Τέλος δεν έχει ο εμπαιγμός της Εύβοιας

Άρθρο του Βαγγέλη Αποστόλου- Βουλευτή Εύβοιας & πρώην Υπουργού στην Εφημερίδα Των Συντακτών την Τετάρτη 18/1/2022

Οι εφιαλτικές μέρες του Αυγούστου του 2021 έχουν καταγραφεί για μας τους Βορειοευβοιώτες για πάντα στις ψυχές μας. Δυστυχώς από τότε μέχρι και σήμερα, η καταστροφή της Εύβοιας έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον για την αυτοπροβολή και το επικοινωνιακό ρεσάλτο της κυβέρνησης και όσων λειτουργούν υπό τη σκέπη της. Τελευταία δε, και εν όψει των εκλογών, η προσέγγιση της κυβέρνησης στις αμέτρητες πληγές της Εύβοιας από την τραγωδία έχει πλέον μετατραπεί ανερυθρίαστα σε επιχείρηση προεκλογικής ομηρίας.

 

Είναι απαράδεκτο, για παράδειγμα, να συνεχίζεται ο εμπαιγμός των κατοίκων με φιέστες και συσκέψεις που επαναλαμβάνουν το ίδιο παραμύθι περί ολιστικής παρέμβασης. Η αγωνία των πληγέντων για την επόμενη ημέρα είναι πώς θα μείνουν στις ρίζες τους, να συνεχίσουν τη δουλειά που είχαν ή και μια άλλη που θα τους προτεινόταν. Κι αυτό προϋπέθετε τόσο την έγκαιρη καταβολή των αποζημιώσεων και των ενισχύσεων που να καλύπτουν τις ανάγκες επιβίωσής τους όσο και την πλήρη περιβαλλοντική αποκατάσταση. Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν μεγάλα προβλήματα. Ο πρωθυπουργός βέβαια για μια ακόμη φορά εξήγγειλε προχθές στη φιέστα του Μαξίμου ως κορυφαίο έργο τον οδικό άξονα και ειδικότερα τη μεσογειακή χάραξη Ψαχνά-Στροφυλιά και Στροφυλιά-Ιστιαία, που θα σπάσει, κατά την άποψή του, την απομόνωση της Εύβοιας, αγνοώντας ότι κάτι τέτοιο είναι εκτός πραγματικότητας.

 

Ας δούμε όμως την κατάσταση που έχει ως τώρα διαμορφωθεί στους οδικούς άξονες της Β. Εύβοιας. Ο μόνος δρόμος που συνδέει την πρωτεύουσα του νομού με την περιοχή είναι η εθνική οδός 77, η οποία βρίσκεται σε μια φάση διαπλάτυνσης που ολοκληρώνεται, καλύπτοντας ουσιαστικά το τμήμα από τη διασταύρωση Καμαρίτσας μέχρι το Δερβένι. Πριν από ενάμιση χρόνο περίπου, πρωτοπαρουσιάστηκε από τον κ. Μπένο μια άλλη πρόταση σύνδεσης της Χαλκίδας με τη Β. Εύβοια, η λεγόμενη μεσογειακή, με πορεία ουσιαστικά παράλληλη με την υπάρχουσα εθνική οδό.

Από τότε έχουν γίνει αλλεπάλληλες φιέστες και στην κάθε μία είχαμε και μια μετατόπιση, που αγνοούσε το βασικότερο πρόβλημα, ότι το 75% των κατοίκων των πληγεισών περιοχών, δηλαδή οι κάτοικοι των πρώην Δήμων Ελυμνίων, Λουτρών Αιδηψού, Ιστιαίας και Αρτεμησίου προσπαθούν επί 50 χρόνια να βγουν από την απομόνωση, διεκδικώντας την κατασκευή της παραλιακής ζεύξης Λίμνης-Πολιτικών, όχι ως απάντηση στον μόνο δρόμο που λειτουργεί σήμερα, αλλά ως κατασκευή ενός δρόμου που θα μπορούσε παράλληλα να λύσει και τα προβλήματα του χειμώνα που αντιμετωπίζει ο σημερινός.

Με την τελευταία τροποποίηση της πρότασης Μπένου τον Δεκέμβριο του 2022 προβλέπεται η κατασκευή του άξονα Χαλκίδα-Στροφυλιά-Ιστιαία, με τα ακόλουθα κόστη: Ψαχνά-Στροφυλιά 230 εκατ., Στροφυλιά-Ιστιαία 190 εκατ. και συνδετήριοι οδοί 101 εκατ. Σύνολο 521 εκατ. ευρώ. Το κόστος είναι πολύ μεγάλο για μια νέα χάραξη που ουσιαστικά κινείται παράλληλα προς τον ήδη υφιστάμενο δρόμο, ενώ ως χρόνος ολοκλήρωσης προβλέπεται το 2029, κοροϊδεύοντας χωρίς ντροπή τον πολύπαθο κόσμο της Β. Εύβοιας. Στην πρόταση αυτή έχει κατατεθεί από την πρώτη στιγμή ως απάντηση από το Κανδήλιο Όραμα η κατασκευή της παραλιακής οδού Πολιτικά-Λίμνη, κόστους 110 εκατ., που για τις συνδέσεις μέχρι τη Στροφυλιά θα απαιτηθούν γύρω στα 100 εκατ. Προσωπικά πρότεινα μια ρεαλιστική και σύντομα υλοποιήσιμη πρόταση με σχεδόν υποδιπλάσιο κόστος και στόχο την άμεση κάλυψη των αναγκών της Β. Εύβοιας. Ιεραρχούμε τις ανάγκες και καταλήγουμε σε προτεραιότητες:

1. Να ολοκληρωθούν οι διαπλατύνσεις της υφιστάμενης εθνικής οδού από Ψαχνά μέχρι Στροφυλιά και από εκεί μέχρι την Ιστιαία να γίνουν οι απαραίτητες διορθώσεις και

2. Είμαστε ο μοναδικός νομός που έχει μη προσβάσιμες τις δύο μεγάλες ακτές της, την ανατολική και τη δυτική. Χαρακτηρίζουμε προτεραιότητας και τις δύο οδεύσεις.

Ομως η ανατολική όδευση, γνωστή ως μεσογειακή, δεν έχει μελέτη και θα χρειαστούν τουλάχιστον 15 χρόνια για να υλοποιηθεί. Το κόστος της επίσης είναι πολύ μεγάλο και πρέπει να επανεξεταστεί. Μάλιστα για να υπηρετήσει και ένα μεγάλο κομμάτι της βορειοκεντρικής Εύβοιας πρέπει να μετακινηθεί από τη θέση που προτείνεται. Ένα μεγάλο τμήμα - Πήλι, Βλαχιά, Λιμνιώνας - πρέπει να καλυφθεί. 

Η άλλη όδευση, η δυτική που είναι προτεραιότητας για το τμήμα Πολιτικά-Λίμνη, έχει οριστική μελέτη έτοιμη και μπορεί να ξεκινήσει άμεσα και να ολοκληρωθεί σε πέντε χρόνια. Πέραν αυτών έχει πολύ μικρότερο κόστος, αφού θα χρειαστούν 110 εκατ. ευρώ, ενώ για τους συνδετήριους δρόμους από Λίμνη μέχρι Στροφυλιά αρκεί ένα ποσό περί τα 100 εκατ.

Αυτό που πρώτιστα πρέπει να εξετάσει η νέα υποεπιτροπή «Εύβοια Μετά», που προτάθηκε στην προχθεσινή σύσκεψη με τον πρωθυπουργό, είναι όλες τις προτάσεις, δίνοντας σε χρήση ένα οδικό δίκτυο με δυναμική ανάπτυξης για όλη τη Β. Εύβοια. 

Απαιτούνται: 

α) η ολοκλήρωση της διαπλάτυνσης της εθνικής οδού 77, 

β) η κατασκευή της παραλιακής οδού Πολιτικά- Λίμνη, 

γ) η βελτίωση της οδού Ψαχνά-Στροφυλιά, 

δ) η βελτίωση της οδού Λίμνη-Αιδηψός, 

ε) η βελτίωση της οδού Ροβιές-Βουτάς-Ιστιαία, και 

στ) η κατασκευή της οδού Ψαχνά-Προκόπι-Στροφυλιά.

 

Η ολοκλήρωση αυτών των έργων αποτελεί μια απάντηση που έχει ανάγκη ο κόσμος της Β. Εύβοιας

Βαγγέλης Αποστόλου: Το περιβάλλον βάλλεται ακόμη μια φορά (*)

(*) Άρθρο του Β.Αποστόλου, βουλευτή Εύβοιας, πρώην υπουργού στην Εφημερίδα των Συντακτών

Η τωρινή παρέμβαση της κυβέρνησης στην περιβαλλοντική νομοθεσία έρχεται ως οδοστρωτήρας, αφού προσεγγίζει τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και ιδιαίτερα τη χωροθέτηση των σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, τη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, τους δασικούς χάρτες και τις λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις, τη λειτουργία του Κτηματολογίου και τη διαχείριση των αποβλήτων, ενώ παράλληλα ενσωματώνει στο ελληνικό δίκαιο οδηγίες της Ε.Ε. σχετικές με ενεργειακά θέματα.

Ολα αυτά γίνονται με την ίδια τεκμηρίωση που είχαν όλες οι περιβαλλοντοκτόνες νομοθετικές παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον της χώρας μέχρι σήμερα, παρά τις σαφείς διατάξεις του Συντάγματος του 1975, που με τα άρθρα 24 και 117 θεσμοθετούσε την υποχρέωση της Πολιτείας στην υπεράσπιση του περιβάλλοντος από επιθέσεις αλλαγής χρήσης και κυριότητας.

Το αποτέλεσμα σε όλες τις περιπτώσεις εφαρμογής της συγκεκριμένης νομοθεσίας ήταν όχι μόνο η μείωση των προστατευόμενων εκτάσεων του δασικού οικοσυστήματος, αλλά και η επιβράβευση της αυθαιρεσίας, της καταπάτησης και της λεηλασίας της δημόσιας περιουσίας.

Ολα αυτά, παρότι ο εκτελεστικός νόμος 998/1979 του Συντάγματος για την προστασία των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας καθιστούσε υποχρεωτική τη σύνταξη Δασολογίου για την επόμενη δεκαετία. Η σύνταξη αυτή προϋπέθετε την κατάρτιση των δασικών χαρτών, μια διαδικασία που καθυστέρησε 40 χρόνια και ξεκίνησε μόνον όταν ήρθε στην κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η πορεία καταγραφής των δασικού χαρακτήρα εκτάσεων στο 50% των εκτάσεων της χώρας και ιδιαίτερα στις περιοχές όπου έχει γίνει μερική κύρωση των δασικών χαρτών, ανέδειξαν πολλά προβλήματα, όπως αυτά των δασωμένων αγρών, των χορτολιβαδικών εκτάσεων, της αυθαίρετης δόμησης και της παράνομης εκχέρσωσης για αγροτική χρήση.

Αυτά όμως που κυριάρχησαν ήταν πρώτον το δικαίωμα του Δημοσίου να προβάλλει το τεκμήριο κυριότητας που έχει στις άγριες γαίες, δηλαδή στο σύνολο της χερσαίας επιφάνειας της χώρας, πλην των οικιστικών και των γεωργικώς καλλιεργούμενων εκτάσεων και δεύτερον η δυνατότητα των Δήμων να ορίζουν ως οικιστικές πυκνώσεις, που θα εξεταστούν στο μέλλον (!!!) δασικές εκτάσεις που περιέχουν αυθαίρετα κτίσματα.

Το τεκμήριο κυριότητας υπάρχει, όχι γιατί θέλησαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά την απελευθέρωση να δημεύσουν αυτές τις γαίες, αλλά ως απόρροια διαδοχής του οθωμανικού κράτους από το ελληνικό Δημόσιο. Από την άλλη, δεν είναι εύκολο να χωνέψουν οι αγρότες ότι τα ελαιοπερίβολα, για παράδειγμα, που κληρονόμησαν από τους παππούδες τους και τα καλλιεργούσαν όλες οι επόμενες γενιές δεν τους ανήκουν. Μπορούν να υπάρξουν λύσεις, αρκεί να αντιμετωπιστεί η αποχή των τοπικών κοινωνιών από τη διαδικασία κατάρτισης των δασικών χαρτών.

Για να γίνει αντιληπτή η έννοια «οικιστική πύκνωση», περιγράφω μία από τις δεκάδες χιλιάδες περιπτώσεις που έχουν προταθεί από τους δημάρχους που ανταποκρίθηκαν (αφορούν 250.000 στρ. και ξεπερνούν τα 500.000 αυθαίρετα). Στην επικράτεια ενός δήμου, όπου υπάρχει ένα αυθαίρετο κτίσμα σε δασική έκταση, ακόμη και σε απόσταση 500 μέτρων από οικισμό, μπορεί να δημιουργηθεί τέτοιο σχήμα οικιστικών πυκνώσεων (ο όρος «οικιστικά χταπόδια» αποδίδει κυριολεκτικά την εικόνα), ώστε να μη μείνει κανένα υπό την απειλή της κύρωσης του δασικού χάρτη. Στην πραγματικότητα, όμως, το μόνο που πετυχαίνει είναι να δημιουργεί την πεποίθηση ότι και η επόμενη γενιά αυθαιρέτων θα νομιμοποιηθεί, συμβάλλοντας, με τον τρόπο αυτό, στη διαιώνιση του φαινομένου, το οποίο υποτίθεται ότι επιχειρούσε να σταματήσει.

Για τις οικιστικές πυκνώσεις το ΣτΕ απέδειξε, ακόμη μια φορά, με την απόφαση για την αντισυνταγματικότητά τους, ότι αποτελεί βασικό υπερασπιστή του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας μας. Για μένα προσωπικά, αποτελεί και μια δικαίωση των αταλάντευτων απόψεών μου για τέτοιου είδους ρυθμίσεις. Το ζήτημα δεν είναι αν οι περιοχές που δηλώθηκαν ως οικιστικές καλύπτουν τα κριτήρια της σχετικής ρύθμισης, αλλά αν έγιναν οι απαραίτητοι έλεγχοι με την υποβολή τους. Για παράδειγμα ήλεγξε κανείς αν οι εκτάσεις αυτές είχαν κηρυχθεί κάποτε αναδασωτέες;

Το χειρότερο όλων είναι ότι η σημερινή κυβέρνηση δεν βλέπει την απαράδεκτη εικόνα των οικιστικών χταποδιών, αλλά και εισάγει στη δασική νομοθεσία αντισυνταγματικούς όρους, όπως είναι οι οικιστικές πυκνώσεις, που ενδέχεται να βρουν εφαρμογή σε άλλου είδους παρεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον της χώρας μας.

Οφείλει η κυβέρνηση να σεβαστεί την απόφαση του ΣτΕ, όχι μόνο σταματώντας τη συγκεκριμένη διαδικασία στους υπό κατάρτιση δασικούς χάρτες, αλλά και επαναφέροντας με συμπληρωματική πράξη τις δασικές εκτάσεις που είχαν εξαιρεθεί για οικιστικούς σκοπούς, στα δασικού χαρακτήρα εδάφη. Μόνον τότε μπορεί να υπάρξει προσέγγιση στο πρόβλημα, που ασφαλώς δεν θα είναι οριζόντια, αλλά εξατομικευμένη.

Η προσπάθειά της να εξωραΐσει τις οικιστικές πυκνώσεις θα έχει την ίδια τύχη, αφού η οικιστική χρήση των δασικών εκτάσεων έρχεται σε σύγκρουση με τα άρθρα 24 και 117 του Συντάγματος.