώρας διαμονής τους επιλέγουν να μετακομίσουν σε χώρα με χαμηλότερη φορολογία.

4. Εφαρμογή μονομερών μέτρων για την είσπραξη ορισμένων από τα φορολογικά ελλείμματα πολυεθνικών εταιρείες και δισεκατομμυριούχων σε περίπτωση που αποτύχουν οι παγκόσμιες συμφωνίες για αυτά τα θέματα.

5. Προχωρήστε προς τη δημιουργία ενός Παγκόσμιου Μητρώου Περιουσιακών Στοιχείων για την καλύτερη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

6. Ενίσχυση της εφαρμογής κανόνων οικονομικής ορθής συμπεριφοράς και αποφυγής των καταχρήσεων.

Ορισμένες από αυτές τις πολιτικές βασίζονται σε υφιστάμενα διεθνή πλαίσια και μπορούν να εφαρμοστούν βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα· Άλλες έχουν μια προοπτική μεγαλύτερου ορίζοντα. 

Ο παγκόσμιος ελάχιστος εταιρικός φόρος 15%, παρά τους περιορισμούς του, δείχνει ότι η διεθνής συμφωνία για ελάχιστο φόρο με μεγαλύτερο ποσοστό  – που προηγουμένως θεωρούνταν ουτοπική – είναι πιθανή. Η ίδια προσέγγιση θα μπορούσε να εφαρμοστεί άμεσα για τους δισεκατομμυριούχους. 

Εξετάζονται επίσης επιλογές που είναι πιο φιλόδοξες και πιθανότατα θα απαιτήσουν περισσότερο χρόνο, καθώς και επιλογές που μπορούν να εφαρμοστούν από τις χώρες μονομερώς, αλλά μπορεί να απαιτήσουν κάποιες επεκτάσεις διεθνών συμφωνιών. 

Η διεθνής συνεργασία είναι πάντα προτιμότερη, αλλά οι αληθινές παγκόσμιες συμφωνίες πρέπει να είναι το τελικό σημείο και όχι το σημείο εκκίνησης. Δεδομένου του ενδιαφέροντος που έχουν ορισμένοι οικονομικοί παράγοντες για τη διατήρηση της υπάρχουσας κατάστασης, η επιμονή στην ομοφωνία από την αρχή περιορίζει σοβαρά το πεδίο δυνατοτήτων.  

Αντίθετα, η πρόσφατη ιστορία δείχνει πώς μονόπλευρη δράση (ή η πολυμερής δράση μιας ηγετικής ομάδας χωρών) μπορεί να ανοίξει το δρόμο για τελικά σχεδόν παγκόσμιες συμφωνίες. Η μονομερής δράση, εάν είναι οικονομικά θεμελιωμένη μπορεί να επιταχύνει παρά να εμποδίσει την παγκόσμια συνεργασία.

Το Παρατηρητήριο φορολογίας της ΕΕ υποστηρίζει μια λεπτομερή διαβούλευση 

σχετικά με την πρακτικότητα και τις δυνατότητες εσόδων των μονομερών μέτρων

για τη φορολόγηση ιδιωτών και πολυεθνικών με υψηλή περιουσία. Σε αντίθεση με την ευρέως διαδεδομένη άποψη, θεωρεί ότι φιλόδοξα μέτρα επίλυσης του προβλήματος είναι δυνατά ακόμη και αν δεν υπάρχει διεθνής συντονισμός.

Περισσότερα εδώ στο Παρατηρητήριο φορολογίας της ΕΕ