Το Δελφικό Μανιφέστο του Άγγελου Σικελιανού (1930)

Είναι το πνευματικό - ιδεολογικό θεμέλιο και η κορύφωση της Δελφικής Προσπάθειας. Πρόκειται για ένα συμπυκνωμένο κείμενο–κάλεσμα για την αναγέννηση του Ανθρώπου, γραμμένο σε γλώσσα ρητορικά υψηλή, προφητική, βαθιά συμβολική. Επικαλείται όχι μόνο την ελληνική αρχαιότητα, αλλά και οικουμενικές αξίες: την κάθαρση, την αυτογνωσία, τον ρυθμό, την ισορροπία, την υπέρβαση. Το κείμενο κυκλοφόρησε σε περιορισμένα αντίτυπα και συνόδευε τις δεύτερες Δελφικές Εορτές. Σηματοδοτεί το πνευματικό αποκορύφωμα της Δελφικής Ιδέας. Το Δελφικό Μανιφέστο είναι ένα όραμα υπερβατικό, κοσμοθεωρητικό. Δεν περιορίζεται στην τέχνη ή στον πολιτισμό: είναι μια κλήση για την πνευματική επιβίωση του Ανθρώπου σε έναν κόσμο που κινδυνεύει από υλισμό, τεχνοκρατία, πολεμική παραφροσύνη. Ο Σικελιανός, με ποιητικό και φιλοσοφικό λόγο, επιχειρεί να επαναχαράξει την πορεία του σύγχρονου κόσμου μέσα από την επανενεργοποίηση των πνευματικών του ριζών.

«Ο Άνθρωπος, φέροντας μέσα του τον Σπόρο του Πνεύματος όλων των εποχών, δεν έχει άλλη αποστολή από το να τον φυτέψει στον αγρό της Συνείδησης και να τον καρπίσει.
Οι Δελφοί, ως τόπος και σύμβολο, δεν ζητούν τίποτε άλλο παρά την Ενότητα. Την Ενότητα του Ανθρώπου με τον Άλλο, με το Όλον, με το Θείο μέσα του.
Δεν ήλθαμε εδώ να κοιτάξουμε ερείπια, αλλά να αφυπνίσουμε τον Ρυθμό της Ανθρωπότητας.
Γιατί μόνον ο Πνευματικός Ρυθμός οδηγεί στη Ζωή. Όλα τ’ άλλα είναι παραφωνία και Θάνατος.» (σύγχρονη ορθογραφία – ελεύθερη απόδοση από το πρωτότυπο)

Τα κύρια θέματα του είναι:

1. Ο Άνθρωπος στο κέντρο του Κόσμου: μιλά για τον Καθολικό Άνθρωπο (όχι εθνικό, όχι θρησκευτικό) αλλά έναν πνευματικά ενσυνείδητο άνθρωπο που ενσωματώνει όλες τις παγκόσμιες πνευματικές παραδόσεις. «Ο Άνθρωπος στέκεται στο μέσον. Πρέπει να αναλάβει το βάρος της συνείδησής του.» Η πρόταση είναι ανθρωποκεντρική, αλλά στόχος δεν είναι η κυριαρχία του ανθρώπου, αλλά η συμμετοχή του στο παγκόσμιο ρυθμικό Όλον.

2. Η Αποστολή των Δελφών: Οι Δελφοί προβάλλονται ως ιερός τόπος οικουμενικής εναρμόνισης. Δεν ανήκουν ούτε στην Ελλάδα ούτε στην αρχαιότητα· είναι αιώνιοι, γιατί εκφράζουν την ανάγκη του ανθρώπου για κάθαρση, συμμετρία, ένωση με το πνευματικό στοιχείο του Κόσμου. «Οι Δελφοί δεν είναι τόπος, είναι στάση. Στάση του νου και της ψυχής, προς την αρμονία.»

3. Η Σύνθεση των Πολιτισμών: Προτείνει μια σύνθεση, όχι αντίθεση, μεταξύ των πολιτισμικών παραδόσεων. Οι αρχαίοι Έλληνες, οι Ασιατικοί πολιτισμοί, άλλοι και όλοι συναντώνται στο σημείο όπου η εσωτερική συνείδηση (ψυχή ή όπως αλλιώς) ζητά την αλήθεια μέσα από τη θυσία και τον λόγο. «Το Ένα Πνεύμα όλων των εποχών πρέπει να περάσει απ’ τη φωτιά και να αναγνωριστεί στον κοινό Ρυθμό.»

4. Η Τέχνη ως Οδηγός Κάθαρσης: Παρουσιάζεται ως δρόμος ψυχικής λύτρωσης. Δεν είναι αναπαράσταση του παρελθόντος, αλλά τελετουργική πράξη ενεργοποίησης της συνείδησης. «Το Θέατρο των Δελφών δεν είναι για το μάτι· είναι για την καρδιά, για το πνεύμα, για τον Ρυθμό της ανθρώπινης μοίρας.»

Οραματίζεται ένα σύμπαν ενότητας μέσω του πολιτισμού και της πνευματικότητας, όπου οι Δελφοί γίνονται σύμβολο παγκόσμιας συνείδησης. Το κείμενο προηγείται κατά δεκαετίες της σύγχρονης συζήτησης για την πολιτιστική παγκοσμιότητα, την οικολογία, τον διάλογο πολιτισμών και τις ολιστικές προσεγγίσεις. Παραμένει όραμα και έμπνευση μέχρι σήμερα ως πρότυπο πνευματικής στάσης ζωής και ως υπόμνηση ότι η αληθινή αναγέννηση αρχίζει από τη συνείδηση του κάθε ανθρώπου.