1929: Πολυδιαβασμενα και καλοπουλημένα λογοτεχνικά έργα

Ρούλα Ντούλη-Αλεξίου

321. Το ατλαζένιο γοβάκι (Πωλ Κλωντέλ – 1929) Μεγάλο θεατρικό έργο. «Η σκηνή αυτού του δράματος είναι ο κόσμος» έχει πει ο συγγραφέας. Έγραψε επίσης: «Το θέμα του έργου είναι, εν ολίγοις, αυτό του κινέζικου θρύλου, των δύο αστρικών εραστών που κάθε χρόνο μετά από μακροχρόνιες περιπλανήσεις καταφέρνουν να συναντηθούν, χωρίς ποτέ να μπορέσουν να ενωθούν». Η πολλαπλότητα των τόπων, των χαρακτήρων και η εξαιρετική έκταση του έργου έκαναν τη σκηνοθεσία του δύσκολη, παρά το ενδιαφέρον του. Παρουσιάζεται συνήθως τμηματικά σε περιορισμένης διάρκειας σκηνικές εκδοχές. Το ατλαζένιο γοβάκι είναι ένα μυστικιστικό ερωτικό δράμα που αφηγείται τον αδύνατο έρωτα μεταξύ της δόνας Προυέζ και του δον Ροντρίγκο. Η δράση, που εκτείνεται σε 20 περίπου χρόνια, διαδραματίζεται στην Αναγέννηση, την εποχή των μεγάλων κατακτήσεων. Χωρίζεται από τον συγγραφέα, σύμφωνα με τα πρότυπα του κλασικού ισπανικού θεάτρου, σε τέσσερις Ημέρες που δεν αναφέρονται σε 24ωρα αλλά αντιπροσωπεύουν στάδια στην εξελισσόμενη δράση. Παρουσιάζει πολλούς χαρακτήρες, σε διάφορες χώρες, στην Ευρώπη, την Αφρική, τον Νέο Κόσμο και μέχρι την Άπω Ανατολή, στη στεριά και τη θάλασσα. Αναμειγνύοντας λυρικά και επικά στοιχεία σε ελεύθερο στίχο, συνδυάζει το δραματικό και το κωμικό, την ειρωνεία, τον λυρισμό και την ειρωνεία, σε μια ατμόσφαιρα μπαρόκ. Με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, το έργο είναι μια ιστορία έρωτα που αναλύει τη σύγκρουση μεταξύ επιθυμίας και ηθικής.

322. Η ζωή του Αρσένιεφ (Ιβάν Μπούνιν – 1929) Αρχικά, οι τίτλοι του ποικίλλουν: «Το Βιβλίο της Ζωής μου», «Στην Πηγή των Ημερών», «Ανώνυμα Σημειώματα». Η ιδέα χρειάστηκε αρκετά χρόνια για να ολοκληρωθεί. Σύμφωνα με τα απομνημονεύματα της Μουρόμτσεβα, κάθε φορά που ολοκλήρωνε το επόμενο μέρος, ο Ιβάν Αλεξέεβιτς σκόπευε να σταματήσει να εργάζεται, ισχυριζόταν ότι «η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να γραφτεί». Ως αποτέλεσμα, ο Μπούνιν δημιούργησε πέντε ενότητες και «έφερε» τον ήρωά του Αλεξέι Αρσένιεφ στην ηλικία των είκοσι ετών. Οι ερευνητές δεν έχουν καταλήξει σε συναίνεση σχετικά με το είδος του μυθιστορήματος του Μπούνιν. 

A_scene_based_The_Life_of_Arseniev

Μερικοί, που μελέτησαν την δημιουργική ιστορία του έργου, σημείωσαν ότι τα πρώιμα χειρόγραφα του συγγραφέα αντανακλούσαν την «πορεία της μνήμης», και μας επιτρέπουν να το χαρακτηρίσουμε ως απομνημονευματώδη πεζογραφία. Όμως κατά την επεξεργασία τους ο συγγραφέας αποστασιοποιήθηκε συνειδητά από τους ήρωες του έργου - άλλαξε ονόματα και αφαίρεσε από το κείμενο λεπτομέρειες από τις οποίες μπορούσαν να μαντέψουν επεισόδια της δικής του βιογραφίας. Σύμφωνα με άλλους, το έργο συνδυάζει πολλά είδη: συνυφαίνει μια φανταστική βιογραφία, απομνημονεύματα και λυρική-φιλοσοφική πεζογραφία. Ο Ιγκόρ Σούχικ έγραψε ότι η βάση του μυθιστορήματος είναι «η ποιητική μεταμόρφωση του παρελθόντος». Ο ίδιος ο Μπούνιν ζήτησε επίμονα να μην προσλαμβάνεται η ιστορία του Αρσένιεφ ως βιογραφία του συγγραφέα. Εξήγησε ότι «Η ζωή του Αρσένιεφ» είναι «η αυτοβιογραφία ενός φανταστικού χαρακτήρα». Το πέμπτο μέρος του έργου, που αρχικά ονομαζόταν «Λίκα», είναι το πιο σημαντικό για τους κριτικούς: σε αυτό ο ήρωας μεγαλώνει και βιώνει το πρώτο του οξύ συναίσθημα. Η δοκιμασία της αγάπης γεννά μέσα του έναν καλλιτέχνη και έναν ποιητή. Οι υποθέσεις ότι το πρωτότυπο της αγαπημένης Λίκας του Αλεξέι Αρσένιεφ είναι η Βαρβάρα Παστσένκο έχουν επανειλημμένα διαψευσθεί από την Μουρόμτσεβα. Σύμφωνα με αυτήν, η ηρωίδα συνδύαζε τα χαρακτηριστικά όλων εκείνων των γυναικών που αγαπούσε ο Μπούνιν σε διαφορετικές εποχές. Για παράδειγμα, στην εμφάνιση η ηρωίδα θυμίζει περισσότερο την πρώτη σύζυγο του συγγραφέα, Άννα. Μεμονωμένα επεισόδια αναπαράγουν λεπτομέρειες της σχέσης που αναπτύχθηκε μεταξύ του Μπούνιν και της ίδιας της Μουρόμτσεβα. Ωστόσο, τα συναισθήματα που βιώνει ο Αρσένιεφ απέναντι στη Λίκα συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με τις εμπειρίες του νεαρού Μπούνιν. Οι τελευταίες γραμμές του μυθιστορήματος («Την είδα πρόσφατα σε ένα όνειρο...») είναι κοντά στην εξομολόγηση που ακούστηκε σε μια από τις επιστολές του συγγραφέα μετά τον χωρισμό του με τον Παστσένκο: «Σε είδα σε ένα όνειρο σήμερα - φαινόσουν ξαπλωμένη στη δεξιά σου πλευρά, ντυμένη, κοιμισμένη».                                                

323.         Ο κοριός (Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι – 1929)       Ο Ιβάν είναι ένας νεαρός που ζει στη Σοβιετική Ένωση τον καιρό της Νέας Οικονομικής Πολιτικής, αξιοποίησης των δυνατοτήτων της αγοράς για την ανόρθωση της κατεστραμμένης οικονομίας από τους συνεχείς πολέμους. Την ημέρα του γάμου του καταψύχεται σε ένα υπόγειο. Μετά από πενήντα χρόνια, αναβιώνει σε έναν ιδανικό κομμουνιστικό κόσμο, σχεδόν μια ουτοπία. Δεν υπάρχει πια φτώχεια και εξαθλίωση, οι ασθένειες και οι φυσικές καταστροφές έχουν νικηθεί και οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει το μεθύσι, το κάπνισμα και τις βρισιές. Ο Ιβάν δεν ανήκει σε αυτό το μέλλον. Γίνεται έκθεμα στο ζωολογικό κήπο και χρησιμεύει ως παράδειγμα των μειονεκτημάτων μιας περασμένης εποχής στους πολίτες του μέλλοντος. Ο τίτλος προέρχεται από έναν κοριό - αλληγορία για τα παράσιτα του καπιταλισμού και το αίμα που ρουφά ο κοριός για να τραφεί - που είχε παγώσει την ίδια στιγμή με τον Ιβάν και γίνεται σύντροφός του στο μέλλον.                                   

Ιδιωτική συλλογή. Αθήνα

324. Ο κόκκινος θερισμός (Ντάσιελ Χάμετ – 1929) Αν και λιγότερο διάσημο από άλλα έργα του συγγραφέα, αυτή η ιστορία συνεχόμενης προδοσίας είναι μια παρουσίαση της ανθρώπινης  συμπεριφοράς σε μια από τις πιο θανατηφόρες εκδοχές της. Αποτέλεσε τη βάση για την ταινία του Κουροσάβα Yojimbo. Με την πνευματώδη, λιτή γραφή του ο Χάμετ έδωσε στους «σκληρούς τύπους» τον δικό του απλό λυρισμό. Εδώ ο ντετέκτιβ Oπ βρίσκεται σε μια διεφθαρμένη πόλη, όπου υπάρχει ένας αγώνας εξουσίας μεταξύ αντιμαχόμενων φατριών. Ουσιαστικά όλοι, τόσο οι άνθρωποι της εξουσίας, οι πλούσιοι, οι ντόπιοι μεγαλόσχημοι, όσο και οι φτωχοί και βασανισμένοι από τη ζωή είναι ψεύτικοι και διεφθαρμένοι. Κοντός, υπέρβαρος, συχνά λίγο μεθυσμένος, ο Oπ δεν είναι σταρ του σινεμά. Είναι ένας ήρωας παρόλα αυτά, ένας άνθρωπος μόνος του, που κάνει ελιγμούς ανάμεσα σε καρχαρίεςς, συχνά με γροθιές και δύναμη πυρός, πάντα με μια βάναυση και διασκεδαστική αποτελεσματικότητα.            

325.  Ένα δικό της δωμάτιο (Βιρτζίνια Γουλφ – 1929) Έργο-ορόσημο για τη γυναικεία χειραφέτηση. Χρησιμοποιεί μεταφορές για να διερευνήσει τις κοινωνικές αδικίες και σχολιάζει την έλλειψη ελεύθερης έκφρασης των γυναικών. Η μεταφορά της για ένα ψάρι εξηγεί το πιο ουσιαστικό της σημείο, «Μια γυναίκα πρέπει να έχει χρήματα και ένα δικό της δωμάτιο για να γράψει μυθοπλασία». Γράφει για μια γυναίκα της οποίας η σκέψη είχε «αφήσει τη γραμμή της στο ρέμα». Καθώς η γυναίκα αρχίζει να σκέφτεται μια ιδέα, ένας φύλακας επιβάλλει έναν κανόνα σύμφωνα με τον οποίο οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να περπατούν στο γρασίδι. Τηρώντας τον κανόνα, η γυναίκα χάνει την ιδέα της… «Αν ζήσουµε άλλον έναν αιώνα – µιλάω για τη συλλογική ζωή, που είναι η αληθινή ζωή, και όχι για τις µικρές ζωές που ζούµε ατομικά - και έχουµε πεντακόσιες λίρες τον χρόνο και ένα δωμάτιο δικό µας η καθεµιά, αν συνηθίσουμε να έχουµε την ελευθερία και το θάρρος να γράφουμε ακριβώς αυτό που σκεφτόμαστε, αν δραπετεύουμε λίγο από το κοινόχρηστο καθιστικό και βλέπουμε τους ανθρώπους όχι πάντα στο πλαίσιο της σχέσης του ενός µε τον άλλον αλλά σε σχέση µε την πραγματικότητα, καθώς και τον ουρανό και τα δέντρα ή οτιδήποτε όπως είναι στην πραγματικότητα… αν αντιμετωπίσουμε το γεγονός, γιατί είναι γεγονός, ότι δεν υπάρχει µπράτσο να πιαστούµε, αλλά ότι προχωράμε µόνες και ότι η σχέση µας είναι µε τον κόσμο της πραγματικότητας κι όχι µε τον κόσμο των ανδρών και των γυναικών, τότε θα υπάρξει η ευκαιρία και η νεκρή ποιήτρια που ήταν η αδελφή του Σαίξπηρ θα ανακτήσει το σώµα που τόσες φορές θυσίασε».                               

326. Μπερλίν Αλεξάντερπλατς (Άλφρεντ Ντέμπλιν – 1929) Αφορά έναν δολοφόνο, που αποφυλακίστηκε. Όταν ο φίλος του σκοτώνει την πόρνη στην οποία αυτός βασιζόταν, συνειδητοποιεί ότι δεν θα μπορέσει να ξεφύγει από τη παρανομία. Πρέπει να αντιμετωπίσει τη δυστυχία, την έλλειψη ευκαιριών, το έγκλημα και την επικείμενη άνοδο του ναζισμού. Κατά τη διάρκεια του αγώνα του να επιβιώσει ενάντια σε όλες τις πιθανότητες, η ζωή τον ανταμείβει με μια απρόσμενη έκπληξη, αλλά η ευτυχία του δεν διαρκεί καθώς η ιστορία επαναλαμβάνεται. Το έργο διαδραματίζεται στην εργατική συνοικία δίπλα από την Αλεξάντερπλατς της δεκαετίας του 1920. Αν και το αφηγηματικό του ύφος μερικές φορές συγκρίνεται με αυτό του Τζέιμς Τζόυς, μερικοί κριτικοί έχουν κάνει διάκριση μεταξύ του εσωτερικού μονολόγου του Οδυσσέα και της χρήσης του μοντάζ από την Αλεξάντερπλατς του Βερολίνου. Ο Όλιβερ Καμ, γράφοντας στους London Times, λέει ότι οι μέθοδοι του Ντέμπλιν μοιάζουν περισσότερο με αυτές του Κάφκα στη χρήση βιωματικού λόγου με μια ανάμειξη αφήγησης σε πρώτο και τρίτο πρόσωπο. Το έργο παρουσιάζει την πλοκή από πολλαπλές οπτικές γωνίες και χρησιμοποιεί για αυτό άρθρα εφημερίδων, τραγούδια, ομιλίες και άλλα βιβλία. Αν δεν διαβάσετε το βιβλίο δείτε την ομώνυμη ταινία του Φασμπίντερ.                 

327. Η βουή και η μανία (Γουίλιαμ Φώκνερ – 1929) Επικεντρώνεται στους Compson, πρώην αριστοκράτες του Νότου που αγωνίζονται να αντιμετωπίσουν τη διάλυση της οικογένειάς τους και της φήμη τους. Κατά τη διάρκεια των 30 περίπου ετών που εξιστορούνται, η οικογένεια πέφτει σε οικονομική καταστροφή, χάνει τη θρησκευτική της πίστη και τον σεβασμό της πόλης και πολλοί από αυτούς πεθαίνουν τραγικά. Είναι ένα λογοτεχνικό έργο με μεγάλη επιρροή. Έχει επαινεθεί για την ικανότητά του να αναδημιουργεί τη διαδικασία σκέψης του ανθρώπινου νου. Επιπλέον, θεωρείται ως μια ουσιαστική εξέλιξη στη λογοτεχνική τεχνική του ρεύματος της συνείδησης. «Με τη μέθοδο γραφής του, ο Φώκνερ αναγκάζει τον αναγνώστη όχι απλώς να αναγνώσει, αλλά να λειτουργήσει ως πληρεξούσιος του νοσηρού μυαλού και των διαψεύσεων των ηρώων του. Ο Φώκνερ κατασκεύασε ένα δικό του σύμπαν: την επαρχία Γιοκνοπατώφα, σύνθεση από δύο λέξεις της φυλής Τσίκασοου (Yokana και Petopha: διαμελισμένη γη). 2.400 τ. εκτάρια, κάτοικοι 6.298 λευκοί και 9.313 μαύροι. Περίπου 600 απ’ αυτούς παίρνουν μέρος στα κείμενά του. Σχεδίασε και σχετικό χάρτη, με τις τοποθεσίες όπου διαδραματίζονται τα έργα του. Υπογράφει ως αποκλειστικός κύριος και ιδιοκτήτης της περιοχής».(Παύλος Μάτεσις)

Η έρημη χώρα (Τ. Σ. Έλιοτ - 1922)

El_jardín_de_las_Delicias_de_El_Bosco

Θεωρείται ευρέως ως ένα από τα σημαντικότερα αγγλόφωνα ποιήματα του 20ού αιώνα και εμβληματικό έργο της μοντερνιστικής ποίησης. 

Το ποίημα χωρίζεται σε πέντε ενότητες. Το πρώτο, «Η Ταφή των Νεκρών», εισάγει τα ποικίλα θέματα της απογοήτευσης και της απελπισίας. Το 2ο «Μια παρτίδα σκάκι», χρησιμοποιεί εναλλασσόμενες αφηγήσεις στις οποίες οι βινιέτες αρκετών χαρακτήρων δείχνουν το θεμελιώδες κενό της ζωής τους. Το τρίτο, «Το Κήρυγμα της Φωτιάς» προσφέρει έναν φιλοσοφικό στοχασμό σε σχέση με την αυτοάρνηση και τη σεξουαλική δυσαρέσκεια. Το προτελευταίο «Θάνατος από το Νερό» είναι μια σύντομη περιγραφή ενός πνιγμένου εμπόρου. και το 5ο «Τι είπε η βροντή» είναι η κορύφωση των θεμάτων του ποιήματος που έχουν εκτεθεί προηγουμένως, τα οποία εξερευνώνται μέσα από την περιγραφή ενός ταξιδιού στην έρημο.

Είναι η αλληγορική περιγραφή μιας παρακμάζουσας κοινωνίας. Με αναφορές σε μια τεράστια σειρά πηγών, εκφράζει τον τρόμο, τη ματαιότητα και την αποξένωση της ζωής μετά τον Α’ΠΠ και μέσα από εικόνες και σύμβολα - είναι αξιοσημείωτο για τη φαινομενικά ασύνδετη δομή του, ενδεικτική του μοντερνισμού - αποτυπώνει την αγωνία και απελπισία του ποιητή για τον πολιτισμό που διαλύεται. Ο Έλιοτ εμπνέεται και αναφέρεται σε πολυάριθμα λογοτεχνικά έργα από διάφορες πηγές, μεταξύ άλλων, σε κείμενα της Βίβλου, σε έργα του Σοφοκλή, του Πετρώνιου, του Βιργιλίου, στις Μεταμορφώσεις του Οβίδιου, έργα του Δάντη, του Τζέφρυ Τσώσερ, των συγγραφέων Έντμουντ Σπένσερ, Τόμας Κυντ, Ουίλλιαμ Σαίξπηρ, Τόμας Μίντλτον και Τζον Ουέμπστερ, του Τζον Μίλτον, του Άλφρεντ Τέννυσον, στην όπερα του Ρίχαρντ Βάγκνερ, στη μουσική τζαζ, στη γαλλική ποίηση (Νερβάλ, Βερλαίν, Μπωντλαίρ), σε σύγχρονούς του συγγραφείς (Χάξλεϋ, Έσσε, Φρανκ Τσάπμαν, Φράνσις Χέρμπερτ Μπράντλεϋ), σε ανθρωπολογικές και πολιτιστικές μελέτες (Το χρυσό κλαδί του Τζέημς Τζορτζ Φρέιζερ. Από το τελετουργικό στη μυθιστορία της Τζέσσι Ουέστον, σε διάφορα θέματα του αρθουριανού κύκλου, τις βουδιστικές γραφές και τα ινδουιστικά ιερά κείμενα Ουπανισάδες, που συνδύασε με αναφορές στη σύγχρονη βρετανική κοινωνία και δημιούργησε ένα τεράστιου εύρους ψηφιδωτό πολιτισμών και λογοτεχνιών. Στο ποίημα συμπεριλήφθηκαν επίσης πτυχές αρχαίων μύθων, με τον ίδιο τον Έλιοτ να παρέχει στο έργο του μεγάλο αριθμό επεξηγηματικών υποσημειώσεων, που διευκολύνουν τον αναγνώστη για να κατανοήσει τις διακειμενικές αναφορές. Επίσης κάνει αναφορές και σε πρόσωπα που γνώριζε, όπως την κόμισσα Μαρία Λουίζα φον Μόενιχ και την Έμιλυ Χέηλ την οποία είχε ερωτευθεί πριν μερικά χρόνια, καθώς και τη σύζυγό του, Βίβιεν Χέι-Γουντ, περιγράφοντας σκηνές από το γάμο τους, με τις συζητήσεις να έχουν παρθεί από εκείνη ενός ζεύγους που άκουσε κάποτε να συζητούν σε ντόπια παμπ.

«Από τις σπουδαιότερες σελίδες που γράφτηκαν ποτέ στην αγγλική γλώσσα», σύμφωνα με τον Έζρα Πάουντ.

Περισσότερα στην αγγλική Βικιπαιδία

Franca Rame: Μια υπέροχη γυναίκα!

"Για κάποιους ήταν "λέαινα", για άλλους ήταν "μάγισσα", για τους περισσότερους "η γυναίκα του Ντάριο Φο" και για τους πέντε φασίστες που την βίασαν, βασάνισαν, έκοψαν το σώμα της με ξυράφι
κι ύστερα το πετάξανε στο πάρκο, ήτανε μια πουτ@να που έπρεπε επιτέλους να σωπάσει...

Γιατί αλήθεια αυτή η "όμορφη" δεν επαναπαύτηκε στην ομορφιά της ?Γιατί αυτή η "θεατρίνα" δεν καθότανε στ' αυγά της ? Γιατί 2 μήνες μετά τον τιμωρητικό της βιασμό, συνέχισε να βγάζει πύρινους αντιφασιστικούς λόγους ? Γιατί δεν διεκδίκησε ποτέ την "πατρότητα" των κειμένων που χάρισαν στον άντρα της το Νόμπελ, ενώ ο ίδιος παραδέχθηκε στην κηδεία της, ότι τα περισσότερα τα έγραψε εκείνη κι ότι το μόνο που τον σταματούσε από το να το ομολογήσει ήταν η ματαιοδοξία του ?

 
Η Φράνκα στα υπέροχα χρόνια των εργατικών αγώνων στην Ιταλία, είχε το θράσος να τα βάλει μέσα από τα έργα και τις πράξεις της με την εκκλησία, το κράτος, τους φασίστες και τη χούντα των βιομηχάνων του Ιταλικού βορρά.
Η Φράνκα που δυο μήνες μετά το βιασμό και τον βασανισμό της από τους παρακρατικούς φασίστες που ενεργούσαν για λογαριασμό υψηλόβαθμων στελεχών της αστυνομίας του Μιλάνου, ανέβηκε στη σκηνή για να παίξει στην παράσταση “φτάνει πια με τους φασίστες”.
Η Φράνκα που ομολόγησε τον βιασμό της πάνω στη σκηνή με ένα μονόλογο στη Lucca το 1975.
Η Φράνκα που είδε κάποιους από τους φασίστες βιαστές της να ομολογούν κοντά δεκαπέντε χρόνια αργότερα. Να ομολογούν ότι λειτουργούσαν με εντολές της αστυνομίας περιγράφοντας το κλίμα τη βραδιά που ο βιασμός της Rame έγινε γνωστός στο αστυνομικό τμήμα ως εορταστικό. Ο διοικητής μάλιστα είχε πει “καιρός ήταν”. Αλλά είχαν περάσει χρονιά, είπε η δικαιοσύνη και τα αδικήματα είχαν παραγραφεί.

Η Φράνκα που την αφόρησε το βατικανό, της απαγόρεψαν την είσοδο στις ΗΠΑ το '84 ως “ανεπιθύμητη” και έζησε μόνιμα στο στόχαστρο όλων των καθαρμάτων των θεσμών. Δεν θα την δείτε σε εξώφυλλα περιοδικών, ούτε σε αναφορές στα μίντια. Δεν θα μπορούσε να χωρέσει στην ημέρα της γυναίκας. Η Φράνκα Ράμε δεν πρέπει να υπάρχει πουθενά.

Δεν θα βρεις και πολλά στις μηχανές αναζήτησης. Γιατί η ζωή της θα ήταν το μέτρο κάθε άξιας να αναφερθεί αντίστασης. Δεν θα μπορούσαν ουτε να την κάνουν μόδα. Και γι' αυτό η Franca Rame νίκησε.
Και για αυτό στον τάφο της πιο όμορφης γυναίκας στον κόσμο είναι χαραγμένες δυο λέξεις:
Bella Ciao".

Πηγή: Ανάρτηση Ioannis Skarlatos στο Facebook

Διαβάστε εδώ από την ελληνική Βικιπαίδια

Η οργάνωση και συγκάληψη του βιασμού (απο την Ιταλική Βικιπαίδια)

Στις 9 Μαρτίου 1973, η Φράνκα Ράμε αναγκάστηκε να μπει σε ένα βαν από πέντε άνδρες της ακροδεξιάς, οι οποίοι στη συνέχεια τη βίασαν και τη βασάνισαν εναλλάξ. Η ιστορία παρουσιαστηκε μετά από κάποιο χρονικό διάστημα στο έργο Lo rape το 1981, μέρος της παράστασης Tutta casa, letto e chiesa.Η ποινική διαδικασία ολοκληρώθηκε μόλις τον Φεβρουάριο του 1998 (25 χρόνια αργότερα), με αποτέλεσμα την παραγραφή του εγκλήματος. Ο ακροδεξιός Μπιάτζιο Πιταρέσι από τ Μιλάνο, επιβεβαιώνοντας όσα είχαν ειπωθεί το 1988 από τον νεοφασίστα και κοινό εγκληματία Άντζελο Ίτσο, δήλωσε το 1998 ότι ο βιασμός «εμπνεύστηκε» από ορισμένους αξιωματικούς της Μεραρχίας Παστρένγκο των Καραμπινιέρων και ανέφερε ορισμένα ονόματα των βιαστών: Άντζελο Άντζελι, «κάποιος Μίλερ» και «κάποιος Πατρίσιο», νεοφασίστες που εμπλέκονταν σε εμπόριο όπλων, οι οποίοι έδρασαν ως προβοκάτορες σε αριστερούς κύκλους και ως πληροφοριοδότες των μυστικών υπηρεσιών και της αστυνομίας. 

Dario Fo και Franca Rame

Ο Στρατηγός των Καραμπινιέρων Νικολό Μπότσο, σχετικά με αυτό το περιστατικό, δήλωσε ότι «ένα έγκλημα αυτού του είδους δεν προέρχεται από τοπικό επίπεδο», υποδηλώνοντας έτσι ότι πίσω από το συμβάν υπήρχε «μια πολύ μεγαλύτερη εξουσία» από αυτή του τότε διοικητή του Παστρένγκο, Τζιοβανμπατίστα Παλούμπο (μέλος της στοάς P2). Ο Μπότσο επιβεβαίωσε επίσης ότι η είδηση του βιασμού έγινε δεκτή με «επιδείξεις χαράς».Κατά τη διάρκεια της έρευνας για τη σφαγή της Μπολόνια, βρέθηκε ένα σημείωμα του πρώην επικεφαλής των Υπηρεσιών Πληροφοριών Τζιαναδέλιο Μαλέτι, το οποίο περιέγραφε έναν βίαιο καβγά μεταξύ δύο στρατηγών:του Τζιοβανμπατίστα Παλούμπο και του Βίτο Μιτσέλι (επικεφαλής της Υπηρεσίας Πληροφοριών Άμυνας, από τις 18 Οκτωβρίου 1970 έως τις 30 Ιουλίου 1974 και εμπλεκόμενου στην προσπάθεια πραξικοπήματος, τότε αναπληρωτής του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος και εξαρτώμενος από τον Υπουργό Άμυνας Μάριο Τανάσι). Ο ίδιος ο Παλούμπο, όπως έγραφε το σημείωμα του Μαλέτι, είχε επιπλήξει τον Μιτσέλι κατά τη διάρκεια της διαμάχης για την «ενέργειά» του εναντίον της Φράνκα Ράμε. Η χρονολόγηση αυτού του επιχειρήματος είναι ωστόσο αβέβαιη: σύμφωνα με τον εισαγγελέα Μανκούσο, το σημείωμα θα το τοποθετούσε «στους πρώτους μήνες του 1970», δηλαδή πριν από τον βιασμό, και θα μιλούσε για «μια παράνομη ενέργεια κατά της θεατρικής ομάδας των Ντάριο Φο και Φράνκα Ράμε». Η ημερομηνία προηγείται επίσης της ανάληψης των καθηκόντων του Μικέλι ως επικεφαλής της SID.

Η Ιταλική Βικιπαίδια για τη Φράνκα Ράμε

Και το επίσημο website της Φράνκα Ράμε

Μια ζωή ξαφνικά (2010, 325 σελίδες) Όταν ανοίγει η αυλαία, εμφανίζονται δύο μεγάλες οθόνες στις οποίες προβάλλονται μια αφίσα και ένα σκηνικό από την Κομέντια ντελ' Άρτε. Η Φράνκα μπαίνει στο προσκήνιο. Έτσι ξεκινά η ιστορία της ζωής της Φράνκα Ράμε: μια ζωή γεμάτη εμπειρίες που ο σύζυγός της Ντάριο, ο γιος της Γιάκοπο και οι φίλοι της την είχαν επανειλημμένα παροτρύνει να μοιραστεί, χωρίς να καταφέρνουν να ξεπεράσουν την αντίστασή της. Ώσπου μια μέρα ο Ντάριο, ανοίγοντας ένα συρτάρι της ντουλάπας, ανακαλύπτει τυχαία έναν μεγάλο φάκελο με πραγματικό θησαυρό. Γεμάτος περιέργεια, ρίχνεται κρυφά στην ανάγνωση: ιστορίες που αφηγούνται τη Φράνκα ως παιδί, την εξαιρετική οικογένειά της από ηθοποιούς του θεάτρου «ιταλικού τύπου», των οποίων οι ρίζες χρονολογούνται πέντε αιώνες πριν, το λεωφορείο που ονομαζόταν Μπαλόρντα με το οποίο ταξίδευαν από πλατεία σε πλατεία, τη συνάντησή της με τον Ντάριο, τη ζωή τους και το κοινό τους θεατρικό έργο, τη δημόσια επιτυχία της και την βασανισμένη ιστορία της RAI, την κοινωνική και πολιτική της δέσμευση, με παραστάσεις που καταγγέλλουν τη διαφθορά και τη Μαφία, από το πραξικόπημα στη Χιλή μέχρι τον θάνατο του Πινέλι - τις μάχες και τη λογοκρισία, τον βιασμό που υπέστη, μέχρι και τη δέσμευσή της ως γερουσιαστής. «Τώρα προσπάθησε να μου πεις ότι δεν μπορείς να γράψεις τις ιστορίες σου! Τι είναι αυτές;!» της λέει ο Ντάριο, χτυπώντας τα λάφυρα στο τραπέζι. Διαφωνούν, διαφωνούν άγρια, και μετά η Φράνκα ξεσπάει: «Εντάξει, είμαι μέσα! Θα δεσμευτώ να το κάνω θεατρικό έργο... ακόμα και βιβλίο αν θέλεις! Αλλά περιμένω να μου βοηθήσεις.» Ο Ντάριο γελάει και πιάνει δουλειά σαν αστραπή.

Επτά Χαϊκού για τη ποίηση και τους ποιητές (Δ.Βασιλείου)

I

Ποίηση είναι

τ’ άχρονου χάους το φως,

που χρόνο γεννά.

II

Όταν τ’ αστέρια

σβήσουνε, η Ποίηση

θα φωτοδοτεί.

III

Λευκών ονείρων

μύστης και προσκυνητής.

Αιέν Ποιητής!

IV

Με λευκό χαρτί

πλανιέται ο Ποιητής,

σε κόσμους νέους.

V

Στην ερημία

ασφόδελων λειμώνων,

σπονδές ποίησης.

VI

Μες’ στο σκοτάδι,

ως άλλος Προμηθέας,

φως ο Ποιητής!

VII

Τώρα σιωπώ.

Φωνές καλώ, του φωτός

κι’ έναν Ποιητή.

Οι 20 πρώτες χώρες με τα ψηλότερα εμπορικά πλεονάσματα το 2023 (δισ.δολ.)

 

1928: Πολυδιαβασμενα και καλοπουλημένα λογοτεχνικά έργα

Ν. Γκύζης Νύμφη και Έρως 1890

312.         Ο εραστής της λαίδη Τσάτερλι (Ντ. Χ. Λώρενς – 1928) Η ερωτική ιστορία μιας αριστοκράτισσας και ενός θηροφύλακα. Το 1917, η Κόνστανς είκοσι δύο ετών, κόρη ενός κάποτε διάσημου καλλιτέχνη της Βασιλικής Ακαδημίας,  παντρεύεται τον Βαρονέτο Κλίφορντ Τσάτερλι. Η ευτυχία τους όμως διαρκεί μόλις έξι μήνες, αφού ο σύζυγός έμεινε ημιπαράλυτος, καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι. Για την Κονστάνς, ο έγγαμος βίος περιορίστηκε σε κοινά γεύματα, ώρες συζήτησης, φωναχτά διάβασμα και μοναξιά στο κρεβάτι. Μετά τρία χρόνια το ζευγάρι επιστρέφει στο κτήμα της οικογένειας Τσάτερλι. Παρά την αναπηρία του συζύγου της, η Κόνι τον αγαπάει και είναι έτοιμη να τον φροντίσει και να του παραμείνει πιστή, αλλά εκείνος, συνειδητοποιώντας ότι η ζωή χωρίς σεξ μπορεί να είναι δύσκολη για μια νεαρή γυναίκα, της επιτρέπει να έχει έναν εραστή αν βρεθεί ένας κατάλληλος υποψήφιος. Ο Σερ Κλίφορντ μάλιστα συμφωνεί να δώσει στο παιδί το όνομά του σε περίπτωση που η σύζυγός του μείνει έγκυος. Κατά τη διάρκεια μιας από τις βόλτες τους, η Κόνι γνωρίζει στον νέο τους θηροφύλακα, Όλιβερ, με τον οποίο μετά από τυχαίες συναντήσεις προκύπτει αμοιβαίο σεξουαλικό ενδιαφέρον. Τελικά, η Κονστάνς γίνεται ερωμένη του και  κάνοντας σεξουαλική «γυμναστική» στην αρχή επιδίδεται σε ολοένα και πιο εξελιγμένα πειράματα μαζί του. Ωστόσο, μετά από μεγάλες διακοπές, η Κονστάνς συνειδητοποιεί ότι νιώθει αληθινή αγάπη για τον Όλιβερ. Παρά τη συγκατάθεση του συζύγου της, για τη γέννηση ενός παιδιού που θα φέρει το επώνυμο του βαρονέτου και θα γίνει ο κληρονόμος του, αποφασίζει να συνδέσει τη ζωή της με τον άντρα που αγαπά και να δώσει στο παιδί το όνομα του πραγματικού του πατέρα. Μια διερεύνηση του σεξουαλικού πάθους ως ζωτικού και αληθινού στοιχείου της ζωής και μια διεισδυτική αποτύπωση της γυναικείας ιδιοσυγκρασίας. Υπάρχουν τολμηρές, αισθητικά υπέροχες  περιγραφές, αλλά το σημαντικότερο είναι η αναζήτηση της προσωπικής πληρότητας. Η περιγραφή των ερωτικών σκηνών προκάλεσε σκάνδαλο και η κυκλοφορία του απαγορεύτηκε για χρόνια. Το έργο είναι μια πρωτοποριακή έκφραση διαμαρτυρίας για την καταπίεση του ερωτικού ενστίκτου και τη φθορά που προκαλούν στους ανθρώπους τα κοινωνικά στερεότυπα και οι καθεστηκυίες αντιλήψεις. «Είναι κατά βάθος τραγική η εποχή μας, έτσι κι εμείς αρνούμαστε να τη δούμε τραγικά. Ο κατακλυσμός πέρασε, στη μέση τώρα εμείς και γύρω μας χαλάσματα. Αρχίζουμε να στήνουμε μικρά καινούργια σπιτικά, να τρέφουμε μικρές νέες ελπίδες. Μάλλον δύσκολη δουλειά, ομαλός δρόμος για το μέλλον δεν υπάρχει πια. Τα εμπόδια, όμως, είτε τα παρακάμπτουμε είτε σκαρφαλώνουμε και τα ξεπερνάμε. Πρέπει να ζήσουμε, όσοι κι αν είναι οι ουρανοί που τσακίστηκαν».

313.         Τσιγγάνικο τραγουδιστάρι (Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα – 1928) Η ηρωίδα της ποιητικής συλλογής με δεκαοκτώ θέματα, είναι η θλιμμένη Ανδαλουσία. Υπάρχουν τρία κύρια μοτίβα στα ρομαντικά έργα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα: η μοίρα, ο θάνατος και ο έρωτας. Στρεφόμενος στις λαογραφικές παραδόσεις, αντικατοπτρίζει τους ακραίους πόλους της ζωής. Ο ποιητής περιγράφει τον κόσμο φιλοσοφικά, καταδεικνύοντας τη σύγκρουση του κακού και του καλού, της ζωής και του θανάτου. Ο Λόρκα δημιούργησε το δικό του σχέδιο για το εξώφυλλο: τα γράμματα του τίτλου είναι προσεκτικά γραμμένα με κόκκινο χρώμα. Πάνω από αυτά υπάρχει μια γλάστρα — η ανδαλουσιανή «μπουκάρο» — από την οποία εκτείνονται προς τα πάνω τρία λεπτά στελέχη με τρία ηλιοτρόπια. Έχουν τη μορφή τριών μαύρων ήλιων, που δημιουργούν μια ξεχωριστή εικόνα ξηρασίας και φτώχειας. Τα περιγράμματα ενός χάρτη της Ισπανίας, ο οποίος είναι καλυμμένος με κόκκινες κουκκίδες, σαν να ήταν σταγόνες αίματος, επικαλύπτονται πάνω στην εικόνα του δοχείου. Έτσι είδε την εικόνα της πολύπαθης Ανδαλουσίας, και όχι μόνο αυτής, αλλά ολόκληρης της Ισπανίας.             

314.         Το κάλεσμα του Κθούλου (Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ – 1928) Φανταστικό διήγημα τρόμου, το πρώτο με ένα τόνο επιστημονικής φαντασίας, που καθιέρωσε τον συγγραφέα ως κορυφαίο συγγραφέα του υπερφυσικού. Η έμπνευση του μεγαλύτερου μέρος του έργου του Λάβκραφτ προήλθε από τους εφιάλτες του. Ίσως αυτή η άμεση ενόραση από το υποσυνείδητό του και οι αντίστοιχοι συμβολισμοί, να είναι τα στοιχεία στα οποία οφείλεται η συνεχιζόμενη απήχηση και επιτυχία του Η ιστορία εξετάζει την ανακάλυψη μιας αρχαίας θεότητας, του Cthulhu, που ξυπνά μετά από αιώνες, προκαλώντας τον τρόμο σε όποιον την ανακαλύπτει. Σταδιακά ανάπτυξε την δικιά του μυθολογία, ένα πάνθεον, από εξωγήινες, εξωδιαστατικές θεότητες και φρικιαστικά όντα που έχουν στόχο να κάνουν την ανθρωπότητα θήραμά τους και η ύπαρξη των οποίων δήθεν υπονοείται σε αρχαίους μύθους και θρύλους Η μυθολογία του Lovecraft έχει επηρεάσει έντονα τη λογοτεχνία τρόμου και την ποπ κουλτούρα.                                             

She lights up my days. By Dan Tocher.

315.         Ορλάντο (Βιρτζίνια Γουλφ – 1928) Εμπνευσμένο από την ταραχώδη οικογενειακή ιστορία της ποιήτριας και μυθιστοριογράφου Vita Sackville-West, ερωμένης και στενής φίλης της Woolf. Είναι ένα φανταστικό χρονικό της αγγλικής λογοτεχνίας και ιστορίας σε σατιρική μορφή. Περιγράφει τις περιπέτειες ενός ποιητή που αλλάζει φύλο από άνδρα σε γυναίκα και ζει για αιώνες, συναντώντας τις βασικές προσωπικότητες της αγγλικής ιστορίας της λογοτεχνίας. Ο διδακτικός λόγος του φλύαρου βιογράφου-αφηγητή συνδυάζεται με την ουδέτερη φωνή του συγγραφέα, ο οποίος, με τη σειρά του, κατά καιρούς διαλύεται στους εσωτερικούς μονολόγους και τους λυρικούς στοχασμούς του Ορλάντο. Η επίδραση της πολυφωνίας ενισχύεται από την εκτεταμένη χρήση επιστολογραφικής και απομνημονευματολογικής λογοτεχνίας του 17ου αιώνα (π.χ. το τρίτο κεφάλαιο, «Κωνσταντινούπολη», περιέχει «αποσπάσματα» ημερολογίου και επιστολής με περιγραφή της  τελετής απονομής στον Ορλάντο του Τάγματος του Λουτρού), καθώς και ρεπορτάζ εφημερίδων, ιστορικά χρονικά, βαρυσήμαντα νομικά έγγραφα, εμπορικά μητρώα κ.λπ. Σημαντικό δομικό υλικό για τη «βιογραφία» είναι οι πολυάριθμες νύξεις και τα αποσπάσματα, χάρη στα οποία η υφή καθενός από τα έξι κεφάλαια του μυθιστορήματος αντανακλά τα χαρακτηριστικά μιας συγκεκριμένης περιόδου της αγγλικής λογοτεχνίας. Η  αλλαγή φύλου είναι μια αλληγορία για τον «θηλυκό» χαρακτήρα της βικτωριανής λογοτεχνίας, σε αντίθεση με την αυστηρή αρρενωπότητα της λογοτεχνίας των προηγούμενων αιώνων. Θεωρείται κλασικό έργο φεμινισμού, γυναικείας γραφής και μελετών για το φύλο και τους τρανς.

316.         Νάντια (Αντρέ Μπρετόν – 1928) Αυτοβιογραφική αφήγηση που αναφέρεται στη σύντομη ερωτική σχέση του συγγραφέα με τη νεαρή Νάντια, που τον μάγεψε. Σκόπιμα παραλείπει την ψυχολογική ανάλυση και την περιγραφική πεζογραφία και αντ' αυτών προσθέτει εικονογραφήσεις που δείχνουν μέρη, άτομα που συναντήθηκαν ή αναφέρθηκαν, πίνακες ή σχέδια από σουρεαλιστές, σχέδια της Νάντιας. Όλα αυτά γίνονται ένα είδος παράλληλης ιστορίας που επικοινωνεί με το κείμενο του βιβλίου και μερικές φορές οι εικόνες τονίζουν ορισμένες φράσεις του κειμένου και αποσκοπούν στο να αντικαταστήσουν την περιγραφή. Τελειώνει με έναν ορισμό της ομορφιάς που έγινε διάσημος: «Η ομορφιά θα είναι σπασμωδική ή δεν θα είναι» που ενέπνευσε το κονσέρτο για φλάουτο του Πιερ Μπουλέζ            

Σαμψών και Δαλιδά . Γ.Δούκα 1873

317.         Το βιβλίο της ανησυχίας (Φερνάντο Πεσσόα- 1928) Είναι μια μοναδική συλλογή από αφοριστικά ρητά που αποτελούν την αυτοβιογραφία του Μπερνάρντο Σοάρες, βοηθού λογιστή στην πόλη της Λισαβόνας, μιας από τις εναλλακτικές προσωπικότητες του συγγραφέα. Αυτή η «αυτοβιογραφία χωρίς γεγονότα» είναι η πεζογραφία ενός ποιητή ή η ποίηση σε πεζό λόγο, οι βαθιά λυρικές σκέψεις ενός φιλοσόφου, η λεκτική ζωγραφική ενός καλλιτέχνη που βλέπει μέσα από μια επιφάνεια που του είναι διαφανής την ίδια την ουσία των πραγμάτων. Το βιβλίο έχει ως στόχο να υπνωτίσει τον αναγνώστη και να τον οδηγήσει στην ίδια την καρδιά αυτής της ίδιας της «ανησυχίας», αυτής της ίδιας της δίψας-λαχτάρας που γεμίζει όλα τα έργα του Πεσσόα. «Αλίμονο σε σένα όμως αν είναι το φορτίο της ζωής, η ίδια η ζωή που σε σκλαβώνει. Αλίμονο σε σένα, που έχεις γεννηθεί ελεύθερος, αυτάρκης και ικανός να αποχωριστείς τους ανθρώπους, αν η φτώχεια σου σου επιβάλλει να ζεις μαζί τους. Αυτή μάλιστα, αυτή είναι η δική σου τραγωδία που κουβαλάς παντού μαζί σου». Δημοσιεύτηκε μετά θάνατον, είναι ένα αποσπασματικό έργο ζωής, και έμεινε χωρίς επεξεργασία από τον συγγραφέα.

318.         Είκοσι κανόνες για το γράψιμο αστυνομικών ιστοριών (S.S. Van Dine - 1928) Αρχικά ο Willard H. Wright με το ψευδώνυμο S.S. Van Dine τους δημοσίευσε το Σεπτέμβρη 1928 στο American Magazine και αργότερα συμπεριλήφθηκαν στο Philo Vance investigates omnibus (1936). «Η ιστορία ενός αστυνομικού μυθιστορήματος είναι ένα είδος πνευματικού παιχνιδιού. Είναι κάτι περισσότερο, ένα διαγωνιστικό γεγονός. Και για τη συγγραφή αστυνομικών ιστοριών υπάρχουν πολύ συγκεκριμένοι νόμοι — άγραφοι, ίσως, αλλά παρ' όλα αυτά δεσμευτικοί. Τους τηρεί κάθε αξιόλογος επινοητής λογοτεχνικών μυστηρίων που σέβεται τον εαυτό του. Εδώ, λοιπόν, υπάρχει ένα είδος Κανόνα, βασισμένου εν μέρει στην πρακτική όλων των μεγάλων συγγραφέων αστυνομικών ιστοριών και εν μέρει στις προτροπές της εσωτερικής συνείδησης του έντιμου συγγραφέα».                  

319.         Ο ήρεμος Ντον (Μιχαήλ Σόλοχοφ, 1928-1940) Αναφέρεται στους Κοζάκους της περιοχής γύρω από το ποταμό Ντον της Νότιας Ρωσίας στον Α’ΠΠ και τον Εμφύλιο που ακολούθησε. έχει μεγάλη πλοκή και χαρακτηρίζεται ως ένα από τα καλύτερα αντιπολεμικά έργα του ΧΧ αιώνα. Όντας κομμουνιστής που τάχθηκε στο πλευρό των κόκκινων κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, ο Σόλοχοφ αφιερώνει σημαντική θέση στο μυθιστόρημά του στους Λευκούς Κοζάκους, και ο πρωταγωνιστής του Γκριγκόρι δεν «έρχεται ποτέ στους κόκκινους», ούτε στο τέλος της ιστορίας. Αυτό προκάλεσε κριτική από κομμουνιστές επικριτές. Ωστόσο, αυτό το μυθιστόρημα διαβάστηκε προσωπικά από τον Στάλιν και εγκρίθηκε από αυτόν για δημοσίευση. Πραγματεύεται θέματα πίστης, βίας, ταυτότητας και ιδεολογικής σύγκρουσης. Μέσα από τους χαρακτήρες, ο συγγραφέας εξερευνά το ανθρώπινο κόστος της επανάστασης και του πολέμου, την τραγική απογοήτευση του λαού των Κοζάκων και τη σύνδεσή τους με τη γη και την παράδοση. Το μυθιστόρημα πραγματεύεται επίσης τις συναισθηματικές και ηθικές συνέπειες της ιστορικής αλλαγής και την ένταση μεταξύ παράδοσης και νεωτερικότητας. Η γραφή του Σόλοχοφ συνδυάζει τον ρεαλισμό με τη βαθιά ψυχολογική διορατικότητα και προσφέρει μια λεπτομερή απεικόνιση της ζωής στις κοινότητες των Κοζάκων. Η ικανότητά του να μεταφέρει τόσο τη δυναμική της ιστορίας όσο και τους προσωπικούς αγώνες των χαρακτήρων του βοήθησαν να γίνει το μυθιστόρημα ακρογωνιαίος λίθος της ρωσικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.

1927: Πολυδιαβασμενα και καλοπουλημένα λογοτεχνικά έργα

By unknown

"Η τέχνη και η αγάπη έχουν μια δύναμη που κινητοποιεί και προστατεύει τους ανθρώπους από την απόγνωση. Ακόμα και στις χειρότερες συνθήκες οι άνθρωποι συνεχίζουν να τραγουδούν, να γράφουν, να κάνουν τέχνη, να μαζεύονται και να ονειρεύονται λύσεις για τα προβλήματά τους. Αυτές είναι βαθιά ανθρώπινες αντιδράσεις. Μια κουλτούρα που δίνει αξία στον υπερατομισμό δεν πρόκειται να επιβιώσει, θα παραδοθεί σε μηχανές ή σε ανθρώπους που συμπεριφέρονται σαν μηχανές". (Cara Hoffmanγ)

305 Τερέζ Ντεκερού (Φρανσουά Μωριάκ – 1927) Εμπνευσμένο από πραγματική ιστορία. Η σύζυγος κατηγορήθηκε ότι προσπάθησε να δηλητηριάσει τον σύζυγό της, έναν έμπορο κρασιών από το Μπορντώ. Ο Μωριάκ παρακολούθησε τη δίκη στο Κακουργιοδικείο της Ζιρόντ, κατά την οποία η κατηγορούμενη καταδικάστηκε μόνο για πλαστογραφία (ψευδείς συνταγές για αγορά δηλητηρίων από φαρμακοποιούς). Ο σύζυγός της κατέθεσε ως μάρτυρας υπεράσπισης για να σώσει τα προσχήματα. Έτσι, παρά το πιθανό κίνητρο της κατηγορούμενης να λάβει μεγάλη αποζημίωση βάσει της ασφάλειας ζωής που είχε συνάψει ο σύζυγός της και να ξεκινήσει μια νέα ζωή με τον εραστή της και την αρκετά προφανή ποινική της ενοχή, η κατηγορία της απόπειρας δηλητηρίασης απορρίφθηκε και η σύζυγος καταδικάστηκε σε χρηματική ποινή και 15 μήνες φυλάκιση, ποινή που δεν εκτέλεσε πλήρως. Το βιβλίο χαρακτηρίζεται από κάποιες ασυνήθιστες δομικές τεχνικές, συμπεριλαμβανομένου ενός μακρού εσωτερικού μονολόγου που συχνά αλλάζει οπτική γωνία, αποκαλύπτοντας τις σκέψεις αρκετών χαρακτήρων. Η συντριπτική πλειοψηφία των χαρακτήρων στο βιβλίο θεωρούνται αρκετά δυσάρεστα άτομα. Ο πατέρας της Τερέζ αποκαλύπτεται ως ένας σκληρός σεξιστής που ενδιαφέρεται περισσότερο για την προστασία της πολιτικής του καριέρας παρά για τη φροντίδα της κόρης του, ενώ ο σύζυγος της απεικονίζεται ως ένας συναισθηματικά μη διαθέσιμος άντρας, που έχει εμμονή αποκλειστικά με το κυνήγι και την εξυπηρέτηση των αναγκών της οικογένειας. Όπως σε μεγάλο μέρος του έργου του Μωριάκ, η σωματική ατέλεια υποδηλώνει ηθική ένδεια και οι περισσότεροι χαρακτήρες έχουν κάποιο είδος ελαττώματος. Η ίδια η Τερέζ είναι περήφανη για την πονηριά της, καθώς έχοντας έναν κοινό ανεκπλήρωτο έρωτα με την πρώην παιδική της φίλη και κουνιάδα της Άννα, σε κάποιο σημείο καταστρέφει μια ερωτική επιστολή της Άννας στον νεαρό του κοινού τους πάθους. Οι επικριτές έχουν υποστηρίξει ότι αυτό θα μπορούσε να είναι σχετικό με τους αγώνες του συντηρητικού Μωριάκ κατά της σεξουαλικότητας.

306 Ασκητική (Νίκος Καζαντζάκης – 1927) «Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο· καταλήγουμε σε μια σκοτεινή άβυσσο· το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή. Ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η επιστροφή· ταυτόχρονα το ξεκίνημα κι ο γυρισμός· κάθε στιγμή πεθαίνουμε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της ζωής είναι ο θάνατος. Μα κι ευτύς ως γεννηθούμε, αρχίζει κι η προσπάθεια να δημιουργήσουμε, να συνθέσουμε, να κάμουμε την ύλη ζωή· κάθε στιγμή γεννιούμαστε. Γι’ αυτό πολλοί διαλάλησαν: Σκοπός της εφήμερης ζωής είναι η αθανασία. Στα πρόσκαιρα ζωντανά σώματα τα δυο τούτα ρέματα παλεύουν: α) ο ανήφορος, προς τη σύνθεση, προς τη ζωή, προς την αθανασία· β) ο κατήφορος, προς την αποσύνθεση, προς την ύλη, προς το θάνατο. Και τα δυο ρέματα πηγάζουν από τα έγκατα της αρχέγονης ουσίας. Στην αρχή η ζωή ξαφνιάζει· σαν παράνομη φαίνεται, σαν παρά φύση, σαν εφήμερη αντίδραση στις σκοτεινές αιώνιες πηγές· μα βαθύτερα νιώθουμε: η Ζωή είναι κι αυτή άναρχη, ακατάλυτη φόρα του Σύμπαντου. Αλλιώς, πούθε η περανθρώπινη δύναμη που μας σφεντονίζει από το αγέννητο στο γεννητό και μας γκαρδιώνει· φυτά, ζώα, ανθρώπους· στον αγώνα; Και τα δυο αντίδρομα ρέματα είναι άγια. Χρέος μας λοιπόν να συλλάβουμε τ’ όραμα που χωράει κι εναρμονίζει τις δυο τεράστιες τούτες άναρχες, ακατάλυτες Ορμές· και με τ’ όραμα τούτο να ρυθμίσουμε το στοχασμό μας και την πράξη..» - Το έργο είναι ένας ύμνος στην ελευθερία και τον αθεϊσμό, στην αποδέσμευση του ανθρώπου από οτιδήποτε τον σκλαβώνει..

307 Ο λύκος της στέπας (Έρμαν Έσσε – 1927) Το μυθιστόρημα, στη δομή του, είναι ένα είδος «βιβλίου μέσα σε ένα βιβλίο». Η ιστορία ξεκινά με έναν πρόλογο από έναν εκδότη που αποφάσισε να δημοσιεύσει σημειώσεις που του άφησε ο πρωταγωνιστής με τίτλο «Οι σημειώσεις του Χάρι Χάλερ (Μόνο για τρελούς)». Ο Χάρι Χάλερ βρίσκεται σε μια σοβαρή εσωτερική κρίση. Ενώ περιπλανιέται στην πόλη, συναντά έναν άντρα που του δίνει ένα μικρό βιβλίο, «Μια Πραγματεία για τον Λύκο της Στέπας», που αφηγείται την ιστορία του «Χάρι, με το παρατσούκλι Στέπενγουλφ», ο οποίος, όπως και ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος, χωρίζει την προσωπικότητά του σε δύο μέρη: έναν άνθρωπο υψηλής πνευματικής ηθικής και ένα λύκο. Ταυτόχρονα, το βιβλίο υποδεικνύει ότι η προσωπικότητα του «Χάρι» είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο σύνθετη και πολύπλευρη, και αποκαλύπτονται οι αυτοκτονικές του τάσεις. Την επόμενη μέρα, περιπλανώμενος ξανά στην πόλη πριν επιστρέψει σπίτι, όπου αποφασίζει να αυτοκτονήσει, ο Χάρι πηγαίνει σε ένα εστιατόριο. Εκεί συναντά μια κοπέλα που του υπόσχεται να τον συναντήσει, κάτι που αναβάλλει την απόφασή του να αυτοκτονήσει. Στην επόμενη συνάντηση, αποδεικνύεται ότι το όνομά της είναι Ερμίνα, και του ζητά να τη σκοτώσει όταν του το πει η ίδια. Όμως αυτή τον μαθαίνει να ζει με τον συνηθισμένο αστικό τρόπο, να χορεύει, να πίνει, του βρίσκει μια ερωμένη (Μαρία). Σε όλο το μυθιστόρημα, δεν είναι πάντα σαφές πού χαράσσεται η γραμμή μεταξύ των εσωτερικών εμπειριών του ήρωα και του εξωτερικού κόσμου. Στο τέλος μια νέα πραγματικότητα ανοίγεται στον Χάρι, αλλά για να παραμείνει σε αυτήν, πρέπει να θυσιάσει το μυαλό του, κάτι που αποφασίζει τελικά να κάνει. Συχνά η εσωτερική ουσία του Haller Steppenwolf συνδέεται με αυτό που ο Jung ονόμασε σκιά, ενώ η Hermine συνδέεται με την anima. «Αχ, είναι δύσκολο να βρεις αυτό το θεϊκό μονοπάτι μέσα σ’ αυτή τη ζωή που κάνουμε, σε τούτη δω την αποβλακωμένη και ανούσια εποχή με την πνευματική της στειρότητα, την αρχιτεκτονική της, τις επιχειρήσεις της, την πολιτική της, τους ανθρώπους της! Πως θα μπορούσα να μην καταντήσω ένας μοναχικός λύκος, ένας άξεστος ερημίτης, αφού δεν συμμερίζομαι τους στόχους της και τις αξίες της και δεν καταλαβαίνω καμιά από τις απολαύσεις της; Δεν μπορώ να μείνω για πολλή ώρα, ούτε στο θέατρο ούτε στον κινηματογράφο. Σπάνια διαβάζω εφημερίδα κι ακόμα πιο σπάνια κάποιο μοντέρνο βιβλίο. Δεν μπορώ να καταλάβω ποια ευχαρίστηση και ποια χαρά βρίσκουν οι άνθρωποι με το να συνωστίζονται στα ξενοδοχεία και στους σιδηροδρόμους, στα κέντρα με την αποπνιχτική ατμόσφαιρα και την απαίσια μουσική, στα μπαρ και στα βαριετέ, στις διεθνείς εκθέσεις και στον ιππόδρομο… Από την άλλη μεριά, όσα μου συμβαίνουν στις σπάνιες ώρες της χαράς μου, όσα για μένα είναι ζωή, ευδαιμονία, έκσταση και πνευματική ανάταση, οι άνθρωποι, γενικά, τα αναζητούν μόνο στην φαντασία. Στην πραγματική ζωή τα βρίσκουν παράλογα και απίθανα. Κι έτσι, αν οι άνθρωποι έχουν δίκιο, αν αυτή η μουσική των νυχτερινών κέντρων είναι απόλαυση, αν αυτή η μαζική διασκέδαση δίνει χαρά κι αν αυτό το αμερικανοποιημένο πλήθος που ευχαριστιέται με το τίποτα έχει δίκιο, τότε εγώ έχω άδικο, είμαι τρελός. Είμαι στ’ αλήθεια ο Λύκος της Στέπας, όπως συχνά αποκαλώ τον εαυτό μου, αυτό το ξεστρατισμένο αγρίμι, που δε βρίσκει ούτε σπιτικό, ούτε χαρά, ούτε ελπίδα σ’ ένα κόσμο παράξενο και ακατανόητο».                              

308 Στο φάρο (Βιρτζίνια Γουλφ – 1927) Είναι το πιο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της συγγραφέας. Ανακαλεί συναισθήματα της παιδικής ηλικίας, προσπαθεί να κατανοήσει άλυτα προβλήματα των γονιών της και αναδεικνύει τις σχέσεις των ενηλίκων. Η πλοκή στο έργο είναι δευτερεύουσα σε σχέση με τη φιλοσοφική του ενδοσκόπηση. Αναφερόμενο ως βασικό παράδειγμα της λογοτεχνικής τεχνικής της πολλαπλής εστίασης, το μυθιστόρημα περιλαμβάνει ελάχιστους διαλόγους και σχεδόν καθόλου δράση. Το μεγαλύτερο μέρος του είναι γραμμένο ως σκέψεις και παρατηρήσεις.  Ανάμεσα στις πολλές αλληγορίες και θέματα του βιβλίου είναι αυτά της απώλειας, της υποκειμενικότητας, της φύσης της τέχνης και των προβλημάτων της αντίληψης, της πολυπλοκότητας της εμπειρίας και των ανθρώπινων σχέσεων. 

309 Η γέφυρα του Σαν Λουϊ Ρέϋ (Θόρντον Ουάιλντερ – 1927) Εξιστορεί πως το 1714, «η καλύτερη γέφυρα σε όλο το Περού» καταρρέει και πέντε άνθρωποι βυθίζονται στα νερά του ποταμού και στο θάνατο. Ο αδελφός Τζούνιπερ, ένας Φραγκισκανός ιεραπόστολος, αποφασίζει να εντοπίσει τις ατομικές τους ιστορίες για να αποδείξει ότι ακόμη και αυτές που φαίνονται τυχαίες κακοτυχίες συνάδουν με το σχέδιο του Θεού. Το ότι οι ανακαλύψεις του αποδεικνύονται πιο περίπλοκες δεν  αποτελεί έκπληξη. Αυτό που μπορεί να εκπλήξει είναι οι «δολοφονίες» της πειρακτικής, ειρωνικής και όμορφα γραμμένης ιστορίας του Wilder, σε αντίθεση με οτιδήποτε άλλο στην αμερικανική μυθοπλασία. Ο συγγραφέας είπε ότι το βιβλίο θέτει το ερώτημα: «Υπάρχει κατεύθυνση και νόημα στις ζωές πέρα ​​από τη θέληση του ατόμου;» Περιγράφοντας τις πηγές του μυθιστορήματός του, εξήγησε ότι «η πλοκή εμπνεύστηκε στην εξωτερική της δράση από ένα μονόπρακτο (Le Carrosse du Saint-Sacrement) του Prosper Mérimée, το οποίο διαδραματίζεται στη Λατινική Αμερική και ένας από τους χαρακτήρες του οποίου είναι μια εταίρα. Ωστόσο, η κεντρική ιδέα του έργου, η δικαιολόγηση μιας σειράς ανθρώπινων ζωών που προκύπτει ως αποτέλεσμα της ξαφνικής κατάρρευσης μιας γέφυρας, πηγάζει από φιλικές διαφωνίες με τον πατέρα μου, έναν αυστηρό Καλβινιστή. Οι αυστηροί Πουριτανοί φαντάζονται τον Θεό πολύ εύκολα ως έναν ασήμαντο δάσκαλο που ζυγίζει λεπτομερώς την ενοχή με την αξία, και παραβλέπουν την «Θεία χάρη», η οποία είναι πιο ολοκληρωμένη και ισχυρή. Η αγάπη του Θεού πρέπει να υπερβαίνει τη δίκαιη τιμωρία. Αλλά στο μυθιστόρημά μου έχω αφήσει αυτό το ερώτημα αναπάντητο. Όπως είπα νωρίτερα, μπορούμε μόνο να θέσουμε το ερώτημα σωστά και καθαρά, και να έχουμε πίστη ότι κάποιος θα το θέσει με τον σωστό τρόπο». Όταν ρωτήθηκε αν οι χαρακτήρες του ήταν ιστορικοί ή φανταστικοί, ο Wilder απάντησε: «Τα περισσότερα γεγονότα επινοήθηκαν από εμένα, συμπεριλαμβανομένης της πτώσης της γέφυρας». Η ίδια η γέφυρα βασίζεται στη μεγάλη κρεμαστή γέφυρα των Ίνκας πάνω από τον ποταμό Απουρίμακ, η οποία ανεγέρθηκε γύρω στο 1350, εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται το 1864 και ήταν ερειπωμένη αλλά εξακολουθούσε να κρέμεται το 1890.                                                             

310 Ο θάνατος έρχεται για τον Αρχιεπίσκοπο (Γουϊλα Κάθερ - 1927) Στο Νέο Μεξικό μετά την προσάρτηση του από τις ΗΠΑ το 1831, ο Latour με έναν παλιό φίλο, τον πατέρα Vaillant, ξεκινάει για τη Σάντα Φε να διορθώσει τα «κακώς κείμενα» σε μια επισκοπή. Θα βρει την εκκλησία εκεί κατακερματισμένη και διεφθαρμένη, με ιερείς να επιδίδονται σε γάμους συμφέροντος και να χρεώνουν υπέρογκα τέλη για τα εκκλησιαστικά τους καθήκοντα. Ο Λατούρ ξεκινά μια προσπάθεια για τη μεταρρύθμιση και την αναζωογόνηση της επισκοπής. Το ύφος και η δομή αυτού του βιβλίου είναι περίεργα, χωρίς έμφαση, σε κανένα γεγονός δεν δίνεται μεγάλη δραματική βαρύτητα. Αν αυτό ακούγεται πληκτικό, δεν είναι. Η γαλήνια γλώσσα με την απλότητά της, δίνει στην ιστορία ένα βάρος που ένα απλό δράμα δεν θα μπορούσε ποτέ να δώσει. Ο Τζέιμς Πολ Όλντ το χρησιμοποιεί ως λογοτεχνικό παράδειγμα της ιδέας ότι η θρησκευτική πίστη είναι σε θέση να αναπτύξει και να διατηρήσει ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς σε αναδυόμενες δημοκρατικές πολιτικές τάξεις. Υποστηρίζει, ότι παρόλο που τα πρώτα μυθιστορήματα της Κάθερ, συνήθως παρουσιάζουν θρησκευτικούς χαρακτήρες ως στενόμυαλους, η προσωπική της θρησκευτική αναδιάταξη της επέτρεψε να αλλάξει την οπτική της και να αναπτύξει πιο θετικούς θρησκευτικούς χαρακτήρες, στην προκειμένη περίπτωση καθολικούς. Και ενώ ορισμένοι από τους σύγχρονους κριτικούς της την βρήκαν ασύμβατη με τις εμπειρίες των απλών ανθρώπων, μεταγενέστεροι κριτικοί, την επαίνεσαν για την «αναζήτηση μιας βάσης τάξης και πολιτισμικής σταθερότητας πέρα ​​από τα όρια της σύγχρονης κοσμικής κουλτούρας». Επιπλέον, οι μελετητές σημειώνουν ότι ο χαρακτήρας του Latour δεν τοποθετείται αυστηρά στο δίπολο άνδρα-γυναίκας, αλλά, όπως υποστηρίζει η Jennifer A. Smith, «ταλαντεύεται μεταξύ των κανόνων της θηλυκότητας και της αρρενωπότητας». Αναπτύσσοντας μια θεωρία ότι η Cather είχε αμφισβητήσει το δικό της φύλο τη δεκαετία του 1920, ο Patrick W. Shaw υποστηρίζει ότι οι «θεμελιώδεις διττές ερμηνείες» και οι «περίτεχνες συστάδες εικόνων» σε όλο το μυθιστόρημα υποστηρίζουν μια ερμηνεία της σεξουαλικής διαφορετικότητας και ασάφειας.

311 Σύγχυση αισθημάτων (Στέφαν Τσβάιχ – 1927) Πραγματεύεται το πάθος της μελέτης, αλλά και τη δύναμη μιας φιλίας μεταξύ των γενεών. Επίσης, την αγάπη ενός ηλικιωμένου άνδρα για έναν νεαρό άνδρα, το μαρτύριο αυτής της σεξουαλικής παραδοχής, τη συναισθηματική σύγχυση που προκαλεί, καθώς και την καταστολή και απόκρυψη της ομοφυλοφιλίας. «Τι πειρασμός να βλέπεις συνεχώς γύρω σου το άνθος της νεότητας - τους εφήβους του αόρατου γυμνασίου στον κόσμο των πρωσικών παραγράφων» (Αναφορά στο άρθρο 175 του γερμανικού ποινικού κώδικα, που ίσχυε από το 1871 έως το 1994, το οποίο τιμωρούσε τις σεξουαλικές πράξεις μεταξύ ανδρών.) Σταδιακά, εμφανίζεται μια διανοητική προσέγγιση μεταξύ του νεαρού ήρωα  και της συζύγου του δασκάλου του, που τους οδηγεί στο να έρθουν ακόμη πιο κοντά. Τους ενώνει ένα κοινό συναίσθημα - η δυσαρέσκεια απέναντι στον ηλικιωμένο προφέσορα. Ο νεαρός αναζητά την εγγύτητα της συζύγου του καθηγητή, ειδικά από τη στιγμή που οι σύζυγοι είναι ψυχροί μεταξύ τους, και περνά μια νύχτα αγάπης μαζί της. Αργότερα θυμάται με ντροπή τη συζήτησή τους γι' αυτόν: «Γιατί δεν της απαγόρευσα να μου πει ότι για χρόνια απέφευγε τη σωματική οικειότητα μαζί της και να κάνει κάποιες αόριστες νύξεις; Γιατί δεν τη διέκοψα με μια δυνατή λέξη, όταν μου αποκάλυπτε το πιο προσωπικό του μυστικό;»            

Ακτινογραφία Ψηφοφόρων: Εγγύτητα, Αποκλίσεις και Δεύτερες Προτιμήσεις (της Ε. Καρτσουνίδου απο το Eteron)

Η Ευαγγελία Καρτσουνίδου είναι Διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών ΑΠΘ, Ερευνήτρια σε θέματα πολιτικής αντιπροσώπευσης και παραπληροφόρησης, ΕΚΕΤΑ - ΙΠΤΗΛ

Peter Brüning. 1965

"Η πολιτική εγγύτητα, δηλαδή η αίσθηση των πολιτών ότι ένα κόμμα εκφράζει τις ιδέες και τις αξίες τους, αποτελεί θεμέλιο της πολιτικής αντιπροσώπευσης και της σχέσης πολιτών–κομμάτων στις σύγχρονες δημοκρατίες. Συνδέεται άμεσα με την έννοια της ιδεολογικής σύγκλισης, στοιχείο κεντρικό για την ποιότητα της δημοκρατικής εκπροσώπησης.  Προηγούμενες μελέτες στην Ελλάδα έχουν δείξει ότι η διάσταση Αριστερά–Δεξιά εξακολουθεί να λειτουργεί ως οργανωτικό σχήμα για την κατανόηση των σχέσεων αντιπροσώπευσης, αν και δεν αρκεί από μόνη της για να ερμηνεύσει τις διακυμάνσεις στην πολιτική εγγύτητα και τα μοτίβα εκλογικής συμπεριφοράς, ιδιαίτερα σε περιόδους πολιτικής αστάθειας ή κρίσης (Kartsounidou & Andreadis, 2020). Παράλληλα, η παρουσία μιας «δεύτερης προτίμησης», δηλαδή ενός κόμματος με το οποίο οι πολίτες δηλώνουν ότι αισθάνονται επίσης κοντά, αποτελεί ένδειξη μιας εν δυνάμει εκλογικής μετατόπισης ή ιδεολογικής πολυμορφίας.

Η παρούσα ανάλυση αξιοποιεί τα δεδομένα της «Ακτινογραφίας των Ψηφοφόρων» (Απρίλιος 2025) της aboutpeople για το Εteron για να διερευνήσει τη δυναμική της πολιτικής εγγύτητας και τα περιθώρια απόκλισης, σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από πολιτική ρευστότητα και αλλαγές στις σχέσεις αντιπροσώπευσης. Συγκεκριμένα, αναλύουμε:

• την ιδεολογική ταύτιση των ψηφοφόρων σε σχέση με την κομματική τους προτίμηση,
• την αξία και σημασία του παραδοσιακού άξονα αριστερά-δεξιά, καθώς και
• την ύπαρξη μιας δεύτερης κομματικής συμπάθειας.

Μέσα από αυτές τις παραμέτρους, αποτυπώνεται η δυναμική της πολιτικής εγγύτητας και τα περιθώρια απόκλισης που συνθέτουν τη σημερινή Ελληνική εκλογική πραγματικότητα.

Ιδεολογική Ταύτιση Ψηφοφόρων

Η περίοδος μετά την κρίση χαρακτηρίστηκε από την εμφάνιση νέων κομμάτων και την αποδυνάμωση παραδοσιακών σχηματισμών, γεγονός που επηρέασε σημαντικά την πολιτική εγγύτητα και τις σχέσεις μεταξύ ψηφοφόρων και κομμάτων. Σύμφωνα με προηγούμενη ανάλυση σύγκλισης εκείνης της δεκαετίας (Καρτσουνίδου & Ανδρεάδης, 2024, Kartsounidou & Andreadis, 2020), κόμματα όπως η ΝΔ καθώς και νεότερα κόμματα όπως η Ελληνική Λύση και το ΜέΡΑ25 παρουσίαζαν υψηλό βαθμό σύγκλισης με το εκλογικό τους ακροατήριο, σε αντίθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ, όπου διαπιστώθηκε μεγαλύτερη απόσταση από τους ψηφοφόρους του. Στην παρούσα έρευνα, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να επιλέξουν την ιδεολογική ταυτότητα που τους εκφράζει περισσότερο, ανεξάρτητα από την κομματική τους προτίμηση. Εξετάζοντας τις απαντήσεις των ψηφοφόρων σε συνδυασμό με την εκλογική τους προτίμηση, αποτυπώνεται μια ενδιαφέρουσα ποικιλομορφία ως προς την ιδεολογική τους ταύτιση.

Παρατηρείται σημαντική ιδεολογική ομοιογένεια σε κόμματα της ευρύτερης Κεντροαριστεράς/Αριστεράς. Για παράδειγμα, το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ παρουσιάζει σημαντική ταύτιση με τη σοσιαλδημοκρατία (61,7%). Το ΚΚΕ συγκεντρώνει την πλειονότητα των ψηφοφόρων του στον κομμουνισμό (52,6%) και στον δημοκρατικό σοσιαλισμό (17,2%). Οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ ταυτίζονται σε μεγάλο βαθμό με τον δημοκρατικό σοσιαλισμό (54,5%), αντανακλώντας μια παραδοσιακή αριστερή βάση. Η Νέα Αριστερά συγκεντρώνει τους ψηφοφόρους της γύρω από έναν καθαρό αριστερό-προοδευτικό προσανατολισμό, με 45,8% να ταυτίζεται με τον δημοκρατικό σοσιαλισμό και σημαντικά ποσοστά στη σοσιαλδημοκρατία (19,1%) και τον κομμουνισμό (19,1%). Από την άλλη, η Πλεύση Ελευθερίας αναδεικνύει μια ιδεολογικά ετερογενή κομματική βάση, με υψηλή ταύτιση στον δημοκρατικό σοσιαλισμό (22,7%), αλλά και αξιοσημείωτη απήχηση στην οικολογία (8,2%) και στον φιλελευθερισμό (7,9%).

Η Νέα Δημοκρατία παρουσιάζει σημαντική ιδεολογική διασπορά, συγκεντρώνοντας ψηφοφόρους που τοποθετούνται στον φιλελευθερισμό (45,7%) και τον νεοφιλελευθερισμό (18,2%), αλλά και σε σοσιαλδημοκρατία (11,4%) και συντηρητισμό (9,4%). Αυτό ίσως να σημαίνει ότι αντλεί ψήφους από διαφορετικές κοινωνικές και ιδεολογικές ομάδες, πέρα από τον παραδοσιακό δεξιό χώρο. Σε προηγούμενες έρευνες, η ΝΔ εμφάνιζε διαχρονικά (2009-2019) υψηλή σύγκλιση με το εκλογικό της ακροατήριο σε διάφορες διαστάσεις του πολιτικού ανταγωνισμού (Kartsounidou & Andreadis, 2020). Ειδικά το 2019, η σύγκλιση ενισχύθηκε στα κοινωνικά ζητήματα (GAL/TAN), με μεγάλο αριθμό υποψηφίων βουλευτών και ψηφοφόρων να τοποθετούνται στο κέντρο του άξονα (Καρτσουνίδου & Ανδρεάδης, 2024, Kartsounidou, Tsigkou & Andreadis, 2022) , τάση που φαίνεται να επιβεβαιώνεται και το 2025, ενισχύοντας τη διαπίστωση της ευρείας ιδεολογικής εμβέλειας του κόμματος. 

Κόμματα που τοποθετούνται δεξιότερα από τη ΝΔ, όπως η Ελληνική Λύση και η ΝΙΚΗ, καταγράφουν υψηλά ποσοστά σε εθνικισμό (29,7% και 16,3% αντίστοιχα) και συντηρητισμό (13,8% και 28,4%), χωρίς να προκύπτει σαφής ταύτιση με κλασικές ιδεολογικές κατηγορίες, ενισχύοντας τον αντισυστημικό χαρακτήρα τους. Η Φωνή Λογικής εμφανίζει επίσης ιδεολογική διασπορά, με υψηλή ταύτιση σε εθνικισμό (44,4%) και συντηρητισμό (21,9%), αντικατοπτρίζοντας έναν δεξιόστροφο αλλά αντισυστημικό λόγο.

Τέλος, οι αναποφάσιστοι εμφανίζουν χαμηλή ιδεολογική σταθερότητα, με προτίμηση σε σοσιαλδημοκρατία (22,6%), φιλελευθερισμό (12,8%) και σημαντικά ποσοστά σε «Άλλο» ή άρνηση απάντησης, στοιχείο που συνάδει με το προφίλ πολιτικά ευμετάβλητων ή αποστασιοποιημένων πολιτών....

Συμπεράσματα

Η αναλυτική επισκόπηση των ευρημάτων της Ακτινογραφίας των Ψηφοφόρων (Απρίλιος 2025) φανερώνει ένα σύνθετο πολιτικό και κομματικό τοπίο. Η ιδεολογική ταύτιση εξακολουθεί να παίζει ρόλο στη διαμόρφωση της εκλογικής συμπεριφοράς, ιδιαίτερα στα κόμματα που διατηρούν σαφή ιδεολογικό προσανατολισμό — όπως το ΚΚΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά, που κινούνται εντός του άξονα αριστερά–δεξιά με μεγάλη συνέπεια. Η σημασία του άξονα αριστερά–δεξιά επανεξετάζεται: αν και συνολικά ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης τον αμφισβητεί (μόλις 37,3% πιστεύει ότι έχει ακόμα νόημα), η διάκριση αυτή παραμένει ζωντανή και λειτουργική για συγκεκριμένες ομάδες ψηφοφόρων — ιδίως στην αριστερά και την κεντροαριστερά.

Η δεύτερη κομματική προτίμηση λειτουργεί ως ένδειξη πολιτικής «εγγύτητας» πέρα από την ψήφο. Κόμματα όπως το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνουν σημαντικές δεύτερες συμπάθειες, κάτι που τα καθιστά κομβικούς παίκτες σε μελλοντικές ανακατατάξεις του προοδευτικού χώρου. Αντίθετα, κόμματα όπως το ΚΚΕ, η ΝΙΚΗ και η Φωνή Λογικής εμφανίζουν περιορισμένες διασυνδέσεις με άλλα κομματικά ακροατήρια, στοιχείο που φανερώνει είτε ιδεολογική αυτάρκεια είτε περιχαράκωση.

Η ανάλυση της παρούσας έρευνας επιβεβαιώνει ευρήματα προηγούμενων μελετών για την ελληνική περίπτωση (Καρτσουνίδου & Ανδρεάδης, 2024, Kartsounidou, Tsigkou & Andreadis, 2022, Kartsounidou & Andreadis, 2020), σύμφωνα με τα οποία η κατανόηση της πολιτικής εγγύτητας απαιτεί ανάλυση πέρα από τον άξονα Αριστερά–Δεξιά, ενσωματώνοντας διαστάσεις όπως η economic L/R και η GAL/TAN, που επιτρέπουν πιο ακριβή αποτύπωση της σχέσης ψηφοφόρων και κομμάτων. Η διατήρηση της ιδεολογικής συνέπειας σε ορισμένα κομματικά ακροατήρια (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Αριστερά), αλλά και η ύπαρξη αποστάσεων σε άλλα ζητήματα, δείχνει την ανάγκη ανάλυσης της πολιτικής εκπροσώπησης σε πολλαπλά επίπεδα για την κατανόηση των μοτίβων εκλογικής συμπεριφοράς και των δυνατοτήτων αναδιάταξης στο κομματικό σύστημα."

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ

"Σειρά τεσσάρων χαϊκού" (Δ.Βασιλείου)

Stefan Pelmuş. τροχός της ζωής. 2011

Μια "Σειρά τεσσάρων χαϊκού" για τέσσερις επί τέσσερα αγαπημένους φίλους!!!

I

Μόνος, στη νύχτα,

μια χαραμάδα ψάχνω.

Αργεί η μέρα.

ΙΙ

Κάθε πρωινό,

μια μουντή ανηφοριά,

με περιμένει.

ΙΙΙ

Αιώνες τώρα,

σ’ ένα ξέφωτο να βγω,

παλεύω μόνος.

ΙV

Θα έρθει το φως

και του σκότους το τέλος,

με πάλη κοινή.

09 – 10. 07. 2025, Αθήνα

Η ανδρική τριχόπτωση: ποσοστό εμφάνισης σε διάφορες χώρες

Οι χώρες με το υψηλότερο ποσοστό ανδρικής τριχόπτωσης βρίσκονται κυρίως στη Δυτική περιοχή. Η Ισπανία έχει το υψηλότερο ποσοστό, με σχεδόν τους μισούς (44,50%) άνδρες να εμφανίζουν φαλάκρα. Η Ιταλία ακολουθεί από κοντά με 44,37% και η Γαλλία με 44,25%. Οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στην τέταρτη θέση με 42,68% και η Γερμανία στην πέμπτη θέση με 41,51%.  Επιπλέον, τα δεδομένα δείχνουν ότι η τριχόπτωση αποτελεί γεγονός παγκόσμιας ανησυχίας για κάποιους. Πάντως η χώρα μας βρίσκεται αρκετά μακρυά απο τις πρώτες χώρες, ακομη και τις μεσογειακές που υποτίθεται έχουν καλό κλίμα, διατροφή και ποικιλία κληρονομικότητας απο πολλές και διαφορετικές επιμιξίες στο χρόνο. Χώρες από διαφορετικές περιοχές, όπως η Βραζιλία και η Αργεντινή στη Νότια Αμερική, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στη Μέση Ανατολή, η Ιαπωνία και η Ινδία στην Ασία, και η Νότια Αφρική και η Αίγυπτος στην Αφρική, παρουσιάζουν επίσης σημαντικά ποσοστά ανδρικής τριχόπτωσης.

Αφρική: 4 "κάτοικοι της" είναι πλουσιότεροι απο το μισό πληθυσμό της (Oxfam)

Η Αφρική αντιμετωπίζει μια διπλή κρίση ανισότητας. Η ήπειρος και οι χώρες της όχι μόνο συγκαταλέγονται στις πιο άνισες χώρες του κόσμου, αλλά οι κυβερνήσεις της είναι κατά μέσο όρο και από τις λιγότερο αφοσιωμένες στη μείωση της ανισότητας. 

Αυτό έχει δημιουργήσει μια κατάσταση στην οποία λίγοι άνθρωποι γίνονται πλούσιοι πέρα ​​από τα πιο τρελά τους όνειρα, ενώ η πλειοψηφία υφίσταται αυξανόμενες δυσκολίες:

• Οι τέσσερις πλουσιότεροι άνθρωποι της Αφρικής - όλοι τους άνδρες - έχουν περισσότερο πλούτο από το ήμισυ των 750 εκατομμυρίων ανθρώπων της περιοχής μαζί.
• Τα τελευταία πέντε χρόνια, οι Αφρικανοί δισεκατομμυριούχοι έχουν αυξήσει τον πλούτο τους κατά 56%. Οι πέντε πλουσιότεροι Αφρικανοί δισεκατομμυριούχοι έχουν αυξήσει τον πλούτο τους κατά 88%.
• Σχεδόν οι μισές από τις 50 χώρες με τις περισσότερες άνισες ανισότητες στον κόσμο είναι αφρικανικές.
• Από το 2020, το μέσο εισόδημα του πλουσιότερου 1% στην Αφρική έχει αυξηθεί πέντε φορές ταχύτερα από αυτό του κατώτερου 50%.
• Οι Αφρικανοί εκατομμυριούχοι, που αντιπροσωπεύουν το 0,02% του πληθυσμού, κατέχουν σχεδόν το ένα πέμπτο του πλούτου της περιοχής, ενώ το κατώτερο 50% κατέχει λιγότερο από 1%.
• Στην Αφρική, οι άνδρες κατέχουν τρεις φορές περισσότερο πλούτο από τις γυναίκες. Αυτό είναι το υψηλότερο χάσμα πλούτου μεταξύ των φύλων από όλες τις περιοχές και είναι διπλάσιο από την παγκόσμια αναλογία. (από την Έκθεση της Oxfam) Διαβαστε την Έκθεση της Oxfam εδώ

"Πάνω από το ένα τρίτο του πληθυσμού της ηπείρου –ή αριθμητικά 460 εκατομμύρια άνθρωποι– βρίσκεται κάτω από το όριο της ακραίας φτώχειας, κατά υπολογισμούς της Παγκόσμιας Τράπεζας· ο αριθμός των φτωχών συνεχίζει να μεγεθύνεται.

«Σήμερα, οι τέσσερις πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι στην Αφρική έχουν περιουσία 57,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή πλούτο μεγαλύτερο από αυτόν 750 εκατομμυρίων ανθρώπων, ή αλλιώς του μισού πληθυσμού της ηπείρου», εξηγεί η Oxfam

«Τα πλούτη της Αφρικής δεν αγνοούνται, λεηλατούνται από στημένο σύστημα, που επιτρέπει σε μικρή ελίτ να επισωρεύει τεράστιες περιουσίες ενώ στερεί από εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους τις πιο θεμελιώδεις υπηρεσίες», τονίζει η Φατί Ν’ζι Χασάν, διευθύντρια της Όξφαμ στην Αφρική, στηλιτεύοντας την «αποτυχημένη πολιτική» που εφαρμόζεται." (Όλο το άρθρο απο το 'Εθνος" εδώ)

Περισσότερες πληροφορίες εδώ

Των φίλων μου πληγές (Δημήτρη Βασιλείου)

When we were young by Don Rigoberto

Πόσες φορές ματώθηκα

απ’ τις πληγές των φίλων,

μεσ’ στα σκοτάδια χάθηκα

δικών και αλλοφύλων.

Προδοσίες, μα και ήττες

σβήναν τα όνειρά μας,

πάνω στις χαρές οι θύτες

καίγαν τα σύνορά μας.

Μαζεύουμε τις μνήμες μας

πλέκουμε νέο μίτο,

παλεύουμε στις δίνες μας

μέχρι τα νέα ζήτω.

Φίλοι μου μη δειλιάζετε!

Ακτίνα την ακτίνα

καινούργιο φως μας έρχεται,

με όνειρα και κρίνα.

Και οι πληγές θα κλείσουνε

και τούτα ’δω τα βρύα

δέντρα ψηλά θα γίνουνε

ως την Ελευθερία!

07.07.2025

Αποθέματα πετρελαίου: οι 40 πρώτες χώρες