Για την προέκταση της κλίμακας Καρντάσεφ

Ένας ρώσος αστροφυσικός ο Νικολάϊ Καρντάσεφ από το 1964 έχει προτείνει μια θεωρία (ή ένα αξίωμα, αν προτιμάτε) για την αξιολόγηση ανάπτυξης πολιτισμών στο σύμπαν. Η βασική του προσέγγιση είναι ότι οποιοσδήποτε πολιτισμός στο σύμπαν μπορεί να αξιολογηθεί σύμφωνα με την ποσότητα και ποιότητα ενέργειας που καταναλώνει και μπορεί να χειριστεί (όχι απαραίτητα για κατανάλωση αλλά και για αξιοποίηση).

Η βασική αξιολόγηση γίνεται σύμφωνα με μια λογαριθμική κλίμακα με τρία ενεργειακά «ισοδύναμα» που αντιστοιχούν στα παρακάτω: ικανότητα πλήρους διαχείρισης των ενεργειακών πόρων του πλανήτη (τύπος Ι), του αντίστοιχου ηλιακού συστήματος (τύπος ΙΙ) και του αντίστοιχου γαλαξία (τύπος ΙΙΙ). Σύμφωνα με κάποιους αισιόδοξους υπολογισμούς σήμερα η ανθρωπότητα βρίσκεται στα ¾ του δρόμου για το τύπο I και πιθανώς θα φτάσει στο 100% του σε 100 με 200 χρόνια. Αντίστοιχα στο τύπο ΙΙ προβλέπεται να φτάσουμε σε 9.000 χρόνια και στο τύπο ΙΙΙ μετά από 100.000 έως 1 εκατ. χρόνια.

Αργότερα επέκτειναν τη κλίμακα Καρντάσεφ και πριν τη μονάδα (Καρλ Σαγκάν) αλλά και μετά το τύπο ΙΙΙ (Michio Kaku  & Zoltan Galantai ) με σκοπούς να γίνει μια δυναμική αξιολόγηση του ανθρώπινου πολιτισμού μέχρι σήμερα αλλά και να «ζωγραφιστεί» το απώτατο μέλλον μιας πιθανής εξέλιξης.

Συνολικά λοιπόν μέχρι σήμερα υπάρχει η παρακάτω κλίμακα αξιολόγησης πολιτισμών στο σύμπαν:

  

Τύπος 0: Είναι ο τωρινός μας πολιτισμός που στηρίζεται στην ενέργεια του πλανήτη του αντλώντας την κυρίως από ήπια αποθηκευμένες και αναλώσιμες πηγές (κάρβουνο, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) , που δημιουργήθηκαν από νεκρές μορφές ζωής. Η περίοδος μετάβασης από αυτόν τον πολιτισμό στον επόμενο θεωρείται η πιο κρίσιμη και πιο επικίνδυνη, καθώς ο πολιτισμός στο στάδιο αυτό είναι σχετικά ανώριμος, δεν έχει αναπτύξει επαρκή συλλογική νοημοσύνη , ούτε άλλες δυνατότητες που έχουν οι άλλοι τύποι. Έτσι η αλόγιστη χρήση διαφόρων όπλων μαζικής καταστροφής (πυρηνικά, βιολογικά κ.α) ή οι επιπτώσεις της ίδιας του της ανάπτυξης (ανεξέλεγκτη άνοδος της θερμοκρασίας, καταστροφή του στρώματος όζοντος κ.α) ή φυσική καταστροφή των μηχανισμών προστασίας της ζωής στο πλανήτη (όπως αντιστροφή των πόλων , καταστροφή της μαγνητόσφαιρας κ.α) είναι δυνατόν να τον εξαφανίσουν

Τύπος Ι: Είναι ο τύπος – ψήγματα του οποίου έχουμε και σήμερα – στον οποίο η ανθρωπότητα θα έχει καταφέρει να διευθύνει πλήρως την ενέργεια που του προσφέρει ο ίδιος ο πλανήτης μας. (θερμοκρασία και κλίμα , ίσως ηφαίστεια και σεισμοί κλπ).  Προβλέπεται εμφάνιση κατοικίας σε απίθανα ως πρότινος μέρη, όπως στη θάλασσα (με πλωτές ή και υπόγειες πόλεις), σε βόρειες περιοχές κλπ.  Σαν σημάδια μετάβασης θεωρούνται η πλήρης τιθάσευση της πυρηνικής ενέργειας (όχι μόνο σχάση αλλά και σύντηξη), οι προσπάθειες οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης, οι προσπάθειες πρόγνωσης και πρόκλησης σεισμών οι τεράστιες κατασκευές που προστατεύουν την ξηρά από την εισβολή της θάλασσας, ή γίνονται εντός της θάλασσας κ.α

Τύπος ΙΙ: Αυτός ο πολιτισμός θα ελέγχει την ενέργεια του άστρου του έχοντας εξαντλήσει την ενέργεια του πλανήτη του και την ενέργεια όσων πλανητών έχει αποικίσει στο αστρικό του σύστημα. Κανένα γνωστό σημερινό όπλο μαζικής καταστροφής ή φυσική διεργασία δε μπορεί να τον αφανίσει, καθώς ίσως θα μπορεί να σταματήσει τις πυρηνικές αντιδράσεις και να αποτρέψει την έκρηξη του ήλιου του (σαν Supernova), ή να μετακινήσει τον ίδιο του τον πλανήτη σε άλλο ηλιακό σύστημα ή να μετακινηθεί ολόκληρος αλλού  Να πούμε ότι η προβλεπόμενη ενέργεια που θα καταναλώνει θα είναι 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη από την παραγόμενη ενέργεια του προηγούμενου τύπου.

Τύπος ΙΙΙ:  Θα ελέγχει την ενέργεια στο σύνολο του γαλαξία του και πιθανώς να έχει αποικίσει έναν ή περισσότερους γειτονικούς γαλαξίες. Ένας τέτοιος πολιτισμός έχει φτάσει σε επίπεδο να πειραματίζεται ενεργειακά ακόμη και με τις μαύρες τρύπες και τις σκουληκότρυπες. Θα μπορεί να πραγματοποιήσει ταξίδια στο χώρο και το χρόνο εντός του ιδίου σύμπαντος και θα έχει τη δυνατότητα να διαφύγει στο παρελθόν σε περίπτωση που στο σύμπαν του επέλθει θερμικός θάνατος. Η ενέργεια που καταναλώνει είναι 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη από την παραγόμενη ενέργεια του προηγούμενου τύπου.

Τύπος ΙV: Είναι ο πολιτισμός που μπορεί να ελέγχει την ενέργεια ολόκληρου του ορατού σύμπαντος και πιθανόν και της σκοτεινής ύλης / σκοτεινής ενέργειας. Ίσως να μπορεί να ταξιδέψει σε άλλα σύμπαντα ώστε να αναπτυχθεί πολιτισμός Τύπου μηδέν, με προοπτική να εξελιχθεί παραπέρα.  Είμαστε βέβαια πια στα όρια της επιστημονικής φαντασίας, με βάση τις σημερινές μας επιστημονικές γνώσεις. Ίσως ένας τέτοιος πολιτισμός είναι αδύνατο να υπάρξει. Ο ίδιος ο Galantai μάλιστα θεωρεί ότι ένας τέτοιος πολιτισμός δεν θα ήταν ανιχνεύσιμος, καθώς οι πράξεις του δεν θα διέφεραν από τις ίδιες τις φυσικές διεργασίες.

Πέρα από το τύπο IV ξεπερνάμε πλέον όχι μόνο τις δυνατότητες της αντίληψής μας για αυτόν αλλά και την πιο τολμηρή φαντασία. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η ζωή είναι πλουσιότερη από την πιο πλούσια ανθρώπινη φαντασία

Τύπος  V: Είναι μια πολυσυμπαντική κουλτούρα ικανή να τιθασεύει την ενέργεια παράλληλων  συμπάντων. Η κατανόηση αυτής της κατάστασης είναι πέρα από την κοινότυπη αντίληψή μας. Τα όντα αυτού του τύπου ξεπερνούν το δικό τους σύμπαν και ανακαλύπτουν τα αμέτρητα παράλληλα σύμπαντα. Είναι σε θέση να χειριστούν την ίδια τη δομή της πραγματικότητας σε διαφορετικούς κόσμους.

Τύπος VI: Ακόμη πιο αόριστος είναι ο τελευταίος τύπος που υπάρχει έξω από χώρο και χρόνο και είναι σε θέση να δημιουργεί αλλά και να χειραγωγεί σύμπαντα και πολυσύμπαντα. Πλησιάζει την κοινότυπη αντίληψη της θεότητας. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια ιστορία με έναν τέτοιο πολιτισμό, αφού η τελειότητα και η σταθερότητα της φύσης του προσφέρει ελάχιστες πιθανότητες δυναμικής και συγκρούσεων. Αν είστε ένα κατώτερο είδος πολιτισμού τότε θα περιμένετε την ανέλιξη, αφομοίωση ή καταστροφή σας από αυτόν.

Μερικές πηγές:

1.       Kardashev, Nikolai (1964). «Transmission of Information by Extraterrestrial Civilizations» (PDF). Soviet Astronomy 8: 217.

2.       Kardashev, Nikolai. "On the Inevitability and the Possible Structures of Supercivilizations", The search for extraterrestrial life: Recent developments; Proceedings of the Symposium, Boston, MA, June 18–21, 1984 (A86-38126 17-88). Dordrecht, D. Reidel Publishing Co., 1985, p. 497–504.

3.       Galantai, Zoltan (September 7, 2003). «Long Futures and Type IV Civilizations» (PDF). Ανακτήθηκε στις 22 Σεπ 2010.

4.       Kaku, Michio (2004). Parallel Worlds: The Science of Alternative Universes and Our Future in the Cosmos. London: Allen Lane. ISBN 0713997281.

5.       Dr. Michio Kaku: "The World in 2030"

6.       Kaku, Michio (1999). Visions: How Science Will Revolutionize the 21st Century and Beyond. New York: Oxford University Press. ISBN 0192880187.

7.    Kaku, Michio (2008). Physics of the Impossible. New York: Doubleday. ISBN 9780385520690