Νέα αρχή (του Δ.Βασιλείου)

Μπαλέτο-ΕΛΣ-Η-χρυσή-εποχή-φωτό-Βασίλης-Κεχαγιάς

Κάθε που νυχτώνει

και λέω ταμείο πως θα κάνω,

μια νέα αρχή,

σαν έμβρυο, γαντζώνεται στο νου

κι’ ως το ξημέρωμα γεννιέται.

Ποιητής, κάποια στιγμή, γεννήθηκα

και θα πεθάνω Ποιητής.

17. 06. 2025

Ευανάγνωστα & ευπώληπτα από το 1913 έως το 1918

Ν.Χατζηκυριάκος Γκίκας. 1931

«Οι επιθυμίες σπάνια είναι αγνές, σχεδόν πάντα δύσκολα εφαρμόζονται και πολλές φορές δεν συμβαδίζουν με την επικρατούσα ηθική αλλά μόνο με τα προσωπικά κίνητρα»

260. Οινοπνεύματα (Γκιγιώμ Απολλιναίρ – 1913) Αρχικά ήθελε να τα ονομάσει «Ο Άνεμος του Ρήνου». Αργότερα, σκέφτηκε το «Ρεπουμπλικανικό Ημερολόγιο» και πολλά ποιήματα της συλλογής επρόκειτο να ονομαστούν από τους μήνες του ημερολογίου της επαναστατικής Γαλλίας. Το ποίημα «Vendemiaire» διατήρησε τον τίτλο του, το ποίημα «Brumaire» αργότερα ονομάστηκε «Cortege». Τελικά κατέληξε στο τίτλο που σύμφωνα με τον Ν. Μπαλάσοφ, ήθελε να πει ότι «η ζωή στον 20ό αιώνα είναι τόσο καυτή όσο το αλκοόλ». Τα ποιήματα και οι στίχοι που περιλαμβάνονται στο βιβλίο χωρίζονται σε τρεις κύκλους: της περιόδου 1898-1904 με έντονο ρομαντικό ύφος, έργα του 1905-1909, στα οποία είναι αισθητές οι φορμαλιστικές αναζητήσεις του συγγραφέα, και έργα των αρχών της δεκαετίας του 1910 με χαρακτηριστική ρεαλιστική εστίαση. Οι λογοτεχνικοί μελετητές θεωρούν την έκδοση τους ως ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία της ποίησης του 20ού αιώνα. Οι καινοτομίες που εμφανίστηκαν ήταν μεγάλης σημασίας: η απόρριψη της στίξης, οι μπαρόκ εικόνες, η εναλλαγή διαφορετικών στυλ, η ηχητική γραφή, η χρήση τόσο κλασικών στίχων και μορφών όσο και ελεύθερου στίχου, χωρίς κανονικό μέτρο, ρυθμό ή στροφή. Συχνά χρησιμοποιεί κολάζ και δημιουργεί, μέσα στο ίδιο ποίημα, ένα συνονθύλευμα διαφορετικών εκφράσεων. Τα ποιητικά του έργα επηρεασμένα εν μέρει από τον Συμβολισμό, αντιπαραβάλλουν το παλιό και το καινούργιο, συνδυάζοντας παραδοσιακές φόρμες με μοντέρνες τεχνικές. Το έργο του θεωρείται ακόμα πρόδρομο του σουρεαλισμού. Εισήγαγε το 1913 τον όρο «κυβισμός» με τη πρώτη θεωρητική μελέτη «Κυβιστές ζωγράφοι». Δημιούργησε τον όρο «σουρεαλισμός», καθώς επίσης και τον όρο «ορφισμός» για να περιγράψει την τάση για απόλυτη αφαίρεση. Από θεματική άποψη, τα ποιήματα στο Alcools βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη ζωή του ίδιου του Apollinaire: για παράδειγμα, η δυστυχισμένη ερωτική του ζωή, τα ταξίδια και οι δικαστικές αναποδιές. Ο συγγραφέας αφήνει επίσης μεγάλο περιθώριο για μεταφυσικό άγχος, νοσταλγία και ιδιαίτερα για νεωτερικότητα. Με την εναλλαγή ελεγειακών και χιουμοριστικών έργων, καθώς και έργων που διαφέρουν σε μήκος (για παράδειγμα, το Cantor αποτελείται από έναν μόνο στίχο), το Alcools με την πρώτη ματιά παρουσιάζει μια σκόπιμα ετερογενή πτυχή. Αυτό αντανακλά τόσο την εξέλιξη του συγγραφέα με την πάροδο του χρόνου, όσο και την εκλεκτική του κουλτούρα και τα γούστα του για το προκλητικό, το γραφικό και το σκανδαλώδες. Ωστόσο, η προσεκτικά μελετημένη δομή της συλλογής δίνει στο σύνολο μια δομή που αντισταθμίζει εν μέρει την ποικιλόμορφη εμφάνισή του. Η παντελής απουσία στίξης σε όλη τη συλλογή, την οποία υιοθέτησε την τελευταία στιγμή κατά τη διόρθωση των δοκιμίων, έχει προκαλέσει μεγάλη γοητεία. Πέρα από τη διαμάχη που δημιούργησε, ο Απολλιναίρ δικαιολογεί αυτή τη ριζοσπαστική απόφαση: «Όσον αφορά τη στίξη, την αφαίρεσα μόνο επειδή μου φάνηκε άχρηστη και στην πραγματικότητα είναι. Ο ίδιος ο ρυθμός και η τομή των στίχων είναι η πραγματική στίξη και δεν υπάρχει ανάγκη για άλλη».                                                                                                                          

261. Η Πρόζα του Τρανσιβηρικού      (Μπλεζ Σαντράρ – 1913) Ποιητική αφήγηση που συνδυάζει το μοντερνισμό με τη ρομαντική περιγραφή ενός ταξιδιού στη Ρωσία και ξεχωρίζει για τη χρήση της μορφής και τη συναισθηματική ένταση. Είναι ένα κοινό καλλιτεχνικό βιβλίο του ποιητή και της Sonia Delaunay-Terk. Περιλαμβάνει ένα ποίημα του Cendrars για ένα ταξίδι στη Ρωσία με τον Υπερσιβηρικό, συνδυασμένο με την καλλιτεχνική σχεδόν αφηρημένη εικονογράφηση της Delaunay-Terk. Το βιβλίο, έχει ένα δέσιμο τύπου ακορντεόν και ύψος 199 εκατοστά όταν ξεδιπλωθεί. Το ύψος και των 150 φύλλων από άκρη σε άκρη έχει κλίμακα που αντιστοιχεί στο ύψος του Πύργου του Άιφελ, ενός συμβόλου της νεωτερικότητας εκείνη την εποχή, που αναφέρεται στο ποίημα. Περιγράφει το επικό, πιθανώς φανταστικό, ταξίδι με του 16χρονου ποιητή από τη Μόσχα στο Χαρμπίν (Μογγολία) κατά τη διάρκεια του Ρωσο-Ιαπωνικού Πολέμου και της Ρωσικής Επανάστασης του 1905. Η διαδρομή φαίνεται στον χάρτη που είναι τυπωμένος πάνω δεξιά στο φύλλο. Είναι ένα μακρύ, κουραστικό ταξίδι με αποκαλυπτικές σκηνές πολέμου και επανάστασης, και περιγραφές κρύου, πείνας, θανάτου και καταστροφής που επιδεινώνονται καθώς το τρένο ακολουθεί την ανατολική του πορεία και διακόπτονται από την επαναλαμβανόμενη, μελαγχολική ερώτηση της Jehanne, της συντρόφου του ποιητή, «Μπλεζ, είμαστε πολύ μακριά από τη Μονμάρτρη;» Αποτελεί ένα πρώιμο παράδειγμα της σκόπιμης χρήσης πολλαπλών γραμματοσειρών - δώδεκα συνολικά - σε διαφορετικά μεγέθη και χρώματα για να υποδηλώσουν κίνηση και διαφορετικές διαθέσεις, ταυτόχρονα με παρόμοια πειράματα των Ιταλών φουτουριστών. Είναι επίσης ασυνήθιστο σε τόσο μεγάλο βαθμό να «αψηφείται η μορφή του κώδικα» και να τοποθετούνται οι εικόνες σε ισότιμη βάση με το κείμενο. να λειτουργούν παράλληλα και συμπληρωματικά με αυτό, αντί να αποτελούν εικονογραφικές ή διακοσμητικές προσθήκες. Το έργο θεωρείται ορόσημο στην εξέλιξη των καλλιτεχνικών βιβλίων, καθώς και της μοντέρνας ποίησης και της αφηρημένης τέχνης. Ο εκδότης μιας ανατύπωσης του βιβλίου το 2008 το χαρακτήρισε «ένα από τα πιο όμορφα βιβλία που έχουν δημιουργηθεί ποτέ». Ο ίδιος ο Cendrars αναφέρθηκε στο έργο ως «ένα θλιβερό ποίημα τυπωμένο στο φως του ήλιου».                             

262.        Γιοι και εραστές (Ντ. Χ. Λώρενς – 1913) Το βιβλίο περιγράφει τη ζωή του νεαρού Πολ Μορέλ, ο οποίος γεννήθηκε στην οικογένεια ενός ανθρακωρύχου σε μια μικρή πόλη. Η αγάπη των παιδιών για τη μητέρα τους διατρέχει σαν κόκκινη κλωστή το μυθιστόρημα. Ο Πολ είναι αυτός που είναι πιο δεμένος μαζί της. Το έργο είναι αυτοβιογραφικό σε μεγάλο βαθμό. Ο Λόρενς ήταν το τέταρτο παιδί μιας οικογένειας ανθρακωρύχων σε μια μικρή πόλη και όπως ο ήρωας του βιβλίου, εργάστηκε για κάποιο διάστημα σε ένα εργοστάσιο ιατρικού εξοπλισμού. Ο συγγραφέας συνόψισε την πλοκή σε μια επιστολή του το 1912: «Ακολουθεί την εξής ιδέα: μια γυναίκα με χαρακτήρα και εκλεπτυσμένη φύση πηγαίνει στην κατώτερη τάξη και δεν έχει καμία ικανοποίηση στη ζωή της. Είχε πάθος για τον σύζυγό της, έτσι τα παιδιά της γεννιούνται από πάθος και έχουν άφθονη ζωντάνια. Αλλά καθώς οι γιοι της μεγαλώνουν, τους επιλέγει ως εραστές - πρώτα τον μεγαλύτερο, μετά τον δεύτερο. Αυτοί οι γιοι ωθούνται στη ζωή από την αμοιβαία αγάπη τους για τη μητέρα τους. Αλλά όταν φτάσουν στην ανδρική ηλικία, δεν μπορούν να αγαπήσουν, επειδή η μητέρα τους είναι η ισχυρότερη δύναμη στη ζωή τους και τους κρατάει… Μόλις οι νέοι έρχονται σε επαφή με γυναίκες, υπάρχει ένας χωρισμός. Ο Γουίλιαμ δίνει το φύλο του σε μια τηγανίτα και η μητέρα του κρατά την ψυχή του. Αλλά ο χωρισμός τον σκοτώνει, επειδή δεν ξέρει πού βρίσκεται. Ο επόμενος γιος αποκτά μια γυναίκα που παλεύει για την ψυχή του, πολεμά τη μητέρα του. Ο γιος αγαπά τη μητέρα του, όλοι οι γιοι μισούν και ζηλεύουν τον πατέρα». Η σύγκρουση συνεχίζεται μεταξύ της μητέρας και του κοριτσιού με αντικείμενο τον γιο. Η μητέρα σταδιακά αποδεικνύεται ισχυρότερη, λόγω των δεσμών αίματος. Ο γιος αποφασίζει να αφήσει την ψυχή του στα χέρια της και όπως ο μεγαλύτερος αδελφός του, να επιδιώξει το πάθος. Παίρνει πάθος. Τότε ο χωρισμός αρχίζει να φαίνεται ξανά. Αλλά, σχεδόν ασυνείδητα, η μητέρα συνειδητοποιεί τι συμβαίνει και αρχίζει να πεθαίνει. Ο γιος απορρίπτει την ερωμένη του και αφοσιώνεται στη φροντίδα της. Στο τέλος μένει γυμνός από τα πάντα, με την τάση προς τον θάνατο. Ο συγγραφέας έγραψε ότι το έργο αντικατοπτρίζει την «τραγωδία χιλιάδων νέων στην Αγγλία».           

263.  Ο Μεγάλος Μωλν (Αλαίν Φουρνιέ – 1913) Ο αφηγητής διηγείται την ιστορία του Ωγκυστέν Μωλν, ενός παλιού συμμαθητή και φίλου του. Η υπόθεση διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια τεσσάρων χρόνων, στις αρχές του 20ού αιώνα. Παρορμητικός, απερίσκεπτος και ηρωικός, ο Μωλν ενσαρκώνει το ρομαντικό ιδανικό, την αναζήτηση του απίθανου και τον μυστηριώδη κόσμο μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της ενηλικίωσης. Οι γυναικείοι χαρακτήρες της Υβόν και της Βαλεντίνας είναι εμπνευσμένοι από τον πραγματική ζωή του συγγραφέα. 

264.  Αναζητώντας το χαμένο χρόνο (Μαρσέλ Προύστ, 1913-1927) Ένα επταμερές έργο, που ονομάζεται επίσης κύκλος επτά μυθιστορημάτων, και συνδυάζει το μεγαλείο της έμπνευσής του με μια μοναδική λεπτότητα στην κοσμοθεωρία του. Είναι ένα από τα πιο διάσημα και σημαντικά λογοτεχνήματα στην τέχνη του 20ού αιώνα. Λόγω του γεγονότος ότι στο έργο ο ήρωας θυμάται τα γεγονότα της ζωής του με τη βοήθεια των μυρωδιών, το φαινόμενο της σύνδεσης των μυρωδιών με αξιομνημόνευτα γεγονότα ονομάστηκε "φαινόμενο Proust". Θεματικά, η γενική πλοκή του αναλύεται «σε αρκετές ανεξάρτητες πλοκές που αναπτύσσονται παράλληλα αλλά συνδέονται μεταξύ τους». Η κεντρική είναι η «ιστορία του Αφηγητή», ο οποίος περνάει από σχεδόν όλα τα στάδια της ζωής του στην αφήγηση (αγόρι, έφηβος, νεαρός άνδρας, ενηλικίωση και, στο τέλος, αναπόφευκτα γήρανση). Η πλοκή του Αφηγητή περιπλέκεται από τον συνδυασμό τριών αφηγηματικών μητρώων που χρησιμοποιεί ο Προύστ: το «μητρώο του συγγραφέα» που γράφει το βιβλίο, το «μητρώο του αφηγητή» που ανακαλεί παρελθόντα γεγονότα της ζωής του και το «μητρώο του ήρωα» που βιώνει ή παρατηρεί αυτά τα γεγονότα καθώς εκτυλίσσονται. Η κοσμοθεωρία του ήρωα-αφηγητή-συγγραφέα ενώνει «τα πολλά θραύσματα της ύπαρξης που παρουσιάζονται στο μυθιστόρημα» και γίνεται η κύρια αρχή που διαμορφώνει τη δομή του. Η δεύτερη θεματική πλοκή του έργου είναι η ιστορία του μετασχηματισμού της κοσμικής κοινωνίας που απεικονίζεται στο μυθιστόρημα και της εξέλιξης των πρωταγωνιστών της. Ταυτόχρονα, ο Αφηγητής «ενεργεί όχι μόνο ως παθητικός συμμετέχων στη δεύτερη πλοκή, αλλά και ως ο πιο προσεκτικός παρατηρητής, μάρτυρας και, σε κάποιο βαθμό, κριτής». Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά της αφηγηματικής δομής του έργου ξεχωρίζει η τάση του Προύστ να απεικονίζει πολύ μεγάλα «επεισόδια ανασκόπησης» που περιγράφουν κοινωνικές υποδοχές. Τέτοια επεισόδια, «σχεδόν αναγκαστικά σατιρικού, αν όχι ανοιχτά γκροτέσκου, χαρακτήρα», σύμφωνα με τον A.D. Mikhailov, συνδέονται με παρόμοιες κρίσιμες σκηνές στα μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι και του Τολστόι, το έργο των οποίων άσκησε σημαντική επιρροή στον Γάλλο συγγραφέα. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της δομής είναι η συχνή χρήση μικρών και φαινομενικά ασήμαντων στοιχείων της πλοκής, «μικροεπεισοδίων» που προμηνύουν σημαντικά γεγονότα ή, αντίθετα, τα κλείνουν και χωρίζονται από τα επεισόδια-γεγονότα με ένα μεγάλο μπλοκ κειμένου. «Για παράδειγμα, το επεισόδιο «Η Αγάπη του Σουάν» προετοιμάζεται σταδιακά στο πρώτο μέρος από ιστορίες με τις βραδινές επισκέψεις του Σουάν, τη στάση των συγγενών του ήρωα απέναντί ​​του και όλα εξηγούνται στο δεύτερο μέρος, το οποίο είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένο σε αυτόν τον χαρακτήρα». Επίσης, εκ πρώτης όψεως, οι επισκέψεις του άρρωστου Μπεργκότ στην ετοιμοθάνατη γιαγιά του ήρωα στο τρίτο βιβλίο φαίνονται δύσκολα δικαιολογημένες. Θα γίνουν πρόδρομοι της πολύ μεταγενέστερης σκηνής του θανάτου του συγγραφέα, στο πέμπτο βιβλίο, και σε αυτό το ολοκληρωμένο πλαίσιο θα εμφανιστεί η μεταφορική σημασία των επισκέψεών του - ήταν «πράξεις αποχαιρετισμού στην παρελθούσα λογοτεχνία, γενικά αποχαιρετισμός στο παρελθόν και για τον ήρωα επίσης, με την τελευταία πνοή της ετοιμοθάνατης γυναίκας». Η διακλαδισμένη και πολυεπίπεδη φύση της αφήγησης σε συνδυασμό με τον πλούτο του κειμένου, με περιγραφές εκτός πλοκής, τις σκέψεις και τις παρατηρήσεις του συγγραφέα προς τον αναγνώστη, εκφρασμένες σε πολύ μεγάλες φράσεις, το τεράστιο μέγεθος του έργου και η ομοιογένειά του - όλα αυτά καθιστούν δύσκολη την κατανόησή του και την ανάλυση.  Ο Έντμουντ Γουάιτ το χαρακτήρισε ως «το πιο σεβαστό μυθιστόρημα του 20ού αιώνα».                                                 

 

By www.therecusant.org.uk

265.         Οι Φιλάνθρωποι με τα σχισμένα παντελόνια    (Ρόμπερτ Τρέσσελ – 1914) Ένα ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα του Ιρλανδού ζωγράφου Robert Noonan, ο οποίος το έγραψε στον ελεύθερο χρόνο του με ψευδώνυμο. Ακολουθεί τις προσπάθειες ενός ζωγράφου να βρει δουλειά σε μια φανταστική αγγλική πόλη (που βασίζεται στην παράκτια πόλη Hastings), για να μπορέσει να δημιουργήσει απερίσκεπτα. Με βάση τις δικές του εμπειρίες φτώχειας και εκμετάλλευσης και τον τρόμο του ότι αυτός και η κόρη του — την οποία μεγάλωνε μόνος του — θα κατέληγαν σε ίδρυμα αν αρρώσταινε, ο Νούναν ξεκίνησε μια λεπτομερή και καυστική ανάλυση της σχέσης μεταξύ των ανθρώπων της εργατικής τάξης και των εργοδοτών τους. Οι «φιλάνθρωποι» του τίτλου είναι οι εργαζόμενοι που συναινούν στη δική τους εκμετάλλευση προς το συμφέρον των αφεντικών τους. Ένας από τους χαρακτήρες του έργου, ο Frank Owen, είναι ένας σοσιαλιστής που προσπαθεί να πείσει τους συναδέλφους του ότι ο καπιταλισμός είναι η πραγματική πηγή της φτώχειας που βλέπουν γύρω τους, αλλά η μέχρι τότε παιδεία τους τους έχει χειραγωγήσει με τέτοιο τρόπο ώστε να μην εμπιστεύονται τη δική τους κρίση και να βασίζονται σε απόψεις των «αρίστων» της κοινωνίας. Μεγάλο μέρος του βιβλίου αποτελείται από συζητήσεις μεταξύ του Owen και άλλων και πιο συχνά από διαλέξεις του Owen. Αυτό πιθανότατα βασίστηκε στις εμπειρίες του συγγραφέα. Το τριώροφο σπίτι που βρίσκεται υπό ανακαίνιση στο βιβλίο, που αναφέρεται συχνά ως «δουλειά», είναι γνωστό στους εργάτες ως «Η Σπηλιά»: «Υπήρχαν, συνολικά, περίπου είκοσι πέντε άνδρες που εργάζονταν εκεί, ξυλουργοί, υδραυλικοί, σοβατζήδες, χτίστες και μπογιατζήδες, εκτός από αρκετούς ανειδίκευτους εργάτες... Ο αέρας ήταν γεμάτος από τους ήχους του σφυρηλατήματος και του πριονίσματος, το χτύπημα των μυστριών, το κροτάλισμα των κουβάδων, το πιτσίλισμα των βουρτσών νερού και το ξύσιμο των μαχαιριών απογύμνωσης. Ήταν επίσης βαριά φορτωμένο με σκόνη και μικρόβια ασθενειών, σκόνη κονιορτοποιημένου κονιάματος, ασβέστη, γύψο και τη βρωμιά που είχε συσσωρευτεί μέσα στο παλιό σπίτι εδώ και χρόνια. Εν ολίγοις, όσοι εργάζονταν εκεί θα μπορούσαν να ειπωθούν ότι ζούσαν σε έναν Παράδεισο Δασμολογικής Μεταρρύθμισης - είχαν Πολλή Δουλειά». Δεδομένου του ενδιαφέροντος του συγγραφέα για τη φιλοσοφία του Πλάτωνα, είναι πολύ πιθανό ότι «η σπηλιά» αποτελεί αναφορά στην «Αλληγορία του Σπηλαίου» του Πλάτωνα. Ένα σημαντικό επαναλαμβανόμενο θέμα στο βιβλίο του Tressell υπογραμμίζει την αδυναμία και την απροθυμία των εργατών να κατανοήσουν, ή ακόμα και να εξετάσουν, ένα εναλλακτικό οικονομικό σύστημα. Ο συγγραφέας αποδίδει αυτή την αδυναμία, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι δεν έχουν βιώσει ποτέ ένα εναλλακτικό σύστημα και έχουν ανατραφεί ως παιδιά ώστε να αποδέχονται ανεπιφύλακτα το status quo, είτε αυτό είναι προς το συμφέρον τους είτε όχι. Στο έργο του Πλάτωνα, η υποκείμενη αφήγηση υποδηλώνει ότι, ελλείψει μιας εναλλακτικής λύσης, οι άνθρωποι θα υποταχθούν στην παρούσα κατάστασή τους και θα τη θεωρήσουν φυσιολογική, ανεξάρτητα από το πόσο επιτηδευμένες είναι οι συνθήκες. Ο Όουεν εκθέτει την άποψή του στο πρώτο κεφάλαιο: «Αυτό που ονομάζουμε πολιτισμό - η συσσώρευση γνώσης που μας έχει φτάσει από τους προγόνους μας - είναι ο καρπός χιλιάδων ετών ανθρώπινης σκέψης και μόχθου. Δεν είναι αποτέλεσμα της εργασίας των προγόνων οποιασδήποτε ξεχωριστής τάξης ανθρώπων που υπάρχουν σήμερα και, ως εκ τούτου, αποτελεί δικαιωματικά την κοινή κληρονομιά όλων. Κάθε μικρό παιδί που γεννιέται στον κόσμο, ανεξάρτητα από το αν είναι έξυπνο ή βαρετό, αν είναι σωματικά τέλειο ή κουτσό ή τυφλό. ανεξάρτητα από το πόσο μπορεί να υπερέχει ή να υστερεί από τους συνανθρώπους του σε άλλες απόψεις, σε ένα πράγμα τουλάχιστον είναι ίσος τους - είναι ένας από τους κληρονόμους όλων των εποχών που έχουν περάσει»

266.  Η μεταμόρφωση (Φραντς Κάφκα - 1915) Ο περιοδεύων πωλητής υφασμάτων Γκρέγκορ, με πάρα πολλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, ξυπνάει έντρομος ένα πρωινό μεταμορφωμένος σε μια γιγαντιαία κατσαρίδα.  Ένα σωρό προβλήματα ανακύπτουν από την καινούρια εμφάνισή του που τον οδηγούν σιγά - σιγά στην απάθεια και στην εκμηδένιση. Η αφήγηση στη Μεταμόρφωση χωρίζεται συμβατικά σε τρία μέρη: α) Αφύπνιση και επίγνωση της μεταμόρφωσης, που είναι το τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης του Γκρέγκορ (τρόπο ζωής, επάγγελμά, σύνδεση με γονείς, αντίδραση της οικογένειας στη μεταμόρφωση); β) Συμβίωση ως «παράσιτο», που  περιορίζεται στην οικογένεια (σχέσεις με μεμονωμένα μέλη, ειδικά με την αδελφή); γ) Σταδιακός θάνατος (εξασθένηση του ενδιαφέροντος της οικογένειας για αυτόν - «οικογενειακή ανεξαρτησία», σωματική παρακμή και θάνατος. Ο αριθμός «τρία», εκτός από τα τρία στάδια της ζωής του πρωταγωνιστή με τη μορφή «παρασίτου», εμφανίζεται αρκετές φορές: τρεις ιδιοκτήτες του δωματίου, τρεις πόρτες στο δωματίο, τρεις υπηρέτες στην οικογένεια, πριν από τον θάνατο του Γκρέγκορ το ρολόι του πύργου χτυπάει τρεις η ώρα το πρωί. Μετά τον θάνατό του, τρία μέλη της οικογένειας του Γκρέγκορ παραμένουν και γράφουν τρία γράμματα. Παρά τη μεταμόρφωσή του, ο Γκρέγκορ διατηρεί μια άθικτη αίσθηση ταυτότητας, ακόμα και όταν η εξωτερική του εμφάνιση αλλάζει και γίνεται ζώου. Η ουσιαστική διαίρεση μεταξύ ανθρώπου και ζώου καταργείται εν μέρει και η σφαίρα της καθημερινότητας συγκρούεται άμεσα με το σουρεαλιστικό. Δεν είναι μόνο ασυνήθιστη η ίδια η μεταμόρφωση του Γκρέγκορ, αλλά και η αντίδρασή του σε αυτήν αυτού και του περιβάλλοντός του. Το μοτίβο του «εντόμου» γίνεται το καθοριστικό στοιχείο της αφήγησης και ολόκληρος ο κόσμος του μετασχηματισμού γίνεται ένας κόσμος παρασίτων. Μέσω της αυτοδιάθεσης σχετικά με την αντίληψη του «άλλου», ο ίδιος ο ήρωας γίνεται ένας απόλυτος ξένος. Στην πραγματικότητα, ο λεγόμενος μετασχηματισμός συνίσταται μόνο σε μια ριζική επιδείνωση των προϋπαρχουσών συνθηκών, η αντιστροφή της οποίας είναι μόνο φαινομενική. Ο Γκρέγκορ και όλοι οι άλλοι δεν έχουν καμία κατανόηση για το τι του συνέβη, τίποτα το καινούργιο. Δηλαδή, ο μετασχηματισμός καθιστά ορατό αυτό που ίσχυε και προηγουμένως. Η αηδία και η απόρριψη επιδεινώνουν τις προσβολές και τις ταπεινώσεις που ο Γκρέγκορ ανέκαθεν έπρεπε να υπομένει, αλλά μέχρι τώρα παρέμεναν ανείπωτες: οι γονείς του Γκρέγκορ αγνοούν την εσωτερική του σύγκρουση και την απανθρωποποίησή του για χάρη της οικογένειάς, και ο ίδιος ο Γκρέγκορ θεωρεί την προθυμία του για αυτοαποποίηση ηθική αναγκαιότητα. Τα ψέματα και η αυταπάτη πάνε ακόμη παραπέρα, καθώς οι γονείς στην πραγματικότητα δεν βασίζονται πλέον στην υποστήριξη του Γκρέγκορ, επειδή πλέον έχουν αρκετές οικονομίες, τις οποίες όμως μέχρι τότε έκρυβαν από τον γιο τους. Μόνο στην παραμορφωτική μεταμόρφωση του Γκρέγκορ σε παράσιτο γίνεται ορατός ως θύμα. Και ακόμη και η επιθυμία του για απελευθέρωση, η οποία υποτίθεται ότι ήταν μια εξέγερση ενάντια στον αρχηγό πατέρα, επιτυγχάνεται μόνο όταν δεν είναι πια εκεί: τη στιγμή της μεταμόρφωσης.                                                            

267.  Τα 39 σκαλοπάτια (Τζον Μπάκαν – 1915) Ο ευκατάστατος Ρίτσαρντ έχει πρόσφατα επιστρέψει στο Λονδίνο από την Αφρική. Ένα βράδυ τον επισκέπτεται ένας Αμερικανός γείτονας και ισχυρίζεται ότι γνωρίζει το σχέδιο δολοφονίας του Έλληνα πρωθυπουργού κατά την επικείμενη επίσκεψή του στο Λονδίνο. Όταν λίγες μέρες αργότερα ανακαλύπτει στο διαμέρισμά του νεκρό τον αινιγματικό γείτονα, γίνεται ξαφνικά ο βασικός ύποπτος του φόνου και στόχος ενός ανελέητου ανθρωποκυνηγητού. Ένα καταιγιστικό θρίλερ καταδίωξης με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, κλιμακούμενο σασπένς και υποδειγματική απόδοση της ατμόσφαιρας εγκλωβισμού του ήρωα, που αναγνωρίζεται ως ένα από τα πιο επιδραστικά και δημοφιλή μυθιστορήματα του κατασκοπευτικού είδους. «είναι το αποτέλεσμα... στις μέρες που οι πιο τρελές μυθοπλασίες είναι πολύ λιγότερο απίθανες από τα γεγονότα.»             

268. Το σύννεφο με παντελόνια (Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι – 1915)  Πρώτο μεγάλο ποίημα του, που απεικόνιζε τα θέματα της αγάπης, της επανάστασης, της θρησκείας και της τέχνης, γραμμένα από τη σκοπιά ενός απορριφθέντος εραστή. Η γλώσσα του έργου ήταν η γλώσσα των δρόμων και στο ποίημα ο Μαγιακόφσκι κατέβαλλε μεγάλες προσπάθειες για να απομυθοποιήσει τις ιδεαλιστικές και ρομαντικές έννοιες της ποίησης και των ποιητών. «Τη σκέψη σας που νείρεται πάνω στο πλαδαρό μυαλό σας, σάμπως ξυγκόθρεφτος λακές σ’ ένα ντιβάνι λυγδιασμένο, εγώ θα την τσιγκλάω...Εσείς οι αβροί!...Επάνω στα βιολιά ξαπλώνετε τον έρωτα. Επάνω στα ταμπούρλα ο άξεστος τον έρωτα ξαπλώνει…Θέλετε, θάμαι ακέριος όλο κρέας, λυσσασμένος - κι αλλάζοντας απόχρωση σαν ουρανός - θέλετε , θάμαι η άχραντη ευγένεια — όχι άντρας πιά, μα σύγνεφο με παντελόνια»

269.  Πριν από τον Νόμο «Vor dem Gesetz»  (Φραντς Κάφκα – 1915) Φιλοσοφικό διήγημα που είναι περισσότερο γνωστό ως μια ενσωματωμένη αφήγηση στο μυθιστόρημα Η Δίκη, που εκδόθηκε μετά θάνατον. Περιγράφεται ως μια σκόπιμα ασαφής παραβολή ή αλληγορία για τη νομική γραφειοκρατία και την αναζήτηση προσωπικής δικαιοσύνης, αντανακλώντας τις απόψεις για το θέμα που εκφράζει ο Κάφκα στη Δίκη που δημοσιεύτηκε μετά το θάνατό του (1925). Η εύκολη μετάφραση για το «Gesetz» είναι ο «Νόμος», όμως κατά τη γνώμη μας, ο συγγραφέας εννοούσε κάτι πολύ πιο ευρύ, την αρχή της τάξης που είναι ολοκληρωμένη και εγγενής για όλα τα φυσικά ή κοινωνικά φαινόμενα, την συνεχή και αδιαπραγμάτευτη για τις διαστάσεις στις οποίες ζούμε, σύνδεση μεταξύ φαινομένων και γεγονότων της φύσης και της κοινωνίας. Ίσως το φυσικό και κοινωνικό «Δίκαιο» με την αρχαιοελληνική προσέγγιση της «Θέτιδος» και της «Θέμιδος». Ο Γιόζεφ Κ πρέπει να ξεναγήσει έναν σημαντικό πελάτη από την Ιταλία σε έναν καθεδρικό ναό. Ο πελάτης δεν εμφανίζεται, αλλά ακριβώς τη στιγμή που ο Κ φεύγει από τον καθεδρικό ναό, ο ιερέας φωνάζει το όνομα του, αν και ο Κ δεν τον έχει γνωρίσει ποτέ. Ο ιερέας αποκαλύπτει ότι είναι υπάλληλος του δικαστηρίου και αφηγείται στον Κ την ιστορία (Πριν από τον Νόμο), προλογίζοντάς την λέγοντας ότι είναι από τις «εισαγωγικές παραγράφους του Νόμου». Ένας άντρας από την επαρχία αναζητά «τον Νόμο» και επιθυμεί να αποκτήσει πρόσβαση σε αυτόν από μια ανοιχτή πόρτα, αλλά ο θυρωρός λέει στον άντρα ότι δεν μπορεί να περάσει αυτή τη στιγμή. Ο άντρας ρωτάει αν μπορεί ποτέ να περάσει και ο θυρωρός λέει ότι είναι δυνατό «αλλά όχι τώρα». Ο άντρας περιμένει στην πόρτα για χρόνια, δωροδοκώντας τον θυρωρό με όλα όσα έχει. Ο θυρωρός δέχεται τις δωροδοκίες, αλλά λέει στον άντρα ότι τις δέχεται μόνο «για να μην νομίζεις ότι έχεις αφήσει κάτι ατελείωτο». Ο άντρας δεν επιχειρεί να μπει με τη βία, αλλά περιμένει στην πόρτα μέχρι να πεθάνει. Λίγο πριν πεθάνει, ρωτάει τον θυρωρό γιατί, παρόλο που όλοι ζητούν τον Νόμο, κανείς άλλος δεν έχει μπει όλα αυτά τα χρόνια που βρίσκεται εκεί. Ο θυρωρός απαντά: «Κανείς άλλος δεν θα μπορούσε ποτέ να μπει εδώ, αφού αυτή η πύλη φτιάχτηκε μόνο για σένα. Τώρα θα την κλείσω». Ο ιερέας και ο Κ συζητούν στη συνέχεια τις ερμηνείες της ιστορίας πριν ο Κ φύγει από τον καθεδρικό ναό.

270.   Ευλογία της Γης (Κνουτ Χάμσουν – 1917) Η αποξένωση από την κοινωνία λόγω των γεγονότων του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και της βιομηχανικής εποχής οδήγησαν τον συγγραφέα να μετακομίσει σε ένα αγρόκτημα. Εκεί το έγραψε, στο οποίο αφηγείται την ζωή των Νορβηγών αγροτών εποίκων που έχουν διατηρήσει την αιώνια προσήλωσή τους στη γη και την αφοσίωσή τους στις πατριαρχικές παραδόσεις. Για το έργο αυτό, ο Κνουτ Χάμσουν τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1920 και ο εκπρόσωπος της Σουηδικής Ακαδημίας, Χ. Γέρνε, δήλωσε στην ομιλία του: «Όσοι αναζητούν στη λογοτεχνία... μια αληθινή απεικόνιση της πραγματικότητας θα βρουν μια ιστορία για τη ζωή που ζει κάθε άνθρωπος, όπου κι αν βρίσκεται, όπου κι αν εργάζεται». Ο Γέρνε μάλιστα συνέκρινε το μυθιστόρημα του Χάμσουν με τα διδακτικά ποιήματα του Ησίοδου. Το μυθιστόρημα αποτελείται από δύο μέρη. Ξεκινά με τον Ισαάκ που μπαίνει στο δάσος και αρχίζει να χτίζει εκεί το νέο του σπίτι. Σύντομα, ένα κορίτσι, η Ίνγκερ τον συνοδεύει. Μαζί με τον Ισαάκ, διατηρούν ένα αγρόκτημα, το οποίο μετά από λίγο καιρό γίνεται αρκετά μεγάλο. Περιγράφεται η ζωή τους, γεμάτη με πολλά προβλήματα που προκύπτουν, αλλά και καλά γεγονότα. Η αυξανόμενη οικογένεια του Ισαάκ και της Ίνγκερ οδηγεί στην εμφάνιση ζηλιάρηδων ανθρώπων που την ωθούν να διαπράξει ένα έγκλημα για το οποίο αναγκάστηκε να περάσει 6 χρόνια σε φυλακή. Το δεύτερο μέρος περιγράφει την εμφάνιση άλλων νέων εποίκων, καθώς και τις σχέσεις μεταξύ τους και τις ζωές τους.                                               

271.  Το ημερολόγιο ενός τρελού  (Λου Σιουν (Ζου Σουρέν) – 1918) Διάσημο και υποδειγματικό λογοτεχνικό έργο που συντάχθηκε σε στυλ του κινήματος της"4ης Μάη" για εθνική ανεξαρτησία (του 2019, με αφορμή απόφαση της συμφωνίας των Βερσαλλιών για τη μεταφορά των προνομίων στη Κίνα από τη Γερμανία στην Ιαπωνία) , που παρουσιάζεται ως αποσπάσματα ημερολογίου γραμμένου στη δημοτική γλώσσα. Ξεκινά με ένα σημείωμα του αφηγητή γραμμένο στα κλασικά κινέζικα, που περιγράφει την επανένωση του με έναν παλιό του φίλο. Έχοντας ακούσει ότι ο αδερφός του φίλου ήταν άρρωστος, τους επισκέπτεται, αλλά ανακαλύπτει ότι ο αδελφός έχει αναρρώσει και έχει αναλάβει μια επίσημη θέση. Η υπόλοιπη ιστορία αποτελείται από 13 αποσπάσματα που ο αφηγητής έχει αντιγράψει από ένα ημερολόγιο που κρατούσε ο αδελφός όταν ήταν «τρελός», γραμμένο στα παραδοσιακά κινέζικα. Το ημερολόγιο αποκαλύπτει ότι υπέφερε από ένα «σύμπλεγμα δίωξης» και έγινε ύποπτος για τις πράξεις όλων, φτάνοντας να πιστέψει ότι οι άνθρωποι στο χωριό του είχαν μνησικακία εναντίον του και ήταν κανίβαλοι που είχαν την πρόθεση να τον καταναλώσουν. Προσπαθεί να πείσει τους χωρικούς να «αλλάξουν από καρδιάς», αλλά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι τρώνε ο ένας τον άλλον εδώ και χιλιετίες. Το τελευταίο κεφάλαιο ολοκληρώνεται με μια έκκληση «να σωθούν τα παιδιά»

272.  Ο υπήκοος         (Χάινριχ Μαν - 1918        Σάτιρα με κραυγαλέα κριτική της Γερμανικής Αυτοκρατορίας υπό το Γουλιέλμου Β', μια πολιτική κριτική της αυτοκρατορικής-φανατικής αστικής τάξης και του εξασθενημένου παλιού φιλελευθερισμού, και μια μελέτη της νοοτροπίας του αυταρχισμού. Θεωρείται η μεγαλύτερη συμβολή του Heinrich Mann στη γερμανική λογοτεχνία του 20ού αιώνα. Ο ήρωας Χέσλινγκ, είναι δουλικός και φανατικός θαυμαστής του Κάιζερ. Το όνομα "Χέσλινγκ" παραπέμπει στη γερμανική λέξη για το άσχημο, "hässlich". Ο Χέσλινγκ είναι απερίσκεπτα υπάκουος στην εξουσία και διατηρεί μια άκαμπτη αφοσίωση στους εθνικιστικούς στόχους της Γερμανικής Αυτοκρατορίας. Ως συνειδητός και φανατικός ενεργεί και ως πληροφοριοδότης. Αργότερα, αποκτά αυτοπεποίθηση εντασσόμενος σε μια φανατική φοιτητική αδελφότητα, εξασκούμενος στα μεθύσια, την υποκίνηση της ομάδας και αποκτώντας με δυσκολία διδακτορικό στη χημεία. Γίνεται κατά σειρά επιχειρηματίας, οικογενειάρχης και τελικά ο πιο ισχυρός άνθρωπος στη μικρή του πόλη. Σε όλο το μυθιστόρημα, τα άκαμπτα ιδανικά του Χέσλινγκ συχνά αντικρούονται από τις πράξεις του: κηρύττει γενναιότητα αλλά είναι δειλός. Είναι μιλιταριστής αλλά επιδιώκει να απαλλαγεί από τη στράτευση. Ο μεγαλύτερος πολιτικός του αντίπαλος είναι το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, ωστόσο χρησιμοποιεί την επιρροή του για να βοηθήσει υποψήφιο του SPD να μπει στο Ράιχσταγκ, προκειμένου να νικήσει φιλελεύθερους επιχειρηματικούς ανταγωνιστές του. Ξεκινά άσχημες φήμες εναντίον τους και στη συνέχεια αποστασιοποιείται από αυτούς. Κηρύττει και επιβάλλει την χριστιανική ηθική εναντίον των άλλων, αλλά ψεύδεται, αλλά απατά τη γυναίκα του συχνά με τη πρώτη ευκαιρία. Η πλοκή τελειώνει με τα επίσημα εγκαίνια ενός μνημείου του αυτοκράτορα, με τον Χέσλινγκ να εκφωνεί την ομιλία, η οποία τερματίζεται απότομα από μια αποκαλυπτική καταιγίδα. Ακολουθώντας τη μορφή ενός παραδοσιακού ρεαλιστικού μυθιστορήματος, που απεικονίζει τη διαδικασία πνευματικής και χαρακτηρολογικής δυναμικής του κύριου προσώπου, ο Μαν σατιρίζει την εκπαίδευση του Γερμανού αστού. Τα ιδανικά του αίματος και του ξίφους, της τιμής και του εθνικισμού και η δύναμη της πλούσιας εξουσίας, παρουσιάζονται ως κενότητα και αδυναμία. Είναι μια αλληγορία που απεικονίζει και σατιρίζει την αυξανόμενη ευαισθησία του γερμανικού λαού στον μιλιταρισμό, τον υπερεθνικισμό, τον αντισημιτισμό και την αποικιοκρατία. Ο χαρακτήρας του συχνά αντιπαραβάλλεται, τόσο στα λόγια όσο και στην εμφάνιση, με τον Κάιζερ Γουλιέλμο Β'.

 Το μυθιστόρημα εισάγει σύγχρονες ψυχολογικές γνώσεις και αποκαλύπτει τον σαδομαζοχισμό του Χέσλινγκ σε πολλά επεισόδια, με αποκορύφωμα την υποταγή στη «δύναμη που μας υπερβαίνει και του οποίου τις οπλές φιλάμε» του Κάιζερ. Ο Μαν ανέμενε από τους αναγνώστες να κατανοήσουν το πραγματικό νόημα του έργου, τόσο μέσω του περιεχομένου όσο και της μορφής του κειμένου. Ακολουθώντας τους Γάλλους κοινωνικούς μυθιστοριογράφους και γράφοντας το μυθιστόρημα ως παρωδία του ρεαλιστικού bildungsroman, παρουσίασε την άποψή του για τη ζωή στην Αυτοκρατορική Γερμανία ως «παρωδία του εαυτού, των ιδεολογιών και των γεγονότων», όπου οι Γερμανοί ιμπεριαλιστές ζούσαν τη ζωή τους, ως παρωδίες της εθνικής υπερηφάνειας και της θέλησης να κυριαρχήσουν στον κόσμο, και παρωδίες του ρεαλισμού, καθώς «αρνούνταν να σεβαστούν οτιδήποτε δεν μπορούσαν να καταστρέψουν τα κανόνια και περιφρονούσαν τα αόρατα πράγματα που ζουν στο μυαλό», όπως εξήγησε ο Mann στον πρόλογό του το 1929.

Στιγμές (Δημήτρη Βασιλείου)

Ivan Aivazovsky, ιδιωτική συλλογή

Στιγμές του χρόνου, του παντοτινού κι’ αέναου,

οι ζωές μας,

περσίδες φωτεινές, που λάμπουν και σβήνουν.

Αυτήν τη στιγμή

είναι που ζούμε

που αγαπάμε

που δημιουργούμε

που πεθαίνουμε.

Κι’ αυτή η στιγμή του καθενός

ιστορία γίνεται,

στο συναπάντημά της με τις στιγμές των άλλων.

12/9/2019

Στιγμές (Απόστολου Δασκαλόπουλου)

Ζούσαν τις στιγμές, με έντονο κι επώδυνο πάθος.

Η αγωνία της τελευταίας φοράς ήταν παρούσα, σε κάθε τους συνάντηση.

Το ένοιωθαν στο λυγμό, που ζούσε σε κάθε τους φιλί.

Στο σπασμό της κορυφαίας ηδονικής στιγμής τους,

που διαπερνούσε σαν ηλεκτρικό ρεύμα το κορμί τους.

Συντρόφευε την χαρά, που τους έδιναν οι πρωτόγνωρες εμπειρίες που αποκτούσαν μαζί.

Ενας άνδρας, μια γυναίκα, περιδιάβαιναν τα στενά της ηδονής και του έρωτα,

πιστεύοντας πως, συστήνονται έτσι, με την απολυτότητα της ευτυχίας.

9/6/2022

Προτάσεις ανάγνωσης δημοσιευμένων έργων απο το 1906 έως το 1911

"Ένας λογοτεχνικός χαρακτήρας που σε απασχολεί κατά τη διάρκεια μιας ώρας διαβάσματος, μπορεί να σου απεικονίσει τις εμπειρίες και τη φαντασία του συγγραφέα ή πολλών άλλων συγγραφέων από τους οποίους εμπνεύστηκε, που έγραψαν ακόμη και πριν από αιώνες. Όμως, ακόμη και η καταγραφή αυτή δεν είναι αρκετή για να περιγράψει το πλούτο των συναισθημάτων, σκέψεων, ανησυχιών και διαταραχών του ψυχισμού του συγγραφέα και αυτών από τους οποίους εμπνεύστηκε. Η ζωή πάντα ήταν και είναι πλουσιότερη από τη πιο δημιουργική φαντασία και περιγραφή".

"Μόνο η ψυχή μου σαν το πολικό τ’ αστέρι ασάλευτη, όμως λαχταρίζοντας προσμένει· δεν ξέρει από πού έρχεται, πού πάει δεν ξέρει". (Παλαμάς «Πατρίδες! Αέρας, γη…». 1906)

247. Η ζούγκλα ( Άπτον Σίνκλερ – 1906) Απεικονίζει ρεαλιστικά τις συνθήκες εργασίας στα εργοστάσια του Σικάγο, κατά τις αρχές του 20ου αιώνα καθώς και τη φτώχεια των εργατών που φτάνει στα όρια της εξαθλίωσης, τις αρρώστιες και την απελπισία. Ο Γιούργκις νεαρός μετανάστης, που ήρθε με την αρραβωνιαστικιά του και την οικογένειά της για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή βιώνουν όλα αυτά. καθώς και τον αγώνα των μεταναστών, την έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης ή πρόνοιας και τις σκληρές συνθήκες που προκαλούν απελπισία ή κυνισμό και σκληρότητα στους ανίσχυρους καθώς και τη βαθιά ριζωμένη διαφθορά των ανθρώπων της εξουσίας. Ο Τζακ Λόντον, συνέκρινε τη Ζούγκλα με το πιο διάσημο μυθιστόρημα της Αμερικής που γράφτηκε για να αποκαλύψει ένα σκληρό σύστημα, αποκαλώντας το «Η καμπίνα του θείου Τομ της μισθωτής σκλαβιάς». Ο πιο άμεσος αντίκτυπος του μυθιστορήματος ήταν να προκαλέσει δημόσια κατακραυγή για αποσπάσματα που εκθέτουν ζητήματα υγείας και ανθυγιεινές πρακτικές στην αμερικανική βιομηχανία συσκευασίας κρέατος στις αρχές του 20ου αιώνα. Αυτό οδήγησε σε μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγιεινής, συμπεριλαμβανομένου του νόμου περί επιθεώρησης του κρέατος και άλλης νομοθεσίας για την ασφάλεια των προϊόντων. Το μυθιστόρημα καθιέρωσε επίσης το νεαρό συγγραφέα ως έναν σταυροφόρο των δικαιωμάτων των εργαζομένων και ως έναν από τους καλύτερους παγκοσμίως ομιλητές υπέρ της ισότητας και της ανθρωπιάς.    

Ν..Χ'Κυριάκος Γκίκας  1941

248. Οι αναστατώσεις του οικότροφου Τέρλες (Ρόμπερτ Μούζιλ – 1906) Ο έφηβος Τέρλες, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, στέλνεται σε ένα μακρινό σχολείο, αυστηρό και κλειστοφοβικό. Από την πρώτη στιγμή δίνεται το στίγμα και το χρώμα της ατμόσφαιρας. Όλα γκρίζα, μολυβένια, μαύρα νερά, λασπεροί και έρημοι κήποι, σκοτάδια και φωτοσκιάσεις, ομίχλες, υγρά πεζοδρόμια και βρώμικος αέρας. Και αν αυτό είναι το εξωτερικό περιβάλλον του οικοτροφείου, μέσα η σκοτεινιά είναι ακόμη πιο αδιαπέραστη. Κτίριο λαβύρινθος, δαιδαλώδεις στοές και μία απόκρυφη σοφίτα όπου καταφεύγουν οι νεαροί οικότροφοι για να πραγματοποιήσουν τα άνομα σχέδιά τους. Μια σοφίτα που στην πραγματικότητα είναι ένα δωμάτιο βασανισμού και απελπισίας, ένα γκέτο για κάθε άνομη επιθυμία, ένας «λησμονημένος μεσαίωνας». Ιστορία ενός νεαρού αποπροσανατολισμένου άνδρα που αναζητά ηθικές αξίες στην κοινωνία και το νόημά τους για αυτόν. Το εξπρεσιονιστικό μυθιστόρημα, βασισμένο στις προσωπικές εμπειρίες του Musil σε ένα οικοτροφείο στο Hranice, γράφτηκε σύμφωνα με τον συγγραφέα «λόγω πλήξης». Στη μετέπειτα ζωή του, ωστόσο, ο Μούζιλ αρνήθηκε ότι το μυθιστόρημα αφορούσε τις δικές του νεανικές εμπειρίες. Λόγω του ρητού σεξουαλικού περιεχομένου του, το μυθιστόρημα στην αρχή προκάλεσε σκάνδαλο στο αναγνωστικό κοινό και στις αρχές της Αυστροουγγαρίας. Αργότερα, στο κείμενο εντοπίστηκαν διάφορες προσομοιώσεις του φασισμού, συμπεριλαμβανομένων των χαρακτήρων του Beineberg και του Reiting, οι οποίοι φαίνονται να είναι τακτοποιημένοι μαθητές την ημέρα αλλά κακοποιούν αδιάντροπα τον συμμαθητή τους ψυχολογικά, σωματικά και σεξουαλικά τη νύχτα. «Ο συγγραφέας έβλεπε τη μετεξέλιξη της Γερμανίας σε φασιστικό κράτος αλλά δεν πρόλαβε να δει τις ολοκληρωμένες θηριωδίες τους στην κορύφωση του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου, αφού πέθανε στην Γενεύη, όπου είχε καταφύγει το 1942, καθώς κινδύνευε η ζωή της Εβραίας γυναίκας του. Εκεί έζησε με ένα μικρό επίδομα, οι Γερμανοί είχαν απαγορεύσει ήδη τον τρίτο τόμο του μεγάλου του έργου «Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες» που δεν πρόλαβε να ολοκληρωθεί ποτέ».(Θ. Γρηγοριάδης).  Σύμφωνα με την εφημερίδα "Die Zeit", συγκαταλέγεται ανάμεσα στα 100 αριστουργήματα της παγκόσμια λογοτεχνίας.                                                                   

249. Το θαυμαστό ταξίδι του Νιλς Χόλγκερσον (Σέλμα Λάγκερλεφ, 1906–1907)  Ήταν η πρώτη γυναίκα που έλαβε Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1909. Η συγγραφέας πίστευε ότι ήταν απαραίτητο να δημιουργηθούν πολλά σχολικά βιβλία για μαθητές διαφορετικών ηλικιών: η πρώτη τάξη θα έπρεπε να είχε λάβει ένα βιβλίο για τη γεωγραφία της Σουηδίας, το δεύτερο - για την ιστορία της χώρας, το τρίτο και το τέταρτο - περιγραφές άλλων χωρών του κόσμου, ανακαλύψεις και εφευρέσεις, καθώς και την κοινωνική δομή της χώρας. Το όραμα της Λάγκερλεφ τελικά υλοποιήθηκε και το πρώτο σε μια σειρά σχολικών βιβλίων ήταν το «Το θαυμαστό ταξίδι του Νιλς...». Το βιβλίο αφορά τον νεαρό, Νιλς που ήταν σκανταλιάρης και του άρεσε να «βλάπτει» τα ζώα της οικογενειακής φάρμας.  Το πνεύμα-προστάτης του σπιτιού τον συρρικνώνει και του δίνει την ικανότητα να μιλάει με τα ζώα, τα οποία και ενθουσιάζονται από αυτή την αλλαγή γιατί πια μπορούν να τον εκδικηθούν για ότι τους είχε κάνει. Ενώ συμβαίνει αυτό, αγριόχηνες πετούν πάνω από το αγρόκτημα σε μια από τις μεταναστεύσεις τους, και ο Μάρτιν, η λευκή χήνα του αγροκτήματος, προσπαθεί να ενωθεί με τις άγριες. Σε μια προσπάθεια να σώσει κάτι πριν επιστρέψει η οικογένειά του, ο Νιλς κρατάει τον λαιμό του Μάρτιν καθώς αυτός απογειώνεται με επιτυχία και ενώνεται με τα άγρια ​​πουλιά. Οι αγριόχηνες, που δεν χαίρονται καθόλου που τους συνοδεύει ένα αγόρι και μια οικόσιτη χήνα, τελικά τις παίρνουν σε ένα περιπετειώδες ταξίδι σε όλες τις ιστορικές επαρχίες της Σουηδίας, παρατηρώντας περαστικά τα φυσικά χαρακτηριστικά, τους οικονομικούς τους πόρους αλλά και διάφορους χαρακτήρες και καταστάσεις.  Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ο Νιλς μαθαίνει ότι αν αποδείξει ότι έχει αλλάξει προς το καλύτερο, το πνεύμα μπορεί να είναι διατεθειμένο να τον επαναφέρει στο κανονικό του μέγεθος….                                                      

250.         Ο μυστικός πράκτορας (Τζόζεφ Κόνραντ – 1907) Η ιστορία εξελίσσεται το 1886 στο Λονδίνο, με πρωταγωνιστή τον μυστικό πράκτορα Βέρλοκ, που έχει ως προκάλυμμα ένα μαγαζί με μικροαντικείμενα, παλιές εφημερίδες και περιοδικά με άσεμνες φωτογραφίες. Συναναστρέφεται με μια ομάδα αναρχικών και συντηρεί την οικογένειά του προσφέροντας τις υπηρεσίες  στον κ. Βλαντιμίρ, τον Πρώτο Γραμματέα στην Πρεσβεία μιας ξένης χώρας. Όταν ο κ. Βλαντιμίρ τον ενημερώσει ότι για να αναβαθμιστεί ο ρόλος του πρέπει να βάλει βόμβα στο αστεροσκοπείο του Γκρίνουιτς, τα πράγματα θα πάρουν παράξενη τροπή.  Ένα αναρχικό κατασκοπικό μυθιστόρημα, όπου ο συγγραφέας μέσα από τον σκοτεινό κόσμο της τρομοκρατίας, των μυστικών υπηρεσιών, των πολιτικών μεθοδεύσεων ακτινογραφεί με υποδόρια χλευαστική διάθεση τη λονδρέζικη κοινωνία στα τέλη του 19ου αιώνα.

251.  Η μάνα (Μαξίμ Γκόρκι – 1907) Με το ξέσπασμα της Επανάστασης του 1905, το έργο του Γκόρκι πολιτικοποιήθηκε όλο και περισσότερο. Το έργο  αφηγείται την ιστορία της μεταμόρφωσης μιας μητέρας από μια καταπιεσμένη γυναίκα σε μια αντικυβερνητική ακτιβίστρια υπό την επιρροή του γιου της, ενός επαναστάτη εργάτη. Ο τελευταίος, ως ιδανικός ήρωας, έμελλε να γίνει ο κεντρικός χαρακτήρας στο άγραφο έργο «Γιός». Στους λογοτεχνικούς κύκλους, το μυθιστόρημα εκτιμήθηκε μόνο από τον Λ. Αντρέγιεφ, ο Λένιν το χαρακτήρισε «επίκαιρο» και ο Κάουτσκι έστειλε μια εγκωμιαστική κριτική. Ο Γκόρκι δέχτηκε κριτικές για τη σχηματική φύση των χαρακτήρων και την επιθυμία του να τους αναγάγει σε μια ενιαία ιδέα καθώς και την επιθυμία να υποταχθεί το έργο στην ιδεολογία σε βάρος του καλλιτεχνικού στοιχείου. Μετά τη «Μάνα», ο Γκόρκι δημοσίευσε τις αλληλένδετες ιστορίες «Η ζωή ενός περιττού ανθρώπου» και «Εξομολόγηση», που είχαν πιο θετικές κριτικές. Η "Εξομολόγηση" αντανακλούσε πιο έντονα τις ιδέες της θεϊκής οικοδόμησης, για τις οποίες ο Γκόρκι επικρίθηκε έντονα από τον Λένιν. Ο ίδιος ο Γκόρκι θεωρούσε το μυθιστόρημα «Μητέρα» ως ένα από τα λιγότερο επιτυχημένα έργα του και η διάφοροι κριτικοί, γράφοντας για το «τέλος του Γκόρκι», συμφώνησαν με αυτό. Το μυθιστόρημα «αγιοποιήθηκε» στην ΕΣΣΔ ως «το πρώτο έργο του σοσιαλιστικού ρεαλισμού». Αν και οι σύγχρονοι κριτικοί έχουν επίσης μιλήσει αρνητικά, ταυτόχρονα αναδεικνύουν τις θετικές του ιδιότητες και παραμένει ένα από τα πιο διάσημα έργα του Γκόρκι. Ο Πάβελ Μπασίνσκι το αποκαλεί «μια προσπάθεια να γραφτεί ένα νέο Ευαγγέλιο» και «ένα αμφιλεγόμενο αλλά ενδιαφέρον έργο».

 

By Ruslan Bolgov

252.  Έντεκα Χιλιάδες Βέργες (Γκιγιώμ Απολλιναίρ - 1907) Επίσημα απαγορευμένο στη Γαλλία μέχρι το 1970, κυκλοφορούσε ευρέως σε διάφορες παράνομες εκτυπώσεις για πολλά χρόνια.  Ο τίτλος κάνει ένα λογοπαίγνιο με την καθολική λατρεία των «Έντεκα χιλιάδων Παρθένων» (γαλλικά: les onze mille vierges), αντικαθιστώντας τη λέξη vierge (παρθένος) με verge (ράβδος) λόγω γλωσσικού ολισθήματος του πρωταγωνιστή και ως οιωνό της μοίρας του. Η χρήση της ράβδου μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως λογοπαίγνιο, καθώς χρησιμοποιείται ως χυδαιολογία για το αρσενικό όργανο. Το Hospodar είναι σλαβικό τιμητικό προσωνύμιο. Το μυθιστόρημα αφηγείται τη φανταστική ιστορία ενός Ρουμάνου Πρίγκιπα, στον οποία ο Απολλιναίρ εξερευνά όλες τις πτυχές της σεξουαλικότητας. Η γραφή είναι ζωηρή, φρέσκια και συγκεκριμένη, το χιούμορ είναι πάντα παρόν και ολόκληρο το μυθιστόρημα αποπνέει μια «κολασμένη χαρά», που βρίσκει την αποθέωσή της στην τελική σκηνή.                               

253. Τ' ακροβλάσταρα του αμπελιού (Σιντονί Γκαμπριέλ Κολέτ – 1908) Συλλογή από δεκαοκτώ διηγήματα , που συγκεντρώθηκαν το 1908 και επανεκδόθηκαν το 1934 με πέντε επιπλέον. Ουσιαστικά βιογραφικής προέλευσης στα οποία εκφράζει το γούστο της για τη φύση και τη νοσταλγία για το χωριό των παιδικών χρόνων.                                                                                                   

254.  Η μηχανή σταματά (Έντουαρντ Μ. Φόρστερ – 1909) Προέβλεψε όχι μόνο την εποχή του διαδικτύου αλλά και αυτήν της πανδημίας και του αποκλεισμού. Το έργο έκανε την αρχή της τεχνολογικής δυστοπικής μυθοπλασίας, όπου οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν υπόγεια σε απομόνωση και λατρεύουν τη «Μηχανή». Η Βάστι πηγαίνει να συναντήσει τον γιο της Κούνο που έχει ήδη παραπέσει σε ένα μεγάλο παράπτωμα, μοιραίο ακόμη και για τη ζωή του: τόλμησε να αναδυθεί στην επιφάνεια της γης και έγινε άθεος, αφού δεν πίστεψε στην Μηχανή. Ο Κούνο βγήκε έξω στα τυφλά, αλλά έχοντας πίστη μέσα του, στον ξεχασμένο άνθρωπο, «ο άνθρωπος είναι το μέτρο», είπε και προχώρησε. Συνειδητοποίησε ότι «δημιουργήσαμε τη Μηχανή για να κάνει ό,τι θέλουμε εμείς, όμως τώρα… η Μηχανή αναπτύσσεται χωρίς εμάς… όχι για τον δικό μας σκοπό». Ο Μ. Κιθ Μπούκερ δηλώνει ότι το αυτό το έργο μαζί με το «Εμείς», και το «Θαυμαστό καινούργιο κόσμο» είναι «τα σπουδαία καθοριστικά κείμενα του είδους της δυστοπικής μυθοπλασίας, τόσο στη ζωντάνια της ενασχόλησής τους με τα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα του πραγματικού κόσμου, όσο και στο εύρος της κριτικής τους για τις κοινωνίες στις οποίες επικεντρώνονται». Ο Γουίλ Γκόμπερτζ για το BBC γράφει: «Το «…δεν είναι απλώς προφητικό. Είναι μια εκπληκτικά, συναρπαστικά, εκπληκτικά ακριβής λογοτεχνική περιγραφή της ζωής στην καραντίνα το 2020.                                                           

255.  Μάρτιν Ήντεν (Τζακ Λόντον – 1909) Αφηγείται τη δύσκολη ζωή ενός αμόρφωτου νεαρού ναυτικού που αγωνίζεται απεγνωσμένα να μορφωθεί και να γίνει συγγραφέας για να βελτιώσει την κοινωνική του θέση, με κίνητρο τον έρωτά του για μια μεγαλοαστή κοπέλα. Αν και τελικά κατακτά την επιτυχία που επιθυμεί, χάνει την εμπιστοσύνη του στους ανθρώπους με τραγικό αποτέλεσμα. Η κοσμοθεωρία του Μάρτιν Ήντεν βασίζεται σε ένα ιδιόμορφο μείγμα υλισμού του Χέρμπερτ Σπένσερ και ορθολογισμού και ηθικής του Νίτσε. «Ο Νίτσε είχε δίκιο… Ο κόσμος ανήκει στους ισχυρούς, στους ισχυρούς που είναι ευγενείς και δεν βουτούν στις γουρουνιές του εμπορίου και της κερδοσκοπίας. Ο κόσμος ανήκει σε ανθρώπους αληθινής ευγένειας, σε υπέροχα ξανθά ζώα που ξέρουν πώς να επιβάλλουν τον εαυτό τους και τη θέλησή τους. Και θα σας καταπιούν, σοσιαλιστές που φοβάστε τον σοσιαλισμό και φαντάζεστε τον εαυτό σας ατομικιστές. Η ηθική των υποτακτικών και των σεβαστών δεν θα σας σώσει καθόλου. Ναι, φυσικά, δεν καταλαβαίνετε τίποτα γι' αυτό, δεν θα σας ενοχλήσω άλλο. Αλλά να θυμάστε ένα πράγμα. Στο Ώκλαντ υπάρχουν μόνο λίγοι ατομικιστές, και ένας από αυτούς είναι ο Μάρτιν Ήντεν.» Στην ψυχολογία, υπάρχει μια έννοια όπως το «Σύνδρομο Martin Eden», την οποία οι συγγραφείς της Rotenberg V.S. και Arshavsky V.V., αποδίδουν στην κατάθλιψη της επίτευξης. Η απογοήτευση υποδηλώνει πλήξη μετά την επίτευξη ενός πολυαναμενόμενου στόχου. Κάνοντας τον Μάρτιν ένα ατομικιστικό alter-ego του, που φτάνει στην καταστροφή λόγω έλλειψης δεσμών και κοινωνικής συνοχής, ο συγγραφέας προσπάθησε να αναδείξει την ανάγκη για οργάνωση και κοινωνική αλληλεγγύη.              

256. Γκιταντζάλι (Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ – 1910) Ποιητική συλλογή που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης ινδικής λογοτεχνίας. Υπάρχουν 157 ποιήματα στο βιβλίο, όλα στη γλώσσα της Βεγγάλης. Περιέχει επίσης το ειδικό ποίημα που είναι γνωστό ως "το μυαλό είναι χωρίς φόβο". Συνταιριάζει φιλοσοφικά, πνευματικά και πατριωτικά θέματα. Είναι ποιήματα γεμάτα με έντονη συναισθηματική φόρτιση και φιλοσοφικό βάθος, συνδυάζοντας τον ινδουισμό με την προσωπική πνευματικότητα του ποιητή.                                                  

257.  Οι Σημειώσεις του Μάλτε Λάουριτς Μπρίγκε (Ράινερ Μαρία Ρίλκε – 1910) Άρχισε να το γράφει στη Ρώμη το 1904 και "μπορεί να θεωρηθεί ο πρόδρομος της γραφής των Υπαρξιστών". Είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του συγγραφέα. Το έργο είναι ένα ημερολόγιο χωρισμένο σε δύο σημειωματάρια στα οποία ο πρωταγωνιστής καταγράφει τις σκέψεις του. Έχει ημι-αυτοβιογραφικό χαρακτήρα και είναι γραμμένο σε εξπρεσιονιστικό ύφος. Οι «Σημειώσεις» αποκαλύπτουν έναν «συνθετικό τύπο παρουσίασης»: από το χαρακτηριστικό στην ουσία και αποτελούν από πολλές απόψεις μια απάντηση σε έργα της σύγχρονης ζωγραφικής και γλυπτικής. «Σελίδες γραμμένες με ρεαλιστικό τρόπο, συνυπάρχουν εδώ με νεορομαντικές παραδόσεις γραφής, οι οποίες μετατρέπονται σε εξπρεσιονισμό, κάτι που μόλις είχε προβλεφθεί εκείνη την εποχή. Ορισμένες φράσεις στο μυθιστόρημα διαβάζονται σαν ποίηση, ενώ μεμονωμένα αποσπάσματα της αφήγησης είναι ρυθμική πρόζα» (Ι.Β. Παχόμοβα).                        

258.  Ποιήματα (Κ. Καβάφης – 1911)  Συλλογή που αν και μικρή σε όγκο, περιλαμβάνει σημαντικά έργα (Πόλις, Τείχος, Σατράπης, Δένδρα, Αιτρία) που αντικατοπτρίζουν τις θεματικές που θα αναπτύξει αργότερα σε όλη τη διάρκεια της ποιητικής του πορείας. Περιέχει και την "Ιθάκη", γνωστή για την βαθιά φιλοσοφική της διάσταση και τα διαχρονικά μηνύματα που μεταφέρει. Μιλά για το ταξίδι της ζωής, την αναζήτηση του σκοπού και της αυτογνωσίας, και την αξία της διαδρομής, παρά του τελικού προορισμού.           

Ξέπλυμα (του Απόστολου Δασκαλόπουλου)

Σαν πέφτει το σκοτάδι της νύχτας

Κι οι άνθρωποι γυρνούν στα σπίτια τους

Ελευθερώνουν τις σκέψεις τους,

από τη φυλακή του μυαλού τους,

βέβαιοι πως δεν υπάρχει φόβος

να τις αντιληφθούν

περίεργα μάτια ανθρώπων.

Βουτούν στα όνειρά τους

αναζητώντας τη ζωή που έχασαν.

Ξεσκίζουν τα ρούχα τους

ματώνουν τις σάρκες τους

νομίζοντας πως έτσι

ξεπλένουν τις αμαρτίες τους.

Άταφος νεκρός (του Δ.Βασιλείου)

Διαβάζοντας τις ειδήσεις από τα μέτωπα του πολέμου της Ουκρανίας, όπως και από τις διαπραγματεύσεις ή «διαπραγματεύσεις» μεταξύ Ουκρανίας – Ρωσίας, εκπλήσσει, «παραξενεύει», θλίβει, θυμώνει, εξοργίζει η άρνηση της ουκρανικής πλευράς να αποδεχθεί την πρόταση της ρωσικής 
για την παράδοση χιλιάδων νεκρών Ουκρανών του πολέμου, οι οποίοι παραμένουν άταφοι, ώστε να ταφούν έτσι, όπως τους αρμόζει. Ο προαιώνιος σεβασμός προς τους νεκρούς μετατρέπεται σε απύθμενη ύβρη και προσβολή τους.

Ο σεβασμός και η τιμή προς τους νεκρούς, «χάνει στο ζύγι» από την «εξοικονόμηση», για το εξουσία και τις ανάγκες του πολέμου, των αποζημιώσεων, που πρέπει να δοθούν στις οικογένειες των νεκρών...

 

ΑΤΑΦΟΣ ΝΕΚΡΟΣ

 Ο Πολυνείκης παραμένει άταφος

κι’ ο Κρέοντας κυρίαρχος του κόσμου.

Η Αντιγόνη ακόμη να φανεί

κι’ οι Πολυνείκες όλο και πληθαίνουν,

στην σκοτεινή του Άδη αναμονή.

Μια Αντιγόνη, μόνη, δεν αρκεί

τον Πλούτο και τον Άρη να δαμάσει.

 

05.06.2025  

"Λειψώ" το νέο κοινωνικό μυθιστόρημα της Κατερίνας Γιαμά

Κυκλοφορεί σύντομα απο τις εκδόσεις Bookstars, το 10ο βιβλίο της Κ.Γιαμά, ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με συναρπαστική πλοκή, αλλεπάλληλες ανατροπές, πολλά ερωτήματα, διαπιστώσεις και συμπεράσματα για τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Στη Θεράπολη, μια πόλη με ιαματικές πηγές, ο Ανδρέας Κούτσουρης ζει με τη γυναίκα και την κόρη του μια τραυματική καθημερινότητα χωρίς τέλος. Το κοινωνικό περιβάλλον της Θεράπολης, είναι αντίστοιχο της σύγχρονης εικόνας των πόλεων όπου η αντίληψη για το διαφορετικό, το μη αποδεκτό, περιθωριοποιείται, απομονώνεται και σνομπάρεται. Τα πρόσωπα που περιπλέκονται συνθέτουν μια κοινωνία, όπου ο Ανδρέας Κούτσουρης και η οικογένειά του περνάει απαρατήρητος, σχεδόν αόρατος. Η Θεράπολη και οι ήρωές της, το τραυματικό παρελθόν και το επισφαλές παρόν τους, λειτουργεί σαν ίαμα, αλλά και σαν συσσωρευμένη "λάβα" που ζητάει να εκραγεί για να λυτρωθούν. Να σωθούν ή να διαλυθούν.

Η γυναίκα του Ανδρέα, η Δώρα, είναι η «πληγή». Είναι το αδιέξοδο. Το πρόβλημα που παραμένει άλυτο λόγω της σιωπηλής στάσης του ίδιου και της κόρης του καθώς και της αντιμετώπισής του. Οι ένοικοι της πολυκατοικίας στην οδό Δευκαλίωνος 3, «συμπράττουν» με την ανοχή τους.

Στην άλλη πλευρά της πόλης, δύο ξενοδόχοι, πρώην κατάδικοι για χρέη προς το Δημόσιο, διοργανώνουν επιμορφωτικά σεμινάρια για να εξελίξουν την επιχείρησή τους. Η Λίνα, μια εμφανίσιμη γυναίκα που συμμετέχει στην επιμόρφωση, αναστατώνει τη μέχρι τότε ήρεμη ζωή τους και δημιουργεί ερωτική ίντριγκα ανάμεσά τους. Τα γεγονότα που ακολουθούν, δείχνουν μια φαινομενική ηρεμία που αποκάτω της υποβόσκουν έντονα συναισθήματα ζήλιας, ανταγωνισμού, διεκδίκησης και σκληρής αντιπαράθεσης με το παρελθόν τους.

Στη Λίνα, υπάρχει ένα τραυματικό παρελθόν με έναν πατέρα, θύμα του πάθους του με το ποτό και μιας μητέρας από την οποία έχει αποστασιοποιηθεί. Η ζωή της, δονείται από αμφισβήτηση, αν μετά την ξαφνική αναχώρησή της από τη Θεράπολη, θα επιστρέψει πάλι. Θίγονται θέματα όπως οι έντονες σχέσεις μητέρας – κόρης, η μοναξιά και οι αδιέξοδοι τρόποι αντιμετώπισής της, η προσπάθεια επιβίωσης σε μια κοινωνία, όπως η σημερινή, που μαστίζεται από διαρκή αγώνα, η αγωνία της επιβεβαίωσης.

Η εμφάνιση του αστυνόμου Ρένεση που ερευνά εκ νέου μια υπόθεση δυο εραστών, είναι ένα παράλληλο γεγονός, συναφές με τη γενικότερη κοινωνική κρίση στις σχέσεις των κατοίκων της Θεράπολης, και μια αναφορά στις ακραίες συμπεριφορές και στα αποτελέσματά τους.

Η Άλκηστη, κόρη του Ανδρέα Κούτσουρη, βιώνοντας τα αδιέξοδα του σπιτιού της, εξελίσσεται σε μια προσωπικότητα που αναζητά την ταυτότητά της, αλλά και «αντιγράφει» τα πρότυπα των γονιών της. Η τελευταία παράγραφος του βιβλίου αποκαλύπτει το προφίλ της.

Ο έρωτας, στο «Λειψώ», είναι ένα ασπρόμαυρο γαϊτανάκι που κινείται γύρω από τα στιγμιαία αλλά και τα χρόνια πάθη, αποδεικνύεται λύση αλλά και αδιέξοδο συνάμα, οδηγεί τους ήρωες που τον βιώνουν άλλοτε στην απόλαυση και άλλοτε στην άρνησή της. Έννοια διφορούμενη, πλάθει ανθρώπους με χαμηλή αυτοεκτίμηση αλλά και αλαζονεία κάποτε.

Ο τίτλος «Λειψώ» είναι εμπνευσμένος από την αρχαία ονομασία της Αιδηψού και το μυθιστόρημα περιέχει ελάχιστα ιστορικά / πραγματικά στοιχεία.

Ουσιαστικά, θίγει την ανάγκη των μικρών κοινωνιών να επιβιώσουν ανάμεσα στις διαρκείς, οικονομικές, κρίσεις έχοντας να αντιμετωπίσουν όμως την δική τους κρίση που είναι κυρίως κρίση αξιών, αμφισβήτηση και κακοποίηση αισθημάτων. Ο ρατσισμός στη μορφή της μη αποδοχής του διαφορετικού, γεννάει στη συνέχεια βίαια κίνητρα και συμπεριφορές. Η «Λειψώ», ως πόλη και ως τόπος ίασης, έχει μέσα της και θύτες και θύματα.

Αυξάνεται παγκόσμια το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών

Σύμφωνα με κάποια κριτήρια, πλούσιος είναι όποιος έχει πέρα απο τη κατοικία του διαθέσιμα πάνω απο 1 εκατ.δολάρια. Τέτοιοι σε όλο το κόσμο το 2024 ήταν 23,4 εκατομ. άτομα. Αντίστοιχα πολύ πλούσιος είναι όποιος διαθέτει πάνω απο 30 εκατ. δολάρια. Αυτοί το 2024 είχαν 90,5 τρις διαθέσιμα. Στις ΗΠΑ οι πλούσιοι ήταν 7,9 εκατ.άτομα (Πηγή: ethnos.gr) Περισσότερα εδώ

Δικιά μας σημείωση: Το πρώτο μισό του 2025 σημαδεύτηκε ανεξίτηλα απο την αλλοπρόσαλη πολιτική του Τραμπ, την άνοδο των ακροδεξιών και αντοδημοκρατικών συνασπισμών παγκόσμια, που σε συνδυασμό με την αυξανόμενη αβεβαιότητα στην αγορά, τις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις και την αυξανόμενη ενσωμάτωσή τους στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα, την πορεία προς την ωρίμανση της τεχνητής νοημοσύνης, τη γεωπολιτική αστάθεια και την αυτοκαταστροφική στάση των επενδυτών προς τις αναμενόμενες "φούσκες" σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Το το παγκόσμιο ΑΕΠ ως πλασματικός δείκτης ευημερίας αναμένεται να αυξηθεί περισσότερο από ότι τα τα δυο τελευταία χρόνια. Παρά τις προηγούμενες διαπιστώσεις όμως (που δεν εξετάζονται ολοκληρωμένα ή αναφέρονται μόνο περιστασιακά σε διάφορες "εκθέσεις"), οι πλούσιοι εξακολουθούν να αγοράζουν υπερτιμημένες πολυτελείς κατοικίες, ακίνητα (και πολυτελή σκάφη) προς εκμετάλλευση, συλλεκτικά προϊόντα και βέβαια κρυπτονομίσματα και άλλα σχετικά.

Για μια πλήρη εικόνα του πλούτου και της κυρίαρχης ανισότητας θα εξετάζαμε και τα αντίστοιχα ποσοστά στο πληθυσμό. Ο παγκόσμιος πληθυσμός στις 31/12/24 ήταν 8 δις άνθρωποι. Το ποσοστό των πλουσίων στο παγκόσμιο πληθυσμό ήταν 0,29%. Στις ΗΠΑ ήταν 2,32%. Καθώς και τη κατάσταση με τους φτωχούς και τους πολύ φτωχούς. Στις ΗΠΑ πάνω απο 18 εκατ. νοικοκυριά υποφέρουν απο "στεγαστική" φτώχεια. Την ίδια στιγμή, 1 στους 3 "νοικοκύρηδες" ενώ βγάζει αρκετά χρήματα, δεν τα βγάζει πέρα (Asset Limited, Income Constrained, Employed-κατηγορία ALICE) Παγκόσμια πάνω από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι ζουν σε οξεία φτώχεια, αναφέρει το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών και περίπου άλλα 4 δις σε συνθήκες φτώχειας αναφέρουμε εμείς. Συνολικά το 64% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας, το 14% σε συνθήκες οξείας φτώχειας και το 10% πεινά ,καθως δεν τρώει κάθε μέρα . Το όριο της Παγκόσμιας Τράπεζας για τη φτώχια έχει τεθεί με βάσει την υπόθεση ότι ένα άτομο χρειάζεται 2.100 θερμίδες την ημέρα. Μία υπόθεση «εξαιρετικά προβληματική, μιας και οι άνθρωποι δεν μπορούν να ζήσουν μονάχα με αυτή την πρόσληψη θερμίδων». Η ομάδα του Φόλμερ στο Πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν υπολόγισε πόσο μεγάλη θα ήταν η φτώχια, εάν υποτεθεί ότι η διατροφή όχι μόνο θα έπρεπε να έχει ένα ελάχιστο όριο θερμίδων, αλλά θα ήταν και υγιεινή, δηλαδή θα περιείχε επαρκή θρεπτικά συστατικά. «Εφαρμόζοντας αυτή τη μέθοδο συνειδητοποιεί κανείς πως πολύ περισσότεροι άνθρωποι ζουν στην πραγματικότητα στο όριο της φτώχιας», δηλώνει ο Φόλμερ. Σε πρόσφατο βιβλίο του ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, αποδυκνείει ότι το χάσμα ανάμεσα στους πιο πλούσιους και τους πιο φτωχούς διευρύνεται εδώ και δεκαετίες στη Δύση. Στην Ελλάδα το 2024, το 26,9% του συνολικού πληθυσμού της βρισκόταν σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικό αποκλεισμό, αριθμός που αντιστοιχεί σε 2.740.051 άτομα.