Ναμπόκοφ, Λέσινγκ, Φουέντες, Κίζι, Ντικ, Καρπεντιέρ άλλαζουν την πολιτισμική αντζέντα του 1962

Μια μέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτς (Αλεξάντρ Σολζενίτσιν) Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο σοβιετικό λογοτεχνικό περιοδικό Novy Mir (Νέος Κόσμος). Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα σοβιετικό στρατόπεδο εργασίας στις αρχές της δεκαετίας του 1950 και περιλαμβάνει την ημέρα του κρατούμενου Ιβάν Ντενίσοβιτς Σούχοφ. Η δημοσίευση του βιβλίου ήταν ένα εξαιρετικό γεγονός στη σοβιετική λογοτεχνική ιστορία, αφού ποτέ πριν δεν είχε διανεμηθεί ανοιχτά στη Σοβιετική Ένωση μια αναφορά των σταλινικών καταστολών. Ο εκδότης A. Tvardovsky, έγραψε μια σύντομη εισαγωγή για το τεύχος με τίτλο «Αντί για πρόλογο». Εισάγει το ρωσικό κοινό και τον υπόλοιπο κόσμο στην αμείλικτη πραγματικότητα των Γκουλάγκ με μια γλώσσα ρηχή, πειραματική, που αντιγράφει τη διάλεκτο και τη σκέψη των κρατουμένων. Η αφήγηση είναι εστιασμένη στις λεπτομέρειες και την σωματική και ηθική πάλη για την επιβίωση.

Ήταν ένα σοκ και ένα σημείο καμπής. Το πρώτο έργο που δημοσιεύτηκε στη Σοβιετική Ένωση και εξέθεσε το σύστημα των στρατοπέδων εργασίας. Άνοιξε το δρόμο για περαιτέρω κριτική και φιλελευθεροποίηση του Σοβιετικού καθεστώτος. Εξετάζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την επιβίωση, την αυταπάτη και την ηθική σε συνθήκες απόλυτης καταπίεσης. Είναι ένα μνημείο για όλους τους ανθρώπους που υπέφεραν υπό αυταρχικά καθεστώτα. Παγκοσμίως αναγνωρισμένο ως ένα από τα σημαντικότερα έργα του 20ού αιώνα, με τεράστια ιστορική και πολιτισμική σημασία.

Για την ιστορία σημειώνουμε ότι αργότερα το 1971-1972, όλες οι εκδόσεις του Ιβάν Ντενίσοβιτς,  αφαιρέθηκαν κρυφά από τις δημόσιες βιβλιοθήκες και καταστράφηκαν. Επισήμως αποφασίστηκε η αφαίρεση όλων των έργων του Σολζενίτσιν από παντού στις 28 Ιανουαρίου 1974. Η εντολή συνοδευόταν από τη σημείωση: "Οι ξένες εκδόσεις (συμπεριλαμβανομένων εφημερίδων και περιοδικών) που περιέχουν τα έργα του εν λόγω συγγραφέα υπόκεινται επίσης σε κατάσχεση." Η απαγόρευση άρθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 1988.

By Πόπη Αραούζου

Χλομή φωτιά (Βλαντίμιρ Ναμπόκοφ) Αποτελείται από ένα μακρύ, αφηγηματικό ποίημα που ακολουθείται από ένα μεγαλύτερο σύνολο υποσημειώσεων γραμμένες από έναν εμμονικό σχολιαστή. Ο Charles, ένας ομοφυλόφιλος καθηγητής σε ένα μικρό κολέγιο της Νέας Αγγλίας, μπορεί να είναι ή να μην είναι ένας ευγενής ομογενής από το εξωτικό ανατολικοευρωπαϊκό πριγκιπάτο Zembla. Μπορεί να έχει κλέψει ή να μην έχει κλέψει το χειρόγραφο που σχολιάζει, το οποίο είναι πεπεισμένος ότι αφορά πραγματικά τον ίδιο. Έχει αναμφισβήτητα ανθυγιεινή εμμονή με τον John Shade, τον ήρεμο ποιητή που μοιάζει με τον Robert Frost που συνέθεσε το ποίημα. Από εκεί και πέρα, όλα τα στοιχήματα είναι πιθανά και οι ερωτήσεις διακλαδίζονται χωρίς τέλος. Το είδος μυθιστορήματος στο οποίο μπορείτε να χαθείτε ευτυχισμένοι: ένα σπίτι με καθρέφτες χωρίς έξοδο, ένας λαβύρινθος χωρίς τελικό σημείο.

Ένα από τα πιο πρωτότυπα και περίπλοκα μυθιστορήματα όλων των εποχών. Η δομή του – μια μεγάλη ποίηση 999 στίχων και ένας υπερβολικός, παρανοϊκός και αυτοβιογραφικός σχολιασμός από έναν ακαδημαϊκό – ανατρέπει εντελώς τις παραδοσιακές αφηγηματικές μορφές. Είναι ένα αριστούργημα γλωσσικού παιχνιδιού, σατιρικό μεταμυθιστόρημα. Επικεντρώνεται στη φύση της τέχνης, της ερμηνείας, της τρέλας, της νοσταλγίας και της σχέσης μεταξύ δημιουργού και κριτικού. Ο συγγραφέας έγραψε το βιβλίο-οδηγό για το μεταμοντέρνο μυθιστόρημα.  Επηρέασε αμέτρητους συγγραφείς με την αυτοαναφορικότητα, την παρωδία και την εξουσία που δίνει στον αναγνώστη να "συναρμολογήσει" την πλοκή.

Μελετάται μέχρι σήμερα και θαυμάζεται ως κορυφαίο λογοτεχνικό παζλ και απόδειξη της άγριας δημιουργικότητας του Ναμπόκοφ.

Το Χρυσό Σημειωματάριο (Ντόρις Λέσινγκ) Το επίκεντρο του έργου είναι η Άννα Γουλφ, μια πολιτικά δραστήρια, διανοούμενη και χειραφετημένη γυναίκα σε αναζήτηση της προσωπικής και πολιτικής της ταυτότητας μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει. Διαδραματίζεται αρχικά στη Ροδεσία με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και στη συνέχεια στην Αγγλία, σε αριστερό περιβάλλον και ανάμεσα σε διανοούμενους του Λονδίνου. Έχει τόσο μυθοπλαστικά όσο και αυτοβιογραφικά στοιχεία, τα οποία παρουσιάζονται υποκειμενικά σε μη γραμμική αφήγηση, σε πειραματική μορφή.

Η Άννα είναι μια συγγραφέας που κρατά τέσσερα σημειωματάρια, το καθένα με διαφορετικό χρώμα, που αντικατοπτρίζει κάτι διαφορετικό. Το μαύρο περιέχει αναμνήσεις από τα νεανικά της χρόνια του πολέμου στη Δυτική Αφρική, εμπειρίες που μπήκαν στο πρώτο της μυθιστόρημα. Στο κόκκινο σκέφτεται τη μετέπειτα ζωή της στους αριστερούς κύκλους της διανόησης του Λονδίνου. Το μπλε αναλύει τις γεμάτες ζωντάνια σχέσεις της με τους άντρες. Το κίτρινο περιέχει τις αποσπασματικές της απόπειρες για νέα μυθοπλασία. Με το πέμπτο, το χρυσό σημειωματάριο, η Άννα /συγγραφέας παλεύει να δέσει ξανά άφοβα όλα τα νήματα. Όλα τα ρεύματα της εποχής της ρέουν μέσα από την Άννα - από τον Μαρξ και τον Φρόιντ μέχρι τις αυξανόμενες δυσαρέσκειες μεταξύ των γυναικών που τελικά θα εκραγούν στο φεμινιστικό κίνημα. Η σοβαρότητα της Λέσινγκ μπορεί να είναι υπερβολική κατά καιρούς, αλλά ως πορτρέτο μιας γυναίκας που καταπιάνεται με την πραγματικότητα της εποχής της το βιβλίο της είναι σπουδαίο.

Πρωτοποριακό στη δομή του, χωρίζοντας την αφήγηση σε τέσσερα σημειωματάρια «ανάλυσης» και ένα «χρυσό – σύνθεσης», παρουσιάζει την ταυτότητα μιας γυναίκας συγγραφέα. Αναμιγνύει πολιτική, ψυχολογία, φεμινισμό και προσωπική εμπειρία με τρόπο που δεν είχε γίνει πριν. Είναι ένα θεμελιώδες κείμενο του δεύτερο κύματος του φεμινιστικού κινήματος. Επηρέασε βαθιά τη νοοτροπία των γυναικών και τον τρόπο με τον οποίο η λογοτεχνία μπορούσε να απεικονίσει την πολυπλοκότητα της γυναικείας φύσης και εμπειρίας. Εξερευνά την ψυχική κατάρρευση, την πολιτική αμφισβήτηση, τις σχέσεις, τη δημιουργική διαδικασία και την αναζήτηση για μια ολόκληρη πραγματική ταυτότητα πέρα από τα εκάστοτε κοινωνικά πρότυπα. Παραμένει σημείο αναφοράς στη φεμινιστική λογοτεχνία και στη μελέτη του μυθιστορήματος του 20ού αιώνα.

Ο Θάνατος του Αρτέμιο Κρουζ (Κάρλος Φουέντες) Ο Αρτέμιο Κρουζ, ένας διεφθαρμένος στρατιώτης, πολιτικός, δημοσιογράφος, μεγιστάνας και εραστής, βρίσκεται στην επιθανάτια κλίνη του, αναπολώντας τα καθοριστικά γεγονότα της ζωής του, από τη Μεξικανική Επανάσταση μέχρι την άνδρωση  του Θεσμικού Επαναστατικού Κόμματος. Ωστόσο, αυτά τα γεγονότα δεν αφηγούνται με χρονολογική σειρά, αλλά οι αναδρομές στο παρελθόν εναλλάσσονται στον χρόνο. Η οικογένεια του Αρτέμιο συνωστίζεται τριγύρω, πιέζοντάς τον να αποκαλύψει την τοποθεσία της διαθήκης του.

Ένας ιερέας παρέχει εξαιρετικά ευχέλαια, επιδιώκοντας μια εξομολόγηση στην επιθανάτια κλίνη και συμφιλίωση με την Εκκλησία (ενώ ο Αρτέμιο επιδίδεται σε άσεμνες σκέψεις για τη γέννηση του Ιησού). Η ιδιωτική του γραμματέας έχει έρθει με ηχητικά ντοκουμέντα από διάφορες διεφθαρμένες συναλλαγές, αρκετές με Αμερικάνους διπλωμάτες και κερδοσκόπους. Το άθλιο ιστορικό της ζωής του τονίζεται από την επίγνωση του Κρουζ για το εκφυλισμένο σώμα του και την έντονη προσκόλλησή του στην αισθησιακή ζωή. Τελικά, οι σκέψεις του αποσυντίθενται σε έναν παρατεταμένο θάνατο.

Επιδεικνύει την τεχνική του "Boom" της Λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας. Χρησιμοποιεί πολλαπλές αφηγηματικές σκοπιές (πρώτο, δεύτερο και τρίτο πρόσωπο), χρονικές αλληλεπικαλύψεις και μια ροή συνείδησης για να αφηγηθεί την ιστορία της ζωής ενός ανθρώπου και, μεταφορικά, του μεταεπαναστατικού Μεξικού. Βοήθησε στην καθιέρωση του Λατινοαμερικανικού "Boom" στη διεθνή σκηνή, ανοίγοντας το δρόμο για συγγραφείς όπως ο Γκαρσία Μάρκες και ο Βάργκας Λιόσα. Εισήγαγε μια νέα, σύγχρονη αισθητική στην αφήγηση της λατινοαμερικανικής ιστορίας. Είναι μια δριμεία κριτική στη διαφθορά, την προδοσία των ιδεαλιστικών ιδεών της Μεξικανικής Επανάστασης και την ηθική κρίση της μετέπειτα εξουσίας. Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα έργα της ισπανόφωνης λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.

Στη Φωλιά του Κούκου (Κεν Κίζι) Ο ακαταμάχητος τρόφιμος Ραντλ μάχεται με την ψυχρή και σχεδόν τρελή νοσοκόμα Ράτσεντ για να απελευθερώσει ή τουλάχιστον να δώσει λίγη ζωή στους συντετριμμένους και αγχωμένους ασθενείς που αυτή καταδυναστεύει, ενώ ο σιωπηλός αφηγητής του βιβλίου παρατηρεί. Τόσο μια αλληγορία του ατομικισμού όσο και ένα σπαραχτικό ψυχολογικό δράμα, το μυθιστόρημα καταφέρνει να είναι αναζωογονητικό, χωρίς να παρασύρεται σε συναισθηματικές αποπλανήσεις.

Ο Ken Kesey χρησιμοποιεί μια ισχυρή, αισθητηριακή και συχνά παραισθητική γλώσσα, αφηγούμενη από έναν ασθενή που προσποιείται ότι είναι κωφάλαλος. Αυτή η αφηγηματική επιλογή δίνει μια μοναδική, παραμορφωμένη αλλά και οξυδερκή προοπτική για το άσυλο ως μικρόκοσμο της κοινωνίας. Έγινε το κύριο κείμενο της αντί-κουλτούρας της δεκαετίας του 1960. Ενέπνευσε μια ολόκληρη γενιά να αμφισβητήσει την εξουσία, τους κανόνες και τον ορισμό της "νοητικής κανονικότητας". Ασχολείται με θέματα ελευθερίας έναντι της καταπίεσης, ατομικισμού έναντι της συμμόρφωσης και τρέλας και λογικής. Παραμένει ένα πολιτισμικό φαινόμενο και μια βασική ανάγνωση για την κατανόηση της αμερικανικής κοινωνικής νοοτροπίας της εποχής.

Ο Άνθρωπος στο Υψηλό Κάστρο (Φίλιπ K. Ντικ) Εναλλακτική ιστορία κατά την οποία ο Άξονας κέρδισε τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Εξετάζει τη σχετικότητα της αλήθειας, την έννοια της πραγματικότητας και την ηθική στη διαστρέβλωση της ιστορίας.

Επέκτεινε δραματικά τους ορίζοντες της επιστημονικής φαντασίας εισάγοντας το έννοια της εναλλακτικής ιστορίας σε ευρεία κλίμακα. Το πιο καινοτόμο στοιχείο του είναι η χρήση του βιβλίου μέσα στο βιβλίο (Η Ακρίδα Κείτεται Βαριά) και η μεταφυσική εξέταση της "αυθεντικής" πραγματικότητας. Ομως ούτε ο κρυμένος στο "ψηλό κάστρο", παρά την διορατικότητά του δεν καταφέρνει να προβλέψει κάτι απο τη σημερινή πολύπλοκη διεθνή πραγματικότητα, επιβεβαιώνοντας την προσέγγιση ότι η ζωή είναι πλουσιότερη απο την πιο πλουσια φαντασία.

Ίσως το πιο σημαντικό βιβλίο εναλλακτικής ιστορίας που γράφτηκε ποτέ. Επηρέασε όχι μόνο τη λογοτεχνία αλλά και τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και τα κόμικς. Μετέφερε την επιστημονική φαντασία από τα πέρατα του διαστήματος στα «γήινα» ερωτήματα και το  πλαίσιο της πολιτικής και φιλοσοφίας. Ρωτά τι είναι πραγματικό, εξετάζει την ιστορία ως ένα εύθραυστο δομημένο αφήγημα και μελετά τον πολιτισμικό σχετικισμό (μέσα από την αμερικανική κουλτούρα που έχει αλλοιωθεί μέσω της ιαπωνικής κατοχής των δυτικών πολιτειών).

Ένα σπίτι για τον κ. Μπίσουας (Β.Σ. Νάιπολ)  Όταν ο Mohun Biswas παντρεύτηκε τη σύζυγό του, Σάμα, παντρεύτηκε ουσιαστικά ολόκληρη την οικογένειά της. Διαδραματίζεται στην ινδουιστική κοινότητα στο ανεξάρτητο Τρινιντάντ - όπου γεννήθηκε ο Naipaul - και είναι η ιστορία της ζωής ενός ανθρώπου που ήθελε μόνο ένα σπίτι, αλλά που ήταν μαγνήτης για κακοτυχία, καταπίεση και ταπείνωση. Ο κ. Μπίσουας γίνεται πολύ δυστυχισμένος με την αυταρχική οικογένειά της συζύγου, η οποία αντιπροσωπεύει τον κοινοτικό τρόπο ζωής που είναι παραδοσιακός σε όλη την Ασία.

Στον κ. Μπίσουας προσφέρεται μια θέση σε αυτόν τον κόσμο, μια υποδεέστερη θέση σίγουρα, αλλά μια θέση που είναι εγγυημένη και από την οποία είναι δυνατή η πρόοδος. Αλλά αυτός θέλει κάτι περισσότερο από το να είναι απλώς ένας «σώγαμπρος». Είναι, ενστικτωδώς, ένας σύγχρονος άνθρωπος. Θέλει να είναι ο συγγραφέας της δικής του ζωής. Αυτή είναι μια φιλοδοξία με την οποία οι «άλλοι» δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν, και ο παρακμάζων κόσμος τους συνωμοτεί για να τον παρασύρει στην αποτυχία. Παρά την κακή του εκπαίδευση, ο κ. Μπίσουας γίνεται δημοσιογράφος, αποκτά τέσσερα παιδιά με τη Σάμα και προσπαθεί αρκετές φορές να χτίσει ένα σπίτι που μπορεί να αποκαλέσει δικό του, ένα σπίτι που θα συμβολίζει την ανεξαρτησία του. Ο απεγνωσμένος αγώνας του κ. Μπίσουας να το αποκτήσει μπορεί να συνδεθεί με την ανάγκη του ατόμου να αναπτύξει μια αυθεντική ταυτότητα. Πιστεύει ότι μόνο έχοντας το δικό του σπίτι μπορεί να ξεπεράσει τα συναισθήματα της έλλειψης ριζών και της αποξένωσης. Η επιβίωση του είναι ένας θρίαμβος ανθεκτικότητας,  επιμονής και χιούμορ, ένα έπος αξιοπρέπειας και αυτοσεβασμού. Ένα από τα σπουδαιότερα βιβλία από πολιτισμικής και θεματικής άποψης για τη μετα-αποικιακή εμπειρία.

A_Woman_at_her_Toilet_by_Jan_Steen

Ζούσαμε πάντα σ' ένα κάστρο (Σίρλευ Τζάκσον) Υπέροχο, σκοτεινό γοτθικό μυθιστόρημα με μεγάλη επιρροή στο αστυνομικό είδος, από τα πιο εμβληματικά δείγματα ψυχολογικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Η αφήγηση ακολουθεί την 18χρονη Μέρι Κάθριν («Μέρρικατ»), που ζει με την αδελφή της Κόνστανς και τον ανάπηρο θείο τους Τζούλιαν, σε μια απομονωμένη έπαυλη. Το υπόλοιπο χωριό τούς αντιμετωπίζει με μίσος και φόβο, καθώς στο παρελθόν η οικογένεια σχεδόν εξολοθρεύθηκε από δηλητηρίαση, για την οποία πολλοί υποπτεύονται την Κόνστανς. Η άφιξη του ξαδέλφου τους Τσαρλς θα ταράξει την εύθραυστη ισορροπία του σπιτιού, οδηγώντας σε καταστροφή και στην οριστική απομόνωση των δύο αδελφών.

Η Jackson εδώ κορυφώνει τη θεματική της γύρω από την παράνοια, την κοινωνική προκατάληψη και την ασφυκτική οικογενειακή ενότητα. Το κείμενο, γραμμένο με εσωτερική εστίαση στην ιδιόρρυθμη οπτική της «Μέρρικατ», δημιουργεί μια αίσθηση απειλής που συνυπάρχει με την τρυφερότητα της αδελφικής σχέσης. Η λογοτεχνική του σημασία βρίσκεται τόσο στη συμβολή του στη νεογοτθική παράδοση όσο και στην ανάδειξη της «ανώμαλης» φωνής ως κύριου αφηγηματικού εργαλείου. Η συγγραφέας αποτυπώνει πώς η κοινωνία στιγματίζει το διαφορετικό, αλλά και πώς η οικογενειακή αγάπη μπορεί να εξελιχθεί σε απομόνωση και φυλακή. Το έργο έχει επηρεάσει ποικίλους συγγραφείς του τρόμου και της σύγχρονης λογοτεχνίας, από τον Στίβεν Κινγκ μέχρι σύγχρονες γυναικείες αφηγηματικές φωνές που αντλούν από το γοτθικό υπόστρωμα.

Ο Αιώνας των Φώτων (Αλέχο Καρπεντιέρ) Σημαντικό έργο του Λατινοαμερικανικού "Boom" και παράδειγμα του "real maravilloso" ( θαυμαστού πραγματικού). Ιστορικό και φιλοσοφικό μυθιστόρημα του συγγραφέα Alejo Carpentier. Το έργο τοποθετείται στον 18ο αιώνα, σε μια περίοδο ριζικών πολιτικών και κοινωνικών ανακατατάξεων, όταν οι ιδέες του Διαφωτισμού εξαπλώνονταν πέρα από την Ευρώπη. Κεντρικά πρόσωπα είναι τρεις Κουβανοί: η Σοφία, ο αδελφός της Κάρλος και ο φίλος τους Εστεμπάν, που έρχονται σε επαφή με τον Γαβριήλ, έναν επαναστάτη Γάλλο, ο οποίος φέρνει στην Καραϊβική τον αέρα της Γαλλικής Επανάστασης. Οι ήρωες συμμετέχουν στα πολιτικά και πολεμικά γεγονότα, αναμετρώνται με τον ενθουσιασμό και την απογοήτευση, και βιώνουν το πέρασμα από το όραμα της ελευθερίας στη διαστρέβλωσή του μέσα από τη βία και την τυραννία.

Ο Καρπεντιέρ, με τη χαρακτηριστική του πρόζα, συνδυάζει τον ιστορικό ρεαλισμό με το μπαρόκ ύφος και μια σχεδόν μουσική ρυθμικότητα. Το έργο δείχνει πώς οι ιδέες μπορούν να μεταφερθούν από το ευρωπαϊκό κέντρο στις αποικίες, αλλά και πώς αλλοιώνονται όταν συναντούν την πραγματικότητα της δουλείας, του ρατσισμού και των πολιτικών συμφερόντων. Αποτελεί κορυφαίο δείγμα της λατινοαμερικανικής αφήγησης πριν από την άνθηση του «μαγικού ρεαλισμού». Ο συγγραφέας διατυπώνει κριτική απέναντι στη βία της Ιστορίας, ενώ παράλληλα εξετάζει την αντίφαση ανάμεσα στην καθολικότητα των ιδεών και στην τοπική εμπειρία. Το έργο θεωρείται κομβικό για τη διαμόρφωση της ιστορικής συνείδησης στη λατινοαμερικανική λογοτεχνία και προβάλλει τον Καρπεντιέρ ως έναν από τους πιο επιδραστικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα.

Η άγρια σκέψη (Κλωντ Λεβί-Στρως – 1962) Ανθρωπολογικό δοκίμιο με τεράστια λογοτεχνική αξία λόγω του συγγραφικού ύφους και της επιρροής του στη δομή των ανθρωπιστικών επιστημών (επηρέασε τους Φουκώ, Ντεριντά, κ.α.) Αφορά την πρωτόγονη σκέψη - μορφές που όλοι χρησιμοποιούμε. Στο πρώτο μισό του έργου ο συγγραφέας εκθέτει τη θεωρία του για τον πολιτισμό και τον νου, ενώ στο δεύτερο ασχολείται με τη θεωρία της ιστορίας και της κοινωνικής αλλαγής. Οι απόψεις που εκθέτει εδώ τον οδήγησαν σε μια έντονη αντιπαράθεση με τον Ζαν-Πολ Σαρτρ για τη φύση της ανθρώπινης ελευθερίας.

Η μελέτη αποτελεί ορόσημο της σύγχρονης ανθρωπολογίας και της θεωρίας των συμβολικών συστημάτων. Το έργο επικεντρώνεται στην ανάλυση του τρόπου σκέψης που αποκαλεί «πρωτόγονο» ή «άγριο», σε αντιδιαστολή με τη «σύγχρονη» ή «επιστημονική» λογική. Ο Λεβί-Στρως δείχνει ότι η σκέψη των παραδοσιακών κοινωνιών δεν είναι λιγότερο ορθολογική ή συστηματική, απλώς λειτουργεί με άλλους όρους, μέσα από ταξινομήσεις, μύθους, και μια «λογική του απτού» που βασίζεται στη συσχέτιση στοιχείων της φύσης.

Η συμβολή του έργου είναι διπλή. Από τη μία, αποδομεί την ευρωκεντρική αντίληψη ότι οι «πρωτόγονοι» σκέφτονται με μαγικό ή παράλογο τρόπο. Από την άλλη, προτείνει μια δομική κατανόηση του ανθρώπινου νου, όπου οι διαφορές μεταξύ πολιτισμών είναι μορφικές και όχι ουσιαστικές. Ο συγγραφέας εισάγει την έννοια του «bricolage» ως μεθόδου της άγριας σκέψης: η δημιουργική χρήση περιορισμένων πόρων για την κατασκευή συστημάτων ερμηνείας. Η λογοτεχνική και διανοητική σημασία του βιβλίου είναι τεράστια, καθώς άσκησε επιρροή όχι μόνο στην ανθρωπολογία, αλλά και στη φιλοσοφία, τη λογοτεχνική θεωρία, την ψυχανάλυση και τις πολιτισμικές σπουδές. Η γραφή του Λεβί-Στρως, με το ποιητικό της ύφος και τη συχνή χρήση μεταφορών, επέτρεψε σε ένα ευρύτερο κοινό να προσεγγίσει την ανθρωπολογική σκέψη. Το έργο θεωρείται θεμέλιο του στρουκτουραλισμού και εξακολουθεί να εμπνέει διαλόγους γύρω από τη φύση της ανθρώπινης λογικής και τη σχετικότητα των πολιτισμικών συστημάτων