Γήρανση του πληθυσμού και ανάπτυξη (*)

(*) Των Σ.Ρομπολή & Β.Μπέτση στο www.ot.gr

Σε πρόσφατες  μελέτες εκτίμησης των επιπτώσεων του φαινομένου της γήρανσης του πληθυσμού στην οικονομική ανάπτυξη υπολογίστηκε ότι το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα θα μειωθεί κατά 58 δισ. ευρώ ή κατά 31% σε σχέση με το ΑΕΠ του 2019 (βασικό σενάριο).

Έτσι, στη βάση αυτής της εκτίμησης προτείνεται ως λύση για το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας μας η περαιτέρω κεφαλαιοποίηση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Επίσης, επισημαίνεται ότι το εγχείρημα της κεφαλαιοποίησης της επικουρικής ασφάλισης, το οποίο θα κοστίσει στο ΑΕΠ της  χώρας  μας πάνω από 78 δισ. ευρώ (20 δισ. παραπάνω από ό,τι η γήρανση του πληθυσμού) ήταν προς την σωστή κατεύθυνση για την ελληνική οικονομία.

Όμως θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί η ορθή διατύπωση για το κόστος της γήρανσης στο ΑΕΠ της χώρας μας. Από την άποψη αυτή, η ορθή διατύπωση είναι ότι το πραγματικό ΑΕΠ μέχρι το 2100 θα απωλέσει δυνητικά 58 δισ. ευρώ και όχι ότι θα είναι κατά 31% μικρότερο από το ΑΕΠ του 2019. Και αυτό γιατί το έτος 2100 το ΑΕΠ δεν θα είναι μικρότερο από το ΑΕΠ του 2019, απλά θα μπορούσε να είναι κατά 58 δισ. ευρώ υψηλότερο, αν δεν υπήρχε το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού. Εξάλλου, στην Έκθεση για την γήρανση του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (AWG 2021), έχει ληφθεί υπόψη μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ 1,2%.

Επίσης, στις μελέτες αυτές έχουν ληφθεί υπόψη οι δημογραφικές προβολές της Eurostat του έτους 2019, στις οποίες  ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού (old dependency ratio) αυξάνεται από το 37,9% το 2020 στο 65,2% το έτος 2070. Η δημογραφική αυτή προβολή σε βάθος 50 ετών, σημαίνει ότι ο ρυθμός γήρανσης του πληθυσμού είναι 1,1% ετησίως. Επίσης, αυτό σημαίνει ότι  η  ελληνική οικονομία θα έπρεπε το 1,1% από το 1,2% μέση ετήσια ανάπτυξη να το διαθέτει σε παροχές λόγω της γήρανσης του πληθυσμού.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν προκύπτει. Και αυτό γιατί στους υπολογισμούς του AWG 2021, έχει ληφθεί υπόψη ότι τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξάνονται ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής, όπως προέβλεπε το 1ο Μνημόνιο (νομοθετική διάταξη που διατήρησε τόσο ο Ν. 4387/2016, όσο και ο Ν. 4670/2020).

...................

Bridge of the Euripus from the North-Wordsworth C-1882

Με άλλα λόγια αυτό που απαιτείται να γίνει κατανοητό είναι ότι η μεταστροφή σε κεφαλαιοποιητικά συστήματα δεν μειώνει τις επιπτώσεις της γήρανσης του πληθυσμού στην οικονομία. Επίσης απαιτείται να γίνει κατανοητό  ότι μπορεί ο δείκτης γήρανσης να φαίνεται ότι αυξάνεται κατά 72%, αλλά αυτό συντελείται σε βάθος 50-ετίας, γεγονός  που  αναδεικνύει  την  αναγκαιότητα   παρατήρησης του ρυθμού μεταβολής του δείκτη γήρανσης ο οποίος μπορεί να καλυφθεί από την αύξηση της παραγωγικότητας, της  απασχόλησης, των
  εισοδημάτων, τον  νέο-τεχνολογικό  εκσυγχρονισμό  της  ελληνικής  οικονομίας, την ποιοτικότερη και αναβαθμισμένη εκπαίδευση, την έρευνα και  την καινοτομία.

Σε  αυτές τις παραμέτρους βελτίωσης και αναβάθμισης των συνθηκών αύξησης των γεννήσεων, αντιμετώπισης της υπογεννητικότητας, αύξησης του εργατικού δυναμικού και του πληθυσμού απαιτείται να εστιάσει και η ελληνική οικονομία για τις μελλοντικές γενιές  και όχι οι ασκούμενες  πολιτικές να εξαντλούνται στη διαχείριση των παρενεργειών της  γήρανσης του πληθυσμού με τη μείωση των κοινωνικών δαπανών.

Περισσότερα εδώ