Θεσμοθέτηση θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού για τις Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών στον Ευβοϊκό

Αγγελοπούλου Βασιλική υπ. Διδάκτωρ, ΜSc, Διευθύντρια Φαρμακοποιός ΕΣΥ

Κουταλιανού Μαρία PhD, MSc, MBA, Βιολόγος Περιβαλλοντολόγος

     Από το 2011 είναι σε εξέλιξη η διαδικασία θεσμοθέτησης βιομηχανικών ζωνών ιχθυοκαλλιέργειας  σε όλη τη χώρα. Ειδικά για τον Ευβοϊκό κόλπο συντάχτηκε Στρατηγική Μελέτη  Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που προτείνει την κατάληψη 22.000 θαλάσσιων στρεμμάτων  με ιχθυοκαλλιέργειες από το Μαρμάρι μέχρι τους Ωρεούς, σε 15 ζώνες ανάπτυξης. 

Ενώ το αρχικό σχέδιο προεδρικού διατάγματος κατά συνέπεια και  η  ΣΜΠΕ για τον Ευβοϊκό είχε εν μέρει απορριφτεί το 2021, επανήλθε τώρα με συνέπεια να βρίσκεται υπό έγκριση ένα Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που θα θεσμοθετήσει την ίδρυση μιας βιομηχανικής ζώνης ιχθυοκαλλιέργειας σε όλο τον Ευβοϊκό και το οποίο πρόκειται να υπογράφει από την πρόεδρο της Δημοκρατίας αμέσως μετά τις αυτοδιοικητικές  εκλογές.

Ήδη, τον Φεβρουαρίου 2023 υπεγράφη από τον τότε Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, κ. Σίμο Κεδίκογλου και τον συναρμόδιο Υφυπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας, το Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για τον χαρακτηρισμό και την οριοθέτηση Περιοχής Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (Π.Ο.Α.Υ.), σε θαλάσσιες περιοχές των Π.Ε. Εύβοιας και Βοιωτίας χωρίς προηγουμένως να έχει ολοκληρωθεί η έρευνα από το ΕΛΚΕΘΕ της καταγραφής των θαλάσσιων λιβαδιών στην περιοχή του Ευβοϊκού. 

Οι Ευρωπαϊκές οδηγίες και η ελληνική νομοθεσία είναι ξεκάθαρες και απαγορευουν  την ίδρυση ιχθυοκαλλιεργειών σε περιοχές με λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) - είδος το οποίο προστατεύεται αυστηρά και δεν επιτρέπεται καμιά ανθρωπογενή παρέμβαση στις περιοχές αυτές.

Η ενδεχόμενη αλόγιστη ανάπτυξη τεράστιων βιομηχανικών εγκαταστάσεων υδατοκαλλιέργειας, όπως διαφαίνεται ότι θέλουν να πραγματοποιήσουν, σε ένα κλειστό κόλπο, όπως ο Ευβοϊκός, εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους.

Ο λόγος που βιάζονται να υπογράψουν την δημιουργία των Π.Ο.Α.Υ. ενώ δεν έχει ολοκληρωθεί η καταγραφή των λιβαδιών Ποσειδωνίας είναι προφανής και εξυπηρετεί τα συμφέρονται των μεγάλων εταιρειών ιχθυοκαλλιέργειας τα οποία βρίσκονται εδώ και καιρό σε διαδικασία πτώχευσης και εξαγοράς τους από λόμπι, funds.

Ας δούμε όμως πως θέλουν να καταντήσουν τον Ευβοϊκό κόλπο, έναν κόλπο που ήδη δέχεται επιβάρυνση από βιομηχανικά και αστικά απόβλητα.

Αρχικά να αναφέρουμε με λίγα λόγια ότι τα λιβάδια Ποσειδωνίας καθώς και των υπόλοιπων ειδών που σχηματίζουν τα λιβάδια της θάλασσας στην Μεσόγειο είναι τόσο σημαντικά όσο τα «δάση» των χερσαίων οικοσυστημάτων. Χωρίς αυτά δεν υπάρχει ζωή στα θαλάσσια οικοσυστήματα και ενώ στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυτό έχει γίνει αντιληπτό και προχωρούν προς ισχυρότερα μέτρα θεσμοθέτησης προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, στην Ελλάδα τρέχουμε να αποχαρακτηρίσουμε περιοχές που κανονικά θα έπρεπε να είναι προστατευμένες για να τις εκμεταλλευτούν «οικονομικά» οι λίγοι και αρεστοί.

Οι υδατοκαλλιέργειες που δεν ακολουθούν πρότυπα αειφόρου διαχείρισης όπως το πρότυπο Aquaculture Stewardship Council (ASC) / BAP κ.α. είναι αποδεδειγμένο ότι προκαλούν την καταστροφή των θαλάσσιων οικοσυστημάτων (ρυπογόνα απόβλητα από τα περιττώματα των ιχθυοκαλλιεργειών, αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών που διαχέονται στο θαλάσσιο περιβάλλον με καταστροφικές συνέπειες, μείωση της γενετικής ποικιλότητας των αυτοχθόνων πληθυσμών ψαριών κ.α).

Σε έναν ήδη επιβαρυμένο από βιομηχανικά και αστικά απόβλητα Ευβοϊκό κόλπο γιατί η κυβέρνηση θέλει να ιδιωτικοποιήσει ένα φυσικό αγαθό όπως είναι οι ακτές/παραλίες  -όπου θα λειτουργούν οι μονάδες αυτές - και δεν θα επιτρέπονται άλλες χρήσεις, όπως μπάνιο ή αναψυχή; Γιατί θέλει η ευρύτερη παράκτια ζώνη να δεσμευθεί πολεοδομικά για σχετικές με την ιχθυοκαλλιέργεια δραστηριότητες αποκλείοντας τις υπόλοιπες,   π.χ  τουρισμό, αναψυχή, παραδοσιακή αλιεία κ.α;

 Όπως είπαμε γνωρίζουμε ότι στις επιχειρήσεις των υδατοκαλλιεργειών πλέον εμπλέκονται απρόσωπα lobby, ισχυρά funds, διάφοροι χρηματιστηριακοί κολοσσοί που «πιέζουν» την κυβέρνηση και εκτοπίζουν την τοπική κοινωνία, ενώ παράλληλα, προκειμένου να επικρατήσουν στην περιοχή, συχνά ρίχνουν τις τιμές στην αγορά ψαριών εις βάρος των μικρών ιχθυοπαραγωγών, προκειμένου να τους πλήξουν οικονομικά.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια νέα απειλή για την Εύβοια που έρχεται να επιδεινώσει την κατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές και την εξάπλωση βιομηχανικών αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και θαλάσσιων αιολικών πάρκων που έρχονται με φόρα να εγκατασταθούν στο νησί μας. Η μετατροπή του Ευβοϊκού σε μια θαλάσσια βιομηχανική ζώνη εκμετάλλευσης των λίγων, θα δώσει το τελικό χτύπημα στην Εύβοια που ζούμε και αγαπάμε.

Ο  επικείμενος κίνδυνος αφορά στην αλιεία μας, τους αλιείς μας, τα ψάρια μας, τον τουρισμό μας, και στο σύνολο τις θάλασσές μας και τελικά στην ποιότητα της ζωής μας.

Ως υποψήφιες της ΕΝΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ – Η ΣΤΕΡΕΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ - δεσμευόμαστε να εργαστούμε για:

Την ακύρωση των ΠΟΑΥ στον Ευβοϊκό και άμεση αναστολή κάθε διαδικασίας θεσμοθέτησης της.

Την αμεση χρηματοδότηση έρευνας καταγραφής όλων των θαλάσσιων λιβαδιών και χαρτογράφηση αυτών.

Την θεσμοθέτηση θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού αναφορικά με τις Περιοχές Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) στον Ευβοϊκό

Την μελέτη τρόπου ανάπτυξης των ΠΟΑΥ μετά απο διαβούλευση με την τοπική κοινωνία

Την υιοθέτηση σχέδιου ανάπτυξης και προστασίας του ευβοϊκού κόλπου.

Την στήριξη της αειφορίας της τοπικής οικονομίας και κοινωνίας

Δεν θα αφήσουμε ο Ευβοϊκός να έχει την ίδια τύχη με τη στεριά της Εύβοιας (πυρκαγιές στη Βόρεια, ανεμογεννήτριες στη Νότια, εξορύξεις)