Liu Cixin: για την ανθρωπότητα και το σύμπαν

Ας στρέψουμε την ευγένεια που δείχνουμε προς τα αστέρια στα μέλη της ανθρώπινης φυλής στη γη και ας οικοδομήσουμε την εμπιστοσύνη και την κατανόηση μεταξύ των διαφορετικών ανθρώπων και πολιτισμών που συνθέτουν την ανθρωπότητα. Αλλά για το σύμπαν πέρα από το ηλιακό σύστημα, θα πρέπει να είμαστε πάντα σε εγρήγορση.

Давайте обратим доброту, которую мы проявляем к звездам, к членам человечества на Земле и построим доверие и взаимопонимание между разными людьми и культурами, составляющими человечество. Но что касается Вселенной за пределами Солнечной системы, мы всегда должны быть бдительными.

"Το τέλος του θανάτου" (Liu Cixin, εκδόσεις SELINI) και το "φλος ρουαγιάλ" της ζωής στο σύμπαν

Εκδόσεις SELINI Αθήνα 2020

Το συγκλονιστικό τέλος της τριλογίας του Liu Cixin είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί - παρά τον όγκο των 855 σελίδων - από όσους δεν σφραγγίζουν το μυαλό τους με τα πεπερασμένα όρια που δημιουργεί η ανθρώπινη καθημερινότητα. 

Σε κάθε κεφάλαιο του μπορεί κανείς να βρεί "τροφή' για τη σκέψη του και το ξάνοιγμα των οριζόντων του πέρα απο τη μίζερη ρουτίνα της σύγχρονης καταναλωτικής κοινωνίας του "φαίνεσθαι". 

Παρακάτω σας μεταφέρω μερικές μόνο απο τις σκέψεις και ιδέες που μου άρεσαν διαβάζοντας το και οι οποίες βέβαια αναπτύσσονται απο το συγγραφέα με πολύ ελκυστικο και ενδιαφέροντα τρόπο. Και όπως σημείωσα στη προηγούμενη παρουσίαση του 2ου τόμου (Σκοτεινό δάσος) αυτές είναι μόνο μια δροσοσταλίδα της πρωίνής βροχής, όπως ποιητικά θα έγραφε ο συγγραφέας. Γιατί η απεικόνιση των θεωριών της σύγχρονης φυσικής περιπλέκεται με τις καθόλα τεκμηριωμένες επιστημονικές προβλέψεις, την κοινωνική και πολιτική ανάλυση της γήϊνης σύγχρονης πραγματικότητας, την ανάλυση των μεγάλων μυστικών της ανθρώπινης συμπεριφοράς, δυο "αιώνια κυριολεκτικά ερωτικά ρομάντζα" και την επιστημονική φαντασία.  

" Η Γη γέννησε τη ζωή αλλά και η ζωή με τη σειρά της άλλαξε τη Γη. Το σημερινό περιβάλλον του πλανήτη μας είναι το αποτέλεσμα της αμφίδρομης σχέσης αυτών των δυο" (σελ. 39)

" Πόσο άλλαξε το σύμπαν η ζωή; Ένα κύμα τρόμου απείλησε να την κατακλύσει. Ήξερε ότι δεν μπορούσε πια να σωθεί. προσπάθησε να σταματήσει να σκέφτεται και να στρέψει το μυαλό της προς το άδειο σκοτάδι, όμως μια νέα ερώτηση αρνιόταν πεισματικά να την αφήσει ήσυχη. Είναι η Φύση πραγματικά φυσιολογική;" (σελ. 42)

" Ακόμα και οι συντηρητικοί συμφωνούσαν ότι ο ΟΗΕ έπρεπε να αναδιαμορφωθεί και να αποκτήσει περισσότερες εξουσίες και περισσότερους πόρους. Οι ριζοσπαστικοί και οι ιδεολόγοι πίεζαν για μια Γήϊνη Ένωση και για τον μετασχηματισμό των Ηνωμένων Εθνών σε μια παγκόσμια κυβέρνηση" (σελ.58)

" Η ζωή έφτασε σε μια εξελικτική καμπή όταν βγήκε για πρώτη φορά απο τη θάλασσα στην ξηρά, μα εκείνα τα πρώτα ψάρια που βγήκαν στη ξηρά έπαψαν να είναι ψάρια. Κατά παρόμοιο τρόπο, όταν οι άνθρωποι βγήκαν πραγματικά στο διάστημα και απελευθερώθηκαν απο τη Γη, έπαψαν να είναι άνθρωποι." (σελ.159)

" Στην εποχή που ζούμε, όμως, η συνείδηση και το καθήκον δεν είναι ιδεώδη: η υπερβολή σε οποιοδήποτε απο αυτά τα δυο θεωρείται ψυχική διαταραχή που ονομάζεται διαταραχή προσωπικότητας λόγω κοινωνικής πίεσης. Θα πρέπει να ζητήσεις ιατρική βοήθεια." (σελ.167)

" Οι ειδικοί πίστευαν ότι, μολονότι η επιστήμη και η τεχνολογία συνήθως οδηγούσαν στην εξαφάνιση του ολοκληρωτισμού, σε περιόδους κατα τις οποίες κρίσεις απειλούσαν την ύπαρξη του πολιτισμού, θα μπορούσαν επίσης να γεννηθούν και νέες μορφές ολοκληρωτισμού." (σελ. 181)

" Είχαν πετύχει το γουά, κέϊ, σέϊ, γιάκου - αρμονία, σεβασμό, καθαρότητα και ηρεμία - τις τέσσερις αρχές της Τελετής του Τσαγιού." (σελ.194)

" Η εποχή της έκφυλης ελευθερίας της ανθρωπότητας πήρε τέλος. Αν θέλετε να επιβιώσετε εδώ, πρέπει να ξαναμάθετε τον κολεκτιβισμό και να ανακτήσετε την αξιοπρέπεια της φυλής σας." (σελ.282)

" Ακόμα και η ίδια η ύπαρξη είναι από μόνη της το αποτέλεσμα μιας απίστευτης τύχης. Αυτό συνέβη και στη Γη κατά το παρελθόν και αυτή είναι πάντα η κατάσταση που ισχύει σε τούτο το σκληρό σύμπαν. Όμως σε κάποιο σημείο της ιστορίας της, η ανθρωπότητα άρχισε να αποκτά την ψευδαίσθηση ότι όλοι έχουν δικαίωμα στη ζωή και ότι η ζωή μπορεί να θεωρείται δεδομένη." (σελ. 301)

" Μια απύθμενη άβυσσος υπάρχει μέσα σε κάθε εκατοστό." (σελ.339)

"  Αν κάποιο μήνυμα πράγματι υπάρχει, οποιοδήποτε και να είναι αυτό, θα πρέπει να έχει ενα συγκεκριμένο νόημα. Δεν μπορούμε να πάρουμε ασαφείς και διφορούμενες πληροφορίες και να τις μετατρέψουμε σε στρατηγικές κατευθύνσεις." (σελ 495)

"  Όλη η ύλη που υπήρχε κάποτε εκεί εξακολουθεί να υφίσταται, το ίδιο και η στροφορμή. Το μόνο που άλλαξε είναι η διευθέτηση της ύλης, σαν μια τράπουλα που ανακατεύτηκε. Όμως η ζωή μοιάζει με το φλος ρουαγιάλ: έτσι και ανακατέψεις τη τράπουλα, χάθηκε." (σελ.570)

" Κάθε διαστημική πόλη ήταν πολιτικά ισοδύναμη με ενα κράτος. Οι τέσσερις ομάδες πόλεων μαζί αποτελούσαν την Ομοσπονδία του Ηλιακού Συστήματος, ενώ ο αρχικός Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών είχε μετασχηματιστεί σε Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση." (σελ 619)

" Μίλησε αργα. Αν χάσουμε την ανθρώπινη φύση μας, χάνουμε πολλά, αλλά αν χάσουμε τη ζωώδη φύση μας, χάνουμε τα πάντα. - Επιλέγω την ανθρώπινη φύση είπε η Τσενγκ Σιν, κοιτάζοντας τους πάντες γύρω της." (σελ 651)

" Μην είσαι υπερόπτης. Η αδυναμία και η άγνοια δεν είναι εμπόδια στην επιβίωση, αλλά η υπεροψία είναι." (σελ 696)

" Μια ενοποιημένη περιοχή και ενα ενοποιημένο σύστημα σκέψης είναι πράγματα κανονικά για τον πολιτισμό ως σύνολο;" (σελ 724)

"  Η ακρίβεια της Φύσης μπορούσε μερικές φορές να ξεπερνά την φαντασία. Για παράδειγμα, η ίδια η ζωή απαιτούσε την ακριβή συνεργασία διαφόρων παγκόσμιων σταθερών με περιθώρια μόλις ενός δισεκατομμυριοστού του δισεκατομμυριοστού μέσα σε ένα συγκεκριμένο εύρος." (σελ 854)

Το "Σκοτεινό Δάσος" (Liu Cixin, εκδόσεις SELINI) και το παράδοξο του Φέρμι

Διαβάζοντας το δεύτερο τόμο της υπέροχης τριλογίας του Liu Cixin - που κυκλοφορεί στα ελληνικά απο τις εκδόσεις SELINI - δεν μπόρεσα να αντισταθώ στην πρόκληση να προσπαθήσω να σας μεταφέρω μερικές μόνο απο τις κυριολεκτικά επαναστατικές και δημιουργικές ιδέες που αναπτύσσονται εντός του.

Και αυτές είναι μόνο μια δροσοσταλίδα της πρωίνής βροχής, όπως ποιητικά θα έγραφε ο ίδιος. Γιατί η απεικόνιση των θεωριών της σύγχρονης φυσικής περιπλέκεται με τις καθόλα τεκμηριωμένες επιστημονικές προβλέψεις, την κοινωνική και πολιτική ανάλυση της γήϊνης σύγχρονης πραγματικότητας, την ανάλυση των μεγάλων μυστικών της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ενα "αιώνιο κυριολεκτικά ερωτικό ρομάντζο" και την επιστημονική φαντασία. 

Το συνιστούμε να το διαβάσετε και να το διαδώσετε αρχίζοντας βέβαια απο το πρώτο τόμο (βλ. https://evoikos.blogspot.com/2024/03/liu-cixin.html )

Παραθέτω πιο κάτω ενα μικρό απόσταγμα των ιδεών που μου προξένησαν εντύπωση. εσείς σίγουρα θα βρείτε ποιο πολλές

«Ακόμη και μπροστά στην καταστροφική… κρίση, η ενότητα της ανθρώπινης φυλής εξακολουθεί να παραμένει ένα μακρινό όνειρο». (Σκοτεινό δάσος, SELINI Αθήνα 2019, σελ. 51)

«Πρέπει να δούμε με ποιο τρόπο τα πράγματα αλλάζουν καθώς εξελίσσονται και δεν πρέπει να διαγράψουμε το μέλλον μέσα από τον τεχνολογικό ντετερμινισμό και τον μηχανικό υλισμό». (στο ίδιο, σελ. 155)

«Δεν αρκεί να παραμείνεις ζωντανός για να επιβιώσεις. Ο καλύτερος δρόμος για την επιβίωση είναι η εξέλιξη…τα ιστορικά δεδομένα του Μεσαίωνα …αποδεικνύουν ότι ένα ολοκληρωτικό καθεστώς αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για την ανθρώπινη πρόοδο». (στο ίδιο, σελ. 559)

«Αυτό που θέλω να πω είναι πως δεν θα είμαστε πια άνθρωποι με την παλιά έννοια του όρου» (στο ίδιο, σελ. 567)

«Αν εμείς εξερευνούμε τους νόμους της φύσης, τι τους νοιάζει τους νόμους; Ίσως κάποια μέρα η ανθρωπότητα – ή κάποιοι άλλοι – να εξερευνήσουν τους φυσικούς νόμους τόσο διεξοδικά, ώστε να μπορούν πια να αλλάξουν όχι μόνο τη δική τους πραγματικότητα, αλλά ακόμη και ολόκληρο το σύμπαν…Και λοιπόν; Και πάλι οι φυσικοί νόμοι δεν πρόκειται να αλλάξουν». (στο ίδιο, σελ. 520-521)

«Το σύμπαν είναι μεγάλο, μα η ζωή είναι μεγαλύτερη! Αυτό σημαίνει και το δεύτερο αξίωμα. Η ποσότητα της ύλης μέσα στο σύμπαν παραμένει σταθερή, αλλά η ζωή αυξάνεται εκθετικά. Οι εκθετικοί δείκτες είναι οι δαίμονες των μαθηματικών». (στο ίδιο, σελ. 609)

«Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί έκθεσης. Η χειρότερη είναι όταν γνωρίζω τις ακριβείς διαστρικές σου συντεταγμένες. Η αμέσως επόμενη είναι όταν ξέρω τη γενική κατεύθυνση προς την οποία βρίσκεσαι και η προτιμότερη είναι όταν γνωρίζω μόνο την ύπαρξή σου. ¨Όμως ακόμη και η προτιμότερη μορφή έκθεσης μου επιτρέπει να σε αναζητήσω, επειδή από τη στιγμή που εντόπισα την ύπαρξή σου, ξέρω και πως θα μπορέσω να σε ανακαλύψω. Από τη πλευρά της τεχνολογικής εξέλιξης είναι απλά θέμα χρόνου». (στο ίδιο, σελ. 610-611)

«Ακόμα και ένα αγαθός πολιτισμός δεν μπορεί να προβλέψει αν οποιοσδήποτε άλλος πολιτισμός είναι αγαθός ή όχι. Δεν ξέρεις αν σε θεωρώ αγαθό ή κακόβουλο. Στη συνέχεια ακόμα και αν νομίζω ότι είσαι αγαθός και επίσης γνωρίζω πως εσύ θεωρείς εμένα αγαθό και πάλι δεν ξέρω τι σκέφτεσαι σχετικά με το τι σκέφτομαι σχετικά με το τι σκέφτεσαι εσύ για μένα». (στο ίδιο, σελ. 611)

«Σε ένα πραγματικό συμπαντικό πολιτισμό, οι βιολογικές διαφορές μεταξύ των διαφόρων ομάδων θα μπορούσαν να είναι τεράστιες, ενώ οι πολιτισμικές διαφορές ίσως ξεπερνούσαν ακόμη και τη φαντασία μας. Αν προσθέσει κανείς και τις τεράστιες αποστάσεις αναμεσά τους οι αλυσίδες των υποψιών είναι ουσιαστικά άθραυστες». (στο ίδιο, σελ. 612)

«Μέσα σ ’αυτό το δάσος, η κόλαση είναι οι άλλοι. Μια αιώνια απειλή ότι οποιοδήποτε είδος ζωής αποκαλύψει την ύπαρξή του θα αφανιστεί πολύ σύντομα. Αυτή είναι η εικόνα του συμπαντικού πολιτισμού. Είναι η εξήγησή του Παράδοξου του Φέρμι». (στο ίδιο, σελ. 615)

Ο Liu Cixin είναι μηχανικός υπολογιστών και συγγραφέας. Είναι εννέα φορές νικητής του China's Galaxy Award και έχει επίσης λάβει το βραβείο Hugo 2015 για το μυθιστόρημά του  "Το πρόβλημα των τριών σωμάτων" καθώς και το βραβείο Locus 2017 για το ¨Τέλος του θανάτου"

Ο Liu Cixin για τη (μυθιστορηματική) σωτηρία του πλανήτη Γη

Έχει κυκλοφορήσει στα ελληνικά απο το 2017 απο τις εκδόσεις SELINI αλλά το διάβασα πρόσφατα και ενυπωσιάστηκα. Είναι ενα από τα σημαντικότερο μυθιστόρημα της σύγχρονης Κινεζικής λογοτεχνίας, στο οποίο με θαυμαστο τρόπο περιπλέκονται η γήίνη κοινωνία, με τις τελευταίες θεωρίες της φυσικής, η ανθρώπινη συμπεριφορά και η επιστημονική φαντασία.

Συνιστούμε να το διαβάσετε. Παρακάτω μπορείτε να βρείτε μερικές ιδέες του συγγραφέα για τα παραπάνω.

" Ναι, η ανθρωπότητα στάθηκε τυχερή σε ολόκληρη την ιστορία της. Από την Λίθινη εποχή μέχρι τώρα δεν περάσαμε καμιά πραγματική κρίση. Σταθήκαμε πολύ τυχεροί. Άν όμως πρόκειται αποκλειστικά για τύχη, τότε κάποια μέρα αναπόφευκτα θα τελειώσει. και μπορώ να σας πω ότι τελείωσε. Να ετοιμάζεστε για τα χειρότερα".  ("Το πρόβλημα των τριών σωμάτων" SELINI Αθήνα 2017, σελ. 84). 

" Είναι δυνατό η σταθερότητα και η τάξη στο κόσμο να μην είναι παρά μια παροδική δυναμική ισορροπία που εχει επιτευχθεί σε μια γωνιά του σύμπαντος, ενα σύντομο ρεύμα μέσα σε εναν χαοτικό χείμαρρο;". (Στο ίδιο σελ. 94). 

" Η περίοδος που ζούμε τώρα είναι πολύ πιο τρομακτική. Αυτή τη στιγμή, τα ζωϊκά είδη εξαφανίζονται απο τη γή πολύ πιο γρήγορα από ό,τι κατά τα τέλη της ύστερης Κρητιδικής. Η δική μας είναι η εποχή των μαζικών εξαφανίσεων". (Στο ίδιο σελ. 383). 

" Ακόμα και αν ο ίδιος ο Θεός ήταν εδώ, δεν θα μας ωφελούσε. Ολόκληρη η ανθρώπινη φυλή έχει φτάσει στο σημείο που κανένας δεν ακούει τις προσευχές της". (Στο ίδιο σελ. 256 ). 

" Γιατί κάποιος πρέπει ντε και καλά να σώσει ανθρώπους για να θεωρείται ήρωας; Γιατί η σωτηρία άλλων ειδών θεωρείται κάτι ασήμαντο; Ποιός έδωσε μια τόσο υψηλή θέση στους ανθρώπους; Όχι οι άνθρωποι δεν χρειάζονται σωτηρία. Ήδη ζουν πολύ καλύτερα απο ότι τους αξίζει". (Στο ίδιο σελ. 380). 

" Αυτοί είναι οι κανόνες στο παιχνίδι του πολιτισμού: πρώτη σε σειρά προτεραιότητας είναι η εξασφάλιση της ύπαρξης του είδους μας και της άνετης ζωής των ανθρώπων. Όλα τα άλλα έρχονται σε δεύτερη μοίρα". (Στο ίδιο σελ. 383). 

" Όσο πιο φτωχό είναι ενα χωριό τόσο πιο επινοητικοί είναι οι κάτοικοί του.....Μπορώ ήδη να φανταστώ τους χωρικούς να βλέπουν το συγκρότημα... σαν ένα ζουμερό κομάτι κρέας απο το οποίο μπορούν να κόψουν μερικές μπουκιές". (Στο ίδιο σελ. 385). 

" Ο Χριστιανισμός επικεντρώνεται στον άνθρωπο. μολονότι όλα τα ζώα μπήκαν στη Κιβωτό του Νώε, τα άλλα ζωίκά είδη δεν απέκτησαν ποτέ την ίδια αξία με τους ανθρώπους. Όμως ο Βουδισμός επικεντρώνεται στη διάσωση κάθε ζωής". (Στο ίδιο σελ. 389). 

" Ήταν αδύνατο να περιμένει μια ηθική αφύπνιση απο την ίδια την ανθρωπότητα, όπως ήταν αδύνατο και το να περιμένει πως οι άνθρωποι θα μπορούσαν να σηκωθούν απο το έδαφος τραβώντα οι ίδιο τα μαλλιά τους. Η επίτευξη της ηθικής αφύπνισης απαιτούσε μια δύναμη έξω απο την ανθρώπινη φυλή". (Στο ιδιο σελ.35).

Ο Liu Cixin είναι μηχανικός υπολογιστών και συγγραφέας. Είναι εννέα φορές νικητής του China's Galaxy Award και έχει επίσης λάβει το βραβείο Hugo 2015 για το μυθιστόρημά του  "Το πρόβλημα των τριών σωμάτων" καθώς και το βραβείο Locus 2017 για το " Τέλος του θανάτου".