Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2013

Κομισιόν για τις επενδύσεις στην Ελλάδα το 2014-2020 (*)


(*) Της Δήμητρας Καδδά απο το www.capital.gr

Η Ελλάδα ετοιμάζεται να φτιάξει το δικό της σχέδιο ανάπτυξης έως το 2020 αλλά η Κομισιόν έχει ήδη συντάξει την δική της «λευκή βίβλο» για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις στην Ελλάδα το 2014-2020 με επίκεντρο τους μόνους ίσως αναπτυξιακούς πόρους που θα έχει η εντός μνημονίου χώρα, το επόμενο ΕΣΠΑ το οποίο – προς το παρόν – προσδιορίζεται σε 14 δισ. ευρώ.

Η μελέτη καταγράφει τις 5 προκλήσεις, τους κινδύνους και τις 5 βασικές πρωτοβουλίες ανά τομέα με έμφαση σε ενεργειακά δίκτυα, σε θαλάσσιες μεταφορές, στην νέου τύπου αγροτική ανάπτυξη, στου τουρισμό και στην στήριξη των μικρομεσαίων.

Η έκθεση των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την ανάπτυξη της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης (έτσι θα λέγεται το ΕΣΠΑ 2) όπως η ίδια αναφέρει, βασίστηκε στο μνημόνιο, στους στόχους Ευρώπη 2020, στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, στην έκθεση της ΕΕ "Ανάπτυξη για την Ελλάδα", στην έρευνα της McKinsey & Company με θέμα «Ελλάδα 10 Χρόνια μπροστά »και σε μια σειρά από μελέτες, όπως η έκθεση του ΟΟΣΑ για την αξιολόγηση της δημόσιας διοίκησης.

Τα προβλήματα

Η επιτροπή κάνει λόγο για «πιεστικές προκλήσεις στην Ελλάδα που σχετίζονται με:

1. ένα αναποτελεσματικό δημόσιο που εμποδίζει την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, σε συνδυασμό με ένα μη βιώσιμο οικονομικό μοντέλο που στερείται ανταγωνιστικότητας. Αυτό οδηγεί σε

2. υψηλή ανεργία, ιδίως των νέων, αυξάνοντας τον κοινωνικό αποκλεισμό και τη φτώχεια,

3. ανεπαρκείς επενδύσεις σε υποδομές για την προώθηση της ανάπτυξης και της απασχόλησης, και

4. αναποτελεσματική χρήση των φυσικών πόρων και

5. απουσία πολιτικής για την διαχείρισης της κλιματικής αλλαγής.

Αναγκαίο θεωρείται για την Ελλάδα:

- η δημιουργία ενός πλαισίου διαλόγου

- να ανταποκριθεί στις πιο πιεστικές προκλήσεις

- να προτείνει βασικές προτεραιότητες χρηματοδότησης

- να προωθήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση με βάση την πολυδιακυβέρνηση

Οι τομείς της ανάπτυξης εκτιμάται ότι είναι:

- Ένα επιχειρηματικό περιβάλλον ευνοϊκό για τις επενδύσεις.
- Αύξηση συμμετοχή στην αγορά εργασίας, με ενεργές πολιτικές ένταξης εκπαίδευσης κατάρτισης και ενίσχυσης προσόντων.
- Ανάπτυξη βασικών δικτύων υποδομών

- Φιλικό Περιβάλλον και ενεργειακά αποτελεσματική οικονομία

- Μεταρρυθμίσεις για μία αποτελεσματική και υπεύθυνη Διοίκηση.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι:

- Περιφερειακές Ανισότητες. Σημαντικές αποκλίσεις σε σχέση με τον μέσο όρο του ΑΕΠ για την περίοδο 2007-2009, μεταξύ των 13 Περιφερειών καθώς είναι στο 120,1% του κοινοτικού ΑΕΠ ανά κάτοικο για την Αττική, ενώ στη Δυτική Ελλάδα είναι μόνο66,2%.

- Αντί για τον στόχο επενδύσεων σε έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη 3% έως το 2020 η Ελλάδα έχει επίδοση μόνο 0,6% του ΑΕΠ.

- Η φτώχεια εκτοξεύεται, η απασχόληση είναι πολύ χαμηλή, η ανεργία καλπάζει, το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο αυξάνεται στο 13,1%, το ποσοστό αποφοίτων πανεπιστημίων υπολείπεται των στόχων.

- Αντί για 20% κάλυψη των αναγκών από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας η Ελλάδα έχει επίδοση μόνο 8,2% καταγράφεται αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, η Ελλάδα βιώνει μια εξαιρετικά βαθιά ύφεση. Οι πόροι της ΕΕ θα αποτελέσουν έτσι μια σημαντική πηγή των δημόσιων επενδύσεων στην Ελλάδα και θα λειτουργήσουν ως καταλύτης για την χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και την απασχόληση. Με ποσοστά ανεργίας πάνω από 25% και από55% μεταξύ των νέων ένας γενικός επαναπροσδιορισμός των δαπανών είναι απαραίτητος.

Οι δαπάνες εκτιμάται ότι πρέπει να στοχεύουν στην στήριξη των ΜΜΕ, της κοινωνικής ένταξης, της ποιοτικής απασχόλησης, ιδίως για τους νέους, στην αγορά εργασίας με έμφαση σε ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση καθώς και στην έρευνα και στην καινοτομία.

Η κοινωνική προστασία «πρέπει να είναι δομημένη και τη δυνατότητα να αποφευχθεί η καταστροφή του ανθρώπινου κεφαλαίου μέσω της κρίσης». Επιπλέον, η Ελλάδα θα πρέπει να επικεντρωθεί στην υψηλότερη αύξηση της παραγωγικότητας, την ενσωμάτωση των στόχων της κλιματικής αλλαγής και στην στροφή προς μια βιώσιμη και αποδοτική χρήση των πόρων οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Αυτοί οι στόχοι, ωστόσο, δεν θα επιτευχθούν» χωρίς ένα σύγχρονο και αποτελεσματικό δημόσιο» αναφέρει.

Ποιοι είναι αναλυτικά Οι 5 άξονες της ανάπτυξης
1. Ένα επιχειρηματικό περιβάλλον ευνοϊκό για τις επενδύσεις: Είναι επιτακτική ανάγκη να διασφαλιστεί η ρευστότητα και η πρόσβαση στη χρηματοδότηση για τις νέες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Δημιουργία χρηματοδοτικών μέσων που θα καλύπτουν το σύνολο της χώρας και θα  υποστηρίζονται μέσω ενός ενιαίου επιχειρησιακού προγράμματος.

Προτείνονται  νέα χρηματοδοτικά μέσα,  επαναξιολόγηση όλων των προγραμμάτων.  Εμφαση στις δυνατότητες της γεωργίας, όπου υπάρχει σαφές πλεονέκτημα ανταγωνιστικότητας και κίνητρα στον τομέα της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας (βιολογική υδατοκαλλιέργεια).  

Βελτίωση της καταλληλότητας των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης με έμφαση στους τομείς τροφίμων, υδατοκαλλιέργειας, την παραγωγή και διανομή ενέργειας,  του τουρισμού, των τεχνολογιών πληροφορικής,  των υπηρεσιών κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών και τα φαρμακευτικά προϊόντα).

Προτείνεται, μια περιφερειακή στρατηγική με στόχο τη δημιουργία ενός μικρού αριθμού πόλων ανάπτυξης η στήριξη της έρευνας αιχμής,  παρεμβάσεις για την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ των πανεπιστημίων – ερευνητικών κέντρων- εταιρειών,  κυρίως μέσω νέων clusters. Υποστήριξη και προώθηση της ανάπτυξης του ηλεκτρονικού επιχειρείν.

2. Αύξηση συμμετοχή στην αγορά εργασίας, με ενεργές πολιτικές ένταξης εκπαίδευσης κατάρτισης και ενίσχυσης προσόντων:  Οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης θα πρέπει να ενισχύσουν την ικανότητά τους, μεταξύ άλλων, στην αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων και στα συστήματα σχεδιασμού με στόχο την παροχή αποδοτικών και αποτελεσματικών υπηρεσιών.  Πρέπει να ενισχύσουν τους δεσμούς τους με τους εργοδότες,  την αποτελεσματικότητα των πολιτικών,  την αντιμετώπιση των αναγκών των πιο ευάλωτων ομάδων κλπ.

3.  Ανάπτυξη βασικών δικτύων υποδομών: Μοντέρνες και βιώσιμες υποδομές, τόσο σε εθνικό όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο, κυρίως στο πεδίο των  μεταφορών, της ενέργειας και του περιβάλλοντος, σε συνδυασμό με εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό είναι βασικοί παράγοντες για την αύξηση της ελκυστικότητας της Ελλάδας για επενδύσεις.  Το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων θα πρέπει να είναι σε προηγμένες τεχνολογίες στον τομέα του περιβάλλοντος και ενεργειακών δικτύων.  Η Ελλάδα θα πρέπει να αναπτύξει και μια ολοκληρωμένη στρατηγική στις μεταφορές που να  συνοδεύεται από ένα επιχειρηματικό σχέδιο.

Η συνδεσιμότητα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες και την τόνωση της ανάπτυξης (π.χ. προώθηση των αειφόρων  μεταφορών και εξάλειψη των σημείων συμφόρησης στην βασική υποδομή του δικτύου).

Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα: στην ολοκλήρωση ενός σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου, στη διασύνδεση λιμένων με  το σιδηροδρομικό δίκτυο,  οδικών και σιδηροδρομικών συνδέσεων με τρίτες χώρες.  Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις εσωτερικές διασυνδέσεις θαλασσίων και αεροπορικών μεταφορών  (ιδιαίτερα των περιφερειακών μικρών λιμανιών και αεροδρομίων) με τα νησιά.

Πρέπει να εκσυγχρονίσουν τα τελωνεία για γρήγορη διέλευση. Να γίνουν επενδύσεις  ελλιμενισμού,  και συγκοινωνιακές συνδέσεις με την ενδοχώρα για την περαιτέρω αύξηση της παραγωγής εσόδων από τον τουρισμό. Απαιτείται κατασκευή υποδομών για ιστιοφόρα ή γιοτ,  για  σταθμούς κρουαζιερόπλοιων.

Επίσης, δύο τομείς παραγωγής ενέργειας χρειάζονται εκσυγχρονισμό των δικτύων τους η ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο. Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, υπάρχει πιθανότητα ανάπτυξης από την ενίσχυση του δικτύου υψηλής τάσης με σκοπό την υποστήριξη της διείσδυσης των ΑΠΕ  (προτείνεται  διασύνδεση μεταξύ των νησιών παρά το ότι είναι μια δαπανηρή διαδικασία).  Στο φυσικό αέριο προτείνεται ενίσχυση της διείσδυσης  με εκμετάλλευση των  νέων γραμμές διασύνδεσης (Trans-Adriatic,  η γραμμή Ελλάδα- Βουλγαρία και Κύπρος-Ελλάδα).

Προτείνεται να γίνουν επενδύσεις σύγχρονης διαχείρισης των αποβλήτων και διαχείρισης υδάτινων πόρων με βάση τιμολογιακής πολιτικής "ο ρυπαίνων πληρώνει".

4. Φιλικό Περιβάλλον και ενεργειακά αποτελεσματική οικονομία: Ορθολογική διαχείριση των πόρων (συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλότητας, των υδάτων, του εδάφους και του αέρα). Προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αύξηση της αποτελεσματικότητας στη χρήση των νερού από τη γεωργία, μέσω επενδύσεων σε πιο αποτελεσματική άρδευση,  προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων, του αέρα και του εδάφους, ολοκληρωμένη στρατηγική για την προστασία και την αποκατάσταση των δασών,  οριστικοποίηση του χωροταξικού σχεδιασμού και χρήσεων γης (θα συμβάλει σημαντικά στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων και τη διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους),  ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης για την κρατική γη,  βιώσιμη ανάπτυξη της παράκτιας αλιείας,   προληπτικά μέτρα,  για την προστασία των δασών, την  πυρόσβεση και την αποκατάσταση.  Το δασικό κτηματολόγιο  πρέπει να συμπληρωθεί και να γίνει συμβατό με το εθνικό κτηματολόγιο.

Προτείνεται επίσης στροφή προς μια ενεργειακά αποδοτική οικονομία με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα με μια συνολική στρατηγική  για να τονώσουν τη χρήση οικονομικά αποδοτικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η βιομάζα, η ηλιακή, αιολική ενέργεια  και η υδροηλεκτρική ενέργεια. Να συνεχιστεί  η εφαρμογή του προγράμματος  ενεργειακής απόδοσης των νοικοκυριών,  ειδικό πρόγραμμα για την ανάπτυξη του φωτοβολταϊκών συστημάτων σε πράσινα κτίρια και στον τουρισμό.  Κίνητρα για την προώθηση στρατηγικών για  αστικές και αγροτικές περιοχές, καθώς και για τα νησιά.

5  Μεταρρυθμίσεις για μία αποτελεσματική και υπεύθυνη Διοίκηση: Η αποτυχία να εφαρμόσει μια σημαντική και ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης είναι πιθανό να θέσει σε κίνδυνο τις ευρύτερες μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να βγει η Ελλάδα σε πορεία προς την  αειφόρο ανάπτυξη αναφέρει η Κομισιόν.  Ανάγεται σε υψηλή προτεραιότητα η διοικητική μεταρρύθμιση, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος.

Έμφαση στην  δημιουργία  ενός ισχυρού διοικητικού μηχανισμού, με σαφή ηγεσία που  θα αναλάβει την πλήρη εποπτεία των μεταρρυθμίσεων  Στρατηγική  για την αντιμετώπιση συνολικά του πολύπλοκου νομικού και διοικητικού πλαισίου, εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου και αποτελεσματικού πληροφοριακού συστήματος,  μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος με προώθηση της διαμεσολάβησης και άλλων εναλλακτικών τρόπων επίλυσης των διαφορών.

Εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης και αποτελεσματικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της συστημικής διαφθορά στο δημόσιο τομέα και για την αντιμετώπιση της παραοικονομίας.  Εισαγωγή της ηλεκτρονικής υπογραφής και της ηλεκτρονικής διαβούλευσης για την ταχεία λήψη αποφάσεων.

Δεν υπάρχουν σχόλια: