Οι διαρθρωτικές αδυναμίες του Ελληνικού ναυτιλιακού κέντρου (Πειραιάς/Αθήνα)

Τις τρεις πρώτες θέσεις στη συνολική κατάταξη των μεγάλων ναυτιλιακών κέντρων το 2023 κατέχουν η Σιγκαπούρη, ο Πειραιάς και το Τόκιο. Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος υπάρχει εναλλαγή στις δυο πρώτες θέσεις μεταξύ Πειραιά και Σιγκαπούρης.  

Η ανάδειξη της Σιγκαπούρης ως κορυφαίου ναυτιλιακού κέντρου συνδέεται και με τον αυξημένο ρόλο που αποκτά στη διεθνή ναυτιλία (τόσο για τον όγκο και την αξία των μεταφορών όσο και πολύ περισσότερο για τις νέες τεχνολογίες και την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων του κλάδου) η Άπω Ανατολή σε σύγκριση με την Ευρώπη. Η κατηγορία Ναυτιλιακά κέντρα (Shipping Centers) είναι η πρώτη απο τις 5 συνολικά κατηγορίες που αξιολογούνται σε ετήσια βάση απο τη παγκόσμια έκθεση Leading Maritime Cities (LMC). 

Η έκθεση (LMC) είναι μια προσπάθεια συνεργασίας μεταξύ της DNV και της Menon Economics, η οποία προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τις πόλεις που έχουν ιδιαίτερο ρόλο στη παγκόσμια ναυτιλία προσφέροντας τα καλύτερα μέτρα πολιτικής, πρωτοβουλίες και υποστήριξη. Είναι πόλεις που ξεχωρίζουν τόσο σε άυλες όσο και σε υλικές υποδομές και διαθέτουν ανθρώπινους πόρους που επιτρέπουν στις ναυτιλιακές εταιρείες να λειτουργήσουν με αποτελεσματικότητα.  Ενσωματώνοντας εκλεπτυσμένους αντικειμενικούς και υποκειμενικούς δείκτες, η έκθεση παρέχει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της απόδοσης κάθε πόλης. Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης την πρόοδο που σημειώνεται στην τεχνολογική καινοτομία, ενώ δίνει έμφαση στη συνεχιζόμενη προσπάθεια προς την επίτευξη των στόχων για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Οι άλλες 4 είναι: Κέντρα ναυτιλιακών οικονομικών και δικαίου (Maritime Finance & Law), Κέντρα Ναυτιλιακής τεχνολογίας (Maritime Technology), Κέντρα λιμανιών και logistics (Ports & Logistics Services), και Ελκυστικότητα και ανταγωνιστικότητα (Attractiveness & Competitiveness). Η σύνθεση των πέντε προαναφερθεισών κατηγοριών ορίζει το γενικό αποτέλεσμα του καθορισμού των μεγαλύτερων κέντρων θαλασσίων μεταφορών στο κόσμο. 

Ενώ ο Πειραιάς / Αθήνα διακρίνεται στην κατηγορία «Ναυτιλιακά Κέντρα» γιατί είναι έδρα της μεγαλύτερης ναυτιλίας του κόσμου στις υπόλοιπες κατηγορίες υστερεί σημαντικά. .

Στην κατηγορία "Κέντρα ναυτιλιακών οικονομικών και δικαίου" (την πρώτη θέση έχει το Λονδίνο) βρίσκεται στην 13η θέση, κυρίως της ύπαρξης σημαντικού δανειακού χαρτοφυλακίου από τις ελληνικές και ξένες εγκατεστημένες στην Ελλάδα τράπεζες, πολλών δικηγορικών εταιρειών ναυτικού δικαίου. 

Στις άλλες τρεις κατηγορίες βρίσκεται εκτός 15άδας και σε πολύ μεγαλύτερη μεγάλη απόσταση από την κορυφή, καθώς ούτε μεγάλο παγκόσμιο κέντρο διακίνησης φορτίων είναι - παρά τη βελτίωση της θέσης του Πειραιά - ούτε η χώρα έχει αναπτύξει καινοτόμες τεχνολογίες, ούτε αυτές αξιοποιούνται συνολικά απο το κλάδο και βέβαια υστερεί στο ευρύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον. 

Η Σιγκαπούρη διατηρεί τη θέση της ως ο κορυφαίος θαλάσσιος κόμβος στον κόσμο. Διακρίνεται και στις 5 κατηγορίες καθώς οι στρατηγικές επενδύσεις της πόλης στην καινοτομία και τον πράσινο μετασχηματισμό επιβεβαιώνουν τη θέση της ως παγκόσμιας δύναμης στη ναυτιλία. 

Το προηγούμενο έτος οι πέντε κορυφαίες πόλεις είχαν έναν συνδυασμό τριών ασιατικών και δύο ευρωπαϊκών πόλεων, αλλά φέτος τρεις Ευρωπαϊκές πόλεις συμμετέχουν στη πεντάδα και δύο πόλεις είναι από την Ασία. Το Ρότερνταμ και το Λονδίνο συνεχίζουν να διατηρούν τη δεύτερη και τρίτη θέση παγκόσμια. Η Σαγκάη παραμένει στην τέταρτη θέση, ενώ το Όσλο είναι η νέα ευρωπαίκή συμμετοχή στη  πέμπτη θέση. Σε αυτή τη συνολική κατάταξη  ο Πειραιάς / Αθήνα καταλαμβάνει τη 35η θέση. 

Την έκθεση μπορείτε να την κατεβάσετε εδώ (αγγλ.)

Διαβάστε άρθρο του Οικονομικού Ταχυδρόμου εδώ

Μελέτη ΙΟΒΕ: Η Συμβολή της Ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία. Προοπτικές και Προκλήσεις

Φωτο απο www.naftemporiki.gr

Η Ελλάδα έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ποντοπόρο ναυτιλία, η οποία αποτελεί τον κινητήριο μοχλό του παγκόσμιου εμπορίου. Παράλληλα, οι γραμμές της επιβατηγού ναυτιλίας συνδέουν τη νησιωτική χώρα με την υπόλοιπη Ελλάδα και στηρίζουν κρίσιμα την οικονομική και κοινωνική ζωή των νησιών, μεταφέροντας κατοίκους, επισκέπτες και εμπορεύματα. 

Η ποντοπόρος και η επιβατηγός ναυτιλία, μαζί με άλλα τμήματα της ναυτιλίας (όπως η κρουαζιέρα και η ναυτιλία κοντινών αποστάσεων), καθώς και πολλές άλλες δραστηριότητες που στηρίζουν τη ναυτιλία με υπηρεσίες και αγαθά (όπως η λειτουργία λιμένων, η ναυπήγηση και η επισκευή πλοίων και σκαφών, η κατασκευή ναυτιλιακού εξοπλισμού, η τραπεζική, η ασφάλιση, νομικές και λογιστικές υπηρεσίες), συνθέτουν ένα πλέγμα δραστηριοτήτων με ιδιαίτερη σημασία για την εγχώρια δημιουργία εισοδημάτων και θέσεων εργασίας. 

Ο σκοπός της μελέτης περιλαμβάνει την εξέταση και την ανάδειξη της οικονομικής συμβολής, των προοπτικών και των προκλήσεων της ναυτιλίας στην Ελλάδα. Ειδικότερα, στη μελέτη αναλύονται οι τάσεις στα βασικά μεγέθη των κλάδων των υδάτινων μεταφορών και των συναφών δραστηριοτήτων την τελευταία δεκαετία, εκτιμάται η συμβολή των υδάτινων μεταφορών στην ελληνική οικονομία λαμβάνοντας υπόψη τις διασυνδέσεις με τους υπόλοιπους κλάδους και εξετάζονται οι σημαντικότερες ρυθμιστικές, περιβαλλοντικές και τεχνολογικές προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσει η ελληνική ναυτιλία για να εξακολουθήσει να είναι ανταγωνιστική στην παγκόσμια αγορά. 

Σύμφωνα με τη μελέτη, λαμβάνοντας υπόψη και τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις σε άλλους κλάδους της οικονομίας, η συνολική επίδραση της ναυτιλίας στο ΑΕΠ της Ελλάδας εκτιμήθηκε στα €14,1 δισεκ. ετησίως (μέσος όρος περιόδου 2018-2021) που αντιστοιχεί στο 7,9% του ΑΕΠ. Σε όρους απασχόλησης, η επίδραση εκτιμάται σε 86,3 χιλ. θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης, ενώ τα δημόσια έσοδα αυξάνονται περίπου κατά €1,9 δισεκ. από τη ναυτιλία άμεσα ή έμμεσα από τις πολλαπλασιαστικές επιδράσεις. 

Η ανάγκη ενίσχυσης του ναυτιλιακού επαγγέλματος στην Ελλάδα είναι επιτακτική για τη διατήρηση της ελληνικής ναυτιλιακής παράδοσης στη θάλασσα, καθώς και για τη βιωσιμότητα των ναυτιλιακών γραφείων που λειτουργούν στην επικράτεια. 

Στις σημαντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ναυτιλία περιλαμβάνονται η απανθρακοποίηση της ναυτιλίας με πράσινες πηγές ενέργειας και καύσιμα, η μετάβαση σε έξυπνη ναυτιλία με ψηφιακές λύσεις και αυτόνομα πλοία, η εξεύρεση της κατάλληλης χρηματοδότησης και οι αλλαγές στο φορολογικό πλαίσιο.

Επίτευξη της ανθρακικής ουδετερότητας κοντά στο 2050, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η σταδιακή απανθρακοποίηση της ναυτιλίας ως το 2050 αποτελεί έναν από τους βασικούς στρατηγικούς στόχους της ναυτιλίας, που υποστηρίζονται από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η επέκταση του ευρωπαϊκού Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) και στη ναυτιλία από το 2024, με πρώτη χρονιά παράδοσης δικαιωμάτων το 2025, δημιουργεί πιέσεις στην παγκόσμια ναυτιλία και ειδικότερα σε ποντοπόρα πλοία που αποπλέουν ή καταπλέουν σε ευρωπαϊκά λιμάνια. 

Νέα γενιά καυσίμων για τη ναυτιλία – κρίσιμη η επιλογή των κατάλληλων για ανταγωνιστική αλλά και ανθρακικά ουδέτερη ναυτιλία. Η ανάπτυξη και χρήση καυσίμων που παράγονται με διαδικασίες χαμηλού ή μηδενικού άνθρακα (ενδεικτικά γαλάζια καύσιμα, βιοκαύσιμα, ηλεκτρική ενέργεια) δύνανται να υποστηρίξουν, υπό προϋποθέσεις, τη μετάβαση της ναυτιλίας προς την απανθρακοποίηση. Ο εξηλεκτρισμός της ναυτιλίας καλείται να λύσει ζητήματα που σχετίζονται με το κόστος και τεχνικά ζητήματα για την αποθήκευση της ενέργειας, αλλά και θέματα παροχής ενέργειας από τα λιμάνια. Προς το παρόν, οι παραγγελίες νέων πλοίων αφορούν κυρίως σε μηχανές εσωτερικής καύσης και LNG. Η χρήση ηλεκτρικής πρόωσης εφαρμόζεται είτε πιλοτικά είτε σε σκάφη συγκεκριμένων ΙΟΒΕ | Δελτίο Τύπου | Μελέτη ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ 3 χαρακτηριστικών (π.χ. μικρά ρυμουλκά, πλοία κοντινών αποστάσεων). Στους περιοριστικούς παράγοντες για την επιλογή των νέων καυσίμων συμπεριλαμβάνονται θέματα επενδυτικού κόστους, αποθήκευσης ενέργειας εν πλω, αλλά και αξιόπιστης παροχής από λιμένες, παγκοσμίως. 

Η χρήση έξυπνων συστημάτων οδηγεί τη ναυτιλία στην ψηφιακή περίοδο - κλειδί για τα αυτόνομα πλοία. Η επέκταση της χρήσης εφαρμογών που συλλέγουν και αποθηκεύουν με ασφάλεια τα δεδομένα λειτουργίας των πλοίων οδηγούν, υπό προϋποθέσεις, σε αποτελεσματικότερη διαχείριση, περιορίζοντας τις λειτουργικές δαπάνες. Επιπλέον, αποτελούν τη βάση για την ανάπτυξη λύσεων τεχνητής νοημοσύνης (Artificial Intelligence - ΑΙ) αλλά και αυτόνομων πλοίων. Το σημαντικό ενδιαφέρον για πιλοτικές εφαρμογές των αυτόνομων πλοίων από μεγάλες ναυπηγικές και ναυτιλιακές εταιρείες αναμένεται να ενισχυθεί εκ νέου και από το θεσμικό πλαίσιο, η ανάπτυξη του οποίου παραμένει σε πρώιμα στάδια. 

Τα νέα χρηματοπιστωτικά εργαλεία συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιδόσεις της ναυτιλίας. Η πράσινη μετάβαση της ναυτιλίας απαιτεί επενδύσεις σε τεχνολογίες, υποδομές και εκπαίδευση προσωπικού. Η έκθεση των ελληνικών ναυτιλιακών χαρτοφυλακίων σε δανεισμό περιορίζεται, ενώ χρησιμοποιούνται εναλλακτικά χρηματοδοτικά μέσα (π.χ. χρηματοδοτική μίσθωση από ασιατικές χώρες, ίδια κεφάλαια, άντληση πόρων από την αγορά κεφαλαίου). Αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο (Βασιλεία ΙΙΙ) αλλά και διεθνείς πρωτοβουλίες (Αρχές του Ποσειδώνα, Sea Cargo Charters) θέτουν τις βάσεις για τη σύνδεση των παρεχόμενων χρηματοδοτήσεων από τις τράπεζες και την αγορά κεφαλαίου με τις ευρύτερες επιδόσεις των ναυτιλιακών εταιρειών στους πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης. Πράσινα ομόλογα και δάνεια/ομόλογα με ρήτρες βιωσιμότητας είναι μερικά από τα χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να υποστηρίξουν την πράσινη μετάβαση και την τεχνολογική αναβάθμιση της ναυτιλίας. Ωστόσο, η ανάγκη για παρουσίαση των διαχρονικών επιδόσεων των ναυτιλιακών επιχειρήσεων με διαφάνεια και συστηματικό τρόπο είναι έκδηλη. Οι αναφορές ESG (Environmental–Social–Governance) γίνονται περισσότερο διαδεδομένες στον κλάδο, ενώ το ανανεωμένο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο (CSRD – Corporate Sustainability Reporting Directive) προβλέπει την ανάγκη έκδοσης ετήσιων αναφορών ESG και σε μικρομεσαίες εισηγμένες επιχειρήσεις από το 2027. 

Συγκριτικό φορολογικό μειονέκτημα εκτιμάται ότι προκύπτει για τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες. Το βασικό πλαίσιο για τη φορολόγηση ναυτιλιακών επιχειρήσεων στηρίζεται στον φόρο χωρητικότητας καθώς και στην επιπλέον εθελοντική εισφορά η οποία θεσμοθετήθηκε το 2013, με αφετηρία την κρίση της ελληνικής οικονομίας. Συγκριτική ανάλυση με συστήματα φορολόγησης άλλων ναυτιλιακών κρατών εκτιμά πως οι ναυτιλιακές εταιρείες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν συγκριτικό μειονέκτημα έναντι εκείνων που είναι εγκατεστημένες σε άλλα καθεστώτα φόρου χωρητικότητας (εντός ή εκτός ΕΕ). 

Τα αρχεία της έρευνας, παρουσίασης και δελτίο τύπου μπορείτε να τα κατεβάσετε απο εδώ

Ακολουθούν αποσπάσματα σχετικής δημοσίευσης της www.naftemporiki.gr 

" Σύμφωνα με την έρευνα, το 2023 η ελληνόκτητος ποντοπόρος ναυτιλία συνέχισε να κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως σε όρους dead weight tonnage (DWT), βρισκόμενη σε απόσταση από την Κίνα και την Ιαπωνία. Συγκεκριμένα, ο ποντοπόρος στόλος της Ελλάδας ανέρχονταν σε 393,0 εκατ. dwt έναντι 302,0 εκατ. dwt της Κίνας και 237,7 εκατ.dwt της Ιαπωνίας. Ο ελληνόκτητος στόλος είναι δεύτερος σε αξία (163 δισ. δολ) μετά από αυτόν της Κίνας (163 δισ. δολ). Την ίδια χρονιά, οι ελληνικές πλοιοκτήτριες εταιρείες υλοποιούν το τρίτο μεγαλύτερο πρόγραμμα παραγγελιών (σε όρους GT), το οποίο ωστόσο υστερεί από τις πρώτες δύο ναυτιλιακές δυνάμεις. Συγκεκριμένα, πρώτη είναι η Κίνα, που αυτή τη στιγμή έχει παραγγελίες 34,1 εκατ. GT. Ακολουθεί η Ιαπωνία με 28,9 εκατ.GT και στην 3η θέση είναι η Ελλάδα με 20 εκατ. GT."...

Σε όρους συμμετοχής στα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας και παρά τη διατάραξη της δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, η ναυτιλία εξακολουθεί να έχει με διαφορά το μεγαλύτερο μερίδιο στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ) της ελληνικής οικονομίας (3,1% ή €4,8 δισεκ. το 2021, έναντι μόλις 0,2% κατά μέσο όρο στην ΕΕ) σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη μέλη.

Επιπλέον, τα έσοδα από μεταφορικές υπηρεσίες σε χώρες του εξωτερικού, που καταγράφονται ως μέρος του διαχρονικά πλεονασματικού θαλάσσιου ισοζυγίου, παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.

Ενδεικτικά, την τελευταία δεκαετία (2012-2022) η χώρα εισέπραξε 148,3 δισεκ. ευρώ από θαλάσσιες μεταφορές στο εξωτερικό, ποσό που αντιστοιχεί στο 42% του ακαθάριστου χρέους της γενικής κυβέρνησης....

Στην απασχόληση, οι κάτοικοι της Ελλάδας που απασχολούνται στον κλάδο των υδάτινων μεταφορών ανέρχονται σε περίπου 45,9 χιλ. Στους ναυτικούς που απασχολούνται σε πλοία συμβεβλημένα με το ΝΑΤ, το 30% είναι αξιωματικοί, ενώ το υπόλοιπο αφορούσε κατώτερα πληρώματα." 

Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Η συνεισφορά της ναυτιλίας στην Ελληνική οικονομία

Η μεγαλύτερη ναυτιλιακή χώρα στον κόσμο παραμένει η Ελλάδα, καθώς ο ελληνικός εφοπλισμός ελέγχει το 21% της παγκόσμιας χωρητικότητας, με έναν στόλο 5.520 πλοίων.,

Η ελληνική ναυτιλία είναι βασικός πυλώνας της μεταφοράς αναγκαίων αγαθών, καθώς αντιπροσωπεύει (σε όρους dwt):

• 31,27% του παγκόσμιου στόλου πετρελαιοφόρων

• 25,32% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου

• 22,65% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG)

• 15,79% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς χημικών και προϊόντων πετρελαίου

• 11,46% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς υγραερίου (LPG)

• 8,92% του παγκόσμιου στόλου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων

Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συνεχίζουν να αξιοποιούν σημαντικές οικονομίες κλίμακας και να κάνουν μεγάλες επενδύσεις σε νεότευκτα πλοία και εξοπλισμό με υψηλή περιβαλλοντική απόδοση. Οι ελληνικές παραγγελίες νεότευκτων πλοίων ανέρχονται (Απρίλιος 2023) σε 241 πλοία (+40% σε σύγκριση με τα 173 πλοία του προηγούμενου έτους). Πάνω από το 40% των πετρελαιοφόρων και σχεδόν ένα στα 6 πλοία μεταφοράς LNG που κατασκευάζονται σήμερα θα παραδοθούν σε Έλληνες πλοιοκτήτες.

Η συνολική συνεισφορά της ναυτιλίας στην ελληνική οικονομία αγγίζει το 7% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), ενώ δημιουργεί άμεσα και έμμεσα εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στη χώρα. Επίσης συνεισφέρει θετικά στο ελληνικό ισοζύγιο πληρωμών, το 2022 με €21 δισ., 9ρεκορ για τα τελευταία 20 χρόνια). 

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι για την περίοδο 2012-2022 συνεισέφερε €148 δισ. σε εισροές στην ελληνική οικονομία, αναδεικνύοντας τον καθοριστικό ρόλο της για την Ελλάδα.

Πηγή: OT.gr 

Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Η έκθεση 2022-2023 της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών εδώ