Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2020

Ο Τζ.Στίγκλιτς για τις προτεραιότητες νέας Οικονομικής Πολιτικής στις ΗΠΑ

Το άρθρο αναδημοσιεύεται απο τη Ναυτεμπορική (https://www.naftemporiki.gr/story/1669443)

Τζόζεφ Ε. Στίγκλιτς, Νόμπελ Οικονομικών, πρώην αντιπρόεδρος και επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, καθηγητής Columbia και επικεφαλής οικονομολόγος στο Ινστιτούτο Roosevelt.

Η απόφαση του νεοεκλεγέντος προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν να διορίσει την Τζάνετ Γέλεν ως επόμενη υπουργό Οικονομικών είναι καλά νέα για την Αμερική και τον κόσμο. Οι ΗΠΑ επέζησαν τέσσερα χρόνια υπό έναν ψευδολόγο πρόεδρο που δεν έχει κατανόηση, πόσο μάλλον σεβασμό, του κράτους δικαίου και των αρχών που διέπουν τη δημοκρατία και την οικονομία της αγοράς ή ακόμη και τη βασική ανθρώπινη ευπρέπεια.

O Τζόζεφ Στίγκλιτς

Ο Ντόναλντ Τραμπ όχι μόνο πέρασε τις εβδομάδες μετά τις προεδρικές εκλογές διασπείροντας ψέματα για ανύπαρκτη απάτη στην ψηφοφορία, - έπεισε επίσης τη μεγάλη πλειονότητα του κόμματός του να ενστερνιστεί αυτά τα ψέματα, αποκαλύπτοντας έτσι την αδυναμία της αμερικανικής δημοκρατίας.

Η επούλωση της ζημιάς δεν θα είναι εύκολη, ειδικά με την πανδημία του κορονοϊού που επιδεινώνει τα προβλήματα της Αμερικής. Ευτυχώς, κανείς δεν είναι πιο ικανός -στη διάνοια, στην εμπειρία, στις αξίες και στις διαπροσωπικές δεξιότητες- για να αντιμετωπίσει τις σημερινές οικονομικές προκλήσεις από τη Γέλεν, την οποία γνώρισα για πρώτη φορά όταν ήταν μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πανεπιστήμιο Yale τη δεκαετία του 1960.

Προτεραιότητα η ανάκαμψη από την πανδημία

Πρώτη στην ημερήσια διάταξη θα είναι η ανάκαμψη από την πανδημία. Με πολλά εμβόλια, ο άμεσος στόχος είναι η οικοδόμηση μιας γέφυρας από εδώ προς την οικονομία μετά την κρίση. Είναι πολύ αργά για μια ανάκαμψη σχήματος V. Πολλές επιχειρήσεις έχουν χρεοκοπήσει και πολλές άλλες θα το πράξουν τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Ο ισολογισμός των νοικοκυριών και των εταιρειών ξεψαχνίζεται. Η πανδημία έχει τραβήξει έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων στα κατώτερα στρώματα του εισοδήματος και της κατανομής του πλούτου. Εκείνοι που επωφελήθηκαν από τις πολιτικές για την αποτροπή των εξώσεων και των κατασχέσεων δημιουργούν περισσότερα χρέη και σύντομα μπορεί να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο να κληθούν για διακανονισμούς.

Οι τρέχουσες προοπτικές θα ήταν πολύ καλύτερες αν είχαμε έναν πρόεδρο και ένα Κογκρέσο που να είχαν αναγνωρίσει τον Μάιο ότι ο κορονοϊός δεν θα εξαφανιζόταν από μόνος του. Τα ισχυρά προγράμματα αρχικής στήριξης που έπρεπε να επεκταθούν δεν είχαν ως αποτέλεσμα την αποτροπή της οικονομικής ζημίας, η οποία θα είναι δύσκολο να αντιστραφεί τώρα.

Εστίαση και τουρισμός η κορυφή του παγόβουνου

Η καταστροφή των κλάδων εστίασης και τουρισμού έχει τραβήξει μεγάλη προσοχή, αλλά αυτό μπορεί να είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ειδικά πολλά κολέγια και πανεπιστήμια, έχουν πληγεί σοβαρά. Και οι πολιτειακές και τοπικές κυβερνήσεις που περιορίζονται από τους νόμους ισορροπημένου προϋπολογισμού, αντιμετωπίζουν τώρα κατακόρυφη μείωση των εσόδων. Χωρίς ομοσπονδιακή βοήθεια, θα πρέπει να γίνουν μεγάλες περικοπές στην απασχόληση και στα δημόσια προγράμματα, τα οποία θα αποδυναμώσουν την ευρύτερη οικονομία.

Οι ΗΠΑ χρειάζονται απεγνωσμένα μεγάλα προγράμματα διάσωσης, που στοχεύουν ειδικά στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και κλάδους. Το χρέος που προέκυψε από την αύξηση των δαπανών δεν θα πρέπει να θεωρηθεί εμπόδιο. Με σχεδόν μηδενικά επιτόκια, που πιθανότατα θα παραμείνουν εκεί για τα επόμενα χρόνια, το κόστος εξυπηρέτησης του νέου χρέους είναι εξαιρετικά χαμηλό.

Επιπλέον, πολλά από τα απαραίτητα προγράμματα ανάκαμψης μπορούν να σχεδιαστούν για να εξυπηρετήσουν πολλαπλούς στόχους, θέτοντας την οικονομία σε μια πιο βιώσιμη, ανθεκτική και βασισμένη στη γνώση βάση. Πολλά θα εξαρτηθούν από το Κογκρέσο, εντούτοις το οικονομικό ζήτημα για παροχή περισσότερης στήριξης είναι ξεκάθαρο και η Γέλεν είναι καλά εφοδιασμένη για να το χειριστεί.

Πολλά θα εξαρτηθούν επίσης από την παγκόσμια ανάκαμψη. Εδώ η νέα κυβέρνηση θα έχει περισσότερο χώρο για ελιγμούς. Υπάρχει ήδη ισχυρή παγκόσμια στήριξη για μια τεράστια έκδοση 500 δισ. δολαρίων Ειδικών Τραβηχτικών Δικαιωμάτων, το υπερεθνικό νόμισμα που εποπτεύεται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και το οποίο θα συμβάλει πολύ στην υποστήριξη πολλών οικονομιών που παραπαίουν. Ο Τραμπ και ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντα Μόντι μπλόκαραν αυτήν την επιλογή. Τώρα πρέπει να βρεθεί στην κορυφή της ατζέντας.

Το παγκόσμιο χρέος και τυχόν αναδιάρθρωση

Επιπλέον, με πολλές χώρες να μην είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους για το χρέος, μια γρήγορη και βαθιά αναδιάρθρωση θα βοηθούσε πάρα πολύ. Για να προχωρήσει αυτή η διαδικασία, η κυβέρνηση Μπάιντεν θα πρέπει να δηλώσει σαφώς ότι είναι προς το εθνικό συμφέρον της Αμερικής, να διατηρήσει τη βασική αρχή της δημοσιονομικής ασυλίας, όπως υποστηρίχθηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών των Ηνωμένων Εθνών το 2015. Η αναδιάρθρωση του χρέους είναι απαραίτητη για την παγκόσμια ανάρρωση και είναι το ανθρωπιστικό βήμα που πρέπει να κάνουμε. Αν υπήρξε ποτέ μια στιγμή που πρέπει να ισχύσει η αρχή της ανωτέρας βίας, είναι τώρα.

Η αποκατάσταση της πολυμερισμού θα βοηθούσε επίσης. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, αμέτρητες συγκρούσεις μεταξύ των ΗΠΑ και όλων των άλλων έχουν προκαλέσει αβεβαιότητα για την παγκόσμια οικονομία. Είναι αυτονόητο ότι η αβεβαιότητα είναι κακή και για τις επιχειρήσεις και για τις επενδύσεις. Η επιστροφή στην ομαλότητα εκ μέρους των ΗΠΑ -η επανένταξη στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα και στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, για παράδειγμα, και η δέσμευση ξανά με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (επιτρέποντας τον διορισμό δικαστών στο Δευτεροβάθμιο Σώμα του)- θα βοηθούσε πολύ προς την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

Αναμόρφωση της πολιτικής ατζέντας

Όμως η επιστροφή στην ομαλότητα δεν πρέπει να σημαίνει επιστροφή στον νεοφιλελευθερισμό. Όσον αφορά το εμπόριο και πολλές άλλες πτυχές του οικονομικού πλαισίου του 21ου αιώνα, οι πολιτικές ατζέντες πρέπει να επανεξεταστούν και να αναμορφωθούν. Δεν είναι σαφές πόσο θα ακολουθήσει ο Μπάιντεν αυτόν τον δρόμο. Ωστόσο μπορούμε τουλάχιστον να είμαστε σίγουροι ότι η νέα κυβέρνηση δεν θα αγκαλιάσει τη λογική του μηδενισμού που υπογραμμίζει την προσέγγιση του Τραμπ στα πάντα.

Η διασφάλιση της παγκόσμιας σταθερότητας θα απαιτήσει βαθιά συνεργασία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, των πανδημιών και πολλών άλλων απειλών. Η πρόκληση θα είναι να βρούμε τρόπους για να το κάνουμε, παραμένοντας πλήρως και δυναμικά αφοσιωμένοι στις αξίες μας. Ενώ ο Τραμπ υπονόμευε σοβαρά τη διεθνή πολιτική και την οικονομική τάξη, οι ρωγμές τους ήταν πολύ προφανείς πριν κάνει την εμφάνισή του.

Σε τελική ανάλυση, η οικονομική κρίση του 2008 δυσφήμησε τον νεοφιλελευθερισμό, με την πίστη του στην απεριόριστη απελευθέρωση, ενώ και η επακόλουθη κρίση του ευρώ έδειξε ότι η λιτότητα υπό τέτοιες συνθήκες δεν λειτουργεί. Είναι σαφές ότι ο νεοφιλελευθερισμός έχει οδηγήσει σε χαμηλότερη ανάπτυξη, υψηλότερη ανισότητα και σε όλες τις κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Επί του παρόντος, η πανδημία έβαλε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του νεοφιλελευθερισμού, αποκαλύπτοντας μια οικονομία που στερείται εντελώς ανθεκτικότητας και ένα κράτος που δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά σε μια κρίση.

Η Γέλεν μπορεί να βοηθήσει παρέχοντας την ηγεσία που είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου μετά την πανδημία. Για να πετύχει τη δόμηση ενός καλύτερου κόσμου, θα πρέπει η ιδεολογία που εξυπηρετεί τους λίγους εις βάρος των πολλών να αντικατασταθεί από κάποια που θα βασίζεται σε δημοκρατικές αξίες που προωθούν την κοινή ευημερία

Copyright: Project Syndicate, 2020 - www.project-syndicate.org

Δεν υπάρχουν σχόλια: