![]() |
Μπαλέτο-ΕΛΣ-Η-χρυσή-εποχή-φωτό-Βασίλης-Κεχαγιάς |
17. 06. 2025
Αειφόρος ανάπτυξη σημαίνει ότι οι ανάγκες της παρούσας γενιάς καλύπτονται χωρίς να υποθηκεύεται η ικανότητα των επόμενων γενεών να καλύψουν τις δικές τους ανάγκες. Αποσκοπεί στη διασφάλιση της ικανότητας της γης να ευνοεί όλες της μορφές ζωής και βασίζεται στις αρχές της δημοκρατίας, της ισότητας των φύλων, της αλληλεγγύης, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. (Για πιο εύκολη ανάγνωση των κειμένων παρακαλώ επιλέξτε περιήγηση με Google Crome)
![]() |
Ivan Aivazovsky, ιδιωτική συλλογή |
ΑΤΑΦΟΣ ΝΕΚΡΟΣ
Ο Πολυνείκης παραμένει άταφος
κι’ ο Κρέοντας κυρίαρχος του κόσμου.
Η Αντιγόνη ακόμη να φανεί
κι’ οι Πολυνείκες όλο και πληθαίνουν,
στην σκοτεινή του Άδη αναμονή.
Μια Αντιγόνη, μόνη, δεν αρκεί
τον Πλούτο και τον Άρη να δαμάσει.
05.06.2025
1
Βάρκα ο πόνος
χωρίς πανί και ξάρτι.
Που θα με βγάλει;
2
Φάρο δεν βλέπω.
Της ψυχής μου η φλόγα
τώρα μ’ οδηγεί.
3
Μένω στη βάρκα!
Ότι πονώ κι’ αγαπώ
ζωή προσμένει.
25.09.2018, Ασχαμπάντ
![]() |
Ντοκιμαντέρ εεκτός συναγωνισμού στο φεστιβάλ της Βενετίας |
Αντάρτης των Τουπαμάρος, 13 χρόνια στις φυλακές της Χούντας, Πρόεδρος, 2010 - 2015, της Ουρουγουάης.
Ξεκουράσου πολεμιστή!
Οι ήττες και οι νίκες σου
έχουν γραφτεί στην Ιστορία
και βαθιά, πολύ βαθιά,
στην μνήμη των ανθρώπων.
Των άκληρων ήσουν ψυχή
και των αρχόντων φόβος,
μέχρι που άρχοντας εσύ
στη γη πατούσες, ίδια μ’ όλους.
Τον κήπο των ονείρων πότισες
με της καρδιάς το αίμα
και το μυαλό, στο χώμα φύτεψες
το αύριο ν’ ανθίσει.
Ξεκουράσου εσύ, πολεμιστή!
Άλλοι θα ’ρθούν να κουραστούν!
14.05.2025, Δημήτρης Βασιλείου
![]() |
Joan Miró Μια ματιά στον ουρανό. Constellations |
«Συνάψιες ὅλα καὶ οὐχ ὅλα, συμφερόμενον διαφερόμενον, συνᾷδον διᾷδον, καὶ ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα.» Ηράκλειτος ο Εφέσιος (544 – 484 π.χ. περίπου)
ισορροπείς.
Στο τεντωμένο σχοινί του είναι και του μη είναι
δημιουργείς.
Ερωτοτροπώντας με τη ζωή και με το θάνατο
εκμηδενίζεις την αδιαφορία,
ενωποιείς το κύκλο της ζωής,
νοηματοδοτείς την ύπαρξή σου.
Η κάθε στιγμή είναι στιγμή σου.
Ο κάθε παλμός είναι παλμός σου.
Το κάθε α έχει την συνέχειά του.
Η τέμνουσα ζωής και θανάτου
σημείο μέγιστο, μοναδικό της ύπαρξής σου.
Στο δίλημμα: υπάρχω - δεν υπάρχω,
η απάντηση είναι μία και μόνο μία: Είμαι παρών!
Και
ισορροπώ και δημιουργώ!
Και είμαι και δεν είμαι!
Αυτός είμαι!
Ψυχή μου λευκή, στην αγορά της λύπης μη με ξοδέψεις.
Συμπληρώνονται στις 9 Μάη 2025, ογδόντα χρόνια από την ημέρα, 9 Μάη 1945, που ο Κόκκινος Στρατός της Σοβιετικής Ένωσης έμπηξε την Κόκκινη Σημαία της Νίκης στην καρδιά του φασιστικού τέρατος, μέσα στην ίδια του τη φωλιά, αναγκάζοντας την φασιστική Γερμανία σε πλήρη και απόλυτη συνθηκολόγηση.
«Ο Ηράκλειτος» Πίνακας του Johan Moreelse (1603 – 1634)
Μετά
την άλωση της Τροίας
ο
Οδυσσέας, ο πολυμήχανος,
γεμάτος
έπαινους ανδρείας
στάθηκε
και σκέφθηκε αμήχανος.
Τι
να γυρίσω στην Ιθάκη,
σε
τόπους ήρεμους, χωρίς ανέμους;
Να
κάνω τι, στο πατρικό το τζάκι,
στην
Πηνελόπη μου, χωρίς πολέμους;
Με
τους συντρόφους μπαίνοντας
στα
γερά σκαριά των πλοίων
έδωσε
το σύνθημα, δείχνοντας
κατεύθυνση
νέων δρόμων, θείων.
Εκεί
αδέρφια, σύντροφοι και φίλοι!
Άγνωστους
δρόμους τώρ’ ανοίξτε,
σπάστε
τα σύνορα, την πύλη
νέους
ορίζοντες στον κόσμο δείξτε.
Κι’
ήταν αυτό το μήνυμα
το
ένα, το μοναδικό, αιώνια,
και
μ’ όποιο να ’ναι τίμημα
υπηρετείστε
το δαιμόνια.
![]() |
Γεράσιμος Γαλατσιάτος. Μιας αγκαλιάς το φως |
Στου ουρανού την απεραντοσύνη
πολλά τ’ αστέρια που θα σε καλέσουν
στον κόσμο τους να ζήσεις,
μα ένα υπάρχει που θα συναντήσεις
κι’ αιώνια οι μοίρες σας θα δέσουν
στου έρωτα την άφθαρτη μεγαλοσύνη.
Απ’ των φιλιών το αμέτρητο πλήθος
πολλά είναι εκείνα που θα σε
γλυκάνουν
στα όνειρα δίνοντας ζωή,
μα ένα εκείνο που πνοή
θα δίνει στη ψυχή σου, σαν φθάνουν
μέρες που φωνή πρέπει να πάρει ο
μύθος.
Απ’ των χεριών το δάσος τ’
απειράριθμο
άκρες πολλών δακτύλων θα σ’ αγγίξουν
βοήθεια δήθεν πως σου δίνουν,
μα δυο εκείνα που θα μείνουν
την εύθραυστη ζωή σου να στηρίξουν
στο μονοπάτι το μοναχικό και άρρυθμο.
Κάποιο πρωινό, πριν μερικές μέρες, ο αγαπημένος και παμπάλαιος φίλος μου, Σπύρος Κανιώρης, μου έστειλε μέσω τηλεφωνικού μηνύματος ένα ποίημά του, με τίτλο “ΕΙΜΑΙ ΤΟ ΤΩΡΑ”!
Εξεπλάγην τα μάλα! Δεν με είχε συνηθίσει σε τέτοια ποιητικά μηνύματα ο Σπύρος! Βρήκα θέση και τρόπο κάπου να παρκάρω και ανοίγω το μήνυμα του Κανιώρη. Η προηγηθείσα έκπληξη μετετράπη σε χαρά και ικανοποίηση!
Το “ΕΙΜΑΙ ΤΟ ΤΩΡΑ” του Σπύρου μου άρεσε και με προκάλεσε! Με προκάλεσε να του απαντήσω. Μ’ αρέσουν τέτοιου είδους διάλογοι! Ξαναδιάβασα το “ΕΙΜΑΙ ΤΟ ΤΩΡΑ”μερικές φορές και μέχρι να επιστρέψω στο σπίτι, το μυαλό μου “δούλευε” την απάντηση στο μήνυμα του Σπύρου. Μπήκα στο σπίτι και άρχισα να αποτυπώνω σ’ ένα χαρτί την απάντηση. Η απάντηση έχει ως τίτλο “ΑΥΡΙΟ ΓΙΝΕ”. Η απάντησή μου άρεσε στον Σπύρο, έτσι μου είπε.
Μετά από μια συζήτηση, συμφωνήσαμε, ο Σπύρος κι’ εγώ, να δημοσιοποιήσουμε αυτόν τον διάλογό μας, να τον μοιραστούμε με παλιούς και νέους φίλους μας.
Κι’ όποιος θέλει κι’ επιθυμεί, μπορεί να συμμετάσχει σ’ αυτόν τον διάλογο.
ΕΙΜΑΙ ΤΟ ΤΩΡΑ! (του Σπύρου Κανιώρη)
Ακούω το κύμα, ακούω τα πουλιά,
ακούω τα φύλλα των δέντρων, αγγίζω τους κορμούς,
μυρίζω πασχαλιές της άνοιξης!
Δεν ακούω τους ανθρώπους,
δεν ακούω αλυσοπρίονα,
δεν βλέπω τα έργα τους, δεν ακούω κραυγές,
μυρίζω γαλήνη!
Ακούω την ησυχία του δάσους,
ακούω την αναπνοή του σκύλου,
νοιώθω την συντροφιά του!
Ακούω τα πουλιά, αγκαλιάζω τα ευκάλυπτα,
χαϊδεύω το σώμα τους,
υποκλίνομαι!
Ακούω το βήμα μου, ακούω την άνοιξη, αδειάζω τις σκέψεις μου,
είμαι η φύση, είμαι το είναι μου,
είμαι το τώρα!
Κυανή Ακτή, Πρέβεζα, 3 Απρίλη 2025
ΑΥΡΙΟ ΓΙΝΕ (του Δημήτρη Βασιλείου)
Ναι, το τώρα είσαι!
Το τώρα, που το χτες σου
σέρνεις σπλαχνικά
και με αγάπη περισσή,
το χτες, που ήταν αύριο για σένα
και τώρα έγινε τώρα.
Μα τώρα,
αύριο να γίνεις πρέπει,
για τα παιδιά που έρχονται
το χτες να κάνουν τώρα.
Αύριο γίνε,
για ότι αγαπάς,
που αγκαλιάζεις και πονάς.
Αύριο γίνε!
Αθήνα, 4 Απρίλη 2025
Ο αγαπημένος φίλος μου, απ’ την εποχή των πανεπιστημίων μας στην Σοβιετική Ένωση, ο Φιλάρετος, απ’ τις σελίδες του υπέροχου Παρατηρητηρίου Αειφορίας Ευβοϊκού προχώρησε σε μία, κατά την άποψή μου, εκπληκτικά σημαντική κίνηση - την παρουσίαση έργων της παγκόσμιας λογοτεχνικής δημιουργίας, υπό τον γενικό τίτλο: “ΚΑΘΕ ΒΙΒΛΙΟ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΤΡΕΝΟ”.
Κάθε βιβλίο είναι ένας νέος κόσμος, ένας καινούργιος πλανήτης που μας αποκαλύπτεται και μας βοηθάει στην πληρέστερη κατανόηση του σύμπαντος και ταυτόχρονα στην πληρέστερη κατανόηση της κοινωνί)ας, της φύσης και του ανθρώπου. Τα βιβλία είναι μια άλλη μορφή του κόσμου μας, ένας τρόπος που ενοποιεί το σύμπαν μας στην ιστορική του πορεία. Με τα βιβλία μπορεί ο άνθρωπος να περιδιαβαίνει στο χθες, στο σήμερα, στο αύριο. Όπως μπορείτε να δείτε στις προηγουμενες δημοσιεύσεις, πολλοί από τους δημιουργούς αυτών των "έργων - τρένων" είναι Ποιητές. Ποιητές σ’ όλους τους χρόνους και εποχές, σ’ όλους τους τόπους και σ’ όλες τις γλώσσες! Παντού και πάντα η ενοποιός, τον χρόνο, τον χώρο, τον άνθρωπο Ποίηση, όπως γράφω στον πρόλογο της ποιητικής μου συλλογής “Τα όνειρα περπάτησαν στη γη” (εκδόσεις “Άπαρσις”, Αθήνα, 2020).
Ένας απ’ αυτούς τους Ποιητές είναι ο Πέρσης Ποιητής Νιζαμί Γκιαντζεβί (Νιζάμ - Ουντίν Αμπού Μωχάμετ Ιλιάς μπεν Γιουσούφ 1141 - 1209 ), για τον οποίο μπορείτε να διαβάσετε στο κείμενο που ακολουθεί. Είναι ο σημαντικότερος από τους επικούς ποιητές της εποχής του. Σήμερα θεωρείται και τιμάται ως ο "εθνικός" Ποιητής του Αζερμπαϊτζάν. Ο Νιζαμί ήταν ο μόνος από τους μεγάλους Ποιητές της εποχής του, ο οποίος ποτέ δεν δέχθηκε, επίμονα αρνούνταν, αποδεχόμενος τις όποιες επιπτώσεις, να εγκατασταθεί στην αυλή κάποιου ηγεμόνα, διατηρώντας την ποιητική του ελευθερία!
Λεϊλά και Μετζνούν
Το έργο είναι ένας θρύλος αραβικής προέλευσης, για τον Βεδουίνο ποιητή του 7ου αιώνα, Κουάις ιμπν αλ-Μουλάουα και της αγαπημένης του Λεϊλά μπιν Μαντί (αργότερα γνωστής ως Λεϊλά αλ-Ααμιρίγια). "Ο θρύλος της Λεϊλά και του Μετζνούν πέρασε από την αραβική στην περσική, την τουρκική και την ινδική γλώσσα", κυρίως μέσα από το αφηγηματικό ποίημα που γράφτηκε το 584/1188 από τον Πέρση ποιητή Νιζαμί. Πρόκειται για ένα δημοφιλές ποίημα, που αφηγείται την ιστορία αγάπης των δύο νέων. Ο Λόρδος Βύρων το ονόμασε "Ρωμαίος και Ιουλιέτα της Ανατολής".
Ο Κουάις και η Λεϊλά
ερωτεύτηκαν όταν ήταν νέοι, αλλά μεγαλώνοντας, ο πατέρας της Λεϊλά δεν τους
επέτρεψε να είναι μαζί. Η Λεϊλά έγινε εμμονή για τον Κουάις. Η φυλή του Μπάνο
Αμίρ του έδωσαν το όνομα Majnūn ( مجنون "τρελός"). Πολύ
πριν από τον Νιζαμί, ο θρύλος κυκλοφόρησε σε διάφορες εκδοχές. Οι πρώτες
προφορικές αναφορές σε αυτόν τεκμηριώνονται στο Kitab al- Aghani και στο Al-Shi'r wa-l-Shu'ara του Ibn Qutaybah. Οι αναφορές είναι ως επί
το πλείστον πολύ σύντομες, με χαλαρή σύνδεση και μικρή ή καθόλου πλοκή. Ο
Νιζαμί συνέλεξε κοσμικές και μυστικιστικές πηγές για τον θρύλο και παρουσίασε
μια ζωντανή εικόνα των διάσημων εραστών. Στη συνέχεια, πολλοί άλλοι Πέρσες
ποιητές τον μιμήθηκαν και έγραψαν τις δικές τους εκδοχές της ερωτικής ιστορίας.
Το αποκορύφωμα του
καλλιτεχνικού επιτεύγματος του ποιητή είναι το επικό ποίημα «Iskandername» (Το βιβλίο του Αλεξάνδρου). Ο Nιζαμί δημιούργησε
ένα έργο εγκυκλοπαιδικού πεδίου, σε στυλ συγκρητισμού. Συνέθεσε ζωροαστρικές
παραδόσεις, μουσουλμανικές πεποιθήσεις, χρονικά Σασσανιδών και αρχαία ελληνική
φιλοσοφία. Η πολύπλευρη ιστορική του επισκόπηση συγχωνεύεται με το θέμα της
αγάπης και με μια περιγραφή της φιλοσοφικής έννοιας της ύπαρξης και των σκέψεων για το νόημα της ζωής. Το ποίημα χωρίζεται σε δύο ενότητες, το «Sharaf-Name», (το Βιβλίο της Δόξας) και το «Iqbal-Name» (το Βιβλίο της Ευτυχίας). Το «Iskandername» είναι η πληρέστερη και βαθύτερη αντανάκλαση των κοινωνικών ιδεών
και των φιλοσοφικών επαγωγών του Νιζαμί. Ξεκίνησε
να γράφει αυτό το βιβλίο όταν ήταν ήδη εξήντα, μια μεγάλη ηλικία για εκείνη την
εποχή. Είναι ένα ποίημα που δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο ευρύ δημιουργικό πεδίο
των καλλιτεχνικών του σκέψεων. Ο χαρακτήρας του Νιζαμί, ο Ισκαντέρ (ο Μέγας
Αλέξανδρος), είναι ένας εξιδανικευμένος μονάρχης και στρατιωτικός ηγέτης, είναι
σοφός και δίκαιος, φέρνει τάξη σε όλο το βασίλειό του, ελευθερώνει τον λαό του
από τη φτώχεια και την καταπίεση, αναλαμβάνει
δημόσια οικοδομικά έργα, παίρνει συμβουλές από τους μορφωμένους και
συλλογίζεται βαθιά. Μετατρέποντας το ιστορικό πρότυπο στην εικόνα του Ισκαντέρ,
του ιδανικού μονάρχη, ο Νιζαμί καταφέρνει να παραμείνει πιστός στην ιστορία με
πολλούς τρόπους.
Η ιστορία της Βασίλισσας Νουσάμπα είναι ένα από τα πιο αξιοσημείωτα τμήματα αυτού του επικού ποιήματος. Γνωρίζουμε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος επισκέφτηκε τον Καύκασο και διηγούμενος την ιστορία μιας συνάντησης μεταξύ του Ισκαντέρ και της Βασίλισσας Νουσάμπα στη Μπαρντά (Αζερμπαϊτζάν), ο Νιζαμί υμνεί την ομορφιά και το μεγαλείο της φυσικής ομορφιάς της πατρίδας του.
Η Βασίλισσα Νουσάμπα είναι μια έξυπνη και δίκαια μονάρχης. Είναι μια ισχυρή βασίλισσα που διαχειρίζεται τις υποθέσεις της χώρας της με επιδεξιότητα. Οι κάτοικοι της Μπαρντά ζουν σε ειρήνη και ευημερία υπό την κυριαρχία της. Οι μέρες τους είναι χαρούμενες, γιατί η μονάρχης τους τους προστατεύει από τη φτώχεια και τις επιθέσεις των εχθρών. Ο Νιζαμί ήταν απρόσβλητος από τη μισαλλοδοξία και τον ασκητισμό, ο ήρωάς του είναι το ανθρώπινο είδος και η έντονη αγάπη του ανθρώπινου είδους για τη ζωή. Η σκηνή της γιορτής, στην οποία η Βασίλισσα Νουσάμπα τιμά τον Ισκαντέρ, είναι συμβολική και διδακτική. Αντί για φαγητό, η Βασίλισσα επιλέγει να σερβιριστούν πολύτιμοι λίθοι. Όταν ο μπερδεμένος και έκπληκτος Ισκαντέρ ρωτά το νόημα αυτού, λαμβάνει την εξής απάντηση:
Λέγοντας: Γιατί αρνείστε να φάτε πολύτιμους λίθους;
Θα προτιμούσατε να γεμίσετε άσκοπα τα αποθέματα
σας,
Από πράγματα που δεν χρειάζεστε, που κερδίσατε
στους πολέμους σας;
Τα λόγια της Νουσάμπα μεταφέρουν τις σκέψεις του Nιζαμί σχετικά με τη σκληρότητα των πολεμοχαρών, που ζουν μόνο για να εισβάλλουν και να λεηλατούν ξένα εδάφη και λαούς. Ο IΙσκαντέρ καθιέρωσε νέα τάξη και νέους νόμους στις χώρες όπου ήρθε. Βοήθησε τους κατοίκους, τους έσωσε από την καταστροφή, την κατάρρευση και τη φτώχεια, και τους προστάτευσε από τις επιθέσεις των επιδρομέων. Μόνο στη Μπαρντά, όπου κυβερνούσε η Βασίλισσα Νουσάμπα, δεν χρειαζόταν η βοήθειά του. Ήταν στην Μπαρντά, όπου ο Νιζαμί γνώρισε δικαιοσύνη, ευημερία, άνθηση πολιτισμού, ειρήνη και ήρεμη ζωή. Η απεικόνιση της Βασίλισσας Νουσάμπα δείχνει το υψηλότερο επίτευγμα της γυναίκας, ευφυής, ελεύθερη, και απελευθερωμένη από προκαταλήψεις.
Το δεύτερο τμήμα του βιβλίου ονομάζεται «Iqbal-Name», στο οποίο ο Νιζαμί απεικονίζει τον ήρωα του Ισκαντέρ ως μορφωμένο και φιλοσοφημένο προφήτη. Στο «Iqbal-Name», ο Νιζαμί αναπτύσσει έναν πλούτο λαογραφικών και λογοτεχνικών πηγών για να δημιουργήσει συναρπαστικούς φιλοσοφικούς και ηθικούς μύθους που χαρακτηρίζονται από τη βαθιά φιλοσοφική τους έννοια. Βλέπουμε μεγάλο μέρος της προσωπικής ζωής του Νιζαμί και την κατανόησή του για την ιστορία.
Τα βασικά θέματα αυτών των ιστοριών είναι η ιδέα της δικαιοσύνης και το κάλεσμα του ανθρώπου σε εμπνευσμένα έργα τέχνης στο όνομα της ευτυχίας και της ευημερίας. Και εδώ τονίζεται η σημασία της επιστήμης, της φιλοσοφίας, της μουσικής και των διαφόρων μορφών τέχνης στη ζωή μας. Ο Νιζαμί εξυμνεί την ευφυΐα, τη σοφία και την αξιοπρέπεια του εργαζόμενου ανθρώπου.
Ο συγγραφέας δείχνει τη βαθιά γνώση του ήρωά του στις βασικές μορφές της
επιστήμης και της φιλοσοφίας. Ο Ισκαντέρ οργανώνει συζητήσεις στο παλάτι του,
στις οποίες επικρατεί έναντι διάσημων ανδρών των γραμμάτων. Επτά σπουδαίες
ελληνικές προσωπικότητες συμμετέχουν στη συζήτηση με τον Ισκαντέρ. Είναι οι Aristatalis (Αριστοτέλης), Valis (Θαλής της
Μιλήτου), Bulinas (Απολλώνιος Τυανέας),
Shoucrates (Σωκράτης), Furfurius (Πορφύριος της Τύρου), Hormus (Ερμής
Τρισμέγιστος) και Aflatun (Πλάτωνας).
Ο Nιζαμί εμφυσά στον ήρωα του Ισκαντέρ το τεράστιο οικοδόμημα γνώσεων της ελληνικής φιλοσοφίας. Η αναχρονιστική τάξη (αυτοί οι άνδρες των γραμμάτων έζησαν σε πολύ διαφορετικές περιόδους) επιτρέπει στον Nιζαμί να μυήσει τους αναγνώστες του στις κύριες ιδέες της αρχαίας φιλοσοφίας, προσθέτοντας ταυτόχρονα τη δική του άποψη.
Η εξαιρετική ικανότητα του Ισκαντέρ ως φωτισμένου μονάρχη τον τοποθετεί
πολύ ψηλά. Ένας θεϊκός αγγελιοφόρος του φέρνει την είδηση ότι έχει αναδειχθεί
προφήτης. Ο Ισκαντέρ ξεκινά ένα υπέροχο ταξίδι, αλλά αυτή τη φορά για να
καλέσει τον κόσμο να ακολουθήσει τον πραγματικό δρόμο της επιστήμης και της
ανθρώπινης σοφίας. Ο Νιζαμί αγγίζει τα χαρακτηριστικά ενός ιδανικού μονάρχη σε
όλα σχεδόν τα έργα του. Δημιούργησε τελικά ένα τέτοιο πρότυπο
στον Ισκαντέρ.