Σάββατο 17 Αυγούστου 2013

Για την αναζήτηση μιας νέας τουριστικής ταυτότητας για την Εύβοια

Ο Ευβοϊκός , η θάλασσα που δημιουργήθηκε πριν από κάποιες χιλιάδες χρόνια από την ανύψωση των υδάτων του παγκόσμιου ωκεανού, που έχει το μοναδικό φαινόμενο της περιοδικής ροής των υδάτων της (φαινόμενο Ευρίπου), αποτελεί σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα για την Εύβοια και  ενώνει γεωγραφικά 5 νομούς μεταξύ τους, αλλά και τη Κεντρική Ελλάδα με το Αιγαίο. Θα μπορούσε να γίνει όχι μόνο γέφυρα επικοινωνίας αλλά και μοχλός τουριστικής ανάπτυξης και αειφορίας για τους κατοίκους αυτών των περιοχών. Όμως υπάρχει ένα μεγάλο αλλά..
Για όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο ο Ευβοϊκός και οι κάτοικοί του, δεν γνώρισαν την ανάπτυξη που θα περίμενε κανείς υπολογίζοντας την θέση που κατέχει στο κέντρο της χώρας, την εγγύτητα με το πολεοδομικό συγκρότημα της ευρύτερης Αθήνας, τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και τη φυσική ομορφιά του. Αντ' αυτού γνώρισε την περιβαλλοντική υποβάθμιση, ρύπανση, άναρχη πολεοδομική "ανάπτυξη", ανθρωπογενείς καταστροφές και τόσα άλλα...
Αντίστοιχα και η Εύβοια. Ο νομός που μπορεί να αποτελέσει τη πιο σύντομη και φτηνή «γέφυρα» αλλά και προορισμό για τους κατοίκους της Αττικής προς το Αιγαίο, που μπορεί να συνδυάσει το καλοκαιρινό με το χειμερινό τουρισμό, τον εκπαιδευτικό με τον τουρισμό περιπέτειας και τόσα άλλα έχει μια μίζερη και χωρίς όραμα τουριστική ζωή. Ποιος και πως μέχρι σήμερα έχει αξιοποιήσει τα γεωλογικά μνημεία του Ευβοϊκού; Ποιος και πότε διαμόρφωσε έστω ένα όραμα για τη τουριστική αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου της Βόρειας Εύβοιας; Της πλούσιας ιστορίας του νομού που έχει στις αποσκευές της το Χαλκιδαϊκό αλφάβητο, τις πρώτες ελληνικές αποικίες, τη συμβολή της Εύβοιας στο κλασσικό και νεώτερο πολιτισμό;
'Έμειναν οι υποσχέσεις, τα 'θα' και τα παραμύθια των κυβερνήσεων του δικομματισμού. Όμως έχει ο καιρός γυρίσματα...
Αξιοποιώντας τα διαθέσιμα τελευταία στατιστικά στοιχεία για το τουρισμό στο νομό μπορούμε να βγάλουμε μερικά πρόχειρα αλλά και σημαντικά συμπεράσματα για το τουρισμό στο νομό.
Στο σύνολο των καταλυμάτων  η Εύβοια έχει το 45,6% του συνόλου της Στερεάς, δηλαδή σχεδόν το μισό. Στο σύνολο των κλινών  η Εύβοια έχει το 55% του συνόλου της Στερεάς. Υστερεί μόνο στις κλίνες των  camping και μόνο έναντι της Φθιώτιδας.
Για τα ξενοδοχεία ανά κατηγορία, η Εύβοια έχει το 1/3 των ξενοδοχείων πέντε αστέρων της περιφέρειας, αντίστοιχα το 39% των ξενοδοχείων τεσσάρων αστέρων, το 43,5% των ξενοδοχείων τριών αστέρων, το 51% των δύο αστέρων και το 1/3 των ξενοδοχείων ενός αστεριού στη περιφέρεια. Συνολικά έχει το 45,6% των ξενοδοχείων και το 54,8% των κλινών της Στερεάς. Παρά το ότι έχει το μεγαλύτερο δυναμικό ξενοδοχείων και κλινών στη περιφέρεια τα ελάχιστα συγκριτικά ποσοστά που έχει στη πρώτη και τελευταία κατηγορία, σε σύγκριση με τις άλλες μας δείχνει ότι είναι βασικά περιοχή που απευθύνεται στο μεσαίο (και προς τα πάνω και προς τα κάτω) εισοδηματικά τουρίστα.
Η Εύβοια έχει τις περισσότερες αφίξεις τουριστών σε σύγκριση με τους άλλους νομούς της περιφέρειας το 2010 και το 2011. Έχει μια μείωση 7,7% μεταξύ 2010 και 2011. Υστερεί στις αφίξεις αλλοδαπών μόνο έναντι της Φωκίδας (λόγω Δελφών). Η μέση πληρότητα έπεσε από το 36% το 2010 στο 31,4% στο 2011. Είναι πάνω από το μέσο όρο πληρότητας στη Στερεά και τα δύο χρόνια κατά 5-6 ποσοστιαίες μονάδες και η ψηλότερη από τους νομούς στη περιφέρεια. Η πτώση της πληρότητας στο νομό το 2011 είναι αναντίστοιχη με τη διατήρηση του μέσου ποσοστού πληρότητας πανελλαδικά για τον ίδιο χρόνο.     
Για τις τιμές κλεισίματος ξενοδοχείων από το εξωτερικό επισημαίνουμε μόνο ότι οι τιμές γνωστών ξενοδοχείων του νομού που προσφέρονταν σε καταναλωτές των Σκοπίων για τον Ιούνη του 2013 ήταν για δίκλινα με ημιδιατροφή στα 31 ευρώ τη βραδιά και έφταναν μέχρι και τα 30 ευρώ τη βραδιά All Inclusive.
          Όμως δεν είναι μόνο τα παραπάνω που πρέπει να συνυπολογίσει κάποιος για τη τρέχουσα κατάσταση στο κλάδο στο νομό. Από έλεγχο του ΣΔΟΕ στο διάστημα 16/07/2013 έως και 22/07/2013 σε 838 επιχειρήσεις εστίασης, μπαρ, κέντρα διασκέδασης, ενοικιαζόμενες πολυτελείς κατοικίες κλπ προέκυψε ότι οι 409 επιχειρήσεις ήταν παραβάτες με 2020 παραβάσεις. Ειδικά για τις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν στην Εύβοια η παραβατικότητα ήταν 100%.
          Όργιο αυθαιρεσίας επικρατεί στο τουριστικό τομέα του Ν. Ευβοίας. Πρόσφατα απολύθηκε παράνομα η Πρόεδρος της Ένωσης Ιδιωτικών Υπαλλήλων από τουριστική επιχείρηση. Δεκάδες άλλοι εργαζόμενοι έχουν κατέλθει σε επίσχεση εργασίας (ανάμεσα σε αυτούς ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος του Σωματείου Ξενοδοχοϋπαλλήλων και εργαζομένων επισιτισμού Εύβοιας) αντιμετωπίζοντας την απόλυτη αδιαφορία των εργοδοτών για τα προβλήματα επιβίωσης που αντιμετωπίζουν. Την ίδια ώρα υποκαθιστούνται  θέσεις εξειδικευμένης απασχόλησης με ενοικιαζόμενους ανειδίκευτους εργαζόμενους δουλεμπορικών γραφείων που εμφανίζονται ως εταιρίες παροχής προσωπικού για καθαρισμούς και  εφοδιάζουν τα ξενοδοχεία με ειδικότητες όπως σερβιτόρους, μαγείρους, ρεσεψιονίστ, θυρωρούς κ.α.
          Είναι φανερό σε όλους πια ότι χρειάζεται ένα νέο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης για την Εύβοια. Πρότυπο διαμετρικά αντίθετο με το σημερινό μοντέλο που αγνοεί όχι μόνο τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νομού αλλά και το ότι ο κυριότερος παράγοντας ανάπτυξης του τουρισμού σε μια περιοχή είναι οι άνθρωποι, είτε είναι εργαζόμενοι είτε πελάτες. Και οι πρώτοι και οι δεύτεροι απαιτούν και διεκδικούν ανθρώπινες συνθήκες εργασίας, διαβίωσης και ποιότητας προσφερόμενων υπηρεσιών.
          Απαιτείται λοιπόν ριζική ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού τομέα στην Εύβοια. Με μια νέα ολιστική προσέγγιση και σύνδεση του τουρισμού με τους υπόλοιπους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, με το περιβάλλον, την αγροτική παραγωγή, την περίθαλψη, τον αθλητισμό και πάνω απ' όλα τον πολιτισμό.
Απαιτείται να δοθεί προτεραιότητα σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού, που προάγουν τον ιστορικό, περιβαλλοντικό, πολιτιστικό και παραγωγικό πλούτο της Εύβοιας. Με αιχμή τις οικογενειακές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις του κλάδου, που θα στηριχτούν τόσο μέσα από ένα νέο σχεδιασμό αλλά και από δράσεις και πρωτοβουλίες της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Χρειάζεται μια νέα πολιτική τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο αλλά και σε επίπεδο νομού και δήμου. Μια πολιτική που θα συμβαδίζει με τις απαιτήσεις του σύγχρονου τουρίστα ημεδαπού ή αλλοδαπού και θα αξιοποιεί τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Εύβοιας. Με νέες αρχές και προσεγγίσεις μεταξύ των οποίων σημαντική θέση κατέχουν οι παρακάτω:
1. Το τουριστικό σύμπλεγμα ως ένα από τα βασικά συμπλέγματα της ελληνικής οικονομίας. Υποστηρίζουμε πρωταρχικά την ανασυγκρότηση, αναπροσανατολισμό και εμβάθυνση του συμπλέγματος που θα υποστηρίζεται από την αρχή της αειφορίας, την αποκέντρωση σύμφωνα με τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, περιοχών και περιφερειών και την ολιστική προσέγγιση και τις συνέργειες με όλους τους άλλους τομείς της οικονομίας.
2. Προώθηση και προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων: Επικέντρωση των πολιτικών στον άνθρωπο, με την προώθηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, την καταπολέμηση κάθε μορφής διάκρισης.
3. Δημοκρατικός προγραμματισμός: Στο κλάδο και στη διοίκηση πρέπει να οργανωθεί μια «εισβολή» δημοκρατικού προγραμματισμού με αποτελεσματικότητα, αξιοκρατία, κοινωνική ευθύνη, συντονισμό και λογοδοσία.
4. Ο Δημόσιος Τομέας μοχλός ποιοτικής και ποσοτικής αναβάθμισης και ανασυγκρότησης:
5. Ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία με τη συμμετοχή των πολιτών, των  επιχειρήσεων και των κοινωνικών εταίρων.
6. Προώθηση της συνοχής μεταξύ των διαφόρων πολιτικών και μεταξύ των δράσεων που διεξάγονται σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και κοινοτικό επίπεδο. 
7. Διαμόρφωση, αξιολόγηση και εφαρμογή πολιτικών με βάση τις καλύτερες διαθέσιμες γνώσεις, την βελτίωση της παραγωγικότητας και τη βέλτιστη σχέση ωφέλειας - κόστους. Τήρηση της αρχής της προφύλαξης ώστε να αποφεύγονται οι βλάβες της ανθρώπινης υγείας αλλά και βλάβες του περιβάλλοντος.
8. Προώθηση της μεθοδολογικής ενσωμάτωσης του υπολογισμού του «κρυφού» οικονομικού κόστους στο σχεδιασμό, αξιολόγηση και προώθηση των υπό εφαρμογή πολιτικών.
9. Υλοποίηση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει»
10. Καλύτερη διαμόρφωση πολιτικών: Όλα τα θεσμικά όργανα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι αποφάσεις χάραξης πολιτικής βασίζονται σε προτάσεις ύστερα από υψηλής ποιότητας διαβούλευση και αξιολόγηση της αποδοτικότητας και των επιπτώσεων. Στο πλαίσιο των τελευταίων θα πρέπει να αξιολογούνται με επιστημονικό και ισορροπημένο τρόπο οι οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις της πολιτικής αλλά και το κόστος της έλλειψης πολιτικής, ή της μη πολιτικής καθώς και το κόστος της μη ανάληψης δράσης.

Μια νέα πολιτική σχεδιασμού και υλοποίησης του νέου οράματος για τη τουριστική ανάπτυξη του νομού θα πρέπει να ξεκινήσει και από νέα αφετηρία εξέτασης και αξιολόγησης της υφιστάμενης κατάστασης στο τουριστικό κάδο στην Εύβοια. Που οφείλεται η μέχρι σήμερα κακοδαιμονία και μίζερη ανάπτυξη; Γιατί δεν αξιοποιούνται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του νομού; Και πως μπορεί να γίνει αυτό; Από ποιους και με ποιους όρους και προϋποθέσεις;
Άποψη μας είναι ότι πρέπει να αρχίσουμε από την αρχή, αναζητώντας την ριζική αιτία υστέρησης του νομού σε σύγκριση με τα νησιά του Αιγαίου ή και άλλες περιοχές της χώρας. Αιτία που συνδέεται οργανικά, αιτιολογικά, οικονομικά και  κοινωνικά  με όλα τα στοιχεία και τα μέλη του τουριστικού συμπλέγματος στο νομό.

Θεωρούμε ότι αυτή η αιτία δεν είναι άλλη από την έλλειψη τουριστικής ταυτότητας του νομού, τόσο για την Ελληνική επικράτεια, όσο (και πολύ περισσότερο) για το εξωτερικό. 
Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε και με αυτή τη ταυτότητα χρειάζεται να συνδέσουμε τα πάντα, αν θέλουμε πραγματικά να δούμε μια άλλη τουριστική ανάπτυξη για την Εύβοια.

Δεν υπάρχουν σχόλια: