Ενα νέο πλαίσιο αξιολόγησης επενδύσεων για την αλλαγή απο τη σύγχρονη δυστοπία προς την πραγματική αειφορία

P.Picaso Still Life with Guitar

 Εδώ και αρκετά χρόνια έχουν διατυπωθεί από διεθνή   φόρα και οργανισμούς οι βασικές αρχές, οι στόχοι   και  συγκεκριμένες πολιτικές για την προώθηση της   αειφόρου ανάπτυξης (μεταξύ αυτών η Agenda 21, η   στρατηγική για την Αειφόρο Ανάπτυξη της ΕΕ, η   πρωτοβουλία Global Compact του ΟΗΕ, η   Διακήρυξη  της Χιλιετίας κ.α). Αρκετές εργασίες   πρωτοποριακών διανοητών, αλλά και πρακτικές (βλ.   χώρες της Βόρειας Ευρώπης) όχι μόνο έμπρακτα   υποστηρίζουν αλλά και προχωρούν ακόμη πιο πέρα   από τα καθορισθέντα όρια από τους διεθνείς   οργανισμούς. 

 Στην ολότητα αλλά και κριτική αξιοποίηση των   προαναφερθέντων για την Ελληνική πραγματικότητα,   βασίζεται η ιδέα της πρότασης που έχουμε   διατυπώσει απο το 2008, αλλά "εις μάτην". Σήμερα όμως με τις σύγχρονες κρίσεις ενέργειας, πρώτων υλών, οικονομικής και πολιτικής αστάθειας και αξιών αποκτά περισσότερη αξία προσοχής, σκέψης και εφαρμογής.  

Όπως όλοι γνωρίζουμε, στη χώρα μας το πλαίσιο των άμεσων ή έμμεσων επιδοτήσεων για την υλοποίηση επενδύσεων παίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομική λειτουργία. Χρήματα των φορολογουμένων ενισχύουν επενδύσεις (και επενδυτές) όλων των τομέων της οικονομίας.

Όμως έχουν ορθολογική και αειφορική απόδοση? Ή μήπως θα μπορούσαν με εφαρμογή κάποιων καλλίτερων αρχών, εργαλείων και μεθόδων να συμβάλλουν πιο θετικά στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη?

Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα πλαίσιο που παραστατικά θα απεικονίζει μια διπλή δυνατότητα για τις μελλοντικές επενδύσεις. Αφ’ ενός μεν θα ξεχωρίζει τις επενδύσεις πραγματικής αειφορίας από τις κοινές επενδύσεις και αφετέρου θα αξιολογεί κατά πόσο μια μελλοντική επένδυση πλησιάζει το ιδανικό ζητούμενο. Για παράδειγμα μια μελλοντική επένδυση μπορεί να καλύπτει μερικά κριτήρια κάποιου απαραίτητου ελάχιστου (ίσως και τα περισσότερα), κάποια άλλα από ένα δεύτερο πιο απαιτητικό σύνολο και κάποια ή και κανένα από μια τρίτη πιο προηγμένη ενότητα προϋποθέσεων. Έτσι μπορεί να συγκεντρώνει π.χ. το 50% του μέγιστου δυνατού ποσοστού, να αξιολογείται σε σύγκριση με κάποια άλλη που ίσως συγκεντρώνει πιο μεγάλο ποσοστό (ή και πιο μικρό) και να προτιμάται ή όχι σε σύγκριση με τη δεύτερη, ειδικά για την απορρόφηση δημόσιων επιδοτήσεων. Θα μπορεί επίσης ο κάθε επενδυτής να βελτιώσει τις επιδόσεις της επένδυσής του με την ανάληψη των σχετικών δεσμεύσεων απέναντι στο κράτος, ως εκφραστή του δημόσιου συμφέροντος. 

Από την άλλη μεριά τα κριτήρια έχουν αξιολογηθεί και καθοριστεί έτσι ώστε ακόμη και αν πληρούνται όλα για όλες τις κατηγορίες να μην ξεπερνούν το 95%, δεδομένου ότι η κοινωνική, επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος τρέχει με πολύ πιο γρήγορους ρυθμούς από οποιαδήποτε δημόσια ή ιδιωτική γραφειοκρατία σε οποιοδήποτε μέρος του Κόσμου (Αθήνα ή Βρυξέλλες ή Ουάσιγκτον κλπ) Έγινε αυτό για να φανεί ότι δεν υπάρχει επένδυση που να καλύπτει το ιδεώδες της αειφόρου ανάπτυξης.

Οι επενδυτές πρέπει να προσεγγίζουν τα αναφερόμενα κριτήρια όχι ως ένα υποχρεωτικό πρόσθετο στις μελλοντικές τους επενδύσεις, αλλά ως συμφωνημένο, αναπόσπαστο τμήμα της επιχειρησιακής τους στρατηγικής και των δικών τους διαδικασιών. 

Η προτεινόμενη προσέγγιση εκτιμά τα δικαιώματα αλλά και θέτει σαφείς υποχρεώσεις για την ηγεσία, τους μετόχους, τους υπαλλήλους και τους πελάτες των επιχειρήσεων. Η εφαρμογή των κριτηρίων πρέπει να είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία, που απαιτεί δεσμεύσεις για μια συνεχή οργανωτική αλλαγή και βελτίωση.

Εντούτοις, δεν υπάρχει κανένας «σωστός ακαδημαϊκά» τρόπος για την απρόσκοπτη εισαγωγή της στο management μιας επιχείρησης. Στη πράξη υπάρχουν και μπορούν να εφαρμοστούν διαφορετικές προσεγγίσεις για να υποστηρίξουν αυτή τη διαδικασία. Τα κριτήρια έχουν ταξινομηθεί σε τρία επίπεδα:

Ι - Το ανθρωπιστικό επίπεδο που είναι αναγνωρισμένο και συμφωνημένο σε επίπεδο παγκόσμιων οργανισμών, αλλά δεν εφαρμόζεται σε πολλές χώρες, ειδικά του τρίτου κόσμου.

ΙΙ – Ο κεντρικός πυρήνας της αειφόρου ανάπτυξης (που έχει καθορισθεί και συμφωνηθεί από σημαντικούς διεθνείς οργανισμούς (συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εφαρμόζεται απολύτως και σε όλες τις χώρες, κάθε άλλο μάλιστα, πάρτε για παράδειγμα τη χώρα μας)

ΙΙΙ - Το προηγμένο επίπεδο αειφόρου ανάπτυξης (που έχει διατυπωθεί θεωρητικά αλλά δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί, ούτε εγκριθεί ως κατεύθυνση στρατηγικής και μέτρων εφαρμογής)

 Επίπεδο Ι: Βασικές απαιτήσεις (max αξιολόγησης 3 βαθμοί ανά κριτήριο)

1. Να σέβονται και υποστηρίζουν τη προστασία των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρώπινων δικαιωμάτων

2. Να επιβεβαιώνουν ότι δεν εμπλέκονται στην καταπάτησή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

3. Να δέχονται στην πράξη την ανεξαρτησία των σωματείων και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις

4. Να επιδιώκουν τον περιορισμό όλων των μορφών αναγκαστικής εργασίας

5. Να μην επιτρέπουν την παιδική εργασία.

6. Να επιδιώκουν τον περιορισμό των διακρίσεων σε σχέση με την απασχόληση και το επάγγελμα.

7. Να αναγνωρίζουν, υποστηρίζουν και συμμορφώνονται με την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»

8. Να εργάζονται εναντίον όλων των μορφών διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων των εκβιασμών και των δωροδοκιών

9. Να αναγνωρίζουν, υποστηρίζουν και συμμορφώνονται όχι μόνο με τα δικαιώματα και το διάλογο μεταξύ ιδιοκτητών αλλά και τα δικαιώματα και το διάλογο με τους εργαζόμενους και τους πελάτες τους.

10. Να αναγνωρίζουν, υποστηρίζουν και συμμορφώνονται με την αρχή της ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας με τη συμμετοχή και συνεισφορά των κοινωνικών εταίρων, της κοινωνίας των πολιτών και μεμονωμένων προσώπων

11. Να αντιμετωπίζουν κάθε διάκριση που έχει σχέση με το χρώμα, την εθνικότητα, τη θρησκεία, το φύλο και τη πολιτική ένταξη.

12. Να αναγνωρίζουν, υποστηρίζουν και συμμορφώνονται με την αξιοκρατία.

13. Να εισάγουν και υποστηρίζουν ένα διαφανές σύστημα επικοινωνίας.

Η αξιολόγηση για τα παραπάνω μπορεί να βασιστεί σε μια απλή μεθοδολογία βαθμολόγησης των επιδόσεων της επιχείρησης: καμία συμμόρφωση 0 βαθμοί, έναρξη διαδικασιών συμμόρφωσης 1 βαθμός, αποδεδειγμένα μερική συμμόρφωση 2 βαθμοί, πλήρης συμμόρφωση 3 βαθμοί.

 Επίπεδο ΙΙ: Απαιτήσεις αειφορίας (max αξιολόγησης 4 βαθμοί ανά κριτήριο)

1. Να υποστηρίζουν την προληπτική προσέγγιση για τις περιβαλλοντικές προκλήσεις

2. Να παίρνουν πρωτοβουλίες μεγαλύτερης περιβαλλοντικής ευθύνης

3. Να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και διάδοση φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών

4. Να περιορίζουν τη συνεισφορά τους στις κλιματικές αλλαγές, στο κόστος και στην αρνητική επίδραση αυτών στη κοινωνία και στο περιβάλλον.

5. Να αναγνωρίζουν, υποστηρίζουν και συμμορφώνονται με τις αρχές, τους κανόνες και τις κατευθύνσεις της Αειφόρου Ανάπτυξης.

6. Να υποστηρίζουν την προληπτική προσέγγιση για τις επαγγελματικές ασθένειες, την υγιεινή και την ασφάλεια της εργασίας

7. Να προστατεύουν εμπράκτως τη μητρότητα

8. Να υποστηρίζουν την δια βίου εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση στο χώρο εργασίας, την προθυμία και δυνατότητα εκμάθησης και προσαρμογής.

9. Να εξασφαλίζουν ότι τα χρησιμοποιούμενα συστήματα μεταφοράς ικανοποιούν τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες της κοινωνίας ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τις ανεπιθύμητες παρενέργειές τους.

10. Να προωθούν την βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή (κυκλική οικονομία)

11. Να βελτιώνουν τη διαχείριση των φυσικών πόρων, με στόχο την αποφυγή της υπερεκμετάλλευσής τους και να αναγνωρίζουν στη πράξη την αξία του οικοσυστήματος.

12. Να προωθούν την καλή δημόσια υγεία για όλους και να βελτιώνουν την προστασία της εντός και εκτός της παραγωγής.

13. Να προωθούν ενεργά τη βιώσιμη ανάπτυξη όχι μόνο μέσα στην εταιρία αλλά και εκτός.

14. Να αναγνωρίζουν και να προωθούν στη πράξη συνέργειες μεταξύ της εταιρίας, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και οργανισμών επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας.

15. Να υποστηρίζουν τις νέες ιδέες, την επιχειρηματική καινοτομία και την προώθηση νέων ταλέντων.

 Η αξιολόγηση για το δεύτερο επίπεδο θα μπορούσε να έχει όπως ακολουθεί, λαμβάνοντας όμως υπ’ όψη της το μεγαλύτερο βαθμό δυσκολίας του δεύτερου επιπέδου: καμία συμμόρφωση 0 βαθμοί, έναρξη διαδικασιών συμμόρφωσης 1 βαθμός, αποδεδειγμένα μερική συμμόρφωση 2 βαθμοί, σχεδόν πλήρης συμμόρφωση 3 βαθμοί, πλήρης συμμόρφωση 4 βαθμοί. Το μέγιστο δυνατό άθροισμα για το σύνολο των κριτηρίων για τα επίπεδα Ι & ΙΙ είναι 95 βαθμοί, σύμφωνα με τη λογική που έχει προαναφερθεί. Για την συγκεκριμένη παρακολούθηση των προαναφερθέντων δεικτών των επιπέδων Ι & ΙΙ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί το δυναμικό πλαίσιο δεικτών αειφορίας της Ε.Ε.

Το τρίτο επίπεδο είμαστε υποχρεωμένοι να το αφήσουμε προς το παρόν εκτός της πρότασης, όχι μόνο επειδή δεν έχει θεσμοθετηθεί διεθνώς, αλλά επειδή για τις συνθήκες της χώρας μας είναι πολύ προωθημένο, δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων θα δυσκολεύονταν να τηρήσουν ακόμη και το σύνολο κριτηρίων του πρώτου επιπέδου. Το αναφέρουμε μόνο για ενημέρωση

Επίπεδο ΙΙΙ: Προηγμένες απαιτήσεις

1. Να λαμβάνουν υπ’ όψη τους την αλληλεγγύη μεταξύ και εντός των γενεών για την εξασφάλιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών ως προϋπόθεση διαρκούς προσωπικής ευημερίας

2. Να λαμβάνει υπόψη της για τη διαμόρφωση της τιμής των προϊόντων της το εξωτερικό κόστος που αντιπροσωπεύει τη μείωση της ευημερίας του κοινωνικού συνόλου (σε θέματα ατομικής και δημόσιας υγείας, προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, της χλωρίδας και πανίδας, των κοινωνικών κεκτημένων και της πολιτισμικής κληρονομιάς) και να ανακατευθύνει το πρόσθετο κέρδος σε κοινωνικές δράσεις.

2. Να αποδέχονται και προωθούν τη συμμετοχική προσέγγιση στο management της επιχείρησης

3. Να οργανώνουν ορθολογικά τον όγκο, την ποιότητα και τη χρήση της πληροφορίας

4. Να μειώνουν το έλλειμμα οργανωτικής και επαγγελματικής ευθύνης

5. Να αντιμετωπίζουν ενεργά το επαγγελματικό και κοινωνικό στρες

6. Να αντιμετωπίζουν την καθημερινή απογοήτευση πλατειών κοινωνικών στρωμάτων και να συντελούν στη βελτίωση της συναισθηματικής συμμετοχής και κατανόησης.

7. Να αποφεύγουν ηθικά διλήμματα αλλά και να τα διαχειρίζονται σωστά όταν προκύπτουν.

8. Να ευνοούν όχι μόνο τις ανθρωπιστικές αξίες αλλά να σέβονται επίσης και την διαφορετικότητα και ποικιλία των ανθρώπινων αντιλήψεων

Με ευχαρίστηση θα δεχτούμε οποιαδήποτε κριτική αντιμετώπιση των προταθέντων, προτάσεις βελτίωσης, διεύρυνσης των κριτηρίων, εξειδίκευσης ή και βάσιμες αντιρρήσεις. Θα μπορούσαμε επίσης να παρουσιάσουμε λεπτομερώς τη πρόταση σε συσκέψεις κατά περιοχή, κλάδο ή και επιχείρηση.

Μην με ξεχάσεις (Δ.Βασιλείου)

Μη με ξεχάσεις και να περάσεις

από το στέκι το γνωστό

και να αφήσεις τις αναμνήσεις

να μπουν στον χρόνο τον σωστό.

Ποιος χρόνος είναι; Λιγάκι μείνε

στης ιστορίας τη σκιά,

σκέψου για λίγο τώρα, πριν φύγω,

από τους άλλους μακριά.

Θα ‘ρθούν εικόνες και θα ’ν’ οι μόνες

που θα θυμίζουν έρωτα,

καυτές εντάσεις χωρίς συμβάσεις,

στα χρόνια τα ξενέρωτα.

Αιώνες θα ‘ρθούν και δεν θα ξεχνούν

των εραστών οι πανστρατιές

τον έρωτά μας και τα δικά μας

τα θαύματα και τις φωτιές.

13.12.2023

"Focus Anima" - Από τη παρουσίαση του βιβλίου της Κατερίνας Γιαμά στη Λιβαδειά

 

Το Φως παραμένει Ελπίδα (Δ. Βασιλείου)

Ξημερώνουν στην ώρα τους οι μέρες,

τα αύριο παίρνουν τις θέσεις των χθες,

τίποτα όμως δεν αλλάζει.

Το φως παραμένει ελπίδα!

Το σκοτάδι συνεχίζει να σκεπάζει τη ζωή μας.

Ένας φάρος που είχε ανάψει

και φώτιζε, έστω κι αχνά, αλλά φώτιζε

τη θωριά των ονείρων,

πάει κι αυτός, έσβησε.

Το βλέμμα του Γκεβάρα παραμένει παγωμένο.

Του Άρη το κεφάλι στάζει, ακόμη, αίμα.

Τον Λαμπράκη συνεχίζουν σε πολέμους να σκοτώνουν

και στον Μίκη να φοράνε σιγαστήρα.

Μεσ’ στου σκοταδιού μάς κλείνουν την παγίδα.

Και μεσ’ σ’ αυτή τη σκοτεινιά

π’ απλώθηκε στο κόσμον όλο,

κάποιοι, χρυσούς στήνουνε θρόνους,

τα δουλικά τους κάνουνε βαρόνους

κι οι δεσποτάδες,

μαζί ραβίνοι και μουλάδες,

με λίβανο και σμύρνα τους βλογάνε.

Κι όλοι οι άλλοι, οι πολλοί,

σε δύση και σ’ ανατολή,

στης πείνας πνίγονται τον πάτο,

στης άγνοιας το βωμό τούς γονατίζουν

και μ’ αλυσίδες στα μυαλά

τους θυσιάζουν, οι χρυσοί,

σαν Ιφιγένεια,

την Τροία θέλοντας να κάνουνε δική τους.

Κι όποιοι, σαν άλλοι Έκτορες,

θέλει από μόνος του καθείς

τον τόπο του να σώσει,

κάποιον θα στείλουν οι χρυσοί,

ας πούμε Αχιλλέα,

όπως τον Έκτορα να τους σκοτώσει.

Όσο βαθύ κι αν είναι το σκοτάδι,

τα μάτια που ’ναι ανοιχτά μπορούν να διακρίνουν

τ’ αστέρια που ακόμα λαμπυρίζουν,

απ’ τη φωτιά που έδωσε σε όλους

εκείνος ο ατρόμητος, ο Προμηθέας.

Τα μυαλά που σπάσανε τις αλυσίδες

μπορούν να καταλάβουν

και πράξη να το κάνουν δυνατή,

αυτό που κάποτε ο Κάρολος μας είπε:

«Προλετάριοι όλων των χωρών…».

Και τότε, όταν όλοι οι πολλοί,

όλων των χωρών και τόπων

με φόρα τα σκοτάδια θα διαλύσουν,

τότε, ακούστε με, τότε μόνο,

το φως θα πάψει να ’ν’ ελπίδα!

02.07.2024, Αθήνα 

Για τις επιπτώσεις στη χώρα μας των εχθροπραξιών στη Μέση Ανατολή.

Μεσόγειος Credit Sabine Rethore

Στο πολιτικό σκηνικό της Ελλάδας τα κόμματα δεν μας έχουν συνηθίσει δεκάδες χρόνια τώρα να αφήνουν πίσω τους μικροκομματικούς υπολογισμούς και να συνεννοούνται για τα μεγάλα θέματα του σήμερα και του αύριο της χώρας (ασφάλεια, ενέργεια, δημογραφικό, υγεία, παιδεία κ.α). Οι εχθροπραξίες στη Λωρίδα της Γάζας και στον Λίβανο που φαίνεται οτι θα συνεχιστούν για σημαντικό χρονικό διάστημα έχουν πολλές επιπτώσεις για την Ελλάδα:

Θέματα ασφάλειας

• Μεταναστευτική πίεση: Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ήδη αυξημένες μεταναστευτικές ροές και η σύγκρουση θα μπορούσε να επιδεινώσει αυτό το ζήτημα. Η ελληνική κυβέρνηση έχει προειδοποιήσει ότι η κλιμάκωση της βίας στη Μέση Ανατολή μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των μεταναστών χωρίς έγγραφα - βλ. https://www.voanews.com/a/greece-warns-israel-hamas-war-will-add-migration-pressure/7305212 .html.

• Περιφερειακή σταθερότητα: Η σύγκρουση ενισχύει την περιφερειακή αστάθεια, η οποία θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην ασφάλεια για την Ελλάδα, ειδικά εάν οι εντάσεις επεκταθούν σε γειτονικές χώρες - βλ. https://english.elpais.com/international/2024-01-07/danger-of-gaza-war -spillover-peaks-in-middle-east-after-three-months-of-fighting.html.

Οικονομικός αντίκτυπος

• Τουρισμός: Ο τουριστικός τομέας της Ελλάδας θα μπορούσε να επηρεαστεί από την περιφερειακή αστάθεια. Οι πιθανοί ταξιδιώτες ενδέχεται να αποφύγουν την περιοχή λόγω ανησυχιών για την ασφάλεια, επηρεάζοντας την οικονομία της - βλ. https://greekreporter.com/2024/10/02/relations-greece-israel-palestine/.

• Τομέας ενέργειας: Η Ελλάδα έχει ενεργειακούς δεσμούς με το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων συνεργασιών σε έργα φυσικού αερίου. Η σύγκρουση θα μπορούσε να διαταράξει αυτά τα έργα και να επηρεάσει τον ενεργειακό εφοδιασμό - βλ. https://greekreporter.com/2024/10/02/relations-greece-israel-palestine/.

Διπλωματικές Σχέσεις

• Πράξη εξισορρόπησης: Η Ελλάδα διατηρεί μια λεπτή ισορροπία στις σχέσεις της με το Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Η σύγκρουση θέτει την Ελλάδα σε μια προκλητική διπλωματική θέση, να κρατήσει καλές σχέσεις και με τους δυο εμπλεκόμενους - δεν είναι ακατόρθωτο, το έχει πετύχει η Τουρκία στις σχέσεις της με Ρωσία και Ουκρανία -  τόσο στο διπλωματικό τομέα όσο και στο δημόσιο αίσθημα -  βλ. https://greekreporter.com/2024/10/02/relations-greece-israel-palestine/.

• Ανθρωπιστικός Ρόλος: Η Ελλάδα έχει συμμετάσχει σε ανθρωπιστικές προσπάθειες, παρέχοντας βοήθεια και υποστήριξη στις πληγείσες περιοχές. Αυτός ο ρόλος είναι πιθανό να επεκταθεί καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται - βλ. https://greekreporter.com/2024/10/02/relations-greece-israel-palestine/.

Οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας θα έπρεπε να αφήσουν τις μικροκομματικές σκοπιμότητες στη πάντα, να συνεννοηθούν, να παρακολουθουν στενά την κατάσταση και να προετοιμάστούν για να αντιμετωπίσουν ενιαία τυχόν πιθανές επιπτώσεις και ακόμη μεγαλύτερους κινδύνους.