 |
| Hieronymus_Bosch_-_The_Garden_of_Earthly_Delights |
πόσες ανέστησε ψυχές,
μα βρέθηκε στον Άδη.
Πόσες ακτίνες έστειλε
το φως, λευκό ανέτειλε,
μα επνίγη στο σκοτάδι.
Όνειρα πυροδότησε,
ότι και να του κόστισε,
για των ανθρώπων τη ζωή.
Έκανε πολλές θυσίες,
ξεπέρασε τις προδοσίες.
Του ’μεινε μόνο η πνοή.
Έτσι, άρχισε και πάλι,
ερώτων νέων, κάλλη
να πλέκει με ορμή,
στου νέου κόσμου την αυλή.
Για θαύμα δεν παρακαλεί,
η ανάγκη είν’ η αφορμή.
27. 07. 2025 Αθήνα
.jpg)
Στην καθαυτό αφήγηση, ακριβώς όπως είχε προαναγγείλει στον πρόλογο, παρουσιάζει μία άκρως αρνητική εικόνα του δυτικού κυρίως, αλλά και του ελληνικού μεσαίωνα, καθώς και της σύγχρονης εκκλησιαστικής ζωής. Ένα στοιχείο στο οποίο επιμένει ιδιαίτερα είναι η ερωτική δραστηριότητα των μοναχών: ο πατέρας της Ιωάννας ήταν μοναχός που γνώρισε τη μητέρα της, όταν του την πρόσφερε ένας υπηρέτης με αντάλλαγμα το δόντι ενός Αγίου, η Ιωάννα ακολούθησε την μοναστική ζωή επειδή στον ύπνο της εμφανίστηκε μία Αγία που της εκθείασε τα αγαθά της ζωής στο μοναστήρ,ι λέγοντας ότι οι μοναχές απολαμβάνουν τις επισκέψεις εραστών και πολυτελή ζωή, ενώ διαδίδουν ότι περνούν τη ζωή τους με προσευχές και στερήσεις. Επιπλέον ο Ροΐδης παρουσιάζει τους καθολικούς ιερείς ως αγράμματους, πρόθυμους να παραβιάσουν τη νηστεία βαφτίζοντας ψάρι το κρέας και τους ανώτερους κληρικούς ενδιαφερόμενους μόνο για ραδιουργίες, υλικές απολαύσεις και απόκτηση δόξας και χρημάτων. Στο κεφάλαιο όπου αφηγείται την παραμονή της Ιωάννας στην Αθήνα ο Ροΐδης αναφέρεται εκτενώς στην Ορθόδοξη Εκκλησία και με πολλές αφορμές παρουσιάζει και τους ορθόδοξους ιερείς ενδιαφερόμενους μόνο για τα επίγεια αγαθά, επιρρεπείς στην παραβίαση της νηστείας και στις ερωτικές προσφορές της Ιωάννας, κυρίως όμως κατηγορεί την Ορθόδοξη Εκκλησία για τυπολατρία και συντηρητισμό καθώς και για χαρακτηριστικά που κατά τη γνώμη του απομακρύνουν τους πιστούς από την άσκηση της λατρείας, όπως η μεγάλη διάρκεια της λειτουργίας και η αισθητική των αγιογραφιών και της βυζαντινής ψαλμωδίας (την οποία ονομάζει «ρινοφωνία»). «Ὁ χριστιανισμός κατέπνιξε τὴν εἰδωλολατρείαν καὶ ἐν τούτοις τὸ ἄκακον τοῦτο θῦμα κατέστησε τὸν φονέα του γενικὸν κληρονόμον, κληροδοτῆσαν αὐτῷ τοὺς ναούς, τὰς τελετάς, τὰς θυσίας, τοὺς μάντεις, τοὺς ἱερεῖς καὶ τοὺς ὀνειροκρίτας. Ταῦτα πάντα παραλαβόντες οἱ χριστιανοὶ μετεσχημάτισαν ὁπωσοῦν πρὸς χρῆσίν των, ὡς οἱ λογοκλόποι τὰς ξένας ἰδέας, ὀνομάσαντες ἐκκλησίας τοὺς ναούς, τοὺς βωμοὺς θυσιαστήρια, τὰς πομπὰς λιτανείας καὶ τοὺς θεοὺς Ἁγίους. Ἅγ. Νικόλαον τὸν Ποσειδῶνα, τὸν Πᾶνα Ἅγ. Δημήτριον καὶ Ἀπόλλωνα τὸν Ἅγ. Ἠλίαν, ἀλλ’ εἰς τούτους προσήρτησαν οἱ ἱερεῖς, ἵνα τοὺς καταστήσωσι σεβαστοτέρους, καὶ μακρὰν γενειάδα, ὡς αἱ προαγωγοὶ τῆς Ρώμης ξανθὴν φενάκην εἰς τὰς ὑποτρόφους των, ἵνα ἑλκύωσι πλείονας πελάτας».
Ο συγγραφέας, δημοσιογράφος στο επάγγελμα έγραφε σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά, και μεταξύ 1875 και 1885 εξέδωσε τη δική του σατιρική εφημερίδα «Ασμοδαίος», μαζί με τον φίλο του και γελοιογράφο Θέμο Άννινο. Μετέφρασε πρώτος στα ελληνικά μυθιστορήματα του Ε.Α.Πόε. Υπογράφοντας τα άρθρα του με διάφορα ψευδώνυμα, σχολίαζε τη δημόσια και πολιτική ζωή της Ελλάδας και συχνά τάχθηκε υπέρ της πολιτικής του Χαρίλαου Τρικούπη. Το 1877 με το άρθρο του «Περί Σύγχρονης Ελληνικής Ποίησης», ενεπλάκη σε δημόσια διαμάχη με τον πολιτικό και συγγραφέα Άγγελο Βλάχο, σχετικά με τις επιρροές και τον χαρακτήρα της σύγχρονης ελληνικής ποίησης. Ο Ροΐδης ήταν κριτικός απέναντι στον ρομαντισμό στη λογοτεχνία και την ποίηση, και συχνά καυστικός και σαρκαστικός προς τους ρομαντικούς της εποχής του. Δημοσίευσε μια σειρά δοκιμίων, όπου υποστήριζε τη χρήση της δημοτικής γλώσσας, παρόλο που ο ίδιος έγραφε στη καθαρεύουσας. Θεωρούσε την καθομιλουμένη ισάξια με την καθαρεύουσα, σε πλούτο, ακρίβεια και σαφήνεια και υποστήριζε τη συγχώνευση των δύο σε μία γλώσσα, ώστε να αποφευχθεί η διγλωσσία της εποχής. Το 1878 διορίστηκε διευθυντής της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, όπου εργάστηκε κατά τη διάρκεια των κυβερνήσεων Τρικούπη, και απολύθηκε από τις κυβερνήσεις Δεληγιάννη. Έχει πει το γνωστό απόφθεγμα: «Κάθε τόπος υποφέρει από κάτι, η Αγγλία από την ομίχλη, η Ρουμανία από τις ακρίδες, η Αίγυπτος από τις οφθαλμικές ασθένειες και η Ελλάδα από τους Έλληνες». Μετά τον θάνατό του, όπως δήλωσε ο ανιψιός και βιογράφος του, ο ίδιος ο Ροΐδης στην πραγματικότητα δεν αφορίστηκε ποτέ, συνέχισε να ακολουθεί τις θρησκευτικές πρακτικές και έλαβε την τυπική ορθόδοξη ταφή.
 |
| By Antal Pal 1974 |
328. Χελιδόνια και Αμαζόνες (Άρθουρ Ρένσομ – 1930) Κλασικό έργο της βρετανικής παιδικής λογοτεχνίας, που εγκαινίασε μια ολόκληρη σειρά (12 βιβλία συνολικά) και επηρέασε πολλές γενιές, προβάλλοντας τα ιδανικά της απλής, φυσικής διαβίωσης και της δημιουργικής απασχόλησης των παιδιών. Αφηγείται την ιστορία τεσσάρων παιδιών της οικογένειας Γουόκερ, που περνούν τις καλοκαιρινές τους διακοπές στην περιοχή των Λιμνών της Αγγλίας και με ένα ιστιοπλοϊκό σκάφος με το όνομα Swallow, ξεκινούν περιπέτειες στη λίμνη, εξερευνώντας νησιά και κατασκηνώνοντας στις ακτές της. Σύντομα συναντούν τις αδελφές Μπλακκετ, που έχουν το δικό τους πλοίο, το Amazon, και οι δύο ομάδες μπλέκονται σε παιχνίδια εξερεύνησης, ανταγωνισμών και συνεργασίας. Η ιστορία είναι ύμνος στη φαντασία των παιδιών, την περιπέτεια, την ελευθερία και αυτονομία, τη σχέση ανθρώπου και φύσης και την φιλία και ομαδικότητα. «Τα παιδικά βιβλία είναι ίσως τα πιο δύσκολα να γραφτούν, είναι σίγουρα τα πιο δύσκολα στην κριτική. Γιατί μόνο τα παιδιά μπορούν να κρίνουν σωστά την αξία τους, και τα παιδιά, πολύ σοφά, δεν αναθεωρούν ποτέ. Ένας ενήλικας πρέπει να ανατρέξει στην παιδική του ηλικία και να αναρωτηθεί: Θα μου άρεσε ένα τέτοιο βιβλίο τότε; Η απάντηση, στην περίπτωση του Swallow και των Amazons, είναι πολύ σίγουρη. Ναι. Επιπλέον, το βιβλίο είναι εντελώς γοητευτικό, πέρα από τις ιδιότητες του ως παιδική λογοτεχνία. Αυτό είναι σπάνιο. γιατί, γενικά, τίποτα δεν κάνει πιο θλιβερό το διάβασμα από τη συνειδητή νεανικότητα των ενηλίκων».(Malcolm Muggeridge)
329. Το Δελφικό μανιφέστο (Άγγελος Σικελιανός – 1930) Είναι το πνευματικό - ιδεολογικό θεμέλιο και η κορύφωση της Δελφικής Προσπάθειας. «Ο Άνθρωπος, φέροντας μέσα του τον Σπόρο του Πνεύματος όλων των εποχών, δεν έχει άλλη αποστολή από το να τον φυτέψει στον αγρό της Συνείδησης και να τον καρπίσει. Οι Δελφοί, ως τόπος και σύμβολο, δεν ζητούν τίποτε άλλο παρά την Ενότητα. Την Ενότητα του Ανθρώπου με τον Άλλο, με το Όλον, με το Θείο μέσα του. Δεν ήλθαμε εδώ να κοιτάξουμε ερείπια, αλλά να αφυπνίσουμε τον Ρυθμό της Ανθρωπότητας. Γιατί μόνον ο Πνευματικός Ρυθμός οδηγεί στη Ζωή. Όλα τ’ άλλα είναι παραφωνία και Θάνατος.» Οραματίζεται ένα σύμπαν ενότητας μέσω του πολιτισμού και της πνευματικότητας, όπου οι Δελφοί γίνονται σύμβολο παγκόσμιας συνείδησης. Το κείμενο προηγείται κατά δεκαετίες της σύγχρονης συζήτησης για την πολιτιστική παγκοσμιότητα, την οικολογία, τον διάλογο πολιτισμών και τις ολιστικές προσεγγίσεις. Παραμένει όραμα και έμπνευση μέχρι σήμερα ως πρότυπο πνευματικής στάσης ζωής και ως υπόμνηση ότι η αληθινή αναγέννηση αρχίζει από τη συνείδηση του κάθε ανθρώπου.
330
ChatGPT Image
 |
| Νικηφόρος Λύτρας. 1870 |
.jpg)
Μια ειδική υπαρξιακή αρχή, που συνάγεται στο Zhuangzi, είναι η έννοια της «Ουράνιας Άνοιξης» («tian ji», κινέζικα: 天機). «Η Ουράνια Άνοιξη» είναι ένα είδος μηχανής, μια έμφυτη φυσική ιδιότητα των πραγμάτων, με την οποία ζουν και κινούνται όλα τα έμβια όντα: «Με συγκινεί η Ουράνια Άνοιξη μέσα μου, και πώς κινούμαι, ο ίδιος δεν ξέρω». Οι κύριες ιδιότητες που έχει το ον, σύμφωνα με τον Zhuangzi, είναι το κενό και η ειρήνη, η αμορφία και η αδράνεια. Είναι «η ρίζα όλων των πραγμάτων», «... κενό και ειρήνη, απουσία εικόνων και πράξεων - αυτή είναι η βάση του Ουρανού και της Γης, το όριο του Μονοπατιού και των ζωτικών ιδιοτήτων του». Η βασική ιδέα είναι ο «Δρόμος» («dao», κινέζικα: 道). Είναι ο «Δρόμος» που ενεργεί ως η κύρια αιτία του Σύμπαντος, δημιουργεί τον «Ουρανό και τη Γη», διαποτίζει ολόκληρο τον κόσμο που είναι ορατός σε εμάς, τον πνευματοποιεί και τον προικίζει με ουσία. Ο «Δρόμος» είναι αυτάρκης. Διαφορετικά, στο Zhuangzi, ο «Δρόμος» ως η πρωταρχική βάση του Σύμπαντος ορίζεται αποφατικά: είναι αδρανής, ασώματη και άμορφη, «…είναι ψηλότερα από το πάνω άκρο του σύμπαντος, αλλά όχι ψηλά. Είναι κάτω από τον πυθμένα του σύμπαντος, όχι χαμηλά. Γεννήθηκε πριν από τη Γη και η ζωή του δεν είναι μεγάλη. Είναι μεγαλύτερος από την πιο βαρετή αρχαιότητα, αλλά η ηλικία του δεν είναι παλιά». Ο "Δρόμος" είναι έμφυτο στον κόσμο, επιπλέον, υπάρχει σε όλα, ακόμα και στα πιο χαμηλά και στα πιο μικρά. Και «δεν υπάρχει μέρος που να μην είναι». Ωστόσο, τίποτα δεν μπορεί να ειπωθεί για τον ίδιο τον «Δρόμο», δεν φαίνεται, δεν ακούγεται, μπορεί μόνο να κατανοηθεί. Σύμφωνα με το Zhuangzi, η βάση της ύπαρξης είναι η μεταβλητότητα και η παροδικότητα των πραγμάτων: «Ό,τι υπάρχει αντικαθιστά το ένα το άλλο σε μια ανεξάντλητη ποικιλία και κάθε πράγμα επιστρέφει στην πηγή». Αυτή η άποψη του κόσμου, της ατελείωτης μεταμόρφωσής του, κάνει τη φιλοσοφία του Zhuangzi να σχετίζεται με τον Βουδισμό. Σε αυτή την περίπτωση, μπορούν να γίνουν παραλληλισμοί με το βουδιστικό δόγμα της «Ανίτυα».
Η κορυφαία οντολογική έννοια στο Zhuangzi είναι το «μεγάλο μεταλλουργείο» («da ye», κινέζικα: «大冶»). Κρίνοντας από το πλαίσιο, μιλάμε για μία οντότητα. Δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι ο «προφήτης των πραγμάτων» είναι μια από τις «υποστάσεις» της «Οδού». Αυτό υποδηλώνεται από το γεγονός ότι ο «προφήτης των πραγμάτων» αποκαλύπτεται στο κείμενο, όπως η «Οδός», «αποφατικά». Για «αυτόν που προφητεύει πράγματα» λέγεται ότι: «…Καταστρέφει τα πάντα, και δεν είναι σκληρός· χαρίζει έλεος σε χιλιάδες γενιές, αλλά δεν είναι ευγενικός· είναι παλαιότερος από την πιο τραγική αρχαιότητα, αλλά όχι παλιός· αγκαλιάζει τον ουρανό και τη γη, χαράζει όλες τις μορφές, αλλά δεν είναι επιδέξιος…». Κρίνοντας από τα συμφραζόμενα, «αυτός που μιλάει για πράγματα» δεν είναι ξεχωριστό πρόσωπο και, επομένως, η μετάφραση αυτού του όρου ως «δημιουργός» δεν είναι απολύτως σωστή. «Ο προφήτης των πραγμάτων», όπως το «μεγάλο μεταλλουργείο», είναι η φυσική αρχή της ατέρμονης αλλαγής των πραγμάτων. Σύμφωνα με το Zhuangzi, τα πράγματα δεν δημιουργούνται ούτε γεννιούνται από κάποιον, αλλά έχουν προέλευση και αλλάζουν μέσα τους: «… Ο ουρανός δεν γεννά τίποτα, αλλά τα πράγματα μεταμορφώνονται, η Γη δεν μεγαλώνει τίποτα, αλλά τα πράγματα ωριμάζουν, ο κυρίαρχος κυρίαρχος δεν κάνει τίποτα, αλλά όλα συμβαίνουν στον κόσμο».
Το Zhuangzi είναι ένα μνημείο του κινεζικού αγνωστικισμού. Το βιβλίο περιέχει πολλές αναφορές στο άγνωστο της πραγματικότητας και του φυσικού σχεδιασμού. Σύμφωνα με τον Zhuangzi, δεν μπορούμε καν να ξέρουμε ακριβώς από πού προέρχονται οι σκέψεις μας. Ο Zhuangzi συγκρίνει το φυσικό σχέδιο, το οποίο δεν είναι πλήρως προσβάσιμο στον άνθρωπο, με έναν «αληθινό κύριο» του οποίου τα «σημάδια» δεν μπορούμε να διακρίνουμε. Η ανθρώπινη γνώση της φύσης είναι δύσκολη γιατί κάθε γνωστό φαινόμενο είναι ουσιαστικά αμφίθυμο και περιέχει το αντίθετό του: «σε κάθε ορισμό υπάρχει κάτι απροσδιόριστο, σε κάθε απόδειξη υπάρχει κάτι αναξιόπιστο», «το «αληθές» είναι επίσης «αναληθές», το σωστό είναι επίσης «λανθασμένο». Η πλήρης γνώση της πραγματικότητας είναι επίσης αδύνατη επειδή το σύστημα αντίληψης που διαθέτει ένα άτομο δεν αρκεί για να κατανοήσει την πραγματικότητα: «οι εικόνες και τα χρώματα, τα ονόματα και οι ήχοι δεν αρκούν για να κατανοήσουμε τη φύση του άλλου». Το ίδιο το αντικείμενο της γνώσης (σε αυτήν την περίπτωση, όλα τα πράγματα γενικά) είναι άπειρο, ενώ οι ανθρώπινες δυνατότητες, όπως και ο ίδιος ο άνθρωπος, είναι πεπερασμένες: «η ζωή μας έχει όριο, αλλά δεν υπάρχει όριο στη γνώση. Το να έχεις όριο, να κυνηγάς το απεριόριστο είναι μοιραίο». Το Τζουανγκζί αποκαλεί το άπειρο του γνωστού μια ανεξάντλητη «ουράνια αποθήκη»
Με ηθικούς όρους, το Zhuangzi εναντιώνεται στην κύρια φιλοσοφική σχολή εκείνης της εποχής - τον Κομφουκιανισμό. Εάν η ηθική βάση για τους Κομφουκιανούς ήταν πάντα το καθήκον, η ανθρωπιά και το τελετουργικό, και το ηθικό ιδανικό είναι η «τέλεια σοφία», το Zhuangzi αντιτίθεται στη λατρεία της τελετουργίας και του καθήκοντος, ως αφύσικη για τον άνθρωπο. Επιμένει ότι ένα άτομο πρέπει να ακολουθεί τον εαυτό του, τις φυσικές του κλίσεις και όχι τις εξωτερικά επιβεβλημένες αξίες και τελετουργίες: «... να υποκύπτει και να λυγίζει σύμφωνα με την εθιμοτυπία, να επαινεί την ανθρωπιά και το καθήκον, να θέλει να ηρεμήσει τις καρδιές των ανθρώπων - αυτό σημαίνει να εγκαταλείψει τη σταθερότητα στον εαυτό του». Ως εκ τούτου απορρίπτει το Κομφουκιανό ιδεώδες του «τέλειου σοφού»: «Το να σπάσουμε τον Δρόμο και τις ιδιότητές του για να φυτέψουμε την ανθρωπιά και το καθήκον είναι αμαρτία των «διάσημων σοφών».
Στην πραγματικότητα, τα ηθικά ζητήματα είναι τα κύρια στη φιλοσοφία του Zhuangzi. Η ηθική του Zhuangzi δεν είναι τόσο «μηδενιστική» όσο «νατουραλιστική». Αντιπαραβάλλει τους «διάσημους σοφούς» (εκείνης της εποχής) με τους «πραγματικά σοφούς». Οι «πραγματικά σοφοί» δεν είναι εκείνοι οι σοφοί που άφησαν πίσω τους πολλά γραπτά ή έχτισαν μια επιτυχημένη καριέρα στο δικαστήριο. Ένας μάγειρας που κόβει κρέας για να μην έχει θαμπώσει το μοναδικό του μαχαίρι εδώ και δεκαετίες, μπορεί επίσης να είναι «πραγματικά σοφός», «αληθινά σοφός». Όλοι οι απλοί άνθρωποι έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: τη γνώση του «Μονοπατιού» τους.
Ο "Δρόμος" δεν είναι μόνο η αρχή όλων των πραγμάτων, αλλά και μια ορισμένη δύναμη που δίνει ουσία σε όλα τα πράγματα. Από αυτή την άποψη, είναι αρκετά συγκρίσιμο με την «εντελέχεια» του Αριστοτέλη Ο "Δρόμος" είναι αρκετά κατανοητός στον άνθρωπο, είναι επίσης η δύναμη που μπορεί να χρησιμοποιήσει για δικό του όφελος. Επίσης χαρακτηρίζεται από ηθική αμφιθυμία. Δεδομένου ότι ο «Δρόμος» δεν υπόκειται σε ανθρώπινες απόψεις για την ηθική, ευνοεί τόσο τους καλούς όσο και τους κακούς ανθρώπους, είναι παρών και στους καλούς και στους ληστές και όλοι όσοι τον ακολουθούν είναι σίγουρο ότι θα πετύχουν στη ζωή τους και θα συνειδητοποιήσουν τις φυσικές δυνατότητες των πραγμάτων.
Όσον αφορά την ανθρώπινη προσωπικότητα, το Zhuangzi προσφέρει άλλα ηθικά ιδανικά: αμεροληψία και αυταρχικότητα, ανεξαρτησία από το εξωτερικό, από τα πράγματα: «Πετάξτε την ανθρωπιά και το καθήκον - και οι ζωτικές δυνάμεις στην Ουράνια Αυτοκρατορία θα ενωθούν επιτέλους στα βάθη τους. Εάν οι άνθρωποι βασίζονται μόνο στην όρασή τους, δεν θα μείνει κανείς τυφλός στον κόσμο. να μην μείνει κανείς στον κόσμο που να είναι παθιασμένος με τα πράγματα Αν οι άνθρωποι βασίζονται μόνο στις ζωτικές τους ιδιότητες, δεν θα μείνουν μεροληπτικοί άνθρωποι στον κόσμο».
Αγάπη για την ομορφιά του κόσμου, για την ομορφιά του ήχου του, αγάπη για την ανθρωπότητα, αγάπη για το καθήκον, τελετουργία, μίμηση των σοφών, αγάπη για τη γνώση - σύμφωνα με το Zhuangzi, αυτές είναι ψεύτικες αρετές. Για την «αληθινή αρετή», το Zhuangzi θεωρεί την απλότητα παρόμοια με την απλότητα των αρχαίων, που ήξεραν πώς να αρκούνται σε λίγα, δεν δελεάζονταν από τον πλούτο των γειτόνων τους και δεν αποσπούσαν την εύνοια ή το χάλι στους ανωτέρους τους. Αυτή η απλότητα συνδέεται κυρίως με την αποδοχή της φύσης και του πεπρωμένου κάποιου. Επομένως, είναι απαραίτητο να σημειώσουμε μια ακόμη ηθική έννοια - την έννοια της «μη δράσης» («wu-wei», κινεζικά: 無為). Είναι μια μοναδική αρχή παθητικού στοχασμού και μη παρεμβολής. Συνήθως μεταφράζεται ως "μη δράση" ή "μη πράξη".
Οι φιλόσοφοι της Κίνας επικεντρώθηκαν κυρίως στην κοινωνικοπολιτική ανάπτυξη, οι κορυφαίες σχολές παρουσίασαν τις προτάσεις τους για την «ευημερία της Ουράνιας Αυτοκρατορίας». Στο Zhuangzi, η «μη δράση» εμφανίζεται ως το πιο πρόσφορο πολιτικό δόγμα. Εδώ αποκαλύπτεται ένα συγκεκριμένο παράδοξο. Αν ο Κομφουκιανισμός έβλεπε έναν επιτυχημένο ηγεμόνα ως κάτοχο των πέντε αρετών, ο νομικισμός είδε την ευημερία του κράτους σε ένα καλά σχεδιασμένο σύστημα ανταμοιβών και τιμωριών, σε αντίθεση με τα προηγούμενα, το κύριο καθήκον του ηγεμόνα, σύμφωνα με το Zhuangzi, είναι η "μη δράση". Η επιθυμία να ρυθμίσουμε τη φύση, τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων ή να τις διορθώσουμε, απλώς προσπαθεί να «απορρυθμίσει» τη φυσική πορεία των πραγμάτων. «Ο κόσμος κάτω από τον ουρανό πρέπει να επιτρέπεται να είναι όπως είναι». Ο ηγεμόνας, επομένως, δεν πρέπει να σκεφτεί πώς θα κυβερνήσει καλύτερα την Ουράνια Αυτοκρατορία, αλλά θα πρέπει να νοιάζεται για τον εαυτό του περισσότερο από το κράτος, για να βρει «ειρήνη στη φύση και το πεπρωμένο του». Μόνο ακολουθώντας τη «φύση όλων των πραγμάτων», χωρίς να έχει προσωπικές φιλοδοξίες, μπορεί ένας ηγεμόνας να φέρει σε τάξη το κράτος. Για ένα άτομο, η «μη δράση» είναι ο δρόμος προς την αληθινή ευτυχία: «Η υψηλότερη ευτυχία είναι η ίδια η ζωή και μόνο η μη δράση επιτρέπει σε κάποιον να την πετύχει».
Αν και η εκτίμηση για το έργο επικεντρώνεται συχνά στη φιλοσοφία του, το Zhuangzi θεωρείται επίσης ως ένα από τα μεγαλύτερα λογοτεχνικά έργα στον Κλασσικό Κινεζικό κανόνα. Έχει επηρεάσει σημαντικά τους μεγάλους Κινέζους συγγραφείς και ποιητές για περισσότερες από δύο χιλιετίες, με τον πρώτο μαρτυρημένο σχολιασμό του έργου που γράφτηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Χαν (202 π.Χ. – 220 μ.Χ.). Ονομάστηκε «το πιο σημαντικό κείμενο πριν από το Τσιν για τη μελέτη της κινεζικής λογοτεχνίας».
Το Zhuangzi και το Tao Te Ching θεωρούνται τα δύο θεμελιώδη κείμενα στην ταοϊστική παράδοση. Είναι αποδεκτό ότι κάποια εκδοχή του Tao Te Ching επηρέασε τη σύνθεση του Zhuangzi. Ωστόσο, τα δύο έργα είναι ξεχωριστά στις προοπτικές τους για το ίδιο το Τάο. Το Zhuangzi χρησιμοποιεί τη λέξη "Tao" (道) λιγότερο συχνά από το Tao Te Ching, με το πρώτο να χρησιμοποιεί συχνά τον "Ουρανό" (天) σε μέρη που το δεύτερο χρησιμοποιεί το "Tao". Ενώ ο Zhuang Zhou συζητά την προσωπική διαδικασία παρακολούθησης του Tao εκτενώς, σε σύγκριση με τον Λαο Τσε, αρθρώνει ελάχιστα για τη φύση του ίδιου του Tao. Η μόνη άμεση περιγραφή του Τάο από το Zhuangzi περιέχεται στο "The Great Ancestral Teacher", σε ένα απόσπασμα που "προσαρμόστηκε αποδεδειγμένα" από το κεφάλαιο 21 του Tao Te Ching. Τα εσωτερικά κεφάλαια και το Τάο Τε Τσινγκ συμφωνούν ότι οι περιορισμοί που είναι εγγενείς στην ανθρώπινη γλώσσα αποκλείουν οποιαδήποτε επαρκή περιγραφή του Τάο. Εν τω μεταξύ, οι ατελείς περιγραφές είναι πανταχού παρούσες και στα δύο κείμενα
Στη σημερινή ταχέως εξελισσόμενη παγκόσμια οικονομία, οι εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία ως μοχλός οικονομικής ανάπτυξης. Επιπλέον, καθώς ο κόσμος γίνεται πιο τεχνολογικά προηγμένος και διασυνδεδεμένος, οι χώρες αναγνωρίζουν την ανάγκη να επενδύσουν στην έρευνα, την ανάπτυξη και τις προηγμένες τεχνολογίες για να παραμείνουν ανταγωνιστικές στην παγκόσμια αγορά. Οι εξαγωγές υψηλής τεχνολογίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης σε έθνη σε όλο τον κόσμο, καθώς συχνά συνδέονται με υψηλά επίπεδα καινοτομίας και έρευνας και ανάπτυξης και επιφέρουν υψηλά περιθώρια κέρδους.
Άλλες σημαντικές ιδιότητες ενός ευγενούς ανθρώπου είναι η «δικαιοσύνη» και η «ειλικρίνεια». Το παράδειγμα ευγενούς ανθρώπου του Κομφούκιου ήταν ο Γιάο. Αναφέρονται επίσης οι «πέντε αρετές». Σε μια περίπτωση, πρόκειται για σεβασμό, γενναιοδωρία, ειλικρίνεια, ευφυΐα και καλοσύνη. Σε άλλη - το έλεος, η ακρίβεια, η μετριοπάθεια, η «μεγαλειότητα χωρίς αλαζονεία», «ο σεβασμός χωρίς αγριότητα». Το Lunyu περιέχει επίσης τον χρυσό κανόνα: «Μην κάνεις στους άλλους αυτό που δεν επιθυμείς για τον εαυτό σου». Ο αντίποδας του ευγενούς ανθρώπου είναι το «ανθρωπάκι» που έχει εμμονή με τη μεροληψία και το κέρδος.
Η ανώτατη αρχή της ηθικής και φυσικής τάξης ονομάζεται «Ουρανός», επομένως ένας ευγενής άνθρωπος που εμπιστεύεται τον ουρανό είναι απαλλαγμένος από «άγχος και φόβο». Ο Κομφούκιος ήταν επιφυλακτικός να μιλήσει για πνεύματα, θαύματα και θάνατο.
Το Lunyu περιέχει επίσης μια περιγραφή των συνηθειών του Κομφούκιου, ο οποίος αγαπούσε το ρύζι, το κρέας, το κρασί και δεν παραμελούσε τις σάλτσες. Φορούσε μαύρο καφτάνι, ρόμπα και μεταξωτό καπέλο. Το άρεσε να παίζει πούλια και αγώνες τοξοβολίας. Παραδόξως, μεσαιωνικές εκδοχές του κειμένου και τα σχόλια των Ανάλεκτων διατηρήθηκαν σε βουδιστικούς ναούς στην Ιαπωνία, όπου οι ιερείς ενεργούσαν ως ειδικοί στην κινεζική κλασική λογοτεχνία. Ένα αξιοσημείωτο γεγονός ήταν η επιστροφή στην Κίνα του υποσχολιασμού τους, που γράφτηκε από τον Huang K'ang (488-545) και χάθηκε στην ηπειρωτική χώρα κατά τη περίοδο των ταραχών. Στην Ιαπωνία, αυτό το κείμενο δημοσιεύτηκε το 1750 και αναδημοσιεύτηκε το 1864. Μετά την επιστροφή του στην Κίνα, συμπεριλήφθηκε στο Siku Quanshu. Είναι ενδιαφέρον ότι μία από τις μορφές στοχασμού στο κείμενο ήταν η ερμηνεία του στοιχείου lun στον τίτλο μέσω του παρακείμενου ιερογλυφικού με τη ριζική «άμαξα», που υποδήλωνε έναν τροχό. Έτσι, τα Ανάλεκτα αποδίδονταν με κυκλικότητα και τελειότητα της μορφής, που θυμίζει το μαργαριτάρι.
Σε μεγάλο βαθμό, το Lunyu αφορά τη διακυβέρνηση του κράτους, η οποία απαιτεί όπλα και την εμπιστοσύνη του λαού, καθώς και την προσεκτική εκτέλεση των καθηκόντων του. Ο ηγεμόνας καλείται να είναι παράδειγμα για τους υπηκόους του και να ενθαρρύνει τους άξιους. Απαραίτητο στη διακυβέρνηση είναι το τελετουργικό και η δικαιοσύνη. Για τον Κομφούκιο, η οικογένεια είναι υπόδειγμα του κράτους.
 |
| Ρούλα Ντούλη-Αλεξίου |
322. Η ζωή του Αρσένιεφ (Ιβάν Μπούνιν – 1929) Αρχικά, οι τίτλοι του ποικίλλουν: «Το Βιβλίο της Ζωής μου», «Στην Πηγή των Ημερών», «Ανώνυμα Σημειώματα». Η ιδέα χρειάστηκε αρκετά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα της Μουρόμτσεβα, κάθε φορά που ολοκλήρωνε το επόμενο μέρος, ο Ιβάν Αλεξέεβιτς σκόπευε να σταματήσει να εργάζεται, ισχυριζόταν ότι «η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να γραφτεί». Ως αποτέλεσμα, ο Μπούνιν δημιούργησε πέντε ενότητες και «έφερε» τον ήρωά του Αλεξέι Αρσένιεφ στην ηλικία των είκοσι ετών. Οι ερευνητές δεν έχουν καταλήξει σε συναίνεση σχετικά με το είδος του μυθιστορήματος του Μπούνιν.
 |
| A_scene_based_The_Life_of_Arseniev |
323. Ο κοριός (Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι – 1929) Ο Ιβάν είναι ένας νεαρός που ζει στη Σοβιετική Ένωση τον καιρό της Νέας Οικονομικής Πολιτικής, αξιοποίησης των δυνατοτήτων της αγοράς για την ανόρθωση της κατεστραμμένης οικονομίας από τους συνεχείς πολέμους. Την ημέρα του γάμου του καταψύχεται σε ένα υπόγειο. Μετά από πενήντα χρόνια, αναβιώνει σε έναν ιδανικό κομμουνιστικό κόσμο, σχεδόν μια ουτοπία. Δεν υπάρχει πια φτώχεια και εξαθλίωση, οι ασθένειες και οι φυσικές καταστροφές έχουν νικηθεί και οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει το μεθύσι, το κάπνισμα και τις βρισιές. Ο Ιβάν δεν ανήκει σε αυτό το μέλλον. Γίνεται έκθεμα στο ζωολογικό κήπο και χρησιμεύει ως παράδειγμα των μειονεκτημάτων μιας περασμένης εποχής στους πολίτες του μέλλοντος. Ο τίτλος προέρχεται από έναν κοριό - αλληγορία για τα παράσιτα του καπιταλισμού και το αίμα που ρουφά ο κοριός για να τραφεί - που είχε παγώσει την ίδια στιγμή με τον Ιβάν και γίνεται σύντροφός του στο μέλλον.
 |
| Ιδιωτική συλλογή. Αθήνα |
325. Ένα δικό της δωμάτιο (Βιρτζίνια Γουλφ – 1929) Έργο-ορόσημο για τη γυναικεία χειραφέτηση. Χρησιμοποιεί μεταφορές για να διερευνήσει τις κοινωνικές αδικίες και σχολιάζει την έλλειψη ελεύθερης έκφρασης των γυναικών. Η μεταφορά της για ένα ψάρι εξηγεί το πιο ουσιαστικό της σημείο, «Μια γυναίκα πρέπει να έχει χρήματα και ένα δικό της δωμάτιο για να γράψει μυθοπλασία». Γράφει για μια γυναίκα της οποίας η σκέψη είχε «αφήσει τη γραμμή της στο ρέμα». Καθώς η γυναίκα αρχίζει να σκέφτεται μια ιδέα, ένας φύλακας επιβάλλει έναν κανόνα σύμφωνα με τον οποίο οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να περπατούν στο γρασίδι. Τηρώντας τον κανόνα, η γυναίκα χάνει την ιδέα της… «Αν ζήσουµε άλλον έναν αιώνα – µιλάω για τη συλλογική ζωή, που είναι η αληθινή ζωή, και όχι για τις µικρές ζωές που ζούµε ατομικά - και έχουµε πεντακόσιες λίρες τον χρόνο και ένα δωμάτιο δικό µας η καθεµιά, αν συνηθίσουμε να έχουµε την ελευθερία και το θάρρος να γράφουμε ακριβώς αυτό που σκεφτόμαστε, αν δραπετεύουμε λίγο από το κοινόχρηστο καθιστικό και βλέπουμε τους ανθρώπους όχι πάντα στο πλαίσιο της σχέσης του ενός µε τον άλλον αλλά σε σχέση µε την πραγματικότητα, καθώς και τον ουρανό και τα δέντρα ή οτιδήποτε όπως είναι στην πραγματικότητα… αν αντιμετωπίσουμε το γεγονός, γιατί είναι γεγονός, ότι δεν υπάρχει µπράτσο να πιαστούµε, αλλά ότι προχωράμε µόνες και ότι η σχέση µας είναι µε τον κόσμο της πραγματικότητας κι όχι µε τον κόσμο των ανδρών και των γυναικών, τότε θα υπάρξει η ευκαιρία και η νεκρή ποιήτρια που ήταν η αδελφή του Σαίξπηρ θα ανακτήσει το σώµα που τόσες φορές θυσίασε».
327. Η βουή και η μανία (Γουίλιαμ Φώκνερ – 1929) Επικεντρώνεται στους Compson, πρώην αριστοκράτες του Νότου που αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τη διάλυση της οικογένειάς τους και της φήμη τους. Κατά τη διάρκεια των 30 περίπου ετών που εξιστορούνται, η οικογένεια πέφτει σε οικονομική καταστροφή, χάνει τη θρησκευτική της πίστη και τον σεβασμό της πόλης και πολλοί από αυτούς πεθαίνουν τραγικά. Είναι ένα λογοτεχνικό έργο με μεγάλη επιρροή. Έχει επαινεθεί για την ικανότητά του να αναδημιουργεί τη διαδικασία σκέψης του ανθρώπινου νου. Επιπλέον, θεωρείται ως μια ουσιαστική εξέλιξη στη λογοτεχνική τεχνική του ρεύματος της συνείδησης. «Με τη μέθοδο γραφής του, ο Φώκνερ αναγκάζει τον αναγνώστη όχι απλώς να αναγνώσει, αλλά να λειτουργήσει ως πληρεξούσιος του νοσηρού μυαλού και των διαψεύσεων των ηρώων του. Ο Φώκνερ κατασκεύασε ένα δικό του σύμπαν: την επαρχία Γιοκνοπατώφα, σύνθεση από δύο λέξεις της φυλής Τσίκασοου (Yokana και Petopha: διαμελισμένη γη). 2.400 τ. εκτάρια, κάτοικοι 6.298 λευκοί και 9.313 μαύροι. Περίπου 600 απ’ αυτούς παίρνουν μέρος στα κείμενά του. Σχεδίασε και σχετικό χάρτη, με τις τοποθεσίες όπου διαδραματίζονται τα έργα του. Υπογράφει ως αποκλειστικός κύριος και ιδιοκτήτης της περιοχής».(Παύλος Μάτεσις)
 |
| El_jardín_de_las_Delicias_de_El_Bosco |
 |
| Dario Fo και Franca Rame |
