Το κίνημα της πατάτας: δείχνει το δρόμο, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα (*)

(*) Του Βαγγέλη Αποστόλου (από την Αυγή της 18/3/12) 

Σήμερα ο καταναλωτής ζαλικώνεται ένα τσουβάλι  πατάτες , αύριο ένα τενεκέ λάδι , μεθαύριο ένα τελάρο ντομάτες … κι΄ όλα αυτά για να αποφύγει τους μεσάζοντες που χρόνια τώρα λυμαίνονται το χώρο , από το χωράφι μέχρι το ράφι . Γι αυτό και αξίζει να σταθούμε στη πατατολογία των ημερών ,  όχι μόνο γιατί συμβάλλει στη προμήθεια  των τοπικών κοινωνιών με συγκεκριμένα φθηνά αγροτικά διατροφικά προϊόντα , αλλά και γιατί  δείχνει στους παραγωγούς το σταυροδρόμι της συνάντησής τους  με τους καταναλωτές .

Ασφαλώς ο  πρωταγωνιστικός ρόλος ανήκει  στα κινήματα πολιτών αλλά η επιτυχία στηρίχτηκε και σε μεμονωμένες ομάδες αγροτών .Τα κινήματα  ( στα οποία βέβαια συμμετέχουν τα ίδια άτομα που έδωσαν τη μάχη προχθές των διοδίων , χθες  των χαρατσιών κι  έχουν να κάνουν πολλά κι άλλα  πράγματα στο μέλλον ) και  οι ομάδες των αγροτών μπορεί να  εξασφαλίζουν  σήμερα τη διάθεση μιας συγκεκριμένης παραγωγής , δεν λύνουν όμως  τα μεγάλα προβλήματα στην εμπορία της αγροτοδιατροφικής αλυσίδας . Το  σίγουρο είναι ότι δείχνουν το δρόμο για την απελευθέρωση από τα δεσμά των μεσαζόντων .

Το βασικό ερώτημα όμως που μπαίνει είναι αν η διαδικασία αυτή μπορεί να συνεχιστεί με προοπτική  και στόχο να αντιμετωπίσει  το χρόνιο πρόβλημα της διάθεσης του μεγαλύτερου μέρους της αγροτικής παραγωγής ; Η απάντηση είναι ότι  μπορεί , αρκεί  να υπάρχουν οι απαραίτητες  υποδομές , οργάνωση και στήριξη .

Υποδομές: Από το 1932 που ξεκίνησε ο θεσμός , οι λαϊκές αγορές  αποτελούσαν τους τόπους  συνάντησης  των παραγωγών αγροτικών προϊόντων με τους καταναλωτές , ιδιαίτερα τους οικονομικά ασθενέστερους ,  με σκοπό την αποφυγή των μεσαζόντων για να μπορούν  οι πρώτοι να διαθέτουν πιο εύκολα τη παραγωγή τους και οι δεύτεροι να την αγοράζουν σε χαμηλότερες τιμές .

Δυστυχώς όμως οι έχοντες την υπευθυνότητα της σωστής λειτουργίας τους , δηλαδή η  πρώην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και δευτερευόντως η Τοπική Αυτοδιοίκηση ,  με την αθρόα  χορήγηση για καθαρά ρουσφετολογικούς σκοπούς αδειών σε μη δικαιούχους ,  αλλά και την ανοχή  των εκπροσώπων των αγροτών   ¨κατάφεραν¨ να τις μετατρέψουν σε εμποροπανηγύρεις.  Οι αγρότες σήμερα αποτελούν μειοψηφία, αφού τα 2/3 της συμμετοχής καλύπτονται από εμπόρους  ειδών διατροφής , ένδυσης , υπόδησης και γενικότερα  όλων  των καταναλωτικών αναγκών.

 Οι  λαϊκές αγορές πρέπει  να περιοριστούν στη κάλυψη των διατροφικών αναγκών των τοπικών κοινωνιών κι επειδή αυτό είναι δύσκολο να γίνει  στο σύνολό του από τους  παραγωγούς  να συμμετέχουν και οι έμποροι του κλάδου , υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι θα λειτουργούν σε συγκεκριμένες διακριτές  θέσεις ( δύο λαϊκές στον ίδιο χώρο)  .

   Τα δημοπρατήρια , ένα ή δύο , που προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία κατά Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση πρέπει άμεσα να λειτουργήσουν γιατί μπορούν να αποτελέσουν το τόπο συνάντησης των εμπόρων με τους  μεμονωμένους αλλά και οργανωμένους παραγωγούς αγροτικών προϊόντων που δεν μπορούν από μόνοι τους να τα διαθέσουν στις  λαϊκές αγορές .

Οργάνωση: Το υπάρχον νομικό πλαίσιο προβλέπει τη λειτουργία ενώσεων καταναλωτών  καθώς και τη συνεργατική δραστηριότητα των αγροτών-παραγωγών προϊόντων διατροφής , αλλά για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του ρόλου τους πρέπει να τους επιτραπεί ουσιαστικότερη θεσμική παρέμβαση. Πέραν  όμως αυτών είναι καιρός να γίνει αντιληπτό πλέον , ιδιαίτερα  από τους  αγρότες  , ότι  οι  πελατειακές και κομματικές εξαρτήσεις  δεν βοηθούν στη  λειτουργία αυτών των παρεμβάσεων  στον  αγροτικό χώρο .

Στήριξη: Θετική η προσπάθεια της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στην ανάδειξη του αγροτικού καλαθιού της αλλά το βασικό ζητούμενο είναι η στήριξη της διάθεσής του και προς τη κατεύθυνση αυτή  μπορούσε η ίδια να συμβάλλει με την ίδρυση των θεσμοθετημένων δημοπρατηρίων . Δυστυχώς  το μόνο που κάνει σήμερα  είναι να διαγκωνίζεται με τη Τοπική Αυτοδιοίκηση για τον έλεγχο των λαϊκών αγορών. Θετική η συνεισφορά της δεύτερης στο κίνημα των ημερών κατά των μεσαζόντων…θετικότερη θα γίνει αν  μπορέσει να συμβάλλει στη μετατροπή  των λαϊκών αγορών σε χώρους συνάντησης παραγωγών και καταναλωτών. Η στήριξη της ελληνικής διατροφικής αλυσίδας περνά βεβαίως και μέσα από τη στροφή της παραγωγής και της κατανάλωσης προς διατροφικά προϊόντα που μπορούν να αντικαταστήσουν  τόσο   από πλευράς ποιότητας  όσο και τιμής αντίστοιχα εισαγόμενα .