Των φίλων μου πληγές (Δημήτρη Βασιλείου)

When we were young by Don Rigoberto

Πόσες φορές ματώθηκα

απ’ τις πληγές των φίλων,

μεσ’ στα σκοτάδια χάθηκα

δικών και αλλοφύλων.

Προδοσίες, μα και ήττες

σβήναν τα όνειρά μας,

πάνω στις χαρές οι θύτες

καίγαν τα σύνορά μας.

Μαζεύουμε τις μνήμες μας

πλέκουμε νέο μίτο,

παλεύουμε στις δίνες μας

μέχρι τα νέα ζήτω.

Φίλοι μου μη δειλιάζετε!

Ακτίνα την ακτίνα

καινούργιο φως μας έρχεται,

με όνειρα και κρίνα.

Και οι πληγές θα κλείσουνε

και τούτα ’δω τα βρύα

δέντρα ψηλά θα γίνουνε

ως την Ελευθερία!

07.07.2025

Αποθέματα πετρελαίου: οι 40 πρώτες χώρες

 

1926: Πολυδιαβασμενα και καλοπουλημένα λογοτεχνικά έργα

Β.Σπεράντζας 1976

«Θα σε επικρίνουν για αυτό που είσαι, για αυτό που δεν είσαι και για αυτό που νομίζουν ότι είσαι. Θα σε κρίνουν για ό,τι κάνεις, για ό,τι δεν κάνεις και για ό,τι αποτυγχάνεις να κάνεις. Θα μιλάνε για σένα για όσα λες και για όσα σιωπάς. Θα σε δείχνουν για τις επιτυχίες και για τα λάθη, για τις αποφάσεις και για τις αμφιβολίες σου. Όσο και να προσπαθείς να τους ευχαριστήσεις, πάντα θα υπάρχουν άλλες γνώμες. Οπότε, ζήσε για τον εαυτό σου, γιατί στο τέλος, το μόνο πράγμα που έχει σημασία είναι να είσαι αληθινός στο δικό σου μονοπάτι». (Χάρισον Φορντ).

297. Ο Ήλιος ανατέλλει ξανά (Έρνεστ Χέμινγουεϊ – 1926) Ο Τζέικ είναι ένας εργαζόμενος δημοσιογράφος, σταλμένος στο Παρίσι, με σκληρό χαρακτήρα και τραγική ζωή. Μετά τον φρικτό τραυματισμό του στον πόλεμο, έχει κολλήσει στην Ευρώπη και περνάει το χρόνο του μεθυσμένος σε διάφορα μπαρ, κοροϊδεύοντας με τους σκληροτράχηλους φίλους του και λατρεύοντας την δύο φορές διαζευγμένη, όμορφη, αριστοκρατική Αγγλίδα Μπρετ, που αντιπροσωπεύει την απελευθερωμένη Γυναίκα της εποχής. Με αυτό το χαρακτήρα, ο Χέμινγουεϊ δημιούργησε μια από τις πιο συναρπαστικές γυναίκες στην αμερικανική λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Σεξουαλικά ακόλαστη, περίπλοκη, φευγαλέα και αινιγματική, λάτρης της νυχτερινής ζωής και των καφέ. Είναι ευάλωτη, επιεικής, ανεξάρτητη - ιδιότητες που ο Χέμινγουεϊ αντιπαραβάλλει με τις άλλες γυναίκες στο βιβλίο, οι οποίες είναι είτε πόρνες είτε αυταρχικές γκρινιάρες. Αυτό το καταδικασμένο ζευγάρι, συν ένα ζωντανό καστ ρομαντικά απερίσκεπτων Αμερικανών, κατευθύνονται στην Παμπλόνα για την ετήσια γιορτή. Εκεί  Στην η Μπρετ προκαλεί χάος: οι άντρες πίνουν πολύ και τσακώνονται για χάρη της,  αποπλανά τον νεαρό ταυρομάχο Ρομέρο και γίνεται «θεά» του  φεστιβάλ. Τα μέλη της παρέας συνδέονται, προδίδουν ο ένας τον άλλον και προσπαθούν να ξεχάσουν τις τραγικές αναμνήσεις του πολέμου και των σχέσεων τους. Το μυθιστόρημα έκανε δημοφιλή την ιδέα της «Χαμένης Γενιάς» — αλλά αυτή φαίνεται να εμφανίζεται περιοδικά, ξανά και ξανά.

Corvin castle, Romania

298. Ο Πύργος (Φραντς Κάφκα – 1926) Η απομόνωση του Κ. και η αμηχανία του, η έντονη επιθυμία του να έχει την αποδοχή απατηλών και ανώνυμων δυνάμεων, συνοψίζουν την άποψη του Κάφκα για την θεολογία, τη γραφειοκρατία, την αποξένωση και το άγχος που κάποια από αυτά κυριαρχούν στην εποχή μας. Οι κριτικοί συχνά μιλούν για το Κάστρο και τη Δίκη σε συνάρτηση, τονίζοντας τον αγώνα του πρωταγωνιστή ενάντια σε ένα γραφειοκρατικό σύστημα και τονίζοντας τον αγώνα του να στέκεται μπροστά στην πόρτα του νόμου ανίκανος να μπει, όπως στην παραβολή του ιερέα στη Δίκη. Παρά τα μοτίβα που είναι κοινά με άλλα έργα του Κάφκα, το Κάστρο είναι αρκετά διαφορετικό από τη Δίκη. Ενώ ο Κ., ο πρωταγωνιστής του Κάστρου, αντιμετωπίζει παρόμοια αβεβαιότητα και δυσκολία στην κατανόηση της πραγματικότητας που ξαφνικά τον περιβάλλει, ο Γιόζεφ Κ., ο πρωταγωνιστής της Δίκης, φαίνεται πιο έμπειρος και συναισθηματικά πιο δυνατός. Αλλά ενώ το περιβάλλον του Γιόζεφ Κ. παραμένει οικείο ακόμα και όταν τον βρίσκουν παράξενα γεγονότα, ο Κ. βρίσκεται σε έναν νέο κόσμο του οποίου οι νόμοι και οι κανόνες του είναι άγνωστοι.

299. Των Αλγηδόνων πρωτεύουσα (Πωλ Ελυάρ - 1926) Η συλλογή περιέχει 123 ποιήματα χωρισμένα σε τέσσερις ενότητες. Αποτελεί την σημαντικότερη συμβολή του ποιητή στην έναρξη του υπερρεαλιστικού κινήματος, λίγο μετά την δημοσίευση του πρώτου υπερρεαλιστικού μανιφέστου.  «Ο Ελυάρ επέμενε στον αποκλεισμό του αισθητηριακού κόσμου από τα σουρεαλιστικά έργα, αλλά στην πράξη αποδείχθηκε ένας από τους πιο συναισθηματικούς ποιητές» (Μιχαήλ Γιασνόφ). Επισκέφτηκε το Γράμμο κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου και έγραψε ποιήματα υπέρ των ανταρτών.                                                                                                                                               

300. Ο φόνος του Ρότζερ Άκροϋντ (Αγκάθα Κρίστι – 1926) Το 2013 η Βρετανική Ένωση Αστυνομικών Συγγραφέων το ψήφισε ως το καλύτερο του είδους του. Είναι ένα από τα πιο γνωστά, αν και αμφιλεγόμενα έργα της Άγκαθα Κρίστι: το πρωτότυπο - για την εποχή που γράφτηκε - αφηγηματικό τέχνασμα, που χρησιμοποιείται στο έργο είχε σημαντικό αντίκτυπο στη μετέπειτα αστυνομική λογοτεχνία. Πιστεύεται ευρέως ότι  παραβιάζει το πρώτο σημείο του ειρωνικού άρθρου «Οι 10 Εντολές του Αστυνομικού Μυθιστορήματος» (1929)  του Ρόναλντ Νοξ,. Αυτός ο κανόνας ορίζει: «Ο εγκληματίας πρέπει να είναι κάποιος που αναφέρεται στην αρχή του μυθιστορήματος, αλλά δεν πρέπει να είναι κάποιος του οποίου τη ροή σκέψης έχει επιτραπεί στον αναγνώστη να ακολουθήσει». Μεταξύ των συγγραφέων της Χρυσής Εποχής της αστυνομικής λογοτεχνίας, η Κρίστι ήταν αυτή που έσπασε τους κανόνες με το μεγαλύτερο πάθος, χωρίς να προσπαθεί ιδιαίτερα να διασφαλίσει ότι ο αναγνώστης είχε ίσες ευκαιρίες με τον ντετέκτιβ στη διαδικασία αποκάλυψης του εγκληματία. Επιπλέον, ο έβδομος κανόνας του Νοξ όριζε: «Ένας ντετέκτιβ δεν πρέπει ο ίδιος να είναι εγκληματίας». Ο κανόνας κατά της «εξαπάτησης» του αναγνώστη, διατυπώθηκε αρκετά χρόνια μετά, από τον W. H. Wright (ψευδώνυμο S. S. Van Dine). Στους Είκοσι Κανόνες για τη Συγγραφή Αστυνομικών Ιστοριών έγραψε: «Ούτε ο ίδιος ο ντετέκτιβ ούτε κανένας από τους επίσημους ερευνητές δεν πρέπει να αποδειχθεί δολοφόνος».

301 "Don Segundo Sombra" (Ρικάρντο Γιράλδες – 1926) Απεικονίζει τη ζωή των γκαούτσο στις αργεντίνικες πάμπες, αλλά είναι αγαπητό και στη Βραζιλία για τα θέματα της ελευθερίας, της φύσης και του τραχύ τρόπου ζωής των πεδιάδων της νότιας Αμερικής. Παρουσιάζεται ένας δυναμικός λογοτεχνικός χαρακτήρας, ένα ιδανικό και σχεδόν μυθικό πορτρέτο του γκάουτσο, με την λυσσαλέα αντίληψή του για την ελευθερία, με τον αναρχικό ατομικισμό του σε όλα τα ταξίδια του και τα συνεχή επεισόδια σε ένα ανοιχτό τοπίο. Μέσα από την ιστορία του νεαρού πρωταγωνιστή του, το μυθιστόρημα εξερευνά θέματα θάρρους, τιμής και βαθιάς σύνδεσης μεταξύ των ατόμων και της γης. Είναι μια όμορφη και ποιητική αφήγηση που έχει εμπνεύσει τους λατινοαμερικάνους αναγνώστες που ταυτίζονται με τα αγροτικά και φυσικά θέματα της ιστορίας, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των δικών τους τοπίων.                                                                                                                          

Nikos Hatzikyriakos-Ghikas

302 Μοραβαζίν (Μπλεζ Σαντράρ - 1926) Ο αφηγητής, γιατρός παρουσιάζεται ως γνωστός του συγγραφέα, ο οποίος εμφανίζεται και ο ίδιος στο μυθιστόρημα. Περιγράφει τη συνάντησή και τις περιπέτειές του με τον Μοραβαζίν, έναν διαταραγμένο δολοφόνο που κρατείται σε άσυλο. Ο Μοραβαζίν είναι ο τελευταίος, έκφυλος κληρονόμος μιας αριστοκρατικής οικογένειας της Ανατολικής Ευρώπης. Γοητευμένος από αυτόν τον άνθρωπο, ο γιατρός τον βοηθά να δραπετεύσει και στη συνέχεια αφηγείται το πικαρέσκο ​​ταξίδι του σε όλο τον κόσμο, συναντώντας από Ρώσους τρομοκράτες μέχρι Αμερικανούς ιθαγενείς και αφήνοντας πίσω του μια σειρά από εγκλήματα. Στο τέλος, επιστρέφουν στην Ευρώπη ακριβώς εγκαίρως για τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν «όλος ο κόσμος έκανε ένα Μοραβαζίν». Το ύφος του μυθιστορήματος, το οποίο είναι πολύ ελεγχόμενο, έρχεται σε αντίθεση με την εκπληκτική φαντασίωση της πλοκής του χωρίς αυτό να βλάπτει τη λογοτεχνική του ποιότητα. Αυτό το χάσμα μεταξύ μορφής και περιεχομένου το κάνει πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα. Στον επίλογο του μυθιστορήματος, ο συγγραφέας ισχυρίζεται ότι εμπνεύστηκε για τον αντιήρωά του από κάποιο Meunier, ένα πρώην κρατούμενο που εξέτισε είκοσι χρόνια φυλάκιση για τον βιασμό δύο κοριτσιών. Υπάρχει επίσης μια εκδοχή ότι ο χαρακτήρας του Μοραβαζίν αντιγράφτηκε από τον Ελβετό καλλιτέχνη Άντολφ Βέλφλι, ο οποίος υπέφερε από σχιζοφρένεια. Η απόλυτη ανηθικότητα και η σκληρότητα του Μοραβαζίν μας επιτρέπουν επίσης να κάνουμε παραλληλισμούς με τα «Τραγούδια του Μαλντορόρ» του Lautréamont.

303 Ιστορίες του κ. Κόϋνερ (Μπέρτολντ Μπρεχτ - 1926 κ.ε.) Άρχισαν να γράφονται το 1935 και τέλειωσαν στις αρχές της δεκαετίας του ΄50, λίγο πριν από το θάνατο του. Είναι μικρά αλλά λαμπρά δείγματα πεζού λόγου, όπου αποτυπώνουν πυκνά η κοινωνική κριτική και η ηθική του διδαχή. Το όνομά του (Keuner) πλησιάζει υπαινικτικά τη λέξη Keiner (κανένας), και διεκδικεί τη διάσταση του ομηρικού "ούτις", ενώ όπου συντομογραφείται ως κύριος Κ., γίνεται αντίποδας του ομώνυμου ήρωα της καφκικής Δίκης. «Κανένας, ούτε γνωστοί οικονομολόγοι, ούτε επιχειρηματίες (...) μπόρεσαν να μού εξηγήσουν ικανοποιητικά τη λειτουργία ἑνός χρηματιστηρίου ἐμπορευμάτων. Μοῦ δημιουργήθηκε ἡ ἐντύπωση ότι αὐτά πού συνέβαιναν ἐκεῖ μέσα ήταν τελείως ἀνεξήγητα, πού σημαίνει ότι ήταν ασύλληπτα άπο τη λογική, πού σημαίνει πάλι ότι ήταν κοινώς παράλογα. Ὁ τρόπος πού γινόταν ἡ κατανομή του σιταριού στον κόσμο ήταν ακατανόητος» (Μπ.Μπ – 1927).

Μαρία-Γιαννακάκη-Χωρίς-τίτλο

304 Κάτω από τον ήλιο του Σατανά (Ζωρζ Μπερνανός – 1926) Παρουσιάζει την κοινωνική ατμόσφαιρα της επαρχίας του γαλλικού βορρά μετά τον Α' ΠΠ: η θρησκοληψία, οι νύχτες, το κρύο, ο άνεμος, η βροχή, η λάσπη, η Βόρεια Θάλασσα και η ομίχλη κάνουν την ανάγνωση καθηλωτική. Το μυθιστόρημα έχει τρεις βασικές πηγές έμπνευσης: Τη ζωή του Εφημέριου της Αρς, Γάλλου ιερέα που τιμάται ως άγιος, και ενσαρκώνεται στο έργο με τον χαρακτήρα του εφημέριου Ντονισάν. Τους συγγραφείς Λεόν Μπλουά και Ζυλ Μπαρμπέ ντ’ Ωρεβιγύ, από τους οποίους ο συγγραφέας παίρνει από τον πρώτο την ιδέα για τη σάτιρα ενός κόσμου που στερείται Θεού και από τον δεύτερο την ιδέα της ένωσης της πραγματικότητας με το  υπερφυσικό και την ψυχολογική ανάλυση των κινήτρων. Το μεταπολεμικό κοινωνικό κλίμα της Γαλλίας μετά τον Α' ΠΠ, το οποίο ο Μπερνανός κατήγγειλε με δριμύτητα. Το μυθιστόρημα παρουσιάζει την ατμόσφαιρα της επαρχίας του γαλλικού βορρά: οι νύχτες, το κρύο, ο άνεμος, η βροχή, η λάσπη, η Βόρεια Θάλασσα και η ομίχλη κάνουν την ανάγνωση καθηλωτική.

Ο Νοάμ Τσόμσκι για το σύγχρονο κόσμο, τα δικαιώματα και την αλήθεια

Carl Bloch. Προμηθεύς Λυόμενος εν Χίω. 1864

«Το πιο σκληρό μάθημα της ιστορίας αποκαλύπτει ότι τα δικαιώματα δεν χορηγούνται φιλανθρωπικά· κατακτώνται μέσω αγώνα.»

«Η αλήθεια δεν είναι δώρο που σου δίνεται· είναι προσωπική ανακάλυψη που απαιτεί τη δική σου προσπάθεια.»

«Τα έθνη δεν είναι εγγενώς φτωχά· μάλλον είναι τα συστήματα που διαχειρίζονται τους πόρους τους που αποτυγχάνουν.»

«Η παραμόρφωση των ιστορικών αφηγήσεων για να αναδειχθούν μόνο οι 'μεγάλοι άνδρες' εξυπηρετεί έναν σκοπό: καλλιεργεί αίσθημα αδυναμίας στις μάζες, προάγοντας την πεποίθηση ότι η αλλαγή μπορεί να ξεκινήσει μόνο από εξαιρετικά άτομα.»

«Η πολυπλοκότητα και η ασάφεια του κόσμου μπορεί να είναι ανησυχητική. Η αντίσταση σε αυτή τη σύγχυση, η προσπάθεια να αποσαφηνίσουμε τον κόσμο, συχνά οδηγεί στη διανοητική συμμόρφωση, απλώς επαναλαμβάνοντας τις σκέψεις άλλων.»

«Μια κλασική τακτική ελέγχου περιλαμβάνει την κατασκευή μιας εξωτερικής απειλής, φαινομενικά πιο απειλητικής από τους ίδιους τους ελεγκτές, οι οποίοι στη συνέχεια τοποθετούν τον εαυτό τους ως προστάτες του λαού.»

«Για να κυριαρχήσεις σε έναν πληθυσμό, εμφύσησε την πεποίθηση ότι η δυστυχία του είναι αυτοπροκαλούμενη, και στη συνέχεια παρουσίασε τον εαυτό σου ως τη λύση στα βάσανά του.»

«Ο δυτικός κόσμος θα αποκηρύξει τελικά τις επιφανειακές ιδεολογίες του που αποξενώνουν τα άτομα από την εγγενή φύση τους. Η επιδίωξη αυθεντικής πίστης και πεποίθησης είναι υψίστης σημασίας.»

Δανεισμένες από: The Institute for Experimental Arts 

Λευκό πανί (Δ.Βασιλείου)

Φωτο Σπύρου Ράπτη

   
Ήτανε πια απόγευμα.

   Από το πέλαο φάνηκε

λευκό πανί να πλησιάζει.

  Κι εγώ,

για να το συναντήσω,

στο μώλο κατηφόρισα.

 

Χαρά,

         ελπίδα,

                    έρωτας

                                                                    

 στη θέα

             του λευκού,

                        του όμορφου,

                                   τ’ αμόλυντου.

 

Στην αγκαλιά το σήκωσα

στον ουρανό σπονδή.

 

Την ανηφόρα πήρα

την έπαρσή του να γιορτάσω.

 

                                                      Όμως … με πρόλαβε η νύχτα.

 

 

31.03.2020

Δύση (Δ.Βασιλείου)

Salvador Dalì

Το άκουσμα της λύπης

σε βρίσκει πάντα τη στιγμή,

που η γωνία μηδενίζεται

και κείνο το μαβί

προοίμιο της νύχτας έρχεται.

Τη δύση των ματιών σου πως να την αντέξω!

Και τότε χρέος

αφήνεις στο μέλλον,

υπόλοιπο ονείρων.

Η τρυφερή τους σκιά

χαράζει τους αιθέρες.

Τη δύση των ματιών σου πως να την αντέξω!

Θα σου φανεί παράξενο,

μα έτσι είναι,

την καλύτερη στιγμή

απόψε μου τη χάρισες,

την ώρα που δεν ήξερα,

Τη δύση των ματιών σου πως να την αντέξω!

22.01.1997 

1924 - 1925: Ευανάγνωστα & ευπώληπτα

Ιδιωτική συλλογή. Αθήνα

Η ζούγκλα της ανθρώπινης κοινωνίας είναι αδύνατον να μην καθρεφτίζεται – σε άλλους πιο λίγο και σε άλλους πιο πολύ - και να έχει σημαντικό ρόλο στη νοοτροπία και τη συμπεριφορά του κάθε ανθρώπου και πολύ περισσότερο των συγγραφέων, που έχουν αφήσει το αποτύπωμα τους στην παγκόσμια λογοτεχνία.                                                 

 285            Το μαγικό βουνό (Τόμας Μαν – 1924) Ο μηχανικός Χανς πηγαίνει επίσκεψη για τρεις εβδομάδες στον ξάδερφό του, που νοσηλεύεται σε σανατόριο στο Νταβός. Εκεί βρίσκεται περιτριγυρισμένο από αρκετούς λαμπρούς χαρακτήρες που ενσαρκώνουν διάφορες πτυχές της σύγχρονης κοινωνικής συνείδησης, όπως: τον φιλελευθερισμό, ένα συγγραφέα και ελευθεροτέκτονα που υποστηρίζει την πρόοδο και τον διαφωτισμό, τον συντηρητισμό, ένα μυστικιστή Ιησουίτη που υπερασπίζεται την αξία των «παραδόσεων», τον ηδονισμό, ένα Βυρωνικό μεγιστάνα του καφέ που  έχει μια σχέση με μια Ρωσίδα που ενσαρκώνει την ερωτική επιθυμία των ασθενών.  και τον επιστημονικό υλισμό, που η ζωή γι' αυτόν δεν είναι «τίποτα περισσότερο από την καύση οξυγόνου της κυτταρικής πρωτεΐνης». Ο Χανς έλκεται από κάθε έναν από τους κύριους χαρακτήρες με τη σειρά, και οι διακοπές του επεκτείνονται σε επτά χρόνια. Μόνο μια ξαφνική βροντή μας υπενθυμίζει ότι τα σύννεφα του παγκόσμιου πολέμου μαζεύονται πάνω από την Ευρώπη (της οποίας το σανατόριο χρησιμεύει ως μια μικρογραφία). Παρά την αδιάκοπη εγγύτητα του θανάτου, η μετρημένη ζωή συνεχίζεται κανονικά στην παγωμένη ατμόσφαιρα της «μπελ επόκ»: οι ασθενείς μαλώνουν μεταξύ τους μέχρι να βραχνιάσουν για αφηρημένες έννοιες, γυναίκες και άνδρες βρίσκουν χρόνο για φλερτ, ακόμη και για πνευματιστικές συνεδρίες.  Έργο που άσκησε μεγάλη επίδραση στη λογοτεχνία του 20ου αιώνα. Στο δοκίμιό της με τίτλο «Η ασθένεια ως μεταφορά», η Σούζαν Σόνταγκ ερμηνεύει την περιγραφή της φυματίωσης στο βιβλίο ως μεταφορά για μια παρακμιακή συνείδηση ​​που επιδιώκει να αποφύγει την ευθύνη για τις δικές της πράξεις με κάθε δυνατό μέσο. Ο ίδιος ο συγγραφέας περιέγραψε το βιβλίο ως εξής: «Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα για τον χρόνο, και με διπλή έννοια: με ιστορική έννοια, επειδή προσπαθεί να αναδημιουργήσει τον εσωτερικό κόσμο της μεταπολεμικής εποχής στην Ευρώπη, αλλά και επειδή ο ίδιος ο χρόνος είναι το θέμα αυτού του μυθιστορήματος. Άλλωστε, ο χρόνος δεν είναι μόνο η εμπειρία του ήρωα του μυθιστορήματος, εδώ μιλάμε για τον χρόνο από μέσα, για τον ίδιο τον χρόνο. Το ίδιο το βιβλίο είναι αυτό για το οποίο μιλάει: άλλωστε, όταν περιγράφει ατελείωτα την ερμητική γοητεία του νεαρού ήρωα του μυθιστορήματος, την ίδια τη μαγική στιγμή, που «παγώνει» («nunc stans»). Ένα από τα πρώτα έργα τέχνης που έθεσε επιτακτικά ζητήματα ψυχανάλυσης. Όπως ο Φρόιντ, έτσι και ο Τόμας Μαν προσπάθησε να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους η διανόηση των αρχών του εικοστού αιώνα γοητευόταν τόσο πολύ από την ασθένεια, την αποσύνθεση και τον θάνατο. Το μυθιστόρημα γράφτηκε περίπου την εποχή που ο Φρόιντ ανακάλυψε την ακαταμάχητη «ορμή θανάτου» στον άνθρωπο. Περιέχει επίσης ένα σύνολο ιδεών από την αναλυτική ψυχολογία του Γιουνγκ. Η καθημερινή ζωή των κατοίκων του σανατόριου περιγράφεται όχι χωρίς ειρωνεία, η οποία έρχεται σε αντίθεση με την τραγωδία του μυθιστορήματος Θάνατος στη Βενετία, το οποίο είναι αφιερωμένο στο ίδιο θέμα της παθητικότητας της παρακμής, «τη νίκη των δυνάμεων του χάους επί των δυνάμεων της τάξης» Μια από τις πρώτες ανιχνεύσεις της ιδρυματοποίησης.

286            Όταν είμασταν πολύ νέοι (Α.Α. Μιλν – 1924) Περιέχει 45 ποιήματα στα οποία μόνο περιστασιακά χρησιμοποιείται το παιδικό λεξιλόγιο. Αρκετά από αυτά τα ποιήματα μελοποιήθηκαν από τον Χάρολντ Φρέιζερ-Σίμσον και δημοσιεύθηκαν σε διάφορα βιβλία τραγουδιών. Το βιβλίο ξεκινά με μια εισαγωγή με τίτλο «Πριν ξεκινήσουμε», η η οποία, εν μέρει, λέει στους αναγνώστες να φανταστούν μόνοι τους ποιος είναι ο αφηγητής. Στο τριακοστό όγδοο ποίημα του βιβλίου, με τίτλο «Αρκουδάκι», το οποίο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό Punch τον Φεβρουάριο του 1924, ο διάσημος χαρακτήρας Γουίνι το Αρκουδάκι, που αρχικά αποκαλούνταν «Κύριος Έντουαρντ Αρκουδάκι», έκανε την πρώτη του εμφάνιση. Σε μία από τις εικονογραφήσεις για το "Teddy Bear", ο Γουίνι απεικονίζεται να φοράει ένα μπλουζάκι το οποίο αργότερα βάφτηκε κόκκινο όταν η εικόνα αναπαρήχθη στο εξώφυλλο του άλμπουμ του Γουίνι το Αρκουδάκι, "17 Songs from the Pooh Song Book" (1952). Αυτή η εικόνα έγινε το πρότυπο στο οποίο βασίστηκαν οι διάφορες διασκευές της Disney. Η έγχρωμη έκδοση (χρωματισμένη από τον Mark Burgess) δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1989.  

 287           Το πέρασμα στην Ινδία (E.M. Φόρστερ – 1924)  Ο συγγραφέας έχοντας επίγνωση των ακατανόητων πράξεων της ανθρώπινης συμπεριφοράς, υποψιασμένος για όλες τις λανθασμένες προσεγγίσεις και ψευδείς εκτιμήσεις που κάνουμε ως αυτονόητες, εξέτασε κριτικά την βρετανική αυτοκρατορία και είδε τα αδύναμα θεμέλιά της. Η Adela είναι μια επισκέπτης στο Raj που ανυπομονεί να γνωρίσει «την πραγματική Ινδία». Σε μια επίσκεψη στα σπήλαια Malabar, της συμβαίνει ή δεν της συμβαίνει μια κάποιου είδους επίθεση, ίσως από τον Ινδό μουσουλμάνο, που έχει κανονίσει το ταξίδι. Έχει φανταστεί πράγματα; Δεν είναι αυτό που φαίνεται; Στο άλλο σπουδαίο μυθιστόρημά του, το Howard's End, ο Φόρστερ μας ζήτησε να «σχετισθούμε μόνο». Αυτό που δείχνει εδώ, σε μια ιστορία έντονες και θλιβερές λεπτές αποχρώσεις —και κωμικές λεπτομέρειες, επίσης— είναι πόσο σχεδόν αδύνατο είναι να γίνει αυτό.

 288          Η δίκη (Φραντς Κάφκα – 1925) Αφηγείται την ιστορία του Γιόζεφ Κ., ενός αθώου, που συνελήφθη και διώχθηκε από μια απομακρυσμένη, απρόσιτη αρχή, χωρίς η φύση του εγκλήματός του να αποκαλύπτεται ούτε σε αυτόν ούτε στον αναγνώστη. Επηρεασμένος έντονα από το Έγκλημα και Τιμωρία και τους Αδελφούς Καραμάζοφ του Ντοστογιέφσκι, ο Κάφκα έφτασε στο σημείο να αποκαλεί τον Ντοστογιέφσκι συγγενή εξ αίματος. Όπως και τα δύο άλλα μυθιστορήματα του, το Κάστρο και η Αμερική, και αυτό δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, αν και περιλαμβάνει ένα κεφάλαιο που φαίνεται να φέρνει την ιστορία σε ένα σκόπιμα απότομο τέλος. Ο Γιόζεφ Κ. δεν βρίσκει βοήθεια ούτε από τον δικηγόρο, που είναι όργανο της εξουσίας, αλλά ούτε όμως από τον φίλο του ζωγράφο και από έναν ιερέα, που θα μπορούσαν να επηρεάσουν ευνοϊκά τους δικαστές και οδηγείται σε ένα άδικο θάνατο.

 

Γ.Βακιρτζής. Μεγάλος Γκάτσμπυ 1953

289           Ο υπέροχος Γκάτσμπυ (Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ – 1925 Ποιος είναι όμως; Από πού κατάγεται, πού έφτιαξε τη περιουσία του και γιατί - αναρωτιέται ο νηφάλιος γείτονάς του (και αφηγητής) - στέκεται στην αποβάθρα του τη νύχτα και απλώνει τα χέρια του σε ένα πράσινο φως που λάμπει στον κόλπο από την υπέροχη έπαυλη του; Το έργο αποκαλύπτει την άδεια, τραγική καρδιά του «αυτοδημιούργητου ανθρώπου της αμερικάνικης κοινωνίας». Δεν είναι μόνο ελκυστικό και σπαρακτικό, είναι ένα από τα πιο ουσιαστικά αμερικανικά μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ. Ο συγγραφέας στο έργο προσεγγίζει τα θέματα του κατεστημένου, της κοινωνικής τάξης, του κληρονομικού πλούτου σε αντιπαραβολή με τον «αυτοδημιούργητο» πλούτο, τη ράτσα, τη  περιβαλλοντική συνείδηση, όπως και την κυνική στάση του απέναντι στο αμερικανικό όνειρο.

 290           Ημερολόγιο 1877-1910 (Ζιλ Ρενάρ – 1925) Το 1887 οι αδελφοί Goncourt εξέδωσαν το ημερολόγιό τους και ο συγγραφέας επηρεασμένος την ίδια χρονιά άρχισε να γράφει το δικό του. Αλλά ο Ρενάρ αποκαλύπτει πολύ περισσότερα για τον εαυτό του, σε σύγκριση με τους Γκονκούρ, που εστιάζουν περισσότερο στον κόσμο γύρω τους. Η λογοτεχνική κοινωνία εκείνη την εποχή (μάλλον και μέχρι σήμερα σε κάποιες χώρες), αποτελούταν από διαφορετικές φατρίες. Ο συγγραφέας σχετίζεται με πολλές, γεγονός που καθιστά το ημερολόγιο ένα πολύτιμο ιστορικό έργο. Ωστόσο, η εξέλιξη στο «μικρόκοσμο» των λογοτεχνών απαιτεί διπλωματία, ακόμη και συμβιβασμούς για τους οποίους ο συγγραφέας δεν ήταν καλά προετοιμασμένος..

Edvard Munch, Cupid, 1907

291           Μια Αμερικανική τραγωδία (Θίοντορ Ντράιζερ – 1925)  Ο Κλάιντ είναι ένας νεαρός άνδρας με φιλοδοξίες. Είναι ερωτευμένος με ένα πλούσιο κορίτσι, αλλά έχει αφήσει έγκυο μια φτωχή, τη Ρομπέρτα, που δουλεύει μαζί του στο εργοστάσιο του θείου του. Μια μέρα την παίρνει να κάνουν κανό σε μια λίμνη με σκοπό να τη σκοτώσει. Από εκεί επισφραγίζεται η μοίρα του. Αλλά μέχρι τότε ο Ντράιζερ έχει ξεκαθαρίσει ότι η μοίρα του Κλάιντ είχε επισφραγιστεί πολύ πριν, από μια βάναυση και κυνική κοινωνία. Ο Ντράιζερ ενώ είναι ο πιο αδύναμος από τους μεγάλους Αμερικανούς μυθιστοριογράφους, ακολουθεί την προσέγγιση ενός τεχνίτη σωλήνων στο γράψιμο, ενώνοντας προτάσεις εργασίας τη μία με την άλλη και χτίζοντας στο τέλος ένα ισχυρό δίκτυο που ρέει μέσα του κάτι πολύ ζωντανό.                                                                                                                            

292           Η καρδιά του σκύλου (Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ – 1925)    Έργο που προσφέρει μια έντονη κριτική για τις κοινωνικές, πολιτικές και επιστημονικές αλλαγές της σοβιετικής εποχής. Με τη μεταμόρφωση ενός σκύλου σε άνθρωπο και την αποτυχία του εγχειρήματος, ο Μπουλγκάκοφ προσφέρει μια αλληγορία για τις αποτυχίες και τις αντιφάσεις της σοβιετικής κοινωνίας, αναδεικνύοντας την αδυναμία να "αναδημιουργηθεί" η ανθρώπινη φύση και να επιτευχθεί η ιδανική κοινωνία. Δείχνει την υπερβολή και τις αντιφάσεις της σοβιετικής κοινωνίας με έναν τρόπο που θυμίζει το ευρωπαϊκό σατιρικό θέατρο και τη ρωσική λογοτεχνία του 19ου αιώνα. Οι χαρακτήρες του έργου είναι υπερβολικά γελοίοι και τραγικοί ταυτόχρονα, και η ιστορία προβάλλει την αβεβαιότητα και τη δυσκολία προσαρμογής των ανθρώπων στην νέα κοινωνία.                                                             

293           Το πέρασμα για το Μανχάταν  (Τζον Ντος Πάσος – 1925) Το βιβλίο επιτίθεται στον καταναλωτισμό και την κοινωνική αδιαφορία της σύγχρονης αστικής ζωής, απεικονίζοντας ένα Μανχάταν που είναι ανελέητο αλλά γεμάτο ενέργεια και ανησυχία. Περιέχει ήδη πειραματικές τεχνικές που ο συγγραφέας θα χρησιμοποιούσε αργότερα στην τριλογία USA και σε άλλα μεταγενέστερα έργα. Οι τεχνικές του Ντος Πάσος στο Μανχάταν εμπνεύστηκαν από τον Οδυσσέα του Τζέιμς Τζόις, την Έρημη Χώρα του Τ. Σ. Έλιοτ και τα κινηματογραφικά πειράματα του Σοβιετικού σκηνοθέτη Σεργκέι Αϊζενστάιν. Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ έχει πει  ότι μόνος μεταξύ των Αμερικανών συγγραφέων, ο Ντος Πάσος «μπόρεσε να δείξει στους Ευρωπαίους την Αμερική που βρίσκουν πραγματικά όταν έρχονται εδώ»                                                                                                                                                  

Από ιδιωτική συλλογή, Αθήνα

294           Άννα Σνέγκινα (Σεργκέι Εσένιν – 1925)   Το ποίημα είναι ένα αφηγηματικό έργο, που συνδυάζει λυρισμό και πεζογραφία και αφηγείται την ιστορία της αγάπης του ποιητή για μια γυναίκα που ονομάζεται Άννα, διερευνώντας παράλληλα θέματα μοίρας, αγάπης και προσωπικής αναταραχής. Η αφήγηση είναι βαθιά συνυφασμένη με τη ζωή του ίδιου του Εσένιν και τα συναισθήματά του απόγνωσης και απώλειας. Αντανακλά την αφοσίωση του ποιητή στη ρωσική φύση, λαογραφία και την αγροτική εμπειρία. Αγγίζει επίσης τους εσωτερικούς αγώνες του ποιητή, τον ρομαντισμό του και την απογοήτευσή του από τη νεωτερικότητα. Η βαθιά σύνδεση του Εσένιν με τη ρωσική ταυτότητα και πνευματικότητα, λάμπει μέσα από τους στίχους, αποτυπώνοντας μια αίσθηση νοσταλγίας και λαχτάρας. 

Pablo Picasso. Woman in a Green Hat

295           Η κυρία Νταλογουέη (Βιρτζίνια Γουλφ – 1925)   Σχολιάζεται ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από την αποικιοκρατία, την κοινωνική ζωή και τον υποκριτικό τρόπο ζωής της ανώτερης τάξης, τις ψυχικές διαταραχές και τον τρόπο που τις αντιμετώπιζαν εκείνη την εποχή, μέχρι τον φεμινισμό, την ομοφυλοφιλία και την πολιτική. Θεωρείται συνήθως απάντηση στον Οδυσσέα του Τζέημς Τζόυς. Και τα δύο μυθιστορήματα χρησιμοποιούν τις τεχνικές του μοντερνισμού για να ακολουθήσουν τις σκέψεις των χαρακτήρων κατά τη διάρκεια μιας μέρας σε μια πολυσύχναστη πόλη. Το μυθιστόρημα για πρώτη φορά σχολιάστηκε από τους New York Times, οι οποίοι θεώρησαν την περίπλοκη αλλά διαυγή αφήγηση των εμπειριών της ηρωϊδας, ως εμβληματική του μεταπολεμικού πνεύματος της εποχής, της ταξικής άποψης και της αντιληπτής δύναμης του πολιτισμού. Η Κλαρίσα, σε αντίθεση με παρόμοιους χαρακτήρες σε προηγούμενα μυθιστορήματα, θεωρούνταν μια πολύ λεπτή, προσεκτικά αναπτυγμένη προσωπικότητα, μια «διαχρονική» φιγούρα.                   

 296           Οι κιβδηλοποιοί (Αντρέ Ζιντ – 1925) Το κύριο θέμα είναι το δίπολο «πρωτότυπο-αντίγραφο» και αυτό που τα διαφοροποιεί, κυρίως στην απεικόνιση των συναισθημάτων των χαρακτήρων και των σχέσεων τους. Οι ήρωες είναι άνθρωποι με αδυναμίες που υποκύπτουν στα πάθη τους, σε κάλπικες σχέσεις, κίβδηλα αισθήματα και συμπεριφορές. Διακρίνονται θέματα που απασχολούσαν τη γαλλική κοινωνία του Μεσοπολέμου, μεταξύ άλλων η σύγκρουση των γενεών, η εξέγερση εναντίον της οικογένειας, ο οικογενειακός θεσμός, ο γάμος, η θρησκεία, η ομοφυλοφιλία, η σχέση καλού και κακού, η σχέση της λογοτεχνίας με τη ζωή. 

Μερικά γεγονότα (από τη wikipedia) του 1924:

Ο Ράμσεϋ ΜακΝτόναλντ γίνεται ο πρώτος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου που προέρχεται από το Εργατικό Κόμμα - Η Αγία Πετρούπολη στη Ρωσία μετονομάζεται σε Λένινγκραντ και το Ηνωμένο Βασίλειο αναγνωρίζει την Ε.Σ.Σ.Δ. -Το Αστεροσκοπείο του Γκρήνουιτς αρχίζει να εκπέμπει από το ραδιόφωνο του BBC τα ωριαία σήματα χρόνου - βρουαρίου - Η Computing-Tabulating-Recording Company αλλάζει το όνομά της σε International Business Machines Corporation (IBM) - Σύμφωνα με τη συνθήκη της Ρώμης, το Φιούμε προσαρτάται στην Ιταλία - Ο Αδόλφος Χίτλερ καταδικάζεται σε πέντε χρόνια φυλάκιση για τη συμμετοχή του στο "Πραξικόπημα της μπιραρίας", αλλά θα εκτίσει μόνο εννέα μήνες στη φυλακή - Πραγματοποιείται στην Ελλάδα δημοψήφισμα, με το οποίο επικυρώνεται η απόφαση της Δ' Συντακτικής Συνέλευσης - Ο Αμερικανός πρόεδρος Κάλβιν Κούλιτζ υπογράφει νόμο με τον οποίο χορηγείται υπηκοότητα σε όλους τους ιθαγενείς Αμερικανούς που γεννήθηκαν εντός των εδαφικών ορίων των Ηνωμένων Πολιτειών - Φασίστες απαγάγουν και σκοτώνουν στη Ρώμη τον Ιταλό σοσιαλιστή ηγέτη Τζάκομο Ματτεόττι - Ταραχές και συγκρούσεις ξεσπούν στην Καβάλα, μεταξύ καπνεργατών από τη μία πλευρά και Χωροφυλακής από την άλλη. Σκοτώνονται μία εργάτρια κι ένας αξιωματικός της χωροφυλακής - Δημοσιεύεται για πρώτη φορά στην New York Times η ανακάλυψη του Έντγουιν Χαμπλ ότι το νεφέλωμα της Ανδρομέδας είναι στην πραγματικότητα ένας γαλαξίας πολύ μακριά από τον δικό μας - Η γείτονας Αλβανία γίνεται δημοκρατία.

Και του 1925:

Ο Μπενίτο Μουσολίνι ανακοινώνει ότι αναλαμβάνει δικτατορικές εξουσίες στην Ιταλία - Η κυβέρνηση της Τουρκίας απελαύνει τον Πατριάρχη Κωνσταντίνο ΣΤ' από την Κωνσταντινούπολη - Ιδρύεται ο Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς - Μεγάλος Σεισμός χτυπά τη Γιουνάν στην Κίνα - Ο Σίφωνας των τριών πολιτειών χτυπά Μιζούρι, Ιλινόι και Ιντιάνα, σκοτώνοντας 695 ανθρώπους - Απαγορεύεται με νόμο στο Τενεσί η διδασκαλία της ανθρώπινης εξέλιξης -  Ιδρύεται στη Γερμανία η Σουτσστάφφελ (SS) - Ο Πάουλ φον Χίντενμπουργκ νικά τον Βίλχελμ Μαρξ στον δεύτερο γύρο των γερμανικών προεδρικών εκλογών και γίνεται ο πρώτος άμεσα εκλεγμένος αρχηγός κράτους της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης - Στο Τενεσί, ο Τζον Σκόουπς παραπέμπεται σε δίκη επειδή δίδασκε τη θεωρία της εξέλιξης του Κάρολου Δαρβίνου - Ο Θεόδωρος Πάγκαλος αναλαμβάνει την πρωθυπουργία μετά από πραξικόπημα. Στην κυβέρνηση που σχηματίζει, ο ίδιος κρατά και το υπουργείο Στρατιωτικών - Ελληνοβουλγαρικό μεθοριακό επεισόδιο κατόπιν προέλασης τμημάτων ελληνικού στρατού εντός του βουλγαρικού εδάφους - Η Τουρκία υιοθετεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο - Η αστρονόμος Σεσίλια Πέιν-Γκαπόσκιν ανακαλύπτει ότι το σύμπαν αποτελείται κατά κύριο λόγο από υδρογόνο και ότι το τελευταίο αποτελεί και το βασικό δομικό στοιχείο των άστρων.