Το Κοράνι (610 - 632 - 653)

Andalus Quran

Το 610 είναι ο χρόνος της έναρξης της αποκάλυψης στον Μωάμεθ, το 632 ο χρόνος λήξης της και το 653 ο χρόνος που έγινε ενιαίο βιβλίο και διανεμήθηκε το αυθεντικό κείμενο στα όρια του Χαλιφάτου κατά τη διάρκεια της χαλιφείας του Οθμάν ιμπν Αφφάν, φέρνοντας τη σφραγίδα της αυθεντικότητας και της έγκρισης των αρχών, ενώ τα υπόλοιπα κείμενα διατάχτηκε να καταστραφούν.

Το Κοράνι δεν έχει χρονολογική διάταξη, δηλαδή ανοίγοντας το πρώτο κεφάλαιο ("σούρα") ο αναγνώστης δεν θα διαβάσει με χρονολογική σειρά τα τεκταινόμενα ή τις αποκάλυψεις από τον Αλλάχ στον Μωάμεθ. Εξαιρώντας το πρώτο κεφάλαιο, η διάταξη του υπόλοιπου Κορανίου είναι σύμφωνα με το άθροισμα των παραγράφων ("άγιατ") των διασωθέντα κεφαλαίων σε φθίνουσα διάταξη, δηλαδή ως δεύτερο κεφάλαιο επιλέγηκε από τους πιστούς το κεφάλαιο που διασώθηκε με τις πιο πολυάριθμες παραγράφους. Οι Μουσουλμάνοι συνέλεξαν 114 κεφάλαια (σούρα) που αναπτύσσονται σε ένα σύνολο 6.236 παραγράφων (άγιατ). Κάθε κεφάλαιο περιλαμβάνει από 3 μέχρι 286 στίχους. Ο ακριβής αριθμός των στίχων του Κορανίου αποτελεί θέμα συζήτησης, καθώς υφίστανται διαφορετικές μέθοδοι αρίθμησης. 

Το Κοράνι δεν είναι μόνο ιερό κείμενο, είναι ένα ποιητικό αριστούργημα που δημιούργησε νέα γλώσσα και νέο ήχο στην αραβική λογοτεχνία. Γραμμένο σε κλασικά αραβικά, χρησιμοποιεί ρυθμικό ποίημα (σάτζ‘) που προκαλεί ακουστική έκσταση – οι στίχοι είναι σχεδόν μουσική, με εσωτερικές ομοιοκαταληξίες, παρήχηση και επαναλήψεις που λειτουργούν σαν μάντρα.

Η λογοτεχνική καινοτομία έγκειται στην ανατροπή της προ ισλαμικής ποίησης: αντί για επική φόρμα, το Κοράνι προσφέρει λυρικά στιγμιότυπα: εικόνες από παράδεισο, θάλασσες, άστρα, έρημοι – που συνθέτουν ένα οπτικό ποίημα. Οι παραβολές (π.χ. οι «παραβολές του παραδείσου», η «ιστορία των δύο κήπων») λειτουργούν σαν μικρά μυθιστορήματα μέσα στο κείμενο, ενώ οι διάλογοι (Αλλάχ - Μωάμεθ, άγγελοι - άνθρωποι) δίνουν δραματική ένταση.

Το ρητορικό σχήμα της επανάληψης και της ανατροπής («Κι αν δεν μπορείτε, φέρτε ένα κεφάλαιο σαν αυτό») μετατρέπει το κείμενο σε αφηγηματικό παιγνίδι, όπου ο αναγνώστης γίνεται συνομιλητής. Οι μεταφορές («η καρδιά σαν σκληρός βράχος», «οι λέξεις σαν σπόροι») δημιουργούν αισθητική πυκνότητα που επηρέασε πολλούς λογοτέχνες από τον Ρούμι ως τον Ναζίμ Χικμέτ.

Συνολικά, το Κοράνι είναι το πρώτο κείμενο που ένωσε θεολογία, ποίηση και νομική σε ένα σώμα γλώσσας, θέτοντας το πρότυπο για όλη την αραβική λογοτεχνία και πέραν αυτής.

Σημειώνεται ότι στην Ελληνική μεταφράσθηκε και εκδόθηκε πρώτη φορά από τον Γεράσιμο Πεντάκη το 1886 μετά από έγκριση του Βασιλέως Γεωργίου του Α΄. Εκείνη την έκδοση ακολούθησε δεύτερη το1928. Κυκλοφόρησε επίσης το 1958 σε μετάφραση της Μίνας Ζωγράφου - Μεραναίου από τις εκδόσεις Δαρεμά, το 1980 σε μετάφραση της Λένας Μιλιλή από τις εκδόσεις Κάκτος και το 2002 σε μετάφραση Πέρσας Κουμούτση από τις εκδόσεις Εμπειρία Εκδοτική.