Κάθε βιβλίο είναι ένα τρένο...(Προτάσεις ανάγνωσης 1-11)

Surreal painting by Debra Mason (Shorra)

Θυμάμαι τα ατέλειωτα ταξίδια μου με τρένα - σε διαδρομές 12 ωρών και παραπάνω - στα φοιτητικά μου χρόνια. Τότε - αν δεν είχες άλλη παρέα - ενα βιβλίο ήταν ο πιο καλός σύντροφος. Όμως παραφράζοντας τη φράση ντόπιας συγγραφέα: "κάθε μυθιστόρημα είναι ενα τρένο", αποφάσισα το τίτλο εδώ, σε αυτό το σημείωμα που είναι αφιερωμένο σε αυτά τα βιβλία, που έχουν λογοτεχνικό περιεχόμενο (πεζογραφία ή ποίηση) και που θα ήθελα να ξαναδιαβάσω ή να τα διαβάσω για πρώτη φορά, έχοντας διαβάσει κριτικές ή  αποσπάσματα τους. 

Και δεν είναι λίγα - ευτυχώς. για αυτό θα ξεκινήσουμε απο σήμερα μια περιπλάνηση στο χρόνο, που είναι αφιερωμένη σε λογοτεχνικά δημιουργήματα που άφησαν εποχή και ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στην παγκόσμια λογοτεχνία. 

Τέτοιο αποτύπωμα άφησαν και αφήνουν μόνο τα έργα που σε πρώτο επίπεδο αντικατοπτρίζουν τη "ζούγκλα" (ή όπως αλλιώς θέλετε να την πείτε: σκληρότητα, χάος, ανορθολογισμό, αστάθεια, αβεβαιότητα) της φύσης αλλά και του εσωτερικού κόσμου του ανθρώπου και σε δεύτερο έχουν μια κινητήρια δύναμη, ένα καταλύτη αφύπνισης αυτού του εσωτερικού κόσμου, που τον οδηγεί σε νέα μονοπάτια και νέες διαδρομές και προσεγγίσεις.

Δεν είμαι κριτικός και ούτε λογοτέχνης, ένας απλός αναγνώστης είμαι που εντυπωσιάζεται, συγκινείται, ονειρεύεται και ταξιδεύει με ένα καλό βιβλίο. Μπορεί να σταματάει σε κάποια στάση, να παίρνει άλλο τρένο για άλλη διαδρομή, αλλά κάποιες φορές, ξαναπερνάει απο τον ίδιο σταθμό και συνεχίζει παραπέρα, στην κατεύθυνση της πρώτης διαδρομής με το προηγούμενο τρένο. Τελικός σταθμός δεν υπάρχει, αλλά μόνο ένα υπέροχο και συνεχές ταξίδι, με στάσεις, σταθμούς, ανταποκρίσεις, εκπλήξεις και περιπλανήσεις. Αυτές είναι και οι προσδοκίες μου σαν αναγνώστης. Προσδοκίες που μερικές από αυτές ίσως συναντιώνται με κάποιες απο τις προσδοκίες των συγγραφέων. Οι οποίες όμως συνολικά είναι πολύ πιο ευρείς και διαφορετικές απο τις προσδοκίες των αναγνωστών, γιατί προπορεύονται και ίσως καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και το άγχος του δημιουργού για την ικανοποίηση των αναγνωστών, την αποδοχή των κριτικών, τις πωλήσεις και την κυκλοφορία, την αποδοχή των εκδοτών κ.α.

Το ενδιαφέρον του ταξιδιού πάντα χαρακτηρίζεται απο την μοναδικότητα της πλοκής ενός έργου και αυτή με τη σειρά της απο τις επιταχύνσεις, αμφιβολίες, αντιθέσεις, συγκρούσεις, πισωγυρίσματα,  αποτυχίες και νέα ξεκινήματα. Οι αιτίες των προηγούμενων μπορεί να προέρχονται απο οικονομικά συμφέροντα (το πιο εύκολο για περιγραφή), απο κοινωνικά θέματα (το πιο μοδάτο και πολιτικά ορθό στη σημερινή μας εποχή), αλλά και απο το ψυχισμό και νοοτροπία του συγγραφέα που παλεύει να ξεχωρίσει στο σύγχρονο κυκεώνα των δημοσιεύσεων. Σημειώστε ότι τα βιβλία πια δεν δημοσιεύονται μόνο έντυπα αλλά και ηλεκτρονικά και ηχητικά. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε τι έγραφε πριν λίγα χρόνια  ο Ουμπέρτο Έκο: “Τι όμορφο που είναι ένα βιβλίο, που επινοήθηκε για να πιάνεται στο χέρι, ακόμη και στο κρεβάτι, ακόμη και μέσα σε μία βάρκα, ακόμη και εκεί όπου δεν υπάρχουν ηλεκτρικές πρίζες, ακόμη κι αν έχει αποφορτιστεί κάθε μπαταρία και αντέχει τα σημάδια και τα τσαλακώματα, μπορεί να αφεθεί να πέσει καταγής ή να παρατηθεί ανοιγμένο στο στήθος ή στα γόνατα όταν μας παίρνει ο ύπνος, μπαίνει στην τσέπη, φθείρεται, καταγράφει την ένταση, την επιμονή ή τον ρυθμό των αναγνώσεών μας, μας υπενθυμίζει (αν φαίνεται πολύ καινούργιο ή άκοπο) ότι δεν το διαβάσαμε ακόμη…”

Διαβάζουμε για να φτιάξουμε - με το συγγραφέα ως καταλύτη - το δικό μας "κόσμο ονείρων", να ανοίξουμε ενα παράθυρο ελευθερίας απο της ρουτίνα, την καθημερινότητα, το χρόνο, την κυρίαρχη "ηθική", το υπερεγώ. Οι "ήρωες" πάντα πολεμάνε όλα τα προηγούμενα, ο καθένας με το δικό του τρόπο που μπορεί να είναι ανορθολογικός, άγριος, ραδιούργος και να μην συμβαδίζει με τη κυρίαρχη ηθική και τα "κατά συνθήκη ψεύδη", αλλά είναι δημιουργικός, έχει φαντασία και βασίζεται στα "εσωτερικά θέλω" του. Δεν ξεχνάμε όμως και αυτό που έγραφε ο Λ.Τολστόι στο Μ.Γκόρκι: "Οι ήρωες είναι ψευτιά και επινοήματα. Μόνο ανθρώπινα όντα απλώς υπάρχουν, άνθρωποι και τίποτα άλλο". Εμείς είμαστε οι ήρωες ή μάλλον θα μπορούσαμε να είμασταν, αν τολμούσαμε να κάνουμε αυτά που κάνουν οι "ήρωες" της λογοτεχνίας. Κάθε λογοτεχνικό δημιούργημα (πεζό ή ποιήμα) έχει προέλθει απο ένα τεράστιο σύνολο συνειδητών ή ασυνείδητων αναμνήσεων, κινήτρων, απωθημένων του συγγραφέα και σαν τέτοιο μπορεί να αποτελέσει αντικέιμενο πολλών ερμηνειών, ανάλογα με τις εμπειρίες του κάθε αναγνώστη ή του κάθε κριτικού. Διαβάζοντας λοιπόν ενα βιβλίο, ο καθένας μας φτιάχνει το δικό του ονειρικό κόσμο, αυτόν που μόνο αυτός προτιμά ανοίγοντας παράθυρα προς τα εκεί που θέλει.

Αυτά λοιπόν τα βιβλία που σας προτείνω για διάβασμα - αν δεν τα έχετε διαβάσει - είναι ο δικός μου κόσμος, αν σας αρέσει είστε καλοδεχούμενοι. Ενταχθείτε με πλήρη ελευθερία και αρχίστε το δικό σας ταξίδι, γράψτε μου επίσης για το δικό σας κόσμο, μπορεί να βρούμε ενα σταθμό συνάντησης. Επειδή είναι πάρα πολλά (πάνω απο 600) μπορείτε να διαλέξετε κάποια απο αυτά, που θα σας κινήσουν το ενδιαφέρον. Η παρουσάση θα γίνει τμηματικά.

Αρχίζουμε λοιπόν με τους πρώτους 11 τίτλους από την χαραυγή της γραφής και μέχρι τον 6ο αι. πριν την εποχή μας (π.Ε)

1. Έπος του Γκιλγκαμές (αγνώστου /ων - 22ος-17ος αι.π.Ε) - Αποτελεί το αρχαιότερο γνωστό λογοτεχνικό έργο, και που ανάγεται σήμερα στην Ασσυρο-Βαβυλωνιακή φιλολογία. Πρόκειται για τη συλλογή θρύλων και ποιημάτων των Σουμερίων για τον Γκιλγκαμές, μυθικό ή/και ιστορικό πρόσωπο Βασιλέα ήρωα της Ουρούκ που θεωρείται ότι έζησε την 3η χιλιετία π.Χ. Απετέλεσε τον πυρήνα ενός ποιητικού κύκλου σε σουμερική γλώσσα. Οι μεταγενέστεροι ποιητές του Ακκάδ εμπνεύστηκαν ένα έπος όπου στη πληρέστερη μορφή του, (όπως έχει διασωθεί), περιείχε δώδεκα άσματα. (το 12ο μεταγενέστερο). Η περίοδος βασιλείας του Γκιλγκαμές πιστεύεται ότι ήταν περίπου το 2500 π.Χ., 400 χρόνια νωρίτερα από τις αρχαιότερες γραπτές πηγές. Ωστόσο, η ανακάλυψη αρχαιολογικών ευρημάτων που συνδέονται με τον βασιλιά Άγκα της πόλης Κις, ο οποίος αναφέρεται μέσα στο έπος, αποτελούν ενδείξεις για το ότι ο Γιλγαμές ίσως να ήταν και ιστορικό πρόσωπο. παρακολουθούμε έναν νεαρό βασιλιά, γεμάτο δύναμη και αλαζονεία, να μεταμορφώνεται μέσα από τις περιπέτειες και τα παθήματά του, να γίνεται ταπεινός και, τελικά, με δάκρυα και πόνο, να δέχεται την κοινή μοίρα όλων των ανθρώπων: το θάνατό του. Ένας μεγάλος κατακλυσμός, ένας χαμένος παράδεισος, η αναζήτηση της αθανασίας είναι μερικά από τα κύρια θέματα του έπους, που τα ξαναβρίσκουμε σαν απόηχους στην Παλαιά Διαθήκη. Κατέχει μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, της φιλοσοφίας και της θρησκείας. Το πρώτο αυτό έπος από τη Μεσοποταμία είναι ταυτόχρονα και ένα από τα ωραιότερα ποιήματα της ανθρωπότητας. (Εκδότης Ιστός. Μάρτιος 2012)
2. Ο εύγλωττος αγρότης - Τhe Eloquent Peasant (αγνώστου - περίπου στα 1850 π.Ε) - Το ποίημα είναι ένα από τα πρώτα καταγεγραμμένα κείμενα που εστίαζαν στη ζωή των συνηθισμένων ανθρώπων, εκτός από βασιλιάδες ή θεούς. Η ιστορία αντικατόπτριζε τα ιδανικά των απλών ανθρώπων εκείνης της εποχής. Ήταν εξαιρετικά δημοφιλές. Είναι επίσης ένα από τα λίγα κείμενα που ανέδειξε μερικές από τις έννοιες του αιγυπτιακού δικαίου κατά τη διάρκεια των δυναστείων του Μεσαίου Βασιλείου. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα αιγυπτιακά διηγήματα που έχει διασωθεί πλήρες. Αφορά τα πάθη ενός χωρικού, του Khun-Anup, ο οποίος πλησιάζει στην περιουσία του ευγενούς Rensi, που φρουρεί ο σκληρός επόπτης του Nemtynakht. Ο Khun-Anup, είναι ένας φτωχός που ληστεύτηκε, ξυλοκοπήθηκε και περιφρονήθηκε από τον Nemtinakht, ο οποίος είχε πολλές διασυνδέσεις με την ντόπια εξουσία. Τελικά ο Khun-Anup προσέφυγε στις ανώτερες αρχές για δικαίωση, αλλά χρειάστηκε να κάνει τις προσφυγές του εννέα φορές. Αφηγείται τον αγώνα του χωρικού για δικαιοσύνη και είναι μιά ιστορία εκλεπτυσμένου λόγου, που περιγράφεται ως ένας περίτεχνος προβληματισμός σχετικά με τη σύνδεση – ή την αποσύνδεση – της ηθικής τάξης με την εξουσία κάθε είδους. Δεν γνωρίζω αν υπάρχει έκδοση στα ελληνικά. Το πλήρες κείμενο στα αγγλικά εδώ
3. Ραμαγιάνα - Ramayana (Βάλμικι - περίπου στα 1100 π.Ε) - Συνδυάζει την ηθική διδασκαλία, τη θρησκευτική λατρεία, την εξιστόρηση του καλού αγώνα κατά του κακού και τις θεϊκές επεμβάσεις. Η ιστορία του Ράμα είναι κεντρική στο ινδικό πολιτισμικό και θρησκευτικό πεδίο. Ιδεώδης ανθρώπινος τύπος - υποχρεώσεις έναντι γονέων, συνανθρώπων, κατωτέρων, αλλά και για την διοίκηση ενός κράτους και την ειρηνική κοινωνία. Ενσαρκώνεται από τον ημίθεο Ράμα ο οποίος υφίσταται πολλές περιπέτειες από τη στιγμή που ενώ ζούσε ευτυχισμένος με τη σύζυγό του Σίτα, του συμβαίνει μια αναπάντεχη τραγωδία. Όπως και στον Τρωικό πόλεμο, έτσι και εδώ αιτία πολέμου ήταν η απαγωγή της αγαπημένης του Σίτα από τον Ραβάνα, βασιλιά της Κεϋλάνης. Την απελευθερώνει με τη βοήθεια των πιθήκων και του βασιλιά τους, αλλά την υποψιάζεται για απιστία. Εκείνη φεύγει και κρύβεται στο δάσος. Όμως ο Βάλμικι , ο μυθικός ποιητής του έπους, Ραμαγιάνα, την βρίσκει και του την επιστρέφει. Πρέπει να υποστεί τη δοκιμασία της φωτιάς που θα κρίνει αν λέει αλήθεια ή ψέματα. Όμως αιφνιδίως η Σίτα εξαφανίζεται μέσα στη γη και τότε είναι που ο Ράμα συνειδητοποιεί τη θεία του καταγωγή και ανεβαίνει στους ουρανούς αφήνοντας πίσω το σώμα του, όπου στο μεταξύ έχει αναληφθεί και η Σίτα. (Πύρινος Κόσμος. Δεκέμβριος 2008)
4. Η Πεντάτευχος της Παλαιάς Διαθήκης (άγνωστης /ου ίσως τον 11ο-10ο αι. π.Ε) - Κατά τον Χάρολντ Μπλούμ η Γένεσις, η Έξοδος και οι Αριθμοί που την αποτελούσαν  αρχικά, πριν λογοκριθούν, διασκευαστούν, αλλοιωθούν και παραποιηθούν στη διάρκεια πέντε αιώνων απο μια σειρά ιερέων και θρησκευτικών γραφιάδων είναι λογοτεχνικό έργο. Γράφτηκε πιθανώτατα απο γυναίκα της Αυλής του Σολομώντα, Αυλής φημισμένης για το θρησκευτικό σκεπτικισμό και την πνευματική καλλιέργεια. Τα υπόλοιπα βιβλία γράφτηκαν αργότερα από άλλους συγγραφείς, τα οποία και δημιούργησαν το σύγχρονο κοινωνικό-θρησκευτικό πλαίσιο της Δύσης. Ο Μπλούμ, δεχόμενος κριτική που του έχει γίνει, εκ των υστέρων παραδέχεται ότι μπορεί να είναι και η Βηθσαβεέ, Χετταία σύζυγος του Δαυίδ, ο οποίος οργάνωσε έτσι τα πράγματα ώστε ο πρώτος της σύζυγος, ο Ουρίας να σκοτωθεί σε μάχη. Είναι τελικά η μητέρα του Σολομώντα. Για περισσότερες σχετικές πληροφορίες βλ. Χάρολντ Μπλούμ. Ο δυτικός κανόνας. (Gutenberg, 2007) σσ. 35-37
5. Το Βιβλίο των Αλλαγών - I Ching (Yi Jing) (αγνώστων - 1000-750 π.Ε) - Ένα από τα πιο αρχαία και σημαντικά κείμενα της κινεζικής φιλοσοφίας με πληροφορίες παλαιότερες της αναφερόμενης ημερομηνίας, οι οποίες μεταδίδονταν προφορικά για πολλούς αιώνες Έχει  συμβουλές για τη ζωή και τη φύση της αλλαγής, βασισμένες σε έναν σύνθετο σύστημα εξήγησης των 64 δυνάμεων ή "κινήσεων", που αντιπροσωπεύουν τη συνεχιζόμενη διαδικασία της μεταβολής. Το έργο αυτό συνδυάζει τη φιλοσοφία του Ταοϊσμού και του Κομφουκιανισμού και έχει χρησιμοποιηθεί ως μέσο για προβλέψεις και καθοδήγηση. (Διόπτρα. 2021)
6. Μαχαμπαράτα (Βέντα Βιάσα - 8ος-4ος αι.π.Ε) - Από τα μεγαλύτερα συγγράμματα της λογοτεχνίας. Αποτελείται από 100.000 δίστιχα, διαιρούμενα σε 18 ωδές-βιβλία. Σε αυτό εξιστορείται η πολεμική δράση των Μπαράτα, αρχαίας πολεμικής φυλής της Βόρειας Ινδίας. Εκτός από τον πόλεμο που εξιστορεί περιέχει και πλήθος άλλων ιστοριών και παραδόσεων, καθώς και ηθικούς κώδικες, κανόνες πολιτικής για μια ορθή διακυβέρνηση, φιλοσοφικά συστήματα και διδασκαλίες που ακόμα και σήμερα εμπνέουν αρκετούς σε όλο τον κόσμο.Στο κείμενο περιλαμβάνεται η διάσημη "Μπαγκαβάντ Γκίτα" (Bhagavad Gita), όπου ο θεός Κρίσνα καθοδηγεί τον Αργκούντα σε ηθικές και φιλοσοφικές αναζητήσεις. Το έργο εξετάζει θέματα όπως το καθήκον, η ηθική, η πίστη και η μοίρα, καθώς και τη σημασία των σχέσεων και των κοινωνικών ρόλων. Κατά το σύγραμμα οι "Σκοποί της ζωής" είναι 4: Ντάρμα ή καθήκον, Άρθα ή σκοπός, Kάμα, ευχαρίστηση, και Μόξα, απελευθέρωση. Και τρεις σημαντικές φράσεις του Κρίσνα: "Κανένα μονοπάτι δεν είναι επαρκώς σηματοδοτημένο" - "Θα πρέπει να δρούμε, αλλά δεν πρέπει η ίδια η δράση να μας κατακυριεύει" - "Στην καρδιά της δράσης, πρέπει να παραμένεις ελεύθερος από κάθε προσκόλληση" (Πύρινος Κόσμος. 2003)
7. Ιλιάς (Όμηρος - 800-750 π.Ε) - Βασίζεται στην παράδοση προφορικής σύνθεσης και απαγγελίας ηρωικών ποιημάτων που είχε αναπτυχθεί πιο πριν. Τα γεγονότα που αφηγείται η διαδραματίζονται στον δέκατο χρόνο του πολέμου και εκτυλίσσονται σε περίπου 51 ημέρες. Η όλη υπόθεση (οργή του Αχιλλέα) εξελίσσεται σε 51 ημέρες και τρεις νύχτες. Οι ήρωες του έπους είναι αληθινοί άνθρωποι, αγαπούν την πατρίδα τους, είναι γενναίοι, έχουν υψηλό φρόνημα, είναι ευσεβείς, πολλές φορές είναι παρορμητικοί και κάποτε ιδιοτελείς και στο έπακρο φιλόδοξοι. Αγαπούν τους οικείους τους, αγαπούν επίσης τις τιμές και τον πλούτο και δεν αρνούνται τις τέρψεις και τις απολαύσεις της ζωής. Καθένας απ΄ αυτούς έχει τη δική του προσωπικότητα και κάποιοι ιδιαίτερα γνωρίσματα. Τα επεισόδια που έχουν προηγηθεί στα δέκα χρόνια του πολέμου, καθώς και η προϊστορία του πολέμου, περιγράφονται στα Κύπρια έπη, ενώ τα γεγονότα μετά τον θάνατο του Έκτορα μέχρι και την άλωση της Τροίας περιέχονται στα επόμενα έργα του τρωικού κύκλου, Αἰθιοπίς, Μικρὰ Ἰλιάς, Ἰλίου Πέρσις. 
8. Οδύσσεια (Όμηρος - 800-750 π.Ε) - Το δεύτερο - χρονολογικά - μεγάλο έπος της ελληνικής γραμματείας. Αν και τα δύο έπη αποδίδονται στον Όμηρο, υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανάμεσά τους και η επικρατέστερη άποψη είναι ότι η Οδύσσεια συντέθηκε από διαφορετικό ποιητή, πιθανότερα μαθητή του Ομήρου, με κάποια χρονική απόσταση από την Ιλιάδα. Στην Οδύσσεια ο ηρωισμός δεν είναι εκείνος των πεδίων των μαχών αλλά ο επίμονος και συνεχής αγώνας αναζήτησης, επιβίωσης, ελευθερίας και επιτυχίας των μετά τον πόλεμο ειρηνικών σκοπών όπως της ανάπτυξης του εμπορίου, της ναυτιλίας και των νέων αποικισμών. Ο Οδυσσέας είναι ένας - ίσως ποσοτικά και ποιοτικά πρώτος - ήρωας της παγκόσμιας λογοτεχνίας με τις πιο πολλές μεταμορφώσεις και χαρακτήρες σε λογοτεχνικά έργα μεγάλων δημιουργών. Απο τους πιο κοντινούς του χρονολογικά Πίνδαρο, Σοφοκλή, Ευριπίδη, Οράτιο, Βιργίλιο, Οβίδιο, Σενέκα, μέχρι τους πιο μακρινούς Δάντη, Τσάπμαν, Καλντερόν, Σαίξπηρ, Γκαίτε και μέχρι τους πιο κοντινούς σε εμάς Τέννισον, Τζόϊς, Πάουντ, Ουάλας Στήβενς, Καζαντζάκη. Ο καθένας απο αυτούς τον ενέταξε στο "δικό του λογοτεχνικό κόσμο" και του προσέδωσε τη δική του ερμηνεία και πλοκή. Από την "απάτη και το δόλο" του Βιργίλιου (πολυμήχανο τον είπαν οι δικοί μας), στο σύνθετο χαρακτήρα του "περιπλανώμενου εραστή" του Οβίδιου και στο "λάτρη του ανεξερεύνητου" του Δάντη, που ολοκληρώνεται ως προσωπικότητα, ικανοποιώντας τη θέλησή του για αναζήτηση, περιπλάνηση, έρευνα ακόμη και σε βάρος του "νόστου" και της οικογένειάς του. Η Οδύσσεια καταγράφηκε επίσημα στην αρχαία Αθήνα περί τον 6ο αιώνα π.Χ. κατ΄ εντολή του Πεισίστρατου ή του γιου του Ιππάρχου (560 - 510 π.Χ.) 
9. Μύθοι (Αίσωπος - 620-564 π.Ε) - Συλλογή που πιστώνονται στον Αίσωπο, έναν σκλάβο και αφηγητή.  Ανήκαν αρχικά στην προφορική παράδοση και δεν συγκεντρώθηκαν παρά περίπου τρεις αιώνες μετά το θάνατο του Αισώπου. Μέχρι εκείνη την εποχή, του αποδίδονταν διάφορες άλλες ιστορίες, ανέκδοτα και παροιμίες, αν και μέρος αυτού του υλικού προερχόταν από πηγές προγενέστερες από αυτόν ή προερχόταν πέρα από την ελληνική πολιτιστική σφαίρα. Μεταξύ άλλων ο Αριστοφάνης, στις Σφήκες, παρουσίασε τον πρωταγωνιστή Φιλόκλεοντα σαν να είχε μάθει τα «παράλογα» του Αισώπου από συνομιλίες στα συμπόσια. Ο Πλάτωνας έγραψε στον Φαίδωνα, ότι ο Σωκράτης πέρασε τον χρόνο του στη φυλακή μετατρέποντας μερικούς από τους μύθους του Αισώπου «που γνώριζε» σε στίχους. Οι μύθοι του έχουν ιδιαίτερη χάρη, θαυμαστή απλότητα κι άφταστη διδακτικότητα. Είναι παρμένοι από την καθημερινή ζωή και τη φύση. Είχε τη μοναδική ικανότητα να δίνει στα ζώα ανθρώπινες ιδιότητες, ψυχή και λαλιά, σε τέτοιο βαθμό που να θεωρείς ότι ήταν κάποτε η πραγματικότητα και όλα αυτά που διηγείται έχουν συμβεί. Βασικό χαρακτηριστικό των διηγήσεών του ήταν το «επιμύθιο», το οποίο ήταν εύληπτο για τον απλό κόσμο και τα παιδιά. Καταγράφηκαν, στην πλειονότητά τους, σε πεζό λόγο. Ως γνωστό, μέχρι τότε, μόνον ο έμμετρος λόγος, η ποίηση, θεωρούνταν το μοναδικό εκφραστικό είδος για τους συγγραφείς. Συνεπώς μπορεί να θεωρηθεί κι ως πρωτοπόρος στο είδος του. Πρώτη φορά εκτυπώθηκαν στο Μιλάνο το 1479 και μετά στη Βενετία το 1525 και στο Παρίσι το 1547. στα ελληνικά ο Α.Κοραής τους τύπωσε το 1810 στο Παρίσι κι ακολούθησε κριτική έκδοση το 1852 στη Λειψία. Από τότε έγιναν πάρα πολλές εκδόσεις και πιστεύεται πως είναι ενα απο τα πιο πολυδιαβασμένα λογοτεχνήματα παγκόσμια. 
10. Τao Τe Jing (Λάο Τσε - 6ος αι. π.Ε) -  Το θεμελιώδες έργο του Ταοϊσμού. Το κείμενο ασχολείται με την έννοια του "Δρόμου" (Tao) και της "Αρετής" (Te), προτείνοντας έναν τρόπο ζωής που βασίζεται στην αρμονία με τη φύση και την αποδοχή της ροής των πραγμάτων. Τα διδάγματα του επικεντρώνονται στη δύναμη της απλότητας και της ταπεινότητας και αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για την κατανόηση της κινεζικής φιλοσοφίας.  Το Tao Te Ching περιγράφει το Tao ως την πηγή και το ιδανικό κάθε ύπαρξης: είναι αόρατο, αλλά όχι υπερβατικό, εξαιρετικά ισχυρό αλλά εξαιρετικά ταπεινό, καθώς είναι η ρίζα όλων των πραγμάτων. Οι άνθρωποι έχουν επιθυμίες και ελεύθερη βούληση (και έτσι μπορούν να αλλάξουν τη φύση τους). Πολλοί ενεργούν «αφύσικα», ανατρέποντας τη φυσική ισορροπία του Τάο. Το Tao Te Ching σκοπεύει να οδηγήσει τους μαθητές σε μια «επιστροφή» στη φυσική τους κατάσταση, σε αρμονία με το Tao. Το Wu wei, κυριολεκτικά «μη δράση» ή «δεν ενεργώ», είναι μια κεντρική έννοια του Tao Te Ching. Η έννοια του wu wei είναι πολύπλευρη και αντανακλάται στις πολλαπλές έννοιες των λέξεων, ακόμη και στη μετάφραση. μπορεί να σημαίνει «δεν κάνω τίποτα», «δεν αναγκάζω», «δεν ενεργώ» με τη θεατρική έννοια «ενεργώ αυθόρμητα» και «ρέω με τη στιγμή» ή όπως λέει ο λαός μας «όπου φυσάει ο άνεμος».  Αυτή η έννοια χρησιμοποιείται για να εξηγήσει το ziran, ή την αρμονία με το Τάο. Περιλαμβάνει τις έννοιες ότι οι αξιακές διακρίσεις είναι ιδεολογικές και θεωρούν ότι η κάθε είδους φιλοδοξία προέρχεται από την ίδια πηγή. Το Tao Te Ching χρησιμοποιεί τον όρο ευρέως με απλότητα και ταπεινότητα ως βασικές αρετές, συχνά σε αντίθεση με την εγωιστική δράση. Σε πολιτικό επίπεδο, σημαίνει αποφυγή περιστάσεων όπως η βία, ο πόλεμος, οι σκληροί νόμοι και οι βαρείς φόροι. Μερικοί Ταοϊστές βλέπουν μια σύνδεση μεταξύ του wu wei και των εσωτερικών πρακτικών, όπως το zuowang («κάθισμα στη λήθη»: άδειασμα του μυαλού από σωματική επίγνωση και σκέψη).
11. Το Βιβλίο των Τραγουδιών - Shi Jing (αγνώστων - 6ος αι. π.Ε) - Συλλογή 305 ποιημάτων, η οποία θεωρείται ένα από τα πέντε βασικά κλασικά έργα της κινεζικής λογοτεχνίας. Τα ποιήματα καλύπτουν θέματα όπως η καθημερινή ζωή, η φύση, η κοινωνία, η πολιτική και οι προσωπικές σχέσεις. Το έργο αυτό έχει σημαντική επίδραση στην κινεζική ποίηση και φιλολογία και χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα στη μελέτη της κλασικής κινεζικής γλώσσας. Το περιεχόμενο του μπορεί να χωριστεί σε 3 κύριες ενότητες: τους «Αέρηδες των Πολιτειών», τα «Εγκώμια» και τους «Ύμνους». Η πρώτη είναι πιο σύντομοι στίχοι σε απλή γλώσσα, γενικά αρχαία δημοτικά τραγούδια που καταγράφουν τη φωνή του απλού λαού. Συχνά μιλούν για αγάπη και ερωτοτροπία, λαχτάρα για έναν απόντα εραστή, στρατιώτες σε εκστρατεία, γεωργία και δουλειές του σπιτιού, πολιτική σάτιρα και διαμαρτυρία. Από την άλλη πλευρά, τα τραγούδια στα δύο άλλα τμήματα "Ύμνοι" και "Ευλογίες" τείνουν να είναι μεγαλύτερα τελετουργικά ή θυσιαστικά τραγούδια, συνήθως με τη μορφή αυλικών πανηγυρικών και δυναστικών ύμνων που υμνούν τους ιδρυτές της δυναστείας Zhou. Περιλαμβάνουν επίσης ύμνους που χρησιμοποιούνται σε ιεροτελεστίες θυσιών και τραγούδια που χρησιμοποιεί η αριστοκρατία στις τελετές των θυσιών ή στα συμπόσια. Περισσότερα εδώ (σε 41 γλώσσες, εκτός απο ελληνικά)

Αυτά είναι τα πρώτα 11 λογοτεχνικά έργα που θέλω να σας προτείνω. Αν τα βρίσκετε ενδιαφέροντα γράψτε μου στα σχόλια ή κάντε τις δικές σας προτάσεις για την ίδια χρονική περίοδο

Πηγές πληροφόρησης & φωτό για τα παραπάνω και όσες δημοσιεύσεις ακολουθήσουν είναι τα ίδια τα λογοτεχνικά έργα αλλά και η Wikipedia 

Σημ: Όταν υπάρχει πρόβλημα στην εμφάνιση των κειμένων επιλέξτε πρόγραμμα περιήγησης Google Chrome

"Η γυναίκα το δρόμο αιώνια μας δείχνει" - αφιερωμένο στο αιώνιο θηλυκό

The Birth of Venus 1483-1485

Από την αρχαιότητα οι Μούσες αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για κάθε διανοητική δημιουργία και ήταν οι προστάτιδες των καλών τεχνών, της δημιουργικής αναζήτησης και του καινούργιου. Ήταν 12 και όχι 9 όπως είναι ευρέως διεδομένο. Ο Παυσανίας μας λέει ότι στη πρώτη γενιά ήταν 3 κόρες του Ουρανού και της Γαίας, η Μνήμη, η Μελέτη και η Αοιδή. Μετά η Μνημοσύνη με το Δία έκανε τις άλλες εννιά. Στην Ακαδημία του Πλάτωνα υπήρχε βωμός προς τιμή τους και ο Όμηρος αναφέρει την Καλλιόπη ως πηγή έμνευσής του. 

Ίσως αρκετές και αρκετοί από εμάς να μην έχουν σκεφτεί να διερευνήσουν και να απαντήσουν στο ερώτημα "γιατί μέχρι τώρα στη παγκόσμια λογοτεχνία και άλλες τέχνες υπάρχουν αναγνωρισμένες ή καθιερωμένες "Μούσες", ενώ δεν υπάρχει κάποιο άλλο τέτοιο πρότυπο αρσενικού φύλου; Γιατί υπάρχουν Μούσες που εμπνέουν ποιητές και όχι Μούσοι που να εμπνεύσουν ποιήτριες;" Ίσως μια εξαίρεση είναι ο Οδυσσέας, όμως αυτός είναι μια άλλη ιστορία. 

Μuses_by_Ultimeciaffb

Η Μούσα (ή και η ηρωϊδα μυθιστορημάτων) σχεδόν πάντα είναι μία, όμως δεν υπακούει παντα στους κανόνες της πατριαρχικής κοινωνίας. Συνήθως στα λογοτεχνικά έργα που άφησαν εποχή καθόλου και για αυτό είναι και Μούσα. Όμως απο την άλλη, η Μούσα είτε καθεστωτική ή επαναστάτρια, είτε τραγική ή σατυρική, είναι πάντα - φανερά ή υποβόσκουσα - ερωτική. Σε μερικά άλλα λογοτεχνικά έργα, συνήθως του τελευταίου αιώνα ακολουθεί την καθεστωτική ή αντικαθεστωτική εξουσία κάθε είδους ή ακόμη χειρότερα το χρήμα, ως καθολικό ισοδύναμο. 

Μπορείτε να μου πείτε ότι τα περισσότερα απο αυτά τα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας τα έχουν γράψει άντρες και για αυτό γίνονται κάποια από τα παραπάνω. Ίσως. Όμως υπάρχουν και άντρες που περιέγραψαν υπέροχες ηρωϊδες, που έγιναν πραγματικές Μούσες για μεταγενέστερους δημιουργούς και  πολλές γεννεές αναγνωστών και αναγνωστριών.

Ένας σύγχρονος διασκευαστής της ιστορίας του Αριστείδη του Μιλήσιου (γύρω στο 100 π.Χ) δυο χιλιάδες σχεδόν χρόνια μετά, βάζει τη χήρα της Εφέσσου να λέει: "“Απ’ το να πεθάνει ένας ζωντανός προτιμώ να σταυρωθεί ένας πεθαμένος” ενώ ο Χατζηδάκις κάποιες δεκαετίες πριν μελοποίησε “Μια χήρα από την Έφεσο δεν ήμουνα ποτές, δεν είχα στρατιώτες για εραστές”. Όμως η χήρα της ιστορίας είχε, και μάλιστα δίπλα στο τάφο του άνδρα της, εκφράζοντας τη δίψα της για ζωή και ευτυχία.

Η "Αφροδίτη" του Βιργίλιου είναι πιο κοντά στη θεά Άρτεμη παρά στην συνονόματή της, ντροπαλή και  μυστηριώδης. Αντίθετα η "Αφροδίτη" του Επικούρειου Λουκρήτιου, είναι η ανίκητη και κινητήρια δύναμη της ζωής, που σε μια ερωτική συνεχή διαμάχη με τον Άρη δημιουργεί, καταστρέφει και αναζωογονεί τα πάντα.

Στην αφήγηση του Σίμωνα Μάγου της Σαμάρειας, εκτός απο την Ελένη της Τύρου, που είναι η ενσάρκωση της Ωραίας Ελένης της Τροίας, υπάρχει ένα μεγάλο μέρος κοινό σχεδόν σε όλες τις μορφές των Γνωστικών μύθων. Αυτό είναι ότι το έργο της δημιουργίας οφείλεται στη γυναικεία αρχή, τη σύλληψη της Θεότητας. Ιδιαίτερη στη Σιμωνική ιστορία είναι η ταύτιση της συντρόφου του Ελένης της Τύρου με τη γυναικεία αρχή.

Η "Βεατρίκη" που δημιούργησε ο Δάντης για να ικανοποιήσει την δική του ανάγκη αλληγορικής περιγραφής ίσως ενός ανεκπλήρωτου έρωτα συγκερασμού του θείου με το εγκόσμιο, τον οδηγεί στο δικό της όραμα, που αυτός μόνο το περιγράφει δοξαστικά. Αυτή είναι ο οδηγός και αυτός ο οδηγούμενος.

Howard-Chandler-Christy-Nudes-at-the-beach

Ο Τσόσερ στις "Ιστορίες του Καρντέμπουρι" της ύστερης μεσαιωνικής Αγγλίας,  έχει τη "σύζυγο απο το Μπαθ" - με πείρα, σπιρτάδα, φεμινιστική νοοτροπία και θέληση για ζωή - που απολαμβάνει το σεξ, δεν ντρέπεται γι' αυτό και έχει τη κυριαρχία - γιατί αυτήν θέλει - για όλα τα θέματα του σπιτιού. Παράλληλα υμνεί την ελευθερία εκτός γάμου: "γιατί αβάστακτος είναι ο ζυγός".

Οι "Μαργαρίτα" και η "Ελένη" είναι οι δυό μούσες του Φάουστ και η "Γαλατεια" αρχή αυτοκαταστροφής για τον "Ανθρωπάκο", αλλά αγαθή οντότητα για τον Γκαίτε. Η "Μαργαρίτα" του Μπουλγκάκοφ, παραμένει κινητήρια δύναμη της πλοκής, αγνή και συμπαθητική παρά το ότι στέφεται βασίλισσα στον ετήσιο χορό του Διαβόλου και τις φιλούν τα πόδια γνωστοί εγκληματίες και κάθε καρυδιάς καρύδι.

Στη σύγχρονη περίοδο η ευφυής και καταχθόνια δημιουργικότητα της Έντα Γκάμπλερ δεν συμβαδίζει καθόλου με τα "πρέπει" της καθεστηκίας αντίληψης αλλά εκφράζει τα "θέλω" της και αυτά που την ευχαριστούν, γιατί η ευχαρίστηση είναι το κέντρο της προσωπικότητάς της και της ζωής της. Ο ασυνείδητος, βαθιά κρυμένος κόσμος της έχει το δικό του σύστημα αξιών και στόχων που όχι μόνο ξεπερνούν το κυρίαρχο αποδεκτό σύστημα αλλά δεν έχουν με αυτό κάποιο κοινό πεδίο αναφοράς, εκτός από τη λαχτάρα για εξουσία και ελευθερία.  

"Η γυναίκα το δρόμο αιώνια μας δείχνει" - στο κορμί, στη νοοτροπία και τη ψυχή της είναι ο αγώνας του Οδυσσέα όχι τόσο για το νόστο, όσο για την ελευθερία και τη περιπέτεια, η πάλη του Προμηθέα κατά της εξουσίας κάθε μορφής και η ανήσυχη δημιουργικότητα κάθε συγγραφέα αρσενικού ή θηλυκού φύλου.

Ένα άλλο ερώτημα είναι αν όλοι αυτοί οι δημιουργοί εξειδανίκευσαν ή δαιμονοποίησαν τις ηρωϊδες τους, που από Μούσες έγιναν για πολλούς απο τους ήρωές τους αιτία καταστροφής. Σίγουρα ο κάθε αναγνώστης ή αναγνώστρια δίνει τη δική του απάντηση. 

Όμως ας μην ξεχνάμε την "Αφροδίτη του Λουκρήτιου" που είναι πηγή ζωής, δημιουργίας, καταστροφής και αναζωογόννησης, είναι η αρχή και το τέλος και από αυτό πάλι μια καινούργια αρχή.

Ωδή στη θάλασσα (του Δ.Βασιλείου)

 Θάλασσα αρχέγονη,

κόρη της φωτιάς

της γης και του αέρα αδελφή,

μεσ’ στην αγκάλη της ζωής

τον κόσμο μας ενώνει.

 

Στις γλώσσες όλων των ανθρώπων

θάλασσα - η μάνα μας

και θάλασσα - αγάπη,

θάλασσα - αδελφοσύνη

και θάλασσα - βωμός ελευθερίας.

 

Πόσοι και πόσοι προσπαθήσαν

να της φορέσουν αλυσίδες

και σύνορα να της χαράξουν.

Μ’ αυτή, περήφανα ελεύθερη,

μεσ’ στους αιώνες, θάλασσα ήταν

και θάλασσα να είναι συνεχίζει.

Πρέβεζα 04,11,2024

Απο το "διαβολάκι" στο "δημιουργικό δαίμονα"

“Κάθε έργο πνευματικής δημιουργίας, ανεξάρτητα από το σύστημα μέσα στο οποίο εμπνέεται και γεννιέται, για να αναγνωριστεί από εχθρούς και φίλους θα πρέπει να λειτουργήσει σαν ένα μικρό μεν, αλλά υπερκινητικό και ανήσυχο «διαβολάκι» που δημιουργεί εντάσεις, διαφωνίες, ακόμη και δραματικές ή κωμικές καταστάσεις. Μερικά από αυτά τα μπορεί να δημιουργήσουν ολόκληρες τάσεις ή μόδες και από «διαβολάκια» να μετατραπούν σε «δημιουργικούς δαίμονες» που θα ανακατέψουν τα πάντα στη τέχνη, στη κοινωνία ακόμη και στην οικονομία και πολιτική¨

"Every work of intellectual creation, regardless of the system in which it is inspired and born, in order to be recognized by enemies and friends must function as a small, albeit hyperactive and restless "little devil" that creates tensions, disagreements, even dramatic or comical situations. Some of these works can create whole trends or modes and from "little devils" turn into "creative demons" that will stir up everything in art, society and even in economy and politics”.

«Каждое произведение интеллектуального творчества, независимо от системы, в которой оно вдохновлено и рождено, для того, чтобы быть признанным врагами и друзьями, должно функционировать как маленький, хотя и гиперактивный и беспокойный «чертенок», который создает напряженность, разногласия, даже драматические или комические ситуации. Некоторые из этих произведений могут создавать целые тенденции или моды и из «чертиков» превращаться в «творческих демонов», которые будут всколыхнуть все в искусстве, обществе и даже в экономике и политике».

"Η καθωσπρέπει ποίηση" του Δημήτρη Βασιλείου

                                                                 Η καθωσπρέπει ποίηση

στους κήπους ανθεί της εξουσίας,

μεσ’ των αρχόντων τις αυλές

και μεσ’ στα κάστρα τα ψηλά των ηγεμόνων,

των ισχυρών υμνεί τη δύναμη

και των θεών τα θαύματα.

Μ’ όμορφες λέξεις, τρυφερές

κι’ επίθετα γλυκά

τον κόσμο των καημών, της πείνας  και του πόνου

αποκοιμίζει

μ’ ελπίδες ψεύτικες, κενές,

κούφιες, ξεφτιλισμένες.

 

Τ’ αυτιά μπουκώνει ψέματα,

τις γλώσσες ευνουχίζει,

τη μνήμη προσπαθεί να αφανίσει

και στη συνείδηση

φυτεύει υποταγή

σε πρίγκιπες θεόσταλτους

και διαδόχους θρόνων.

 

Η καθωσπρέπει ποίηση

σ’ αστραφτερά σαλόνια διασκεδάζει

και οι Ακαδημίες

μ’ επαίνους και βραβεία την ταΐζουν

για να μπορεί να ζει και να υμνεί

τις ματωμένες εξουσίες

και των ανθρώπων, της ζωής την απουσία

να την περιγελά με μια δευτέρα παρουσία.

14.06.2023    Αθήνα                                                               

Στη “Χιλιαδού” το βραβείο «Καλύτερης Ευρωπαϊκής Kινηματογραφικής Τοποθεσίας 2022»

Το Βραβείο Καλύτερης Ευρωπαϊκής Kινηματογραφικής Τοποθεσίας 2022 απέσπασε η παραλία Χιλιαδού στην οποία έγιναν γυρίσματα γυρίσματα της ταινίας «Το τρίγωνο της θλίψης», του Σουηδού Ρούμπεν Έστλουντ (Χρυσός Φοίνικας Φεστιβάλ Καννών). Η βράβευση από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Film Commission (EUFCN) πραγματοποιήθηκε στην 73η Μπερλινάλε, στο πλαίσιο του European Film Market. 

Η βράβευση δείχνει την δυνατότητα που έχει η Εύβοια να συμμετάσχει σε τέτοιου είδους γεγονότα που μπορούν να προωθήσουν την τουριστική ταυτότητά, τους τουριστικούς πόρους και το τουριστικό της προϊόν.

Όλες οι φωτο από www.naftemporiki.gr/culture/

Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου εκφράζει τις ευχαριστίες  του σε όσες και όσους συμμετείχαν στην διαδικτυακή ψηφοφορία. Οι άλλες τέσσερις υποψηφιότητες ήταν από τη Μεγάλη Βρετανία, την Ελβετία, τη Γερμανία και την Κροατία.

Είναι η δεύτερη φορά που η χώρα μας βραβευεται ως καλύτερη κινηματγραφική ευρωπαϊκή τοποθεσία από το 2017 που καθιερώθηκαν αυτά τα βραβεία. Το 2018, ε'ιχε λάβει η Κέρκυρα για τα γυρίσματα της τηλεοπτικής σειράς «The Durrells». 

" Έρωτες Θεοί" ενα οδοιπορικό στους ερωτιδείς της τέχνης

 Ο διαβολάκος του "Μπιντέ απο μετάξι" (2016) αφου περιπλανήθηκε και σκαντάλισε αρκετούς στην Αθήνα της κρίσης, απόκτησε καλλιτεχνικές ανησυχίες αλλά και ερωτική διάθεση, άλλαξε όνομα, έγινε ταραξίας και ξεκινά ενα ταξίδι σε μερικά απο τα πιο ονομαστά Μουσεία.

Σε αυτή τη περιπλάνησή του γνωρίζει τον έρωτα με περιπετειώδη τρόπο. Θα συναντήσει κάπου την αγάπη και τη λύτρωση?

Απάντηση θα βρούμε στις σελίδες του νέου βιβλίου της Kατερίνας Γιαμά που κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις Bookstars.

Μια σουρεαλιστική μυθοπλασία που παρουσιάζει με πρωτότυπο τρόπο τις αιώνιες επιθυμίες και όνειρα της ανθρώπινης ύπαρξης  και τα συνδυάζει με τα αρχέγονα ένστικτα της ελεύθερης βούλησης και έκφρασης στη τέχνη.

Δράση και περιπέτεια με φόντο γνωστά Μουσεία στο Παρίσι, το Λονδίνο, τη Λισσαβώνα, τη Ταγγέρη, την Αθήνα, το Βερολίνο και αλλού

Μια μικρή παρουσίαση ακολουθεί παρακάτω:

Το βιβλίο 'Ερωτες θεοί" μπορείτε να το βρείτε ηλεκτρονικά στο www.bookstars.gr σε άλλα ηλεκτρονικά καταστήματα και σε επιλεγμένα βιβλιοπωλεία

 

 

Ο αντισυστημικός Σταμάτης Κραουνάκης, άφησε το στίγμα του στη σκηνή του 4ου bio – Mechanical festival

“Let’s go party”: Ο Σταμάτης Κραουνάκης, εμφανώς αντισυστημικός, άφησε το στίγμα του καταμεσής στη σκηνή του 4^ου bio – Mechanical festival

Κείμενο – φωτογραφίες Κατερίνα Γιαμά – Θέατρο Χαλκίδας

Με όπλο την μαγική δύναμη της μουσικής και το αδιαμφισβήτητο τάλαντο της επικοινωνίας τους με το κοινό, ο Σταμάτης Κραουνάκης και η Σπείρα με φίλους μουσικούς δεν άφησαν το παραμικρό περιθώριο χρόνου σε όσους είχαν την τύχη να τους ακούσουν, το Σάββατο το βράδυ στον Πολιτιστικό χώρο της Αυλιδείας Αρτέμιδας. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεών του το 4^ο bio – Mechanical festival άφησε, ως προτελευταία γεύση, το μουσικό αυτό σχήμα με επικεφαλής τον ανατρεπτικό Έλληνα μουσικό που έδωσε ηχηρό μήνυμα αισιοδοξίας στους ακροατές, αποδεικνύοντας ότι οι παντός είδους κρίσεις αντιμετωπίζονται δραστικά με την πολιτιστική δραστηριότητα, το πηγαίο χιούμορ, το μπρίο, την καλοστημένη σάτιρα και την έκφραση του σώματος. Στο «σχήμα» που αναστάτωσε τις κερκίδες κερδίζοντας πόντο πόντο το κέφι και την έντονη συμμετοχή του κοινού, συμμετείχαν οι Βαϊος Πράπας(φωνή – κιθάρα – μπουζούκι), Σάκης Καραθανάσης(φωνή – κιθαρόνι – καχόνε), Γιώργος Στιβανάκης(φωνή – μαράκες, ντέφι), Κώστας Μπουγιώτης(φωνή – καχόνε), Χρήστος Γεροντίδης(φωνή – καχόνε), Γιώργος Ταμιωλάκης(τσέλλο), Δημήτρης Ανδρεάδης(πλήκτρα).

Το πρόγραμμα διέθετε τα πάντα. Μια πλούσια και ευρηματική γκάμα χαρακτηριστική για τις ευρηματικές εναλλαγές της, αφενός «ανέβαζε» τους τόνους προκαλώντας ένταση και σασπένς, αφετέρου τους «κατέβαζε», δημιουργώντας ημισκότεινα σκηνικά στυλ καμπαρέ- town και φωνές που «σφυροκοπούσαν» απροκάλυπτα το συναίσθημα. Λαϊκά της περασμένης δεκαετίας, παραδοσιακά, ρετρό, ξένες μπαλάντες με αποκαλυπτικές ερμηνείες, κοινωνική σάτιρα που τσάκιζε κόκκαλα ή που άγγιζε επιδερμικά αλλά επιδέξια την ευαισθησία των ακροατών, τραγούδια που έχουν αφήσει εποχή από τις πρώτες του και κατ’ εξακολούθηση συνεργασίες με την Λίνα Νικολακοπούλου και γνωστούς ‘Ελληνες τραγουδιστές, μουσικά όργανα σε συστοιχία αλλά και..χωρίς αυτήν, ανάμικτα αλλά και σύμμικτα. «Αυτή η νύχτα» που την τραγούδησε και το κοινό, «Τα πιο ωραία λαϊκά» , «Μια πόλη μαγική», «Η κουπαστή» με το «Φίλα με» και «Όταν έχω εσένα» μετέτρεψαν την μουσική του παράσταση σε μια επαναλαμβανόμενη, αλλά συνήθιστη «οπερέτα» όπου όλοι και όλα κινούνταν αδιάκοπα με διαφορετικούς ρυθμούς εναρμονισμένους μεταξύ τους. Το ερωτικό στοιχείο διαπερνούσε τη θεματική του κάνοντάς το να φαντάζει άλλοτε σαν επίγεια αναγκαιότητα και άλλοτε σαν μεταφυσική αναζήτηση. 

Πριν το θεαματικό τέλος – αν και στην περίπτωση Κραουνάκη το τέλος είναι μια δεύτερη παράσταση – ερμήνευσε ένα τραγούδι βασισμένο σε σύγχρονο άρθρο της Έλενας Ακρίτα που όπως είπε, χωρίς να «μασάει» τα λόγια του, τον συγκλόνισε για την αλήθεια του. Μέσα στο σκοτάδι – που εναλασσόταν με εντυπωσιακούς φωτισμούς των προβολέων - ενός πρώην ανενεργού λατομείου, ο Κραουνάκης (Σταμάτης για τους περισσότερους λόγω της αμεσότητάς του) υποκλίθηκε με την ταπεινότητα του καλλιτέχνη που γνωρίζει πολύ καλά πώς να κερδίζει την συμπάθεια του κοινού και να την μετουσιώνει σε πολύωρη, μουσική πανδαισία με εσάνς καυστικού χιούμορ.

Το Θέατρο Χαλκίδας συναντά τον μύθο ενδίδοντας στην γοητεία των Ομηρικών επών

 

 

Το Θέατρο Χαλκίδας «Αναχωρεί από την Ωγυγία» για ένα τριήμερο  και συναντά τον μύθο  ενδίδοντας στην γοητεία των Ομηρικών επών

Κείμενο – φωτο: Κατερίνα Γιαμά – Θέατρο Χαλκίδας

Το ταξίδι του Οδυσσέα εν μέσω θεϊκών και θνητών δυσκολιών, φιλοσοφικών διλημμάτων και νοσταλγίας για την πατρίδα του με ζωντανέ αφηγήσεις και έντεχνα ευρήματα, παρουσιάστηκε, σε πείσμα ποικίλων ανασταλτατικών παραγόντων(συμπεριλαμβανομένου και του κορονοϊού) την Πέμπτη το βράδυ στη σκηνή του Πολιτιστικού χώρου της Αυλιδείας Αρτέμιδας σε παραγωγή του Θεάτρου Χαλκίδας. Το «τρίτο κουδούνι» αντήχησε μέσα στην απλόχωρη αγκαλιά του παλιού νταμαριού και η  πέμπτη ραψωδία της Ομηρικής Οδύσσειας σε σκηνοθεσία και δραματουργία της Μαρίας Βαρδάκα πήρε τη θέση της επάξια ενώπιον των θεατών που έσπευσαν να απολαύσουν την πρεμιέρα της παράστασης ενώ αναμένονται δύο ακόμη παραστάσεις απόψε Παρασκευή 31 Ιουλίου και την Κυριακή 2 Αυγούστου. 

Η ενδυματολογική επιμέλεια ανήκει στην Βάσω Λευκούδη, η μουσική επένδυση στην Μαίρη Χουλιέρη,  η χορογραφία στην Δήμητρα Αγραφιώτη και η μουσική διδασκαλία των τραγουδιών στον Νικηφόρο Κουρμπέτη. Την επιμέλεια του προγράμματος έχει η ΄Εστερ Σώτια Λουκά, την δημιουργία της αφίσας ο Πέτρος Χριστούλιας ενώ στον σκηνοθετικό βοηθητικό ρόλο είναι ο Θεόφιλος – Ιάσονας Τσουκαλάς. Τους ρόλους ερμήνευσαν μέλη της θεατρικής ομάδας  Θεάτρου Χαλκίδας που κάτω από την έμπειρη «μπαγκέτα» της Μαρίας Βαρδάκα απέδωσαν  βάσει του περιορισμένου χρόνου που διέθεταν, με καλλιτεχνική αξιοπιστία και αξιοσημείωτη ερμηνευτική συνέπεια. 

Στους ρόλους οι : Νίκος Αθανασιάδης, Λιζ Αθανασιάδη – Γκάρντερ, Ελένη Αλεξανδρή, Ματούλα Αναστασίου, Ευρώπη Ευαγγελοπούλου, Σουζάνα Αθανασιάδου, Μαρία Καράκωστα, Εύη Κονοβέση, Βασιλική Κοτσανταμάνη, Γιώργος Λεβάκης, Ζωή Λιβανίου, ΄Εστερ Σώτια Λουκά, Κώστας Ντεγιάννης,΄Αννα Οταπασίδου, Γιάννης Παρχαρίδης, Κωνσταντίνα Πολυδώρου, Βάσια Σκούρα, Παναγιώτης Τζαφέρης,΄Ελενα Φωτιά,΄Αννα  και Εύα Χειμώνα.Διανθισμένη κατά διαστήματα με ζωντανή μουσική από τους Δημήτρη Κικίδη - Μιχαέλα Ρώτα και χορογραφία της Δήμητρας Αγραφιώτη που αποδόθηκε από τους Αναστασία – Βαρβάρα Μπαρότα και Χριστόφορο Παντούλα, η πέμπτη ραψωδία ταξίδεψε το κοινό κόντρα στι ς «θύελλες» της σύγχρονης  πραγματικότητας δίνοντάς του την έντονη αίσθηση ότι ο μύθος αντιστέκεται στη φθορά των δυσκολιών και του χρόνου. Το κείμενο  και οι μουσικές σύγχρονα, οι ποιητικές αναφορές  εναλλάχτηκαν  με διαδοχικές παύσεις, μελωδικές «αναπνοές» και  ερωτικές επικλίσεις. Από τον Ελύτη και τον Καζαντζάκη μέχρι τον μεταπολεμικό Ασλάνογλου και την νεορομαντική Μαρία Πολυδούρη, την «Αθανασία» του Χατζηδάκη και τραγούδια των Δήμα, «Ρόδο του Ανέμου», Βασιλείου και Ζαχοπούλου, η Ωγυγία όπου η Καλυψώ γνώρισε και «αιχμαλώτισε» τον Οδυσσέα σύμφωνα με τον μύθο, πέρασε μέσω της  μαγικής θεατρικής τέχνης στη σκηνή χωρίς..συνοπτικές διαδικασίες.΄Οπως εξηγεί στο σημείωμά της για το έργο η Μαρία Βαρδάκα  που χαιρέτισε με όλους τους συντελεστές το ακροατήριο, «ενδώσαμε στην κρυφή σκηνική γοητεία των Ομηρικών επών». Τίποτε λιγότερο, αντίθετα πολύ περισσότερο.     

 

Οι θεωρητικές αρχές του Νίτσε (*)

Μια όμορφη μετάφραση και μια υπερπλήρης φιλολογική στοιχείωση – τι άλλο χρειάζεται για να αξιοποιηθούν οι σκέψεις του Νίτσε για τη φιλολογία; Αυτό που κατά τον Νίτσε ορίζει τη φιλολογία: μια αργή ανάγνωση. Γιατί αν ο Νίτσε, επιλέγοντας την οδό της σωκρατικής ειρωνείας, αποδίδει σε κάποιο «διεστραμμένο γούστο» του την απόφασή του να μη γράφει τίποτα «που να μη φέρνει σε απόγνωση όποιον είναι “βιαστικός”», ο ορισμός της φιλολογίας ως της τέχνης της αργής ανάγνωσης δείχνει ποιο είναι το πραγματικό διακύβευμα – ιδίως σε μια εποχή σαν τη δική μας, όπου διαβάζει κανείς βουλιμικά για να συγκεντρώσει πληροφορίες, ή αλλιώς γιατί; Για να δει μήπως αν ένα κείμενο εκφράζει τις απόψεις που προτιμά και ο ίδιος ή όχι; Η αργή ανάγνωση διέπεται από την αντίθετη αρχή: ότι η σκέψη δεν κινείται μεταξύ πληροφορίας και αυτονόητου, ότι το νόημα έχει πάντοτε πτυχώσεις και σκοτεινές ζώνες.

Το αργό διάβασμα, που προσέχει «μπρος και πίσω», είναι η αρχή μόνο αυτού που έχουν ονομάσει «ερμηνευτικό κύκλο». Η ουσία του είναι η παλινδρομική κίνηση ανάμεσα στο μέρος και το όλον. Καταλαβαίνει κανείς τις φράσεις όταν καταλαβαίνει τις λέξεις, έπειτα όμως καταλαβαίνει τις λέξεις επειδή καταλαβαίνει τις φράσεις. Και διαπιστώνει ότι η λέξη μέσα στη φράση έχει ένα άλλο νόημα από αυτό που της έδινε στην αρχή. Και έπειτα η φράση η ίδια ηχεί διαφορετικά. Φαύλος κύκλος; Θα ήταν, αν ήταν στατικός, αλλά δεν είναι. Η κίνησή του είναι σπειροειδής∙ η ερμηνεία σηκώνει ένα στρόβιλο πάνω από τα πράγματα. Το όλο και το μέρος μετατοπίζονται συνέχεια. Γιατί μετά βλέπει κανείς ότι το όλον δεν είναι ούτε η φράση, που η ίδια παίρνει το νόημά της από το σύνολο ενός έργου ή μιας σκέψης, και το έργο ή η σκέψη είναι πάλι μέρη σε σχέση με κάτι ευρύτερο που μπορεί να είναι μια ιστορική εποχή, ένας πολιτισμός, ή κάτι άλλο του οποίου μπορεί να μην έχουμε ακόμα ούτε τη σκέψη ούτε το όνομα, γιατί εντέλει υπάρχει ένα όλο που περιλαμβάνει αυτά όλα μαζί με αυτόν που τα σκέφτεται, χωρίς αυτά να είναι απλώς ένα «αντικείμενο» αφού τον περιέχουν, και χωρίς αυτός να είναι απλώς ένα προϊόν τους, αφού, και σε όποιο βαθμό, μπορεί να τα βλέπει απ’ έξω.

Η φιλολογία, λέει ο Νίτσε, ζητάει από τους θιασώτες της «να στέκονται σε μια απόσταση, να αφήνουν χρόνο στον εαυτό τους, να μένουν σιωπηλοί, να γίνονται αργοί». Δεν πρόκειται απλώς για κανόνες μελέτης. Η διεύρυνση του ερμηνευτικού κύκλου σημαίνει ότι ο Νίτσε ζητάει μιαν ανθρωπότητα που να μη συμπίπτει απλώς με τον εαυτό της αλλά να έχει απόσταση από αυτόν και να τον σκέφτεται, μια ανθρωπότητα που να ζει ιστορικά.

Αυτόν τον δρόμο ακολούθησε ο ίδιος και η φιλολογία του έγινε φιλοσοφία, όπως το λέει αντιστρέφοντας ένα λόγο του Σενέκα: philosophia facta est, qua philologia erat. To τελικό νόημα του ερμηνευτικού κύκλου, αν τον καταλάβει κανείς ουσιαστικά, όχι μεθοδολογικά, είναι ό,τι επισημαίνει αλλού ο Νίτσε λέγοντας ότι, όπως γύρω από μια φωτεινή πηγή το φως διαδίδεται ομοιόμορφα, έτσι ομοιόμορφα φωτίζονται γύρω μας το παρελθόν και το μέλλον. Αυτό δεν αφορά μόνο την κλασική φιλολογία. Σημαίνει, όμως, ότι αυτή θα παραμένει επίκαιρη όσο ο κόσμος μας θα περιλαμβάνει ακόμα ως συνιστώσα του το ελληνικό και ρωμαϊκό παρελθόν του.

Ο πρώτος ανθρωπισμός, της Αναγέννησης, συνδέθηκε με το ελληνορωμαϊκό παγανιστικό παρελθόν για να φτιάξει ένα μέλλον διαφορετικό από αυτό που θα προέκυπτε από τον χριστιανικό Μεσαίωνα, ο δεύτερος ανθρωπισμός, της κλασικής εποχής του γερμανικού πολιτισμού, συνδέθηκε με το ελληνικό παρελθόν για να σκεφτεί ένα μέλλον που δεν θα στηριζόταν στην ιεραρχική τάξη που προέκυπτε από τη ρωμαϊκή (και ρωμαιοκαθολική στο μεταξύ) αντίληψη των θεσμών, αλλά σε μια αρμονία των ατόμων σαν αυτήν που διείπε την αρχαία πόλιν, στηριγμένη στην (προτεσταντική πια) αρχή της ελευθερίας. Γιατί ο τρίτος ανθρωπισμός που οραματίστηκε ο Γιαίγκερ δεν καρποφόρησε; (Σημείωση δικιά μας: Ο Werner Jaeger, (1888-1961), κλασσικός φιλόλογος και φιλόσοφος υποστηρίζει και τεκμηριώνει μια μπολιασμένη με τον ανθρωπισμό των ποιητών και φιλοσόφων φιλολογία. Ταυτόχρονα τηρεί αποστάσεις από την νιτσεϊκή επιστήμη. Η απλή αρχαιογνωσία πρέπει να αντικατασταθεί από σύλληψη του κλασικού ως καλλιτεχνικού αλλά και ηθικού προτύπου. Διακρίνοντας τον φιλόλογο από τον ιστορικό, ο πρώτος εξηγεί τις συνθήκες όπου παρήχθησαν τα έργα της κλασικής γραμματείας, ενώ ο δεύτερος κατανοεί τις ιστορικές συνάφειες αυτών) (βλ. Ευάγγελος Ρούσσος, «Γιαίγκερ Βέρνερ», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκπαιδευτική Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, τομ. 2 (1984), σελ.386)

Και η νεοελληνική φιλολογία; Εζησε και πέθανε με την ιδέα της αποκατάστασης κάποιας ελληνικής ενότητας. Η κατάληξη δείχνει ότι δεν έπιασε ρίζα στο παρελθόν όσο θα χρειαζόταν για να θρέψει ένα δυνατό μέλλον. Δεν είναι όμως η ανεδαφικότητα της νεκρανάστασης της αρχαίας γλώσσας που ευθύνεται –άλλωστε στον δέκατο ένατο αιώνα μια άλλη αρχαία γλώσσα κατάφερε να νεκραναστηθεί: η εβραϊκή– αλλά ότι η πίστη της ήταν χωλή και αδύναμη.

Και σήμερα; Οταν το απώτατο παρελθόν που βλέπουμε δείχνει συνέχεια ανόργανου και οργανικού στοιχείου, το μέλλον δείχνει συνέχεια ανάμεσα στην ανθρώπινη και την τεχνητή νοημοσύνη. Αλλά τότε όλα είναι κωδικοποίηση και αποκωδικοποίηση πληροφοριών. Ποια θέση μπορεί ακόμα να έχει η ερμηνεία; Αν η βιοτεχνολογία εξαλείψει ποτέ την τραγικότητα του ανθρώπου, και η διαχείριση πληθυσμών αντικαταστήσει οριστικά την πολιτική, τότε και τα τελευταία κατάλοιπα της ελληνικής κληρονομιάς θα έχουν εγκαταλειφθεί. Αν όμως, όπως πίστευε ο Σωκράτης, ο ανεξέταστος βίος είναι αδύνατος, ου βιωτός, για τον άνθρωπο, αν, όπως το είπαν αργότερα τα Ευαγγέλια, ο άνθρωπος ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται, τότε μια μελλοντική φιλολογία, δηλαδή μια μελλοντική ανθρωπότητα, θα χρειαστεί να ξαναφωτίσει το ελληνικό παρελθόν βρίσκοντας μέσα του νοήματα που ίσως ακόμα δεν βλέπουμε.
(*) Απο το www.efsyn.gr του Χρήστου Μαρσέλλου

Ηλέκτρα: μια σύγχρονη τραγωδία - Παράσταση & Συζήτηση

Κυριακή 08.03.2020, στις 21:00 στο  Θέατρο Σταθμός, Β.Ουγκώ 55 - Αθήνα

Η παράσταση “Ηλέκτρα: μια σύγχρονη τραγωδία”, η αληθινή ιστορία της αγωνίστριας της Εθνικής Αντίστασης Ηλέκτρας Αποστόλου, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ και για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων, από τις 7 Μαρτίου, στο θέατρο «Σταθμός», σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μωραΐτη.

Στις 8 Μαρτίου και στις 5 Απριλίου και ώρα 21:00, η είσοδος θα είναι ελεύθερη για το κοινό. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας, μέχρι την πλήρωση των θέσεων.

Την Κυριακή 8 Μαρτίου, με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα της Γυναίκας, θα ακολουθήσει συζήτηση μετά την παράσταση. Με αφετηρία το θεατρικό έργο η Ελένη Τριανταφυλλοπούλου συγγραφέας του έργου, η Βάλια Τσιριγώτη Κοινωνιολόγος, ο Κωστής Καρπόζηλος Ιστορικός-Διευθυντής ΑΣΚΙ και η Ζωή Κόκαλου Σύμβουλος Επικοινωνίας,  μέλος της πρωτοβουλίας Justice For Zak/Zackie, θα συζητήσουν με το κοινό για ένα εύρος ζητημάτων που αφορούν στο γυναικείο κίνημα, τη φυλετική ανισότητα, τον βασανισμό κρατουμένων κ.α.

Διεθνές Συνέδριο: Ο Σκαλκώτας σήμερα - «Skalkottas today»

Ο Σύλλογος Οι Φίλοι της Μουσικής με τη Μουσική Βιβλιοθήκη του, το Μέγαρο Μουσικής, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, η Ένωση Ελλήνων Μουσουργών, το Ίδρυμα Αιμιλίου Χουρμουζίου - Μαρίκας Παπαϊωάννου και το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου συνδιοργάνωσαν το τριήμερο 29, 30 Νοεμβρίου και 1 Δεκεμβρίου Διεθνές Μουσικολογικό Συνέδριο με τίτλο «Skalkottas today».

"Ο Νίκος Σκαλκώτας είναι αντιπροσωπευτικός συνθέτης της ευρωπαϊκής μουσικής δημιουργίας του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Η ζωή και το έργο του αναδεικνύουν βασικά στοιχεία της σύγχρονης μουσικής. Είναι πρωτοπόρος, καινοτόμος, και συμμετέχει στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής μουσικής της εποχής του, καθώς και στην ανάπτυξη της ιστορίας της ελληνικής μουσικής σύνθεσης, ενώ παραμένει απομονωμένος στην δική του τέχνη. Πίστευε στον εαυτό του, ανεξάρτητα από την ανταπόκριση του κοινού, θεωρούσε τον εαυτό του Ευρωπαίο, αλλά ήθελε επίσης να γράψει πολλά έργα μεγάλης κλίμακας, ώστε η χώρα του να έχει έναν σπουδαίο συνθέτη. Μπορούμε να αναρωτηθούμε τι είδους μουσική θα έγραφε ο Σκαλκώτας εάν ζούσε σήμερα".

Περισσότεροι από 45 έλληνες και ξένοι επιστήμονες έθιξαν ζητήματα που αφορούν το αρχείο του, την περίοδο της παραμονής του στην Ελλάδα και στο Βερολίνο, τη σύνδεσή του με άλλους Έλληνες και ξένους συνθέτες της ίδιας εποχής, καθώς και την μουσικολογική ανάλυση των έργων του. Το συνέδριο διοργανώθηκε Σήμερα διότι, 70 χρόνια μετά τον αιφνίδιο θάνατό του, οι διοργανωτές πιστεύουν ακράδαντα ότι δεν έχουμε ακόμα αποκαλύψει όλο το μέγεθος της ιδιοφυΐας του!

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα της Διεθνούς Μουσικολογικής Εταιρείας, της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρίας και του Υπουργείου Πολιτισμού, στο πλαίσιο του 2019 - Έτους Σκαλκώτα. 

Το BLOD βιντεοσκόπησε και δημοσιεύει τις 3 θεματικές συνεδρίες της διεθνούς διοργάνωσης.

Ομιλητές: Βάλια Βράκα, Πηνελόπη Παπαγιαννοπούλου, Γιώργος Μπουμπούς, Στεφανία Μεράκου, Στέλλα Κουρμπανά, Παναγιώτης Δασκαλόπουλος, Κατερίνα Τσιούκρα, Αλέξανδρος Χαρκιολάκης, Tatjana Markovic, Γεωργία Πετρούδη

Οι ομιλίες βρίσκονται εδώ - στο σάϊτ του BLOD

Dig season wraps up for 'Mentor', the brig carrying Acropolis antiquities removed by Lord Elgin

Source: www.amna.gr
Salvage work on the historic shipwreck of "Mentor" off Kythira island in southern Greece, which carried off sculpture from the Acropolis and Athens by order of British Lord Elgin, wrapped up another season recently with small finds including sections of the sail pulleys, the ministry of culture said on Tuesday.


The brig sank after crashing into rocks out of the port of Avlemon in September 1802, carrying 17 boxes of antiquities from various monuments of Athens including the Acropolis, removed by Lord Elgin and his workers, who retrieved all boxes soon after Mentor sank. The full article here

O Will Durant για τον πολιτισμό

Κατερίνα Γιαμά - Ανήσυχη πένα : Αστροβροχή

Οδός Θρεψιάδη.
Μύρο και βροχή και αλμύρα.
Προχωράς και ανοίγει πόρτες στην αρχαία σου καταγωγή.
Προχωράς και αναπνέεις σαν εξασκημένο λαγωνικό, ανυπάκουο στο αφεντικό του , τη μυρωδιά που αφήνει η καταιγίδα στο πέρασμά της.
Διασχίζεις το μονοπάτι και συνθηκολογείς χωρίς διαμαρτυρία με το ανορθόδοξο τοπίο τσιμέντου - δέντρων.
Κάθε που φτάνεις σε ξέφωτο, κλείνεις την ομπρέλα για να ορμήσει στη σάρκα και το μυαλό σου η ευεργετική βροχή, να ξεπλύνει ο,τι άφησε η μετεκλογική έρημος.
Ανοίγεις έπειτα την ομπρέλα και πέφτουν τα άστρα σαν ευχές πάνω της.
Τα τραπεζάκια δίπλα στη θάλασσα και απέναντι το θηρίο των Τσιμέντων που έπαψε να βρυχάται εδώ και πολλά χρόνια.
Βρυχώνται τώρα οι άνθρωποί του που στέκουν απέξω με το αιώνιο πανό ενός αγώνα που έχει λάβει τέλος.
Τώρα, καταμεσής στη θάλασσα αυτή της Ομηρικής μνήμης ελλιμενίζεται το όμορφο "Μέδων Πλειόνη" και νομίζεις ότι ακούς να αντηχούν στ' αυτιά σου οι μελωδίες του Μουσικού Σχολείου "Νίκος Σκαλκώτας".
Στέκεις και βάζεις το χέρι αντήλιο στο φεγγάρι.
Στης νύχτας την παράδοση είσαι κ' εσύ μια ηρωίδα της Πηνελοπιάδας που καλεί από το βάθρο της τους μνηστήρες της μοναξιάς της.
Συμπάσχεις και συντρέχεις στον πόνο της.
Γιατί η Πηνελοπιάδα δεν είναι μια απλή παράσταση που μπορείς να γελάσεις με τα καμώματα των επίδοξων μνηστήρων ή να κλάψεις με την εξομολόγησή της από τον Άδη για να ολοκληρώσεις το καθήκον σου σαν θεατής.
Περισσότερα στο: Κατερίνα Γιαμά - Ανήσυχη πένα : Αστροβροχή: .

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης (*)

(*) https://www.huffingtonpost.gr/entry/olivier-delorme-yia-polloes-detikoes-klerikoes-oi-ellenes-schismatikoi-einai-cheiroteroi-apo-toes-toerkoes-echthroes_gr_5b0cf179e4b0568a880df934?utm_hp_ref=gr-homepage

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης δεν ήταν παρά μόνο η κορύφωση μιας διπλής διαδικασίας που άρχισε στα τέλη του ενδέκατου αιώνα. Αρχικά, ο Βασιλεύς σταματάει σταδιακά να είναι ο υπερασπιστής των ταπεινών - πράγμα που αποδυναμώνει τον πατριωτισμό των υπήκοών του - προς όφελος των ισχυρών στους οποίους παραχωρεί εδάφη και φορολογικά προνόμια. Αυτή η εξέλιξη οδηγεί τόσο στην αποδυνάμωση της αυτοκρατορικής εξουσίας έναντι αυτών των ισχυρών όσο και στην οικονομική εξασθένιση του, λόγω των πολλαπλών δωρεών στα μοναστήρια που εξαιρούνται επίσης από τους φόρους, και στην υποκατάσταση της «συναισθηματικής» σχέσης μεταξύ των ταπεινών και του Βασιλεύς, με μια σχέση εξάρτησης μεταξύ των ταπεινών και των ισχυρών.

Η δεύτερη εξέλιξη είναι εξωτερική και οδηγεί τον Βασιλέα να στηρίζεται ολοένα και περισσότερο στις ιταλικές εμπορικές πόλεις - οι οποίες αποκτούν σε αντάλλαγμα τελωνειακά και εμπορικά προνόμια- για να αποκτήσει τα οικονομικά μέσα και να εξισορροπήσει τις φορολογικές απαλλαγές που έχει ο ίδιος εγκρίνει. Τα προνόμια όμως αυτά μειώνουν όλα τα έσοδα της αυτοκρατορίας, ενώ καταστρέφουν τους βυζαντινούς εμπόρους. Επομένως, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πότε και πώς θα μπορούσαν να είχαν διακοπεί αυτές οι διαδικασίες και τι θα είχε προκύψει.....

Ενώ η βυζαντινή ιστορία μπορεί από μόνη της να αποτελέσει εξαιρετική βάση μυθοπλασίας, καθώς μερικοί χαρακτήρες μπορεί να κάνουν ονειρεμένους ήρωες ιστορικών τηλεοπτικών σειρών, πολύ λίγα μυθιστορήματα εμπνέονται από αυτή την ιστορία στον δυτικό κόσμο και απουσιάζουν εντελώς από τις οθόνες μας. Όπως και τα εγχειρίδια μας στις δυτικές χώρες: τα χίλια χρόνια της βυζαντινής ιστορίας και του πολιτισμού, η αποφασιστική τους επιρροή στη Δυτική Αναγέννηση, σχεδόν αγνοούνται, ενώ η αραβομουσουλμανική κληρονομιά τιμάται και μάλιστα υπερβαθμίζεται. Για μένα, πρόκειται εδώ για μια κληρονομιά του μακροχρόνιου αρνητικού οράματος που γεννήθηκε από το σχίσμα μεταξύ Ανατολικών και Δυτικών Εκκλησιών. Για τον Πετράρχη και πολλούς δυτικούς κληρικούς ή διανοούμενους που διαμόρφωσαν την αντίληψη του Βυζαντίου στη Δυτική Ευρώπη, οι Έλληνες σχισματικοί είναι χειρότεροι από τους Τούρκους εχθρούς....

Βασικά, στις δυτικές κοινωνίες υπερισχύει η εικόνα ότι, η μήτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένει η Αυτοκρατορία του Καρλομάγνου και μια Καθολική-Προτεσταντική λέσχη που αντιμετωπίζει, ως επί το πλείστον με περιφρόνηση, τους Νοτιοανατολικούς Ευρωπαίους της ορθόδοξης παράδοσης, που καλούνται να γίνουν Δυτικοί (για να μην πούμε Γερμανοί!) αν και εφόσον θέλουν να θεωρηθούν «πραγματικοί» Ευρωπαίοι - εδώ πρόκειται για έναν πολιτιστικό ιμπεριαλισμό που τροφοδοτείται επίσης από την επιθυμία των νοτιοανατολικών Ευρωπαίων να αναγνωριστούν επιτέλους ως τέτοιοι.

Oλόκληρο το άρθρο εδώ